Alþýðublaðið - 20.06.1942, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 20. júní 1942,,
JÓN BLÖNDAL:
fU|><ÍðiibUðið
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Fjetursson
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Simar ritstjómar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906
Verð í lausasölu 25 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Öðravísí mér
áður brá.
Uvl nokkurra ára skeið hefir
verið hið nánasta samband
og samstarf á milli Jónasar
Jónásonar og Ólafs Thors. Þessi
innilega samvinna formanna
tveggja stærstu þingflokkanna
hefir markað margar stjórnar-
framkvæmdir og aðgerðir á al-
þingi. Það hefir og greinilega
komið í ljós, að Framsóknar-
flokkurinn hefir sveigzt mjög
til hægri áttar í stjórnmálum
hin síðari ár, og má án efa rekja
rætur þess til áhrifa Jónasar
Jónssonar og sambands hans
við liðsmenn Kveldúlfs.
Þegar þessar ómótmælanlegu
staðreyndir eru hafðar í huga,
hlýtur það að koma mörgum
einkennilega fyrir sjónir að lesa
síðustu tölublöð Tímans. Eftir
þeim mætti ætla, að Framsókn
væri, að minnsta kosti í sum-
um málum, róttækur vinstri
flokkur — ekki einungis mið-
flokkur —, og í ákveðinní bar-
áttu við hina nýríku stríðs-
gróðamenn, er ráða lögum og
lofum í Sjálfstæðisflokknum.
Þannig segir Tíminn 13. þ. m.:
„Það mátti alltaf teljast ugg-
laust, að Sjálfstæðisflokkurinn
myndi nota aðstöðu sína til að
þjóna stríðsgróðamönnum, ef
honum væri fengin stjórn
landsins í hendur.“ Og síðar í
sömu grein segir að Framsókn
hafi aldrei veitt eða muni veita
stjórn Sjálfstæðisflokksins
stuðning.
Eitthvað er þetta undarlegt,
þegar athugað er hið nána sam-
starf þessara flokka til mjög
skamms tíma. Og enn undar-
legra er þetta, þegar þær stað-
reyndir blasa við augum, að
Framsókn og Sjálfstæðisflokk-
urinn hafa beinlínis tekið hönd-
um saman til framkvæmda á
fullkomnu ofbeldi og ofríki
gegn launastéttum landsins og
til hlífðar stórgróða Kveldúlfs
og annarra stórútgerðarmanna,
með hinum illræmdu ákvæðum
í skattalögunum um 10 ára
tapsfrádrátt, stórkostleg vara-
sjóðstillög og bann gegn álagn-
ingu útsvars á stórgróða.
Og ofan á allt þetta bætist,
að það er ekki liðið nema rúmt
hálft ár, síðan forráðamenn
Framsóknar lýstu yfir því, að
þeir væru reiðubúnir að veita
stjórn Sjálfstæðisflókksins hlut
leysi! En þetta skeði í byrjun
vetrar 1941, eftir að Hermann
Jónasson hafði beðist lausnar
fyrir ráðuneyti sitt. Og ekki var
vitað að Framsókn ætlaði að
setja nein sérstök skilyrði fyrir
Dýrtíðarmálin, gerðardóm-
urinn og vísitalan
o
LAFUR THORS forsætis-dettur ekki í hug að það sé af
ráðherra birti í Mgbl. 18.fáfræði:
þ. m. viðtal við sig um dýrtíð-
armálin og gerðardóminn. Þar
sem ráðherrann gerir mér þann
heiður að gera afstöðu mína
til þessara mála að sérstöku
umtalsefni, þykir mér rétt að
kvitta fyrir þessa viðurkenn-
ingu með nokkrum orðum.
Skal ég fyrst víkja að þeim iim-
mælum, sem ráðherrann til-
færir eftir mér.
Verdhækkun og
kauphækkura.
