Alþýðublaðið - 16.05.1942, Qupperneq 4

*
-■**?&?*
AiMWwum
lauganiasar Ift. maí 1942.
)[U|>^ dttbladid
Úlgeíandl: AIþý3uílokkurinn
Kitstjóri: Stcfán Pjetnrsson
Eitstjórn og afgreiðsla 1 Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Síraar ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð í lausasðlu 25 aura.
Alþýðuprenísmiðjan h. f.
jSljóroarskiftin
ÞAÐ er nú skeð, sem allir
haía sxðustu dagana vitað,
að í aðsigi væri: Stjórn Her-
manns Jónassonar biðst lausnar
í dag vegna kjördæmabreyting-
arinnar, sem nú er sýnt, að nær
fram að ganga á þessu þingi, og
Sjálfstæðisflokkurinn myndar
nýja stjóm undir forsæti Ólafs
Thors, skipaða Sjálfstæðis-
mönnum einum. Mun hún
sennilega verða fullmynduð
eirmig í dag og gera alþingi eftir
hádegið grein fyrir ætlunar-
verki sínu.
Með þessum yiðhurðum er
ekki aðeins samstjórn Fram-
sóknarflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins, sem mynduð var til
þess að framkvæma kúgunar-
lögin gegn launastéttunum í vet
ur, búin að vera; ekki að eins
leifar þjóðstjómarinnar roknar
út í veður og vind, ekki aðeins
átta ára forsætisráðherraferill
Hermanns Jónassonar á enda.
Nei, með þessum viðburðum,
kjördæmabreytingunni oglausn-
arbeiðni Hermanns Jónassonar,
er heilt tímabil í stjómmálasögu
okkai' farið veg aUrar veraldar,
Framsóknartímabilið, sem byrj-
aði svo efnilega árið 1927, og
endar nú svo ömurlega árið
1942..
í>egar Hermann Jónasson varð
forsætisráðherra í samstjórn
Framsóknarflokksins og Alþýðu
flokksins árið 1934, gerðu hinar
vinnandi stéttir og umhótamenn
landsins bæði til sjávar og sveita
sér enn vonir um áframhaldandi
skipulagsbreytingar í lýðræðis
og jafnaðarátt. Og þær vonir
virtust í fyrstu ekki ætla að
bregðast. En það leið ekki á
löngu þar til umbótaviljinn fór
að dofna og vinstri stefnan að
verða reikul hjá Framsóknar-
flokknum. Vaxandi afturhald og
einræðisbrölt úti í heimi hefir
vafalaust flýtt fyrir' því. Engu
að síður reyndi Alþýðuflokkur-
inn árið 1939 enn á ný að
tryggja áframhaldandi ximbóta-
stjóm í landinu í stjómarsam-
vinnu við Framsóknarflokkinn,
þó að S j álf stæðisf lokkurinn
væri þá einnig tekinn inn í
stjórnina, vegna óvenjulegra
efnahagslegra erfiðleika, sem að
•þjóðinni steðjuðu. Það vantaði
heldur ekki, að Hermann Jónas-
son lofaði, þegar þjóðstjómin
var mynduð, að eitt skyldi látið
yfir aila ganga og engri stétt
látið haldast uppi, að ota fram
sínum tota á annarra kostnað.
Og Alþýðuflokkurinn lét ekki
sitt eftir liggja, til þess að
stjómin stæði við þau loforð.
En stríðsgróðahugurinn varð
ekki aðeins hjá Sjálfstæðis-
flokknum, heldur og hjá Fram-
sóknarflokknum öUum loforð-
um yfirsterkari. Vinstri stefn-
uimi, sem byggzt hafði á sam-
vinnu FramsóknarHokksins við
Alþýðuflokkinn, var fórnað til
fuUs, og samstjórn mynduð við
íhaldsöflin í Sjálfstæðisflokkn-
um í berhöggi við launastéttir og
umbótamenn landsins í öllum
flokkum. Þessi breyting Fram-
sóknarflokksins úr frjálslynd-
um mnbótaflokki í einræðistrú-
aðan íhaldsflokk var fullkomn-
uð með kúgunarlögunum gegn
launastéttxmum í vetur.
En það má segja í dag, að
skamma stund verður hönd
höggi fegin. Með þeim lögum
gróf Framsóknarflokkurinn
undir forustu Hermanns Jónas-
sonar sér þá gröf, sem hann er
nú faUinn í, aðeins fjórum mán-
uðum síðar.
