Alþýðublaðið - 09.06.1942, Blaðsíða 5

Jtori&jwdagTir 9. júní 1942.
ALÞYÐUBL40IHI
5
VS) komum á. staðinn á
kaupskipi eftir langa sjó* *
ferð. Allan morguninn lágum
við upp við rifið og skipið vagg-
aði yfir kóralveggjunum. Við
lóðuðum dýpið og mældum
faðmana. Því að kóralrifin eru
rétt undir sjávarmálinu. Þeg-
ar við litum út yfir borðstokk-
inn, sáum við hvítan sand og
fiska með gyltum deplum og
röndum, sem eru eins og fugl-
ar á grein milli kóralgreinanna.
Og bárurnar skolast 'yfir rifin.
En við erum innan við rifið, og
beint fyrir framan okkur eru
háar hæðir og hvít strönd. Þegar
í stað koma eintrjáningsbát-
arnir út til okkar. Sá fyrsti er
hlaðinn gjjöfnm til okkar —
ávöxtum og blómum. í öðrum
bátnum er æðsti presturinn og
helgitáknin. Síðast kemur kon-
ungurinn og þjónar hans. Þeir
eru í fallegum skikkjum með
hjálma á höfði með stórum,rauð
um fjöðrum í. Skikkja konungs-
ins er gul og í sólskininu virð-
ist hún vera gullroðin. Þegar
þeir eru komnir um borð til
okkar, varpa þeir skikkjunum
um herðar okkar og setja hjálm
ana á höfuð okkar, og fá okkur
blævængina sína. Klukkutíma
seinna skellur myrkrið á.
Við höfum komið að eyju.
Við vitum ekki, hvort hún er
stór eða lítil. Þetta er haf hinna
mörgu kóraleyja, þar sem hinir
hálfvilltu menn búa.
Á þéssari anganströnd býr
margt fólk. Konurnar ganga í
síðum, víðum kjólum, allavega
litum, en helzt vilja þær rauðan
og gulan lit. Sumar hafa mjóan
linda um mittið. Á herðunum
hafa þær silkisjöl, en á höfði
krans úr rauðum og gulum
blómum. Þær ganga berfættar.
Höfðingjar eyjarskeggja eru í
snjóhvítum skikkjum og draga
langan slóða á eftir sér. Fiski-
mennirnir ,veiða fiskinn með
löngum stöngum, en stundum
stinga þeir sér í sjóinn með
handnet.
Þannig er Kyrrahafið.
Meðal þessara eyja finnum
við Areöis. Kirkjufeðurnir hafa
lýst líkum siðum á Ladroneeyj-
um og þar erú tíðkaðir. Eyjar-
skeggjar voru einskonar farand-
leikarar eða trúðar, sem dýrk-
uðu guðinn Oro með dönsum og
látbragðalist. Skemmtanir
þeirra voru fólgnar í því að
dansa, glíma og flytja ræður
með allskonar látbragðalist, en
Kóraley í Kyrrahafi.
Þessi mynd er af Wakeeyju i Kyrrahafi, tekin úr ameríkskri flugvél.
Paradís Suðurhafseyja.
EFTiRFARANDI grein
um lifnaðarhætti hinna
á Suðurhafseyjum og nátt-
villtu og hálfviiltu kynþátta
úrufar og veðráttu þar er eft-
ir Sacheverell Sitwell og er
kafli úr bók, sem hann hefir
ritað um ferðir sínar um lítt
kunna staði.
undir var leikið á flautur og
trumbur. Þannig eyddu þeir æv-
inni og ferðuðust frá einum stað
til annars og einni eyjunni til
annarrar.
Við skulum minnast á loft-
lagið og landslagið. Þetta er
síðdegis. Það er fuglasöngur í
lofti og hitinn ætlar að steikja
mann. Ótal trjátegundir ber
fyrir auga, sem við kunnum
ekki að nefna, sum hlaðin ljós-
rauðum ávöxtum og Ijósrauðum
blómum, hin dýrlegasa sýn,
sem maimlegt auga fær litið.
Fuglasöngur hljómar úr hverj-
um runna og loftið angar.
Auglýskfj
um ðsáBBapksvertl.