Ráðherrann tilfærir ummæli
eftir mig um nauðsyn þess að
stöðva dýrtíðina. Það er ekk-
ert merkilegt þótt hann geti
tilíært slík ummæli. Ég hef
skrifað ótal greinar til þess að
áfellast hina ábyrgðarlausu
verðhækkunarpólitík, er flokk-
ur hans og Framsókn hafa
rekið síðan stríðið hófst og
'átalið sviksemi þessara flokka
við að framkvæma nokkrar
raunverulegar • dýrtíðarráðstaf-
anir. Ég hefi í þessari aðstöðu
verið í algerðu samræmi við
stefnu míns flokks, sem frá því
fyrsta hefir krafizt raunhæfra
dýrtíðarráðstafana og lagt
fram tillögur um framkvæmd
þeirra. En nú þykjast dýrtíðar-
frömuðurnir sjálfir orðnir full-
ir af áhuga fyrir baráttu gegn
dýrtíðinni.
1 hinum tilgreindu ummæl-
um mínum er talað um ,,verð-
hækkunarkapphlaup“. ’Ólafur
Thors gerir sér lítið fyrir og
ályktar sem svo: Úr því Jón
Blöndal er á móti verðhækkun,
þá hlýtur hann líka að vera á
móti káuphækkunum, því þær
leiða altaf til dýrtíðar. Hann
segir að gegn dýrtíðinni verði
ekki barizt „nema með því að
halda niðri kaupgjaldi og af-
urðaverði“. En í þessum hugs-
anagangi ^áðhdrrans er' bar(h
engin heil brú eins og nú skal
sýnt.
Ólafur Thors segir: það var
þjóðarnauðsyn að halda niðri
kaupgjaldinu 1939 (þegar at-
vinnuvegirnir töpuðu) þess-
vegna hlýtur einnig að vera
þjóðarnauðsyn að halda því
niðri 1942 (þegar atvinnuveg-
irnir græða á tá og fingri). Þar
sem Alþýðuflokkurinn viður-
kendi þjóða/rnauðsynina 1939,
en ekki 1942, þá hlýtur þetta
að stafa af því að kosningar
eru íí vændum! Svona rök-
semdafærsla um hagfræðileg
mál nota engir nema lýðskrum-
arar eins og kommúnistar —
og svo ráðherrar eins og Ólafur
Thors og Jakob Möller. Mér
Lítum nú svolítið á sam- 1
bandið á milli verðhækkana
og kauphækkana.
Ef kaupið hækkar þegar at-
vinnuvegirnir berjast í bökk-
um eða tapa og ekkert annað
er aðhafzt af hálfu hins opin-
bera til þess að hafa áhrif í
gagnstæða átt, þá er mjög
sennilegt að af kauphækkun-
um leiðir annaðhvort verð-
hækkun, ef atvinnurekendurn-
ir geta velt kauphækkunum af
sér með því að hækka verðið,
eða samdráttur framleiðslu og
viðskipta með þarafleiðandi at-
vinnuleysi.
En ef kaupið hækkar þegar
atvinnuvegirnir græða, þá þarf
ekki að leiða af því neina verð-
hækkun og heldur ekki neitt
atvinnuleysi, vitanlega þó því
aðeins að kauphækkunin sé
aðeins að vissu marki. Kaup-
hækkunin er þá greidd af gróða
atvinnurekendanna, en hann
verður auðvitað að sama skapi
minni.
Þetta er svo auðskilið mál,
að það er ómögulegt að menn
geti orðið ráðherrap, ef þeir
skilja það ekki! Ráðherrar, sem
ekki látast skilja það, hljóta
því að trúa því í blindni sinni,
að almenningur sé svo heimsk-
um og fáfróður, að hann fái
ekki skilið svona einfalda hluti.
En þetta er mesti misskilning-
ur.
