Alþýðublaðið - 02.06.1942, Blaðsíða 5

5
Þáttur Fords í stríðinu.
Mynd þessi er úr einni af risaverksmiðjum Henry Fords, sem
nú framleiðir nær eingöngu hergögn. ^
Daninn, sem framleiðir flug
vél á hverri klukkustund.
Gisarles Sðrensen, snillinprinn, sem
sbipnleggnr flagvélaframleiðsln Fords.
>xffi9isuisieiur 2- júní 1948-
...r11*1 ’ ; ~
Fyiur átján mánuðum j
aeítist Charles E. Sörensen,
Mxm mikli stórframieiðslu-.
sidpulagningasnillingur Henry
Fords, niður í gistihúsherbergi
sínu í Kalifomíu og velti fyrir
sér hinu erfiðasta vandamáli.
í>>2iman dag hafði hann heixnsótt
verksmiðju, þar 'sem fjögurra
hreyfla sprengjuflugvélar voru
framleiddar. Og hanii komst að
þeirri niðurstöðu, að ef Ford
aetti að framleiða sprengjuflug-
velar, eins og landi hans, Bill
Knudsen hafði stungið upp á,
yrði það að vera í stórum stíl,
vel skipulögðum.
Blýanturinn hans fór að
hreyfast yfir blaðið, og fyrsta
skrefið í áætluninni var stigið.
Blýanturinn hélt áfram að
hreyfast, og fyrir dögun lágu
krotuð blöð um allt herbergið.
XJm morgunverðartíma var á-
ætlunin tilbuin — áætlimin um
stærstu • sprengjuflugvélaverk-
smiðju í heiminum.
SNú er þessi vei'ksmiðja full-
búin. Nýlega hóf hún fjölda-
framleiðslu sprengjuflugvéla, og
þar er immð sleitulaust að því
marki, sem Sörensen og Ford
settu sér — að framleiða storar,
fjögm-ra hreyfla sprengjuflug-
vélar, til þess að taka þátt í bar-
áttimni fyrir frelsinu allar
stundir sólarhringsins.
Verksmiðjan stendur á gömlu
engi, rétt fyrir utan Detroit, og
er um mílu á lengd og f jórðung
mílu á breidd. Innan byggingar-
innar eru smáhílar notaðir til
sendiferða milli deildanna. Þessi
eina verksmiðja hefir meira gólf
rými en þrjár stærstu sprengju-
flugvélaverksmiðjur Ameríku
fýrir stríð höf'ðu samanlagt. Þar
eru 1 600 vélknúin áhöld, 7 000
skúffur og borar, og eru sumir
þeirra allt að 60 fetum á lengd.
‘Uppi undir loftinu eru tæki, sem
flytja til hina ýmsu hluta flug-
vélanna frá einni verksmiðju-
deildinni til annarrar.
Á þessu ári munu Bandaríkin
framleiða að minnsta kosti 60
þúsimd flugvélar, og á næsta ári
verða framleiddar 125 þúsund
flugvélar í viðbót. Fleiri og fleiri
risaflugvélar verða smíðaðar.
Hinar stóru sprengjuflugvélar
hafa flugþol og orrustukraft,
sem nauðsynlegur er til þess að
heyja styrjöld, sem geisar um
alian hnöttinn. Þær geta íarið
Nýkomín
stríðskort.
(Philips War Map of all
Fronts) kr. 2.
Eimiig nýkomnar kortabæk-
ur (Atlasar) kr. 14.
Alþýðuhúsinu sími 5325
meira en 300 mílur á klukku-
tíma og borið frá 2%—4 tonn af
sprengjum yfir 3 000 mílna
vegalengd.
Hinar stóru sprengjuflugvélar
eru sterkasta vopn Bandaríkj-
arma í þessu stríði.Og maðurinn
sexn gerði framkvæmanlega
fjöldaframleiðslu þessara fljúg-
andi ferlíkja, hefir þvi sögulega
þýðingu.
