Alþýðublaðið - 31.07.1942, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAOIÐ
Pöstudagur 31. júlí 1942»
Annar loftbardagi yfir
Norð-Austurlaiidi.
......■ -....
Nú urðu Norðmennirnir að láta und-
an siga fyrir Þjóðverjum.
IANNAÐ SINN á fáum dögum hefir komið til loftorrustu
yfir Austurlandi. í bæði skiptin áttust við norsk flug-
vél og þýzk Focker Wulf-flugvél. Nú síðast varð norska
flugvélin að láta undan síga vegna öflugrar skothríðar
þýzku flugvélarinnar.
Um þetta barst Alþýðublaðinu í gær eftirfarandi til-
kynning frá herstjóm Bandaríkjanna hér á íslandi:
„Flugvél með norskri áhöfn kom auga á þýzka Focker
Wulf-flugvél kl. 10.08 hinn 29. júlí norðaustur af íslandi.
Norska flugvélin gerði árás á hina þýzku kl. 10.20, en þýzka
flugvélin hóf ákafa skothríð á móti. Norska flugvélin komst
í 100 stigna skotfæri og hæfði hina þýzku víða, en varð svo að
leita undan til að forðast hina áköfu skothríð þýzku flug-
vélarinnar, en hún flaug inn í skýjaþykkni og Iauk viður-
eign þessari kl. 10.32. Norska flugvélin varð ekki fyrir skot-
Um og kom heim heilu og höldnu til stöðvar sinnar“.
I»að vekur athyglí okkar að þýzkar flugvélar virðast
vera alltítt yfir Austur- og Norðurlandi, en hinsvegar verð-
tu: enginn var við þær hér yfir Suðurlandi.
Skýrslusöfnun um húsnæðislausa:
351 fjölskjrlda er liók-
stafleoa ájötunni.
Lokið við að vinna úr skýrslum þeim,
sem teknar voru við skráninguna.
Verkafólk vfðsvegar um fanift
Prentarar og bókbindarar biða nú eftir svör
um við kröfum sinum frá atvinnurekendum-
fegavinnakaDp víða orðið Mærra
en taxti verkalýHsfé&a^aana.
—-.. ■»......—
ALLT BENDIR TÍL ÞESS, að kaupgjald hækki að veru-
leguxn mun, bæði hér í Reykjavík og^ víða um land um
eða rétt eftir mánaðamótin. Það er verkafólkið í hinum
ýmsu iðngreinum hér í Reykjavík, sem ekki hefir nú þegar
fengið kjarabætur, og á hinum ýmsu stöðum um landið,
sem fer fram á þessar breytingar á launakjörunum. En
samtök þess geta ekki, vegna gerðardómslaganna, staðið
fyrir kröfunum, nema óbeint.
^lþýðuhlaðið hefir fengið tilkynningar frá ýmsum stöðum
á landinu um að verkafólk hafi snúið sér til atvinnurekenda um
kröfur sínar og eru þær, eða munu verða, nokkuð mismunandi,
annað hvort fyrst og fremst miðaðar við styttingu vinnudagsins
niður í 8 stimdir með óbreyttu dagkaupi, en verulega hækkun á
eftirvinnukaupi, eða 25% hækkim á allt grunnkaup.
Starfsfólk í prentsmiðjum ♦ -
GÆR VAR LOKIÐ að
vinna úr skýrslum
þeim, sem teknar voru þeg-
ar skráning húsnæðislausra
fór fram fyrir nokkrú.
Barst Alþýðuhlaðinu í gær-
kveldi skýxslan, éins og hún
liggur nú fyrir og fer hún hér
á eftir:
„Alls mættu til skráningar
Ifftl/ hi Imilisfcfíur) og mæður
svo og 188 einhleypingar, en
þeir hafa á framfæri sínu eða
vegum 2592 einstaklinga, þar af
854 börn.
Af þessum 691 fjölskyldu
virðast þó, þegar skýrslan er
tekin( nær helmingur hafa í-
búðarhúsnæði til umráða, eða
340 'fjölskildur. Þær telja sig
húsvillta vegna uppsagna, er
þeim hefir borizt á húsnæðum
þeirra, sem virðast, því miður,
eftir því, sem fyrir liggur, oft
eiga rétt.á sér, og verða því þess
ar fjölskyldur, færri eða fleiri
húsviltar hinn 1. okt. n. k.