Dómnefnd í kaupgjalds og verðlagsmálum liefir, samkva^mt
heimild i lögum 29. maí 1942, ákveðið að setja eftirfarandi
bámarksverð:
Haframjöl i heildsölu kr. K8,20 j>r. 100 kg.,
• í smásölu kr. 1,10 pr. kg.
Álagning í heildsölu raá bó aldrei verða hærri en 61/2%
af kostnaðarverði og I sruasölu aidrei banri en 26 „/"
■4
Rey r javík, 5. júní 1942.
Dómnefnd- í keopgjalids og verðtagsmálum.
Blómskrúðínu fá engin orð
'lýst. Sum blómin gefa énga
angan frá sér. Þau eru flauels-
mjúk viðkomu, sum eru töfr-
andi og vekja þá tilfinningu hjá
ferðamanninum. að hann sé
staddur í töfralandinu. Allt
virðist vera óraunhæft, ekkert
virðist hafa orsök né afleiðing,
lífið er eins og draumux, maður
gleymir sjálfum sér. Þannig er
Kyrrahafið.
*
En mitt í þessari draumadýrð
getur mætt auganu hryllileg
sýn. Það eru mannátsveizlurn-
ar. Maður getur rekizt á mann-
lega veru, sem ákveðið hefir
verið að fónn'a. Hinn dæmdi
maður er bundinn með hælana
upp við þjóhnappa og hendurn-
ar niður með síðunum, þræl-
reyrður svo, að hann getur ekki
hreyft sig. Þvi næst er honum
lyft upp og hann lagður á log-
heitar hlóðirnar, en trjáblöðum
og mold er ausið að honum.
Þegar búið er að steikja harm,
er andlit hans litað svart, og
því næst er hold hans étið með
stórum kvíslum eða prjónum úr
hörðu tré. Þannig eru siðir
mannætnanna. Sumstaðar sáust
útlimir af mörmum hengdir
upp í tré.
Þannig er landslag, siðir og
hættir á þessum eyjum. Sum-
ar eyjarnar eru stórar, svo sem
Nýja Kaledonia, Tahiti eða
Marquesaeyjar, en það eru meg-
inlönd, sem hægt er að ferðast
um svo hundruðum mílna skipt-
ir, og þar gelur maður verig
að villast dögum saman ínni í
landi, án þess að sjá nokkru
sinni haf. Á öðrum eyjum, svo
sem Fijieyjum, Samoaeyjum, og
Hawaii, eða í Nýja Bretlandi og
Nýja írlandi bjuggu menn
fram undir síðustu ár, sem
höfðu ekki hugmynd um það,
sem gerðist í umheiminum.
#
Skerandi raddir heyrast frá
þorpinu. Þar eru ljós og þaöan
heyritst tónlist. Það eru Areöar
að leika listir sínar. Menn, kon*
ur og ungar stúlkur klifra hlæj-
andi um borð í eintrj áningsbát-
ana. Kveðuorð eru hrópuð, en
ekki sézt tár í neinu auga, því
að þetta fólk kemur aftur. Það
ferðast frá einni eyju til ann-
arrar, og vindurinn ber bátana
alla nótíina. Það þarf ekki að
aýfa árum í sæ, en notalegt er
að dýfa höndunum annað
slagið ofan í sjóinn, til þess að
kæla sig. Því að nóttin er hlý,
og það er sungið og leikið á hin
frumstæðu hljóðfæri alla nótt-
ina. Areöi-þjóðflokkurinn fer í
sextíu til sjötíu bátum og fer
með kvöldkulinu. Skiptir engu,
hvert hann fer. Svo lengi sem
söngur er og h 1 j óðfærasláttur,
mánabjört nótt með stjörnudýrð
og silfurglitrandi sær, eru þéir
ánægðir.
Söngvararnir eru einkenni-
legir. Fólkið eru skrípaleikarar
með blóm um úlfliðina og háls-
inn. Höndum er dýft í silfur-
glitrandi bárur. Sumir eru nakt-
h' <niður ,að beltisstað, aðrir með
strengjahljóðfæri. Skraut úr
skeljum glitrar í eyrum þess.
Væri ekki gaman að ganga
þarna á land og kynnast þessu
fólki?