Nú hefir gróði atvinnurek-
endanna um langt skeið verið
svo ævintýralegur að það er
auðskilið mál að kaupið hefir
getað hækkað, og gróðinn er
ifieira að segja svö mikill að
það er ekki hægt að halda
kaupinu niðri —. nema þá
með reglulegri þrælalöggjöf,
eins og þeirri sem Jónas Jóns-
son er að harma í Tímanum
18. þ. m. að ekki hafi verið
sett vegna samvinnuslita íhalds
flokkanna tveggja út af kjör-
dæmamálinu. Það er ekki hægt
af því að hinn óhemjumikli
gróði atvinnurekendanna rek-
ur þá til þess að yfirbjóða
hver annan í kapphlaupinu
um vinnuaflið.
Ummæll Hjarrara
borgarstjóra.
Bjarni Benediktsson borgar-
stjóri skrifaði í nóvember 1941
grein í Mgbl., sem sýni, að
hann skildi vel að hægt væri
að greiða hærra kaujp þegar
atvinnuvegirnir stórgræða,
heldur en þegar þeir tapa.
Honum fórust þá þannig orð:
„Þeir (þ. e. Sjálfstæðisverka-
i©
menn) sýndu fram á, að þótt
eðlilegt hefði verið og óhjá-
kvæmilegt að skerða rétt laun-
þeganna 1939, þegar illa gekk
og allt var rekið með tapi, þá
gegndi allt öðru máli nú. Nú
gengi allt atvinnulíf vel. Mein-
ið væri sagt vera, að stríðs-
gróðinn væri of mikill. En
samt ætti ráðið að vera liið
sama og áður. Ráðast á garð-
inn þar sem hann væri lægst-
ur og skerða enn rétt laun-
þeganna, sem ekki væri of
glæstur hjá þeim, sem aðeins
hefðu sínar föstu tekjur og
ófullkomna verðlagsuppbót.
Fyrir þessum rökum beygðu
rúðamenn Sj/álfstæðisfloÍcksins
sig fúslega,.- Þeití( spu fullvel
að ekkert vit var í að kunna
aldrei annað ráð til bjargar en
réttarskerðingu launastéttanna.
Og að því aðeins er unnt að
krefjast fórna af verkalýðn-
um, þegar illa gengur, að hann
fái rífan hlut, þegar betur
vegnar.“
En þrátt fyrir þetta, var
Bjarni rúmum mánuði seinna
kominn að sömu niðurstöðu og
Ólafur Thors, að það væri þjóð-
arnauðsyn að koma í veg fyrir
grun-nkaupshækkanir verkam.
og annarra launþega og að
þessi þjóðarnauðsyn væri svo
rík, að það réttlætti að taka
af þeim réttinn til frjálsra
samninga við atvinnurekendur..
Já, þá færu gengislögin 1939
að vera verkamönnum dýr, ef
það ætti að vera hægt að nota
þau sem röksemd fyrir því að
verkamenn mættu aldrei fá
grunnkaupshækkanir. Því hve-
nær má grunnkaupið hækka,
ef ekki í slíku veltiári, sem hér
hefir verið undanfarið?
Nei, það er ekkert annað en
svívirðileg og ódrengileg mis-
notkun á þjóðhollustu Alþýðu-
flokksins 1939, þegar hann sam
þykkti gengislögin, að nota þau
sem vopn á móti afstöðu hans
nú, þegar allar aðstæður eru
gjcírbdeyttar. Verði ekki slík
vinnubrögð bráðlega niður lögS
í íslenzkum stjórnmálum, þá
er erfitt að sjá að lýðræðið eigi
sér mikla framtíð fyrir hönd-
um. Lýðræðið krefst heiðar-
legra vinnubragða af stjórn-
málamönnunum, ella hlýtur það-
að verða fjandmönnum sínum
að bráð.
Stöðvrara dýrtíðar-
iraraar.
Ólafur Thors gumar mjög af
því, að tekizt hafi að stöðva
dýrtíðina (ætti að vera vísi-
töluna) og þakkar það gerðar-
dómslögunum.
