Alþýðublaðið - 16.08.1942, Blaðsíða 5

Sunnudagur 16. ágúst 1942.
ALÞTÐUBLAÐIÐ

Fræglr taernjósnarar.

Hið tvíræða andlit.
Eins og Sphinxinn íhorfir harin á jþennan vitfirrta hekn.
Hreinlætisvikan — og af tilefni hennar um fisksöluna
og fleira. — X—12 skrifar um nokkra skemmtistaði.
nú um stundir. Fjölskyldur, sem
SAGA NJÓSNANNA er jafn
gömul og saga styrjald-
anna. Oft hefir friðsöm og frið-
arunnandi iþjóð orðið þess vís-
ari, að ofibeldisþjóð hefði árás í
hyggju, með því að handsama
njósnara, sem óvinurinn hefir
sent í því skyni að afla hern-
aðarlegra upplýsinga. Sumir
njósnarar vinna störf sín af ætt-
jarðarást, aðrir vegna áhrifa frá
öðrum, en hinir þriðju, og það
er fyrirlitlegasta tegundin,
vinna þessa sviksamlegu þjón-
ustu fyrir peninga.
Slíkur njósnari var S?tndra
Katieff, sem var fús á að njósna
fyrir þvern sem var, aðeins ef
nægir peningar voru á -boði. Hún
var að lokum tekin föst í Buda-
pest, og lögreglan fann í fórum
hennar ljósmyndavél og marg-
ar myndir af hernaðarlega þýð-
ingarmiklum stöðum. Hún
reyndi að bjarga sjálfri sér með
því að koma upp um þrjá af að-
stoðarmönnum sínum,1 en Ihún
var óheppin, því að þessir þrír
'höfðu komizt á snoðir um, að
eitflhvað væri á seyði og komizt
undan. iSandra Katieff var
dæmd til dauða, og heöni var
sagt frá því, að böðullinn, risinn
Hans Kuibias, væri vanur að
kyrkja hina dauðadæmdu í
greip 3inni. Sandra fylltist skelf-
ingu, þegar hún frétti ijpetta, og
titraði á beinunum. Einn morg-
uninn fór hún að syngja hástöf-
iim í klefa sínum. Varðkonan
sagði benni að hætta og kvað
.stranglega bannað að syngja í
fangelsi. En Sandra skildi sýni-
lega ekki, hvað við hana var
sagt, horfði upp i löftið og hélt
ófiram að syngja. ÍLoks var fang-
•elsislæknirinn sóttur, og ihann
kvað upp þann úrskurð, að hún
væri gengin af vitinu. Sandra
slapp því við líflátsihegningu,
■en var hins vegar sett í geð-
veikrahæli.
#
ÖGBEGIiAN! Upp með
hendurnar! Senorita Con-
óhita Mendez og tveir aðstoðar-
menn hennar voru stödd :í gisti-
húsherbergi og voru að senda
skeyti með vasa-sendistöð. —
Þetta skeði í borgarastyrjiöldinni
á Spáni. iLögreglan rannsakaði
heribergið, en fann ekki neitt.
Þau höfðu engar skriflegar fyr-
irskipanir, heldur lögðu allt á
minnið. Lögreglan spurði:
—• Hvaða upplýsingar voruð
þið að senda?
— Það getum við ekki sagt.
— Hver borgar ykkur?
— Það getum við ekki sagt.
— Hver bjó til sendistöðina?
— Það er þýðingarlaust að
spyrja. Við getum ekkert sagt.
' Senorita Conchita var sett í
kvennafangelsi, en karlmenn-
irnir í Carcel Modelo. Yfirvöld-
in buðust til að gefa Conchita
Mendez l!íf og frelsi, ef hún vildi
vinna fyrir þau.
— Nei, svaraði hún; — ég
ætla ekki að þiggja laun af
ykkur.
— Yður verður vel borgað.
— Ég er ekki til sölu.
•Hinn 8. marzmánaðar 1938
var Conchita Mendez og aðstoð-
armenn hennar dæmd til dauða
af þjóðréttinum, og fáeinum
dögum seinna stóðu mennirnir
tveir fyrir framan byssukjaft-
ana. Þeir mættu dauðanum með
herópi Francos: „Arriiba Es-
pagna!“ Sama kvöldið var Con-
chita sagt frá þessu og um leið
var henni tilkynnt, að hún yrði
höfð í eins manns klefa í nótt,
því að það yrði síðasta nóttin
hennar.
— Ágætt, sagði hún virðu-
lega. — Gerið svo vel og sendið
mér prest.