*
Einhver kann að segja, að Al-
þýðuflokkurinn hafi ekki yfir
miklu að fagna, þegar Sjálfstæð-
isflokkurinn einn er að mynda
stjóm í staðinn undir forystu
Ólafs Thors. En við því er það
að segja, að enda þótt.Sjálfstæð-
isflokksstjórn sé einskis trausts
verð af umbótamönnum og
launastéttum Xandsins, er öllum
ljóst, að sú stjóm, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn er nú að
mynda, er neydd til þess að
beita sér fyrir þýðingarmikiUi
umbót á stjórnarfari landsins í
lýðræðisátt, kjördæmabreyting-
irnni, sem borin er fram af Al-
þýðuflokknum, og hefir ekkert
bolmagn til þess að gera neinar
sérhagsmunakröfur íhaldsins
gildandi — eins og hin sameig-
inlega stjórn Framsóknarflokks-
ins og Sjálfstæðisflokksins —
þann stutta tíma, sem henni em
tryggðir lífdagar.
Alþýðuflokkurinn er ekki á
nokkurn hátt bundinn hinni
nýju Sjálfstæðisflokksstjórn.
Hann mun að vísu ekki styðja
að f aHi hennar þann stutta tíma,
sem tilvera hennar er nauðsyn-
leg til þess að tryggja fullnaðar-
samþykkt kjördæmabreytingar-
innar. En stefna hans ef og
verður alltaf sú sama: að vinna
að velferð hinna vinnandi stétta
með auknu jafnrétti og lýðræði.
Og til þess hefir hann betri að-
Stöðu en nokkru sinni áður eftir
að kjördæmabreytingin er kom-
in til framkvæmda og jafnrétti
kjósendanna tryggt.
Ávarp vepna Nor~
epssðfinnnarinnar
DAGLEGA berast nú hörmuleg tíðindi af frændþjóð vorri
Norðmönnum. Vér ísléndingar erum fámennir og lítils-
megandi, stöndum álengdar og getum lítt að gert annað en
sýnt samúð vora á einn eða annan hátt.
Á sama tíma sem Norðmenn hafa beðið ómetanlegt
tjón, höfum vér íslendingar auðgazt af veraldlegum auð
meira en dærni eru til á jafnskömmum tíma. Oss væri því
ekki vansalaust að sitja hér með digra fjársjóði, sem meðal
annars hafa til orðið vegna þeirra hörmunga, sem dynja nú
yfir þjóðirnar, án þess að láta eyri af hendi rákna til hjálp-
ar nauðstaddri bræðraþjóð. Þess vegna teljum vér, sem
undir þetta ávarp ritum, að vér getum. á engan hátt betur,
svo sem högum vorum er háttað, synt samhug vom með
þessari frændþjóð en með því að safna nú álitlegri fjántpp-
hæð, sem varið yrði henni til hjálpar að striðinu loknu eða
þegar. hún hefir endurheimt land sitt og frelsi. Með slíkri
fjársöfnun styðjum vér ekki aðeins nauðstadda þjóð, héldur
björgum vér einnig, á þessu sviði, heiðri vomm sem frjáls-
borin þjóð.
Sameinumst því allir íslendingar um ^ að sýna Norð-
mönnum óskipta samúð og veitum þeim þá hjálp, er vér
megum.
Sendið gjafir yðar til Norræna félagsins, Ásvallagötu
58, Rauða Kross íslands, Hafnarstr. 5, Norska félagsins s. st.
eða annarra stofnana á landinu, er auglýst verður að taki
á móti gjöfum til Noregssöfnunarinnar.
Reykjavík, 16. maí 1942.
Steíán Jóh. Stefánsson,
form. Norræna félagsins.
Sigurður Sigurðsson,
form. Rauða Kross íslands.
Árni Pálsson,
prófessor.
Alexander Jóhannesson,
rektor Háskóla íslands.
Sigurður Thorlacius,
form. Samib. ísl. bamakennara
Helgi H. Eiríksson,
form. landssamb. iðnaðarmanna.
Kjartan Thors,
form. Fél. ísL botnv.skipaeig.
Pálmi Hannesson,
rektor Menntaskólans í Rvík.
Sigurgeir Sigursson
biskup.
Einar Árnason,
form. Samb. ísl. samvinnufél.