Ég hef nýlega sýnt fram á
í grein í Alþýðulaðinu, að all-
ar þær ráðstafanir, sem gerð-
Framh. á 6. síöu.
hlutleysi sínu.
Nánasta fortíð Framsóknar
bendir vissulega ekki til þess,
að þeim flokki sé trúandi til ein-
beittrar íhaldsandstöðu. Og það
bætir ekkert úr skák, þó nú í aldrei bjarga íslenzku þjóðinni.
þessum kosningum séu sterkir
leyniþræðir spunnir á milli
Framsóknar og kommúnista.
Öfgarnar og einræðið til vinstri
jafnt sem hægri handar munu
JwaáT^TZ
ÞJOÐVILJINN hefir nú ver-
ið gripinn sama ótta og
Morgunblaðið við „fallhlífar-
hermenn" Þjóðólfslistans hér í
Reykjavík, eins og Morgunblað-
ið kallaði frambjóðendur hans
og fylgismenn. Og eins og
Morgunblaðið reynir Þjóðvilj-
inn að hræða fylgismenn sína
frá því að fara yfir á Þjóðólfs-
listann við kosningarnar með
því að saka forystumenn hans
um nazisma. Um hitt er ekki
getið, frekar en Morgunblaðiö
gat um hina rnörgu, óánægðu
Sjálfstæðismenn, sem að Þjóð-
ólfslistanum standa, að Ragnar
í Smára er bæði einn af fram-
bjóðendum listans og einn að-
alforgöngumaður hins nýja
flokks, sem að honum stendur.
Hingað til hafa kommúnistar
þó ekki haft svo lítil skipti við
þann mann, bæði um bóka- og
blaðaútgáfu, að líklegt hefði
þótt, að hann yrði stimpláður af
þeim sem nazisti. En nú virðast
þeir helzt vilja gera það. Þjóð-
viljinn segir um Þjóðólfslistann
meðal annars:
„Þess hefir orðið greinilega
vart síðustu dagana, að nazistarn-
ir í bænum, sem legið hafa í póli-
tísku dái og dregið sig inn í skel
sína um skeið, hafa hafið undir-
róður fyrir „lista þjóðveldissirma“.
Þeir ætla auðsjáanlega að gera
þann lista að prófsteini á fylgi sitt.
Þegar athugaður er framboðslist-
inn, þá kemur í ljós, að einn af
helztu foringjum nazistaflokksins
á íslandi og ritstjóri að einu af
blöðum þess flokks, meðan þaS
kom út, Jens Benediktsson, er einn
af stuðningsmönnum listans.“
Og enn fremur
viljinn:
segir Þjóð-
„Það er tilgangur þessara naz-
iáta að nota sér hringlandaháttinn
í stefnu Þjóðólfs til þess að
smeygja inn áróðri s.ínum undir
fölsku flaggi. Það er gömul aðferð
nazista að nota sér einlæga andúð
heiðarlegra millistéttarmanna gegnt
afturhaldi og auðvaldi til fram-
dráttar hinni svívirðilegu stefnu
sinni. Sá er og leikur þeirra hér.“
Það, er ekki furða þó Þjóð-
viljinn sé reiður yfir því, að
nazistar skuli nú ætla að nota
sér þannig einlæga andúð heið-
arlegra millistéttarmanna. Því
á hverju hafa kommúnistar
sjálfir hingað til lifað, nema á
nákvæmlega sömu aðferðinni
og vinnubrögðunum. Og hvað
var það fylgi, sem kommúnistar
fengu við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar í vetur annað en slík-
ur ,,hristingur“ óánægðra afla
úr Sjálfstæðisflokknum (þar á
meðal nazistarnir) og Fram-
sóknarflokknum? Nú sjá þeir
fram á að þeir muni missa
þennan „hristing“; hann hefir
gert sig sjálfstæðan. Þess vegna
reiði kommúnistablaðsins yfir
Þ j óðólf slistanum.