Eru í þessari tölu taldir með
allir þeir, sem eitthvert hús-
næði hafa á leigu, hvað lélegt
sem það í raun og veru kann að
vera. Hinar, 351 að tölu, eru
aftur á móti bókstaflega á göt-
unni, og fá fyrir náð vanda-
manna og annars góðs fólks að
hýrast undir þaki, og þá oft
sína nóttina í hverjum staðn-
um.
Þá eru óg taldir með í fyrri
tölunni allir þeir, sem sumar-
fbúðir svokallaðar hafa á leigu,
en þær íbúðir eru aðeins leigð-
ar út á meðan notendur þeirra
búa utan bæjar. ’ Verður þetta
fóik því að sjálfsögðu á göt-
unni 1. okt. n. k. Er það að yfir-
lögðu ráði gjört, að draga lín-
urnar svo skýrar til þess að
sýna vandræðin, eins og þau
eru í dag, en ekki hver þau
verða í haust.
Telur fólk þetta sig húsvilt
af hinum ólíkustu ástæðum, og
skulu þær helzstu nefndar: 118
fjölskyldur telja sig húsvilltar
vegna uppsagna, serp þeim hafa
borizt, og miðaðar eru við
1. okt. n. k.; án þess vitað sé,
hvort þær hafi við rök að styðj-
ast eða ekki. Þá segjast 96 fjöl
skyldur hafa orðið húsviltar 14.
maí s. 1. vegna uppsagna og
37 telja sig á.götunni allt frá
1. okt. eða jafnvel 14. maí f. á.
Ný-gift hjón, sem ekki hefir
tekizt að krækja sér í íbúð
virðast vera 68, og ný-trúlofað,
sem eins stendur á fyrir telj-
st vera 32. Ai .því að íbúðir
þsér, sem þeir hafa á leigu séu
algjörlega ófærar til dvalar, og
séu engir mannabústaðir, telja
54 leigutakar sig húsvilta, og
ný-fluttir í bæinn, án þess að
hafa tekist að útvega sér hús-
riæði, eru 39 o. s, frv.
161 fjölskylda hefir inhan
sinna vébanda aðeins :2 fullorða
einstaklinga, en 30 hafá 3 full-
orðna. Einstæðingsmæður,: 26
að tölu, hafa 1 Barri á framfæri
síriu, en 21 háfa 2 höm. Af íjöl-
Frh. á 7. síðu.
hér í Reykjavík skrifaði ný
l|j(ga prentsmiðj ue igendum og
fór fram á jafna kauphækkun
fyrir alla um 25%. Nær þetta
einnig til alls starfsfólks í bók-
bandsiðnaðinum. Að i minnsta
kosti sumt af starfsfólkinu í
þessum iðngreinum hefir farið
fram á það við atvinnurekend-
ur, að þeir gæfu ákveðin svör
við þessum málaleitunum fyr-
ir næstkomandi mánaðamót,
eða fyrir laugardag.
Þegar Aiþýðublaðið vissi síð-
ast í gærkveldi höfðu atvinnu-
rekendur krcfur starfsfólksins
enn til athugunar og höfðu því
ekki gefið ákveðin svör. — Eins
og kunnugt er hafa allir jám-
iðnaðarmenn og einnig verka-
menn, sem vinna í járniðnaðin-
um eða í sambandi við hann
fengið 25% launahækkun. Virð
ist því enginn vafi geta leikið
á því að starfsfólk prentsmiðj-
anína fái einnig kröfur sínar
uppfylltar.
Verkamenn á Akranesi hafa
allir tilkynnt atvinnurekendum
kröfur sínar um breytt kjör og
ríkir alger eining um þær
kröfur. Fyrir nokkru fengust
nokkrar lagf^eringar á kjörun-
um, en þær voru svo litlar; að
í engu samræmi var við þær
kröfur, sem nú eru gerðar og
atvinnurekendur annars staðar
samþykkja. Búist var við svari
frá atvinnurekendum á Akra-
nesi seint í gærkveldi, en helst
var útlit fyrir, að ef atvinnu-
rekendur svöruðu ekki í gær-
kveldi, þá myndu verkamenn
ekki, koma ,til vinnu sinna í
morgun.
Verkafólk 4 Stykkishólmi
hefir og skrifað atvinnurekend-
um í þorpinu og gert kröfur
um veralegar kjarabætur.
Krefst verkfólkið þess að vinriu
tíminn sé styttur úr 10 stund-
um niður í 8, eða um 2 stundir,
að sama dagkaup verði 'greitt,
þó að vinnutíminn styttist og
að eftirvinna byrji tveimur
(Frh, á 7. sfðu.)
Syknrpoliannm var
ekki stoiið.