Það var sent eftir presti, sem
dvaldi ihjá henni fáeina klukku-
tíma. Rétt fyrir dögun kom til
hennar embættismaður úr upp-
lýsingastarfseminni og sagði:
— Ungfrú, þér þurfið ekki að
lóta skjóta yður. Gangið að boði
, okkar!
— Það þýðir ekkert að tala
við mig.
Það átti að skjóta hana klukk-
an thálf sex að morgni. En
klukkan fimm var hún náðuð.
Þegar henni var skýrt frá því,
að dóminum hefði verið Ibreytt
í þrjátíu ára fangelsi, leið yfir
hana.
*
HiIN LJÓSHÆRÐA Jane
Georgel, sem einnig gekk
undir nafninu Vera Danich-
ewska, var njósnari í Barce-
lona og tók þar þátt í vopna-
flutningum. Hún lék sér að
leynilögreglunni eins og köttur
að mús, en lögreglan hafði hana
grunaða. Lögreglan leitaði hvað
eftir annað í herbergi hennar,
þegar hún var fjarverandi,
rannsakaði nákvæmlega fatnað
íhennar, en allt kom fyrir ekki.
En loks náði lögreglan henni.
Þegar hún var flutt í kvenna-
fangelsið árið 1937 náði fransk-
ur iblaðamaður viðtali við hana.
Honum sagði hún sögu sína:
„Til þess að ná mér, sendu
þeir laglegan mann í veg fyrir
mig. Hann sagði mér, að hann
kæmi frá Argentínu og héti
Paco, Ég varð ástfangin af hon-
um, og meðan á byltingunni
stóð átti ég með honum tvær
yndislegar vikur. Hann kom
mér til að trúa því, að hann
væri ástfanginn af mér líka.
Hann eyddi í mig miklu fé og
f ór með mér úr einum gildaskál-
anum í annan. En reyndar var
hann ekkert annað en gagn-
njósnari. Eina nóttina sagði
ihann, a ðhann væri í þjónustu
foyltingarmanna, og í botnlausri
heimsku minni og ást trúði ég
honum fyrir því, að eins væri
farið um mig.
Næst þegar við áttum að hitt-
ast, kom elskhugi minn ekki, en
sendi tvo lögreglumenn í sinn
stað. Annar þeirra sagði kulda-
lega: — Vinur yðar hefir beðið
okkur að biðja yður afsökunar
fyrir sína foönd. Hann getur
ekki komið í dag. En 'hann óskar
yður allra heilla við réttanhöld-
in, sem eru fyrir dyrum.
Þeir sendu mig til hinnar
frægu Villa d’Escorzta, sem líka
er kallað „Hús dauðans“, vegna
þess, að fáir koma þaðan lif-
andi. En ég kom þaðan lifandi.
Paco hafði óskað eftir því, að
ég yrði leidd fyrir þjóðréttinn,
og sem laun fyrir starf hans
var sú ósk uppfyllt. Hinn opin-
'beri ákærandi krafðist dauða-
refsingar og færði fyrir því sex
ástæður, en ég slapp með tutt-
ugu ára fangelsi.“
Blaðamaðurinn bætir því við,
að stúlkan hafi verið skelli-
hlæjandi, þegar hann fór.
*
Af nútíma njósnurum hafa
Japanir verið langslægastir.
'Háttsettir embættismenn hafa
ferðast um sem óbrotnir fiski-
menn og aðalsfrúr unnið störf í
veitingahúsum eða verið þernur
á heimilum, þar sem kom sér
vel fyrir/Japani að hafa heyr-
anda í foolti. Margir þessara
njósnara hafa verið teknir fast-
ir, en mörgum þeirra iheppnað-
ist að eyðileggja ljósmyndavél-
ar sínar og senditæki. áður en
lögreglan kom á vettvang, og
losnuðu þannig við verðskuld-
aða refsingu.
*
#”\G SVO kemur hér sagan
um kínversku stúlkuna,
sem svalt í æsku sinni, en varð
loks auðug og folaut heims-
frægð.
Hún var nefnd Butterfly Wu,
vegna þess, að ibörn Búddatrúar
manna eru nefnd eftir fyrsta
dýrinu, sem vekur athyli þeirra.
En Butterfly þýðir fiðrildi.
Faðir hennar var af kínverskri
verkamannastétt og foreldrar
hennar voru ekkert ihrifnir af
að eignast dóttur. Enginn
skipti sér neitt af henni og hún
kom stundum ekki heim dög-
um saman.
Fyrir giftingaraldur sem er
tólf ára austur þar var hún orð
in mjög fögur, og sagt var, að
foún væri mjög vel gefin. Loks
fór svo, að foróðir hennar seldi
•hana kaupmanni fyrir tuttugu
silfurpeninga. Giftingardagur-
inn kom, en Butterfly kom ekki.