Charles E. Sörensen hættir
aldrei við hálfkarað verk. Ef
þú heimsækir hann í skrifstofp
hans í verksmiðjum Fords ná-
lægt Detroit, myndurðu komast
að raun um, að haxrn hefir þar
líkön og uppdrætti að öllum
þeim stríðsvélixm, sem Ford
framleiðir, og áætlanir eru þar
um öll borð og bekki.
yfirstjórn og áætlun fram-
leiðslunnar er gríðarlegt verk,
en Sörensen er geysilegur af-
kastamaður. Hann er hár maður
vexíi og axlabreiður. Hann er
um sextugt, en er hvergi farinn
að láta á sjá og heldur ennþá
framkvæmdaþi’eki sínu og hug-
kvæmni óskertri.
Sörensen er fæddur í Kaup-
mannahöxn árið 1881. Fjöl-
skylda hans fluttist til Ameíku
meðan hann var kornungur, og
Sörensen lærði ofnasmíði í ofna-
smiðju föður síns. Dag nokkurn
árið 1903 kom Henry Ford inn í
smiðjuna. Hann var þá að byrja
að smíða bíla sína. Hann þurfti
að láta smíða mjög vandgerðan
hlut, og Sörensen tók að sér að
smíða hann. Ári seinna gekk
hann í félag við Ford. Frá þeim
degi hefir hann ráðið fram úr
öllum erfiðum tæknilegum
vandamálum fyxrir Ford.
Sörensen hefir aldrei veríð
hræddxxr við að taka að sér erfið
og áður óþekkt verkefni. í De-
troit er sögð saga af því, þegar
Ford á fyrri árum var að reyna
að auka bifvélaframleiðslu sína
upp í 2 000 á dag. (Hún hefir
komizt upp í 9 000). Verkstjór-
inn sagði, að það væri ekki hægt.
— Þá er vist bezt, að þér
hypjið yður, sagði Sörensen. Og
hann réði sér annan verkstjóra.
Hinum nýja verkstjóra heppn-
aðist ekki strax, en meðan hann
reyndi, studdi Sörensen hann
með ráðum og dáð. Enn í dag
krefst hann þess, bæði af sjálf-
um sér og undirmönnum sínum,
að þeir geri það, sem þeir geta.
Þegar Þjóðverjar réðust inn í
Danmörku vorið 1940, vissi
hann, hvað til síns íriðar
heyrði. — Dansþa þjóðin mun
aldrei fyrirgefa þessa innrás,
sagði hann. Og frá þeii-ri stundu
var hann reiðubúinn að neyta
allrar orku til þess að vinna bug
á ofbeldinu.
Fram að þeim tíma hafði Sör-
ensen algarlega unnið að bíla-
framleiðslu. Og fyrsta hug-
myndin, að reyna í einhverri
annairi grein, mótaðist í huga
hans sumarið 1940. Sörensen
heimsótti Bratt- og Whitnev-
verksmiðjuna, þar sem fram-
leiddar eru hinar frægij, ioft-
kældu flugvélar. Þessi heimsókn
opnaði augu hans.
Ellefu mánuðum seinna, í
ágústmánui 1941, hóf Sörensen
stórframleiðslu flugvéla í nýrri
verksmiðju, sem kostaði 37
milljónir dollara. Áætlun verk-
smiðjunnar er stórfengleg, og
Sörensen var svo forsjáll að
byggja verksmiðjuna þannig, að
hægt væri að stækka hana, ef
þyrfti að auka afköstin.
Sörensen var ekki ánægður
með að smíða einungis vélar í
flugvélar. Hann var ákveðinn í
að smíða flugyélarnar að öllu
leyti og gera það x stórum stíL
Þegar hann minntist fyrst á það,
að framleiða flugvél á klukku-
Eg vtl vekja ATHYGLI á
því núna nm mánaðamótin að
Noregssöfnanin er í fulium gangi.
Það er siðferðileg skylda hvers
einasta einstablings að ieggja eitt-
hvað af mörkum til þessarar söfn-
unar. í gær og í dag hafa margir
fengið mánaðarkaup sitt greitt og
ættu menn að taka nokkrar krón-
ur af þeim og leggja til söfnnnar-
imiar.