F RÁ ÞVÍ VAR SAGT hér í
blauinu í gær, að sykur-
poka, sem lá við vegarbrún á
Vatnsleysuströndinni, hefði
verið stolið og væri talið, að
hermenn væru valdir að stuld-
inum. )t
Lögreglustjórinn í Keflavík'
hringdi til blaðsins í gær og
skýrði frá því, að hermennirn-
ir hefðu ekki stolið pokanum.
Þeir sáu hann liggjandi við
veginn óg héldu að hann hefði
dottið aftan af bifreið. Tóku
þeir því pokann í bifreið sína,
og fóru með hann til Keflavík-
ur og skiluðu honum þar.
Vaxandi hætta fyrir
stfiikaraar i ástand
inn.
Ein pesrra var bar-
in til ébóta í fyrra-
kvofid.
AÐ VIRÐIST SVO sem
nokkur hætta fari að verða
á því fyrir íslenzkar stúlkur að
láta sjá sig í fylgd með erlend-
um hennönnum hér á götum
Reykjavík.
Laust fyrir kl. 12 í fyrra-
kvöld var ung íslenzk stúlka
í fylgd með brezkum her-
manni á gatnamótum Hverfis-
götu og Klapparstígs. Þau
mættu hóp af ameríkskum her
mönnum —• og allt í einu tók
einn hermaðurinn sig út úr
hópnum, vatt sér að brezka
hermanninum og stúlkunni og
sló stúlkuna í höfuðið, svo að
hún féll í götuna. Fékk stúlkan
áverka á andlitið og annan á
annari stað á höfuðið, en þann
áverka, mun hún hafja fengið,
er hún. skall í götuna.
íslenzka lögreglan fékk til-
kynningu um þetta á varðstof-
Sumarhelti i
Helgafells,
100 síður,
kemur út
eftir helgina.
SUMARHEFTI tímaritsins
„Helgafell“ kemur út upp
úr mánaðamótunum, en útkoma
þessa heftis hefir dregizt nokk-
uð, Vegna sumarleyfis starfs-
fólksins í prentsm. ritsins. Þetta
fjórða hefti „Helgafells“ er það
langstærsta, eða imi 100 síður
og að sama skapi hið fjöl-
breyttasta þeirra.
í því em mörg merk kvæði,
margar athyglisverðar ritgerð-
ir, sögur og greinar. Af kvæð-
unum má nefna síðasta kvæði
Arnar Arnarsonar: „Þegar ég
var ungur,“ og orti skáldið það
til móður sinnar. Þá er hið
fræga kvæði Nordals Griegs:
„Martin Lynge,“ í þýðingu
Magnúsar Ásgeirssonar. Annað,
þýtt kvæði er og í heftinu:
„Karl og kona“ (hið kunna
kvæði Gustav Fröding um Ad-
am og Evu), og loks „Þula“
eftir frú Theódóru Thoroddsen
Af ritgerðunum má nefná:
„Sigurinn eftir stríðið,“ eftir
hið landflótta þýzka skáld -—
Thomas Mann. „Þjóðrækni og
þjóðareining,“ eftir Gylfa Þ.
Gíslason hagfræðing. „Ávani
og ofregla,“ eftir dr. Símon J.
Ágústsson. „Heilsufræði og
hindurvitni,“ eftir Jóhann S^e-
mundsson lækni. „Tveir lista-
menn“ (Finnur Jónsson og Þor
valdur Skúlason) með nokkr-
um myndum af málverkum
þeirra. „Tvær myndir“ (Kristj
án fjallaskáld og Leo Tolstoy),
eftir Sigurð Nordal próf.
Tvær verðlaunasögur eru í
þessu hefti: „Lifendur og
dauðir,“ eftir Guðm. Daníels-
son og „Draumur til kaups,“
eftir Halldór Stefánsson.
Loks eru í þessu myndarlega
hefti: Bréf frá lesendum, Létt-
ara hjal og mikill bókmerinta-
þáttur.
Útbreiðsla Helgafells fer
stöðugt vaxandi.
una og fór hún á vettvang. —
Samtímis komu þangað brezkir
og ameríkskir lögregluþjónar.
Var Bretinn þá í slagsmálum
við ameríkanann og vildi
hefna stúlkunnar. Var Bretinn
tekinn fastur, svo og amerík-
aninn, en stúlkan var tekin í
lögregluvarðstofuna — og þar
skýrði hún frá atburðinum.
Virðist ekki úr vegi að áð-
vard íslenzkar stúlkur enn
einu sinni gegri því, að vera
í fylgd með erlendum mönn-
um.