Framh. á t. síðu.
REINLÆTISVIKAN hefst í
dag. Ég skoða þessa sókn á
hendur hirðuleysinu og sóðaskapn-
um dálítinn sigur fyrir mig. — Ég
vil nú skora á fólk að láta hendur
standa fram úr ermum og hreinsa
vel og vandlega kringum hús sín.
í TILEFNI AF hreinlætisvik-
unni skrifar „Lesandi" mér: „Er
ekki tími til kominn fyrir fisksal-
ana að vefja fiskinn inn í pappír
eins og aðrir kaupmenn vöru sína.
Hvað myndi vera sagt ef Tómas
kjötkaupmaður stingi vírspotta í
kjötlærið og rétti ,það yfir búðar-
borðið, og er þó kjötið ólíkt þrifa-
legra en fiskurinn. Árum saman
hafa útlendingar furðað sig á ó-
þrifnaðinum í Reykjavíkurbæ og
hlegið að fólkinu, sem bar fiskinn
á vírspotta heim til sín, drógu
hann um göturennuna og utan í
föt sín og annarra. Ytra eru fisk-
búðir hreinlegar ekki síður en
kjötbúðir, því fiskurinn er þveginn
og vafinn innan í þykkan pappír,
áður en hann er látinn af hendi.“
„NEI,
„Mín ástkæra þjóð, þú ert enn í
peysu,
þú ert enn að byrja þá löngu reisu
úr amlóðans baðstofu gegnum
göng ... . “
Er fiskurinn ekki svo dýr, að
krefjast mætti umbúða utan um
hann, eins og aðra vöru, er maður
kaupir?“
„KAUPMANNASTÉTTIN álítur
sig í uppsiglingu, og ekki veitir
nú af, nokkrar aldir hugsa ég að
það taki búðarfólk hér að
jafnast á við siðmenntað verzlun-
arfólk stóru landanna. Hvar hald-
ið þið að það myndi tíðkast nema
á íslandi, að búðarfólkið segði:
Þér verðið að eiga hjá mér einn
eyri (eða 10 aura) o. s. frv. af því
að það vantar skiptimynt? Hvers
vegna á kaupandinn að bera hall-
ann? Slík svör tíðkast hér mjög
ekki hafa til hnífs og skeiðar,
munar um eins-eyring og 10-eyr-
ingana.“
„í GÆRKVELDI tók ég mér
fyrir hendur að athuga skemmt-
analíf unga fólksins nokkuð,“ seg-
ir X—12 í bréfi. „Eins og þú sjálf-
ur veizt, er ekki hægt að komast
yfir alla staðina á einu kvöldi,
jafnvel þó skemmtistaðirnir séu
ekki fleiri en þeir eru hér í bæn-
um.“
„ÉG BYRJAÐI Á V.R., þangað
kom ég klukkan um hálf tíu, öll
borð voru þar upptekin að vanda,
svo ég fór þaðan með það sama.
V.R. virðist vera að verða eða vera
orðinn einn vinsælasti samkomu-
staður unga fólksins, og fleiri en
unga fólkið sækja staðinn. Templ-
araklíkan, sem venjulega sat á
Hótel ísland, er kominn þangað og
er þar öll kvöld — með Sigurð
Jónasson í forsæti."
„FRÁ V.R. fór ég inn í Odd-
fellow, þar er nú opið á kvöldin
og dynjandi swingmusik. Þar var
öllu verra en á fyrri staðnum. Þar
varð ekki komizt inn úr dyrunum
vegna fólksfjölda, sem ekki gat
fengið nein sæti í salnum. Með því
að láta mesta strauminn líða hjá
tókst mér að komast inn í salinn,
sem var þéttsetinn af ungu og
glaðlegu fólki, sem virtist skemmta
sér hið bezta.“
„FRÁ ODDFELDLOW hélt ég á
Borgina, þar var ömurlegt um að
litast, ekki vegna þess að þar væri
ekki setinn bekkurinn eins og á
hinum stöðunum, heldur vegna
hins, að þar voru mest allt erlend-
ir karlmenn og kvenfólkið var
mjög fjölmennt. Það tók mig dá-
lítinn tíma að koma auga á íslenzk-
an karlmánn, en aftur á móti var
þar yfirfullt af „civil“-klæddum
(Frh. á 6. síðu.)
i
LINOAR
xnilli Bretlands og íslands halda áfram,
eins og að undanförnu. Höfum 3—4
skip í förum. Tilkynningar um vöru-
sendingar sendist
Cnlliford’s Associated Lines, Lti |
BRADLEYS CHAMBERS, S
LONDON STREET, FLEETWOOD. $
$