ÞAÐ VÆRI ILLA FARIÐ ef
ekki tækist að nsá saman upphæð,
sem yrði okkur til sóma og hinum
stríðandi norsku bræðrum okkar
til hjálpar við uppbyggingarstarfið
heima í Noregi að styrjöldinni lok-
ínni. Þar eru xiú mörg þorp í rúst-
um og mörg heimili eyðilögð. Fyr-
ir fáum dögum fengum við fregxiir
af þvi, að nazistavandalarnir hefðu
brennt tii ösku öll heimili á ey
einni skammt frá Bergen. Gott
væri ef við gætum safnað nægi-
legu té til að byggja þessi heimili
upp að nýju.
Á ÞESSHM TÍM5JM hiunar eng-
an um það að leggja fram 10—20
krónur til Noregssöfnunarinnar.
tíraa, urðu jafnvel félagar hans
fullir efasemda. Nú er þessí
hugmynd komin í framkvæmd.
íbúamir í Detroit hafa gamaxi
að því, að bera samaxi Danxna
tvo, sem hafa svo mikla þýðingu
fyrir hergagnaframleiðslu
Bandaríkjanna — Sörenseix og
William Knudsen, herforingja,
yfirmann hergagnaframleiðsl-
unnar fyrir landheriim. Knud-
sen á miklu fleiri vini í borg-
ixxni, af því að bann hefir gefið
sig þar að ýmsum málixm. En
fáir utan fjölskyldunnar þekkja
Sörnsen náið.
— Hvers vegna ætti haxm að
þarfnast vina? sagði einn a£
embættismönnum stjómarinnár
nýlega; — hann er sjálfum sér
nógur.
Sörensen þykir mikið til
Knudsens koma. — Flestar f lug-
vélamar og sprengjuflugvélarn-
ar, sem vi fáum 1942 og 1943,
segir hann, — em að þaklta
framkvæmdum Bill Knudsens á
1 árunum 1040 og 1941, v
Þrátt fyrir langt samstarf,
kallar Sörensen Henry Ford
alltaf húsbónda sinn, og hann
Mtur á sjálfan sig Séixl astoðar-
rnamx hans. Fyrir starf hans
borgár Ford honum 169 000
dollara á ári. Fyrir löngu síðan
' er sagt, að Ford hafi sagt við
hann: — Ef þú villt meira kaup,
Charlie, þá segðu bara tiL En
Sörensen em peningar lítils
virði. |
Það hefir blásið nýju lífi i
Sörerxsen, að fá tækifæri til þess
að efla franxleiðslumöguleika
Ameríku í þjónustu góðs mál-
efnis. Sörensen er ánægður,
iþegar hann sér hjólin snúast og
nýjar verksmiðjur þjóta upp.
— Við getum lært á þessu,
segir hann og bendir á verk-
smiðjuna. — Við vitum, að við
höfum lagt lið góðu málefni, og
við lærum að búa til betri flug-
vélar. Er það ekki nóg?
Verið ekki hirðulaus uxn þetta
aoál. Afhendið afgreiðslu eixihvers
dagblaðsins framlög ykkar núna
strax. Þó að hver og einn leggi
ekki mikið framl verður það stór
upphæð, sem safnazt, ef allir
leggja saman.
ÉG FRÉTTI í GÆR, að Þing-
vallahreppur hefði riðið á vaðið og
lagt fram 1000 krónur til söfnun-
arinnar. Þetta er mikill heiður
fyrir Þingvallahreppsbúa og verö-
ur aldrei gleymt. Að ejálfsögðu
munu önnur bæja- og eveiíafélög
koma á eftir. Skemmtilegast hefði
verið að höfuðstaðurinn hefði tek-
ið forystuna fyrir þessu. Það átti
hann að gem. Vonandi verður
framlag Rey! ' - á þann veg,
að hægt verv'1 -r>pa aS höfuð-
stað íslands sé ut irakils sótna,
MÉR ER SAGT, að Bahdaríkja-
hermenn, sem hér eru, kalli sumar
göturnar hér í bænum hringekj-
urnar. Þeir eiga við það, að ekki
sé hægt að fara um þessar götur
nema í loftköstum. Þetta er dálítiS
fyndið, ekki get ég neitað þvi,
Framh. k 6. uíðu. ;
Munið Noregssöfmmina núna um mánaðamátin. —
Fordæmi Þingvallahrepps, — Hvað kalla Bandarikja- j
menn götumar okkar? — Bréf frá Hailbjörgu Bjarnad. !