Alþýðublaðið - 15.03.1942, Blaðsíða 3

Halió, ísiand!
Sunaúdagur 15. marx lM2.

Orustan om
Indlandshaf
NCí í>EGAR er farið að tala
um orustuna lun Ind-
landshafið, og virðast svo, sem
hún muni verða litlu ómikil-
vœgari en hin margumtala
orustua um Atlandshafi,. Um
Atlantshafið liggja siglinga-
leiðirnar milli Ameríku og Eng-
lands, en um Indlandshaf liggja
ieiðirnar frá Englandi og
Ameríku til Egyptalands, Persíu
;og Indlands.
. iÞað er talið vel mögulegt, að
Japanir geri innrás á Ceylon
við SUðuródda Indlands eða
Madagaskar við Afríkustrendur
og mundi , tap þessara eyja
verða Bahdamönnum mjög al-
varlegur missir.
Hiklar lóltordstnr yfir
lýjB-Gniiieu.
T OFTOnUSTURNÁR 'yfir-'
I i NýjtL ' Gúineu verðh te
harðari, er Japanir hafa kom-
ið sér betur; fýrir á flugvöll-
um þeim, sem þeir hafa á sínu
valdi. Ástrdlskar og . amerísk-
ar flugvélar gera látlausar árás
ir á skip. og stöðvar þeirra, en
mæta nú stoðugt fleiri japönsk-
um ■orusíufly.gvélum. Fljú.i-
andi virki. taka. vírkan þátt í á-
rásunum — og kasta smálest
eftir smálest af sprengjum á
Japani.
Sprengjuf lugvélar , Japana.
hafa í fyrsta sinni gert árásir
á Fimmtudagseyju svokailaða
en hún er rétt við norðurenda
Yorkskagans, sem skagar norð-
ur úr Ástralska meginlandinu.
í?á háfa þeir gert 13. árásina á
Port Moresby á suðurströnd
Nýju: Giíineu.
Enskur trúboði sem verið hef-
ir á Nýju Guineu, lýsir Moresby
á eftirfarandi hátt:
Þetta er þokkalegur, lítill
hafnarbær með öllum nýtízku
þægindum, sem höfn mega
prýða. En skammt frá sjálfri
höfninni eru allmörg þorp
ipnfæddra manna, mjög frum-
stæð á allan hátt. Hafa þau
;sára lítið breytzt síðan á stein-
öld og eru allir hættir hinna
innfæddu að sama skapi frum-
stæðir, enda standa Papúamir
á mjög lágu menningarstigi. —
Bærinn er umkringdur lágum
fjöllum, en þegar upp á þau
kemur, blasa tignarleg háfjöll-
in, sem eru inni í landinú, við
augum. Þau mynda öruggan
garð milli undirlendisins á
suðurhluta eyjarinnar og á
norðurhiuta hennar, sem er á
valdí Japana.
illir, sem náð hafa
21 ðrs alðri i dao,
hafa hosninoarétt.
YFIRKJÖRSTJÓRN til-
kynnti í gærkveldi, að
allir þeú', scm náð hefðu 21
árs aldri á tímanum frá 25.
janúar til 15. marz, hefðu
kosningarrétt við bœjar-
stjórnarkosningarnar í dag.
Þessi mynd sýnú,-. hóp gmeríkskra -hjúkrunarkvénna, sem eru héú'á íslandi. Var hún tekin
í Washington, rétt áðúr en þær lögðu af stað hingað. Þær hlökkuðu.sýnilega til ferðarinnar,
en klæðnaðurinn b.ehdir til þess, að þær hafi ekki ætlað að láta sér verða kalt. En hvað
skyldu þær hafa gert y.ið þessa búninga, þegar þær komu hingað, því að ekki hafa þær
sézt í þeim!
tjón i sjóoriisttinAii
Sex beitlskipum og fjolda
tundurspilia var sökkt par.
Nákvæm frásifgm om orust
urnar birt f Loudon fi gær.
. . ■ —■■■■ —; .
HP ILKYNNING var gefin út frá flotamálaráðuneytinu
í London f gær, þar sem nákvæmlega var skýrt frá
sjóornstunni miklu í Javasjó fyrir hálfum mánuði. Her-
skip Bandamanna, sem þátt tóku í orustunni, börðust til
hins ítrasta, — þar til þeim hafði öllum verið sökkt. Jap-
anir höfðu ofurefli herskipa, sem var til vemdar flutn-
ingaskipunum sem settu lið á land á Java. Frásögnin af
þessari sjóorustu er átakanleg saga um hetjur, sem börðust
gegn risanum — og féllu. ,
Java.
Tjón Bandainanna var sem
hér segir:
. .Exeter, brezkt beitiskip,
Perth, ástralskt beitiskip,
Houston, ameríkskt bcitiskip,
Java, hollenzkt beitiskip,
De Ruyter, hollenzkt beitisk.
Fjöldi tundurspilla, brezkra
hollenzkra og ameríkskra.
Gangur sjóorustunnar var í
höfuðdráttum sem hér segir:
27. febrúar síðdegis var flota-
deild Bandamanna á siglingu á
Javasjó til að svipast um eftir
flota Japana, sem búizt var við
á hverri stundu. Þegar til hans
sást, kom í ljós ,hversu öflugúr
hann var: Fjöldinn ailur af
beitiskipum og tundurspillum
og e. t. v. orustuskip.