Karlmennirnir eru leikarar
og tónlistarmenn. Auðvitað eru
það frumstæðar listir, sem fólk
þetta iðlrar. Bráðum hefst dans
og látbragðaleikur. Þannig er
Kyrrahafið með öllum töfrum
sínum. Þetta fólk lifir ekki
nem einu sinni fremur en annað
fólk, og það eyðir ævi sinni í
að sigla frá einni ey til ann-
arrar.
Úívarpsstjóri um hádegisútvarpið. — Nauðsynlegt að
spara rafmagn. — Dýrir gosdrykkir og öl. — Silkisokk-
ar ófáanlegir. — Hvað eiga stúlkurnar að gera?
FYRIR NOKKRU birti ég
bréf, þar sem fundiff var aff
því, að hártegisútvarpiff byrjar
ekki fyrr en kl. 15 mín. yfir 12.
Nú hefir útvarpsstjóri skrifaff mér
og skýrt mér frá, aff ástæffan fyrir
þvi, að útvarpiff byrjar ekki fyrr
en þetta á daginn ,sé sú, aff raf-
magnsstjórimi fór fram á þaff. Svo
er mál með vexti, aff sögn raf-
niagnsstjóra, aff rafmagn er mjög
af skornum skamxnti einmitt um
þennan tíma, því aff þá stendur
eldamennska sem hæst, og vildi
rafmagnsstjóri reyna, hvort þaff
myndi ekki bæta úr, ef ekki yrffi
útvarpað fyrr en þetta.
VITANLEGA SPARAST gífur-
lega mikið rafmagn á þessum tíma
við það, að útvarpið byrjar ekki
fyrr en 15 mínútur yfir eitt. Út-
varpsstöðin sjálf eyðir miklu raf-
magni og svo öll tækin í bænum.
Útvarpsstjóri kvað ekki annaö
hægt en að verða við þessum til-
mælum rafmagnsstjóra, og felst
ég á það. Við munum þá miklu
erfiðleika sem urðu oft í fyrra-
haust út af þvi, að, straumurinn
reyndist ekki nógur ltl. 10—1 á
morgnana.
„NÚ ER ÞAÐ SVART,“ segir
Jósep í bréfi til mín í gær — og
heldur áfram: „Ég kom á hótel
áðan og keypti sódavatn og bjór,
sem er nú ekki markvert, en þeg-
ar ég ætlaði að fara að borga þá,
blöskraði mér verðið. Sódavatnið
kostaði 1.50 og bjórinn 2.50. Finnst
þér nú ekki þörf á verðlagsá-
kvæðum á þessa vöru?“
JÚ, MER FINNST að það þyrfti
að koma verðlagseftirlit á þetta.
Hins vegar er ekki nema eðlilegt,
að veitingahús selji dýrara en
verzlanir. Það er alveg óþarfi fyrir
fólk að kippa sér upp við það, þó
að það verði vart við ótrúlegt
verðlag á ýmsum vörum. Hvað
sem hver segir, þá eru öll verð-
lagsákvæði brotin að meira eða
minna leyti. Alveg eins og kaup-
gjaldsákvæði gerðardómsiaganna
gru brotin, ekki aðeins af einstakl-
ingum, heldur líka af ríkisvaldinu
og stofnunum þess.
„SÍUKISOKKAR ERU ÓFÁAN-
LEGIR,“ segir Anna £ bréfi. „Eg
hefi farið um búðirnar undanfarna
tvo daga og get alls ekki fengið þá
silkisokka, sem mér líka. Hvernig
eigum við stúlkurnar að fara að?
Eg veit engin sköpuð ráð.“
EG ER LÍTILL .- iidsokkafræð-
ingur. Silkisokkakaupmaður sagði
mér í gær, að silkis-kbar væru al-
,veg að vrT‘''~ 1 hj •— og væru
búnir nú þegai :: im verzlun-
um. Skki er heldnr aanað sjáan-
legt, en að mjög erlút %ærði að fá
silkisokka. Efnið sem notað er í
þá, er nauðsynlegt til hernaðar,
og auk þess kemur mikið af því frá
Austurlöndum og allir vita, hvern-
ið ástandið er í því homi verald-
arinnar.
Frh. á 6. síðu.