Ásmxmdur Guðmxmdsson,
form. Prestafélags íslands.
Daníel Ágústínusson,
ritari Ungmennafél. íslands
Ben. G. Waage, kaupm.,
forseti í. S. í.
Kristján Guðlaugsson,
ritstj. Vísis.
Skúli Skúlason,
ritstj. Fálkans.
Guðl. RósinkraRz,
' ritari Norræna félagsins,
Harald Faaberg,
form. Nordmannsiaget.
Jónas Jónsson,
alþingism.
Sigurjón Á. Ólafsson,
forseti Alþýðxisamb. íslands.
Hallgrímur Benediktsson,
form. Verzlunarráðs íslands.
Árni G. Eylands,
form. Norræna búfrfél. N.J.F.
Guðmundur Ásbjörnsson,
forseti bæjarstjómar Rvíkur.
Ragnbildur Pétursdóttir,
form. Kvenfélagasamb. íslands.
Kristinn Stefánsson,
stórtemplar.
Bjarni Ásgeirsson,
form. Búnaðarfél. íslands.
Valtýr Stefánsson,
ritstj. Morgunblaðsins.
Jón Eyþórsson,
form. útvarpsráðs.
Stefán Pétursson,
ritstj. Alþýðublaðsms.
Jón H. Guðmundsson,
ritstj. Vikunnr.
Jón Magnússon,
fréttastj. Útvarpsins.

Nofuð hásgðgin
mmí mm
ávalt iisðsta verHI
Kem strax
FornversluailEi
fireftisgSfa 4S

Ragnheiður Jónsdóttix-
Bagnheiðnr Jðflsdólt
ir ráðin forstððn-
kona IKvennaskðte
í Beykjavik.
P ORSTÖÐUKONÁ
A Kvennaskóians íRéykja
vik er nú ráðin Ragnheiður
Jónsdóttir, sem í moirg ár
hefir verið aðalkennari skól-
ans.
Síðasliðið haust, er skólinn
hóf st.^rf sitt, gat þavemndi
forstöðuk. Ingibjörg H, Bjarna-
son ekki gegnt starfinu, sökutn
veikinda, en Ragnh. Jónsdóttir
tók þá að sér stjom skólans.
Ingibjörg H. Bjamason var for-
síöðukona skóláns í 35 ár, en
hún andaðist 3t). október síðast-
liðinn.
Ragnheiður Jónsdóttir er ættuð
frá Vestri-Garðsauka í Hvols-
breppi. Foreldrar herniar voru
Jón bóndi Ámasoxx og Sigríður
Skúladóttir frá Móheiðarhvoli.
Ragnheiðiir útskrifaðist úr
Kvennaskólanum og stundaði
síðan nám í Danmörku og Sví-
þjóð. Hún hefir verið kennari
við Kvennaskólann síðan 1913
og verið hægri hönd forstöðu-
konunnar síðustu árin,
í Kvennaskóianum eru nú
124 námsmeyjar í bekkjum, og
munu 15 útskrifast þaðan í vor.
Næsta ár er áætlað að auka
skólann, og þannig hafa 6 starf-
andi deildir, og munu þá verða
150—150 námsmeyjar í skólan-
um og er hann þegar fullskip-
aður.
Sú breyting verður nú. að
húsmæðradeild skólans, sem
starfað hefir í 31 ár, mun leggj-
ast niður, enda ekki sama þörf
nú og áður, síðan hinn nýi Hús-
mæðraskóli Reykjavíkur er kom
inn upp.
Kvennaskólanum verður sagt
upp í dag kl. 2.
Frikirkjan í íteykjavík.
Messa á morgun kl. 2, síra Á. S
Unglíngafélagsfunöur á morguxi
kl. 4 í baðstoíu i.ðnaðarmanna,
Fjölbreytt efni. Fermmgardrengii
fríkirkjusafnaðarins eru v -»nn-
Ir.
Aðalsafnaðaríundur
Hallgrímsprestakalls verðux
haldinn laugardaginn 16. maí n.k,
kl. 8% síðdegis í húsi K. F. U. M.
og K. við Amtmannsstíg. — Fund-
arefni: l. Tekin ákvörðun uin upp-
haeð kirkjugjalda. 2. Kosnir tveii
varamenn í sóknamefnd. 3. önnui
mál. — Sóknamefndin.
m