Tundurspillar Bandamanna
gerðu atlögu og beitiskipin
komu rétt á eftir. í þessari hríð
mun Perth hafa hitt einn jap-
önsku tundurspillanna. Brezka
beitiskipið Exeter fékk snenrima
í orustunni skot í ketilinn og
varð að draga sig í hlé. Þetta
skip vann sér mikla frægð fyrir
þátttöku sína í orustunni við
La Plata, þegar þýzka vasa-
orustuskipið Graf von Speer
var hrakið til hafnar, þar sem
því var sökkt.
Nú huldu japönsku skipin sig
miklu reykskýi, en engu síður
gerðu tundurspillarnir aðra at-
lögu. Þar hvarf tundurspillir-
inn Electra og hefir ekkert til
hans spurzt síðan. Beitiskipin
fóru nú og til annarar árásar
og hrökktu óvinaskipin að sinni
frá Java.
Nú er degi’ tekið að halia en
um nóttina var orustunni hald
ið áfram. Daginn eftir reyndu
skip Bandamanna að komast
framhjá óvinaskipunum til að
geta ráðist á flutnitxgaskipin,
sem fyrst og fremst átti að
hindra í að komast til Java.
En það tókst ekki, vegna þess,
að japönsku skipin voru miklu
hraðskreiðari. Þá fór flotinn
upp að ströndum Java og var
ætlunin að sigla meðfram
ströndinni og hindra landsetn-
ingu. Þar voru 2 japönsk beiti-
skip, og einnig hljóta japansk-
ir kafbátar að hafa verið þar
:— því miklar sprengingar sá-
ust skyndilega í hollenzku skip
unum Java og De Ruyter, sem
bæði sukku á skammri stundu.
Þar var brezka tundurspillin-
um Júpíter einnig sökkt.
Herskip Bandmanna voru nú
innilokuð á Javasjó, þar eð
Japanir réðu yfir sundunutn
báðum, sem eru eina leiðin til
undankomu. Nú hófust árang-
úrslausar tilraunir til að kom-
ast til Ástralíu, þar eð frekari
vörn á sjó var tilgangslaus.
Pearth iét úr höfn og fréttist
það síðast til þess, að það ætti
í órustu við óvinaskip norðan
við Bali.
Exeter lét úr höfn og einn
tundurspiliir með því. Síðustu
fréttir af því voru, að þrjú
beitiskip nálguðust það. Síðan
þögn.
Houston lét úr höfn, en síðan
engar fréttir af því. Tundur-
spillirinn Stronghold einníg
horfinn.
Það er bersýnilegt af þess-
ari lýsingu, að fáir eru til frá-
sagnar um viðburði þessa, og
er því allt / á huldu með það,
hversu mikið tjón Japana ér.
Þó er talið, að einu stóru skipi
— beitiskipi — hafi verið sökt
— en 4 mikið skemmd, og svo
mörgum tundurspillum einnig
sökkt.
Mjög fáir björguðust af
skipunum, eh nokkrir menn af
Jupíter eru komnir til Ástra-
iíu.
Curtin
aðvarar
Ameríku.
♦ “ •
GURTlN, forsætisráðherra
Ástralíu, hélt í gær út-
varpsræðu til ‘Ameríku, — og
minnti hann Ameríkumenn á
hina alvarlegu hættu, sem
vofði ekki aðeins yfir Ástra-
líu, heldur eiiínig yfir vestur-
strönd Ameríku, þar eð Ástra-
lía væri síðasta virlci Banda-
manna á Kyrtahafi.
Honum fórust orð á þessa
leið:
Við aðvörum Ameríku,
Ástralía er síðasta virkið
milli vesturstrandar Ame-
ríku og Japan. Ef Ástralía
fellur, er Ameríka opin fyr-
ir japanskri innrás. Bjargið
Ástralíu — og þið munið
bjarga Ameríku.
Það kann að vera, að
brátt sé úti um allt það, sem
við höfum verið að byggja
upp síðastliðin 150 ár. En
Ástralir munu halda bar-
áttunni áfram, þar til betri
tímar koma, þar til þeir geta
gengið sem sigurvegarar um
borgir Ástralíu, — eða rúst-
ir þeirra.
Ástralir eru viðbúnir al-
geru stríði, og þeir munu
berjast, berjast sem ber-
serkir, þar til þeir geta
kastað Japönum í sjóinn.
John Curtin varð forsætis-
ráðherra í okt. 1941, þegar
jafnaðarmenn tóku við völd-
um þar í landi. Hafði hann þá
verið form. stjórnarandstöð-
unnar um skeið, og þá neitað
mörgum tilboðum um þjóð-
stjóm með þátttöku ástralska
Alþýðuflokksins. Curtin er 56
ára að aldri og var blaðamaður
áður en hann tók að gefa sig
að stjórnmálum.
10 pýzkar flngvélar
sbotnar niðor.
" ... <: ‘ ■ <,, , ■> . a • i
BREZKAR orustuflugvélax
fóru í gær í árásarferð
yfir sundið og kom þar til mik-
illar loftorustu, sem lyktaði
þannig, að brezku flugvélamar
skutu niður 10 þýzkar orustu-
flugvélar, en misstu enga sjálf-
ir; Ein flugsveit Bretanna, sem
gat sét mikillar frægðar í orust-
unni um Bretland, skaut niður
átta í einni orustu, mætti hún
10 þýzkum flugvélum, en gerði
þeim svo rækileg skil, að að-
eins 2 þeirra komust heim aft-
stöðum.
Loftárásirnar ð Essea
FRÁ því var skýrt i London
nýlega, að loftárásir Breta
á Essen í Ruhrhéraðinu hefðu
verið mjög miklar. Segir, að
þær hafi verið sízt minni en
árásir Þjóðverja á Coventry,
sem frægar eru orðnar.