Alþýðublaðið - 18.08.1942, Blaðsíða 4

4
AUÞYÐUBLAÐIÐ
Þríðjudagur 18. ágúst 1842.
fUþijftublaðtó
Útceíaatli: Alþýðuflokkurinn
Bítstjóri: Stefán FJetorsson
Hitstjóm og afgreiðsla í Al-
þýöuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902
Símar afgreiðslu: 4900 og
4900
Verð í lausasölu 23 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Orð oo atbafntr
Framsóknar.
IBRÉFI FRAMSÓKNAR-
FLOKKSINS ta Ihinna
jþingflokkanna, (þar sem íboðið
er upp á nýja (þjjóðjstjórn, í
þetta sinn fjögurra flokka þjóð-
Btjórn', jmeð (þvtí skilyrjði, að
þingmeiriMutinn svíki kjósend-
ur og láti kjördæmamálið nið-
ur falla, er það fyrst og fremst
fært fram svo fáheyrðu og sið-
lausuf tilboði til réttlætingar,
að fullnaðarsamþykkt kjör-
dæmahreytingarinnar hafi í för
með sér nýjar kosningar, sem
myndu eyða löngum og dýr-
mætum tíma frá nauðsynlegum
ráðstöfunum til þess að stöðva
verðbólguna.
„Verði þessi málsmeðferð
höfð", segir í hréfi Framsókn-
arflokksins, „er alveg augljóst
mál, að öllu þessu sumri og
haustinu — og jafnvel lengri
tíma — verður varið til þess
að koma fram kjördæmabreyt-
ingunni og til kosningabarátt-
unnar — en þetta er einmitt
sá tími, sem nota þarf til að-
gerða, er enga bið þola, af hálfu
alþingis og rákisstjórnarinnar“.
„Allan þennan kosningabar-
áttutíma“, segir ennfremur í
bréfi Fr\amsóknairflokksms,
„verður þess enginn kostur, að
fá framkvæmdar þær ráðstafan
ir, sem gera þarf —■ og allan
þann tíma mun upplausnin í
landinu aukast hröðum skref-
um, og margt af því er á þeim
tíma mim gerast til tjóns, er
þannig vaxið, að úr því verður
aldrei !bætt.“
Svo mörg eru þau orð Fram-
sóknarflokksins, og skyldi mað-
ur í öllu falli mega álykta af
þeim, að sá flokkur vildi sízt til
þess verða, að magna það, sem
hann kallar „upplausnina í
landinu“, með því að lengja
kosningabaráttuna úr hófi
fram.
En hvað kemur í Ijós? Hér
ium bil hálfum mánuði er Fram
sóknarflokkurinn nú búinri að
eyða fyrir þjóðinni, síðan þing-
kom saman, með kröfu sinni um
nýja nefndaskipun í kjör-
dæmamálið og hréfaskriftum
sínum til hinna flokkanna um
það. Framsóknarflokkurinn veit
þó vel, að með úrslitum kosning
anna hefir þingið fengið beih
og ótvíræð fyrirmæli um það,
að kjördæmabreytingin skuli
samþykkt til fullnustu á þessu
þingi, og að láta það undir
höfuð leggjast, væri að fremja
ósvífnustu svik við þjóðina,
þingræðið og lýðræðið, sem
þekkzt hefðu (hér á landi, og
eru það firn mikil, að nokkur
jflokkur, sem gerfr kröfu; til
þess að vera talinn lýðræðis-
flokkur, eins og Framsóknar-
flokkurinn skuli leyfa sér að
fara fram á annað eins. Þeir
flokkar, sem að kjördæma-
íbreytingunni standa, hafa nú
líka allir svarað Framsóknar-
flokknum á einn veg: að ekki
komi til mála, að þeir geri sig
seka mn slák svik við hinn
mikla kjósendameiriHuta, sem
greiddi kjördæmábreytingunni
atkvæði við kosningarnar.
Maður skyldi því ætla, að
ekki þyrfti að þrefa lengur um
þetta mál, og að það yrði allra
sízt gert af þeim, sem eru stöð-
ugt með þau orð á vörunum,
að ekki megi eyða í það dýr-
mætum tíma vegna þeirrar
hættu, sem þjóðinni stafi af
vaxandi upplausn svo lengi,
sem ekki sé hægt að snúa sér
að nauðsynlegum ráðstöfUnum
til að stöðva verðbólguna. En
hvað kemur í ljós? Enn hefir
Framsóknarflokknum þóknazt
að tefja fulLnáðarisamþykkt
kjördæmamálsins með því að
heimta tveggja daga útvarpsum
ræður um það í neðri deild al-
þingis, enda þótt málið hefði,
samkvæmt okkar venjum um
meðferð slíks máls, raunveru-
lega átt að vera útkljáð með
kosningunum í sumar, þannig,
að það hefði getað farið við-
stöðulaust í gegnum það þing,
sem nú situr.
Þessi vinnubrögð sýna einkar
vel heilindi Framsóknarflokks-
ins við þjóð og þing. Þessi
flokkur talar að Fariseahætti
um þann voða, sem þjóðinni sé
húinn af vaxandi upplausn, ef
löngum tíma sé eytt í fullnaðar
afgreiðslu kjördæmamáisins og
nýjar kosningar. En sjálfur
neytir hann allra bragða til
iþess að lengja þann tíma sem
mest, með öðrum orðum, til
þess að magna þá upplausn,
sem hann er að tala um! Öllu
lengra verður víst varla komizt
í ábyrgðarleysi og skeytingar-
leysi um þjóðarheill, svo að
ekki sé minnzt frekar á virð-
ingarleysið fyri lögum og lýð-
ræði, sem fram kemur í hinu
fáheyrða bréfi Framsóknar-
flokksins.
EMIL JÓNSSON:
Kosningin til efri deildar.
KOSNINGIN til efri deildar
hefir að þessu sinni vakið
nokkra athygli og umtal, fyrst
og fremst vegna þess hve Fram-
sóknarmenn hafa borið sig illa
með úrslitin. Hafa þeir haldið
því fram að flokkur þeirra hafi
verið rangindum beittur, til efri
deildar hafi borið að kjósa 7
Framsóknarmenn, en eins og
kunnugt er fengu þeir aðeins 6
kjörna. Hefir nálega í hverju
„Tíma“-blaði, síðan kosningar
þessar fóru fram, birzt hugleið-
ing um þetta efni, og flestar á
einn veg, eins og þar tíðkast,
þ. e. með mjög einhliða mál-
flutningi.
í einum af þessum pistlum er
getið um það álit, er ég lét í ljós
á málinu og minnar „reiknings-
listar“ í því sambandi án þess
þó að minnast einu orði á þau
rök, sem ég færði fyrir málinu.
Ég finn því ástæðu til að skýra
þetta nokkuð, til þess að þeir,
sem vilja líta á málið með sann-
girni, geti kynnt sér það og
myndað sér svo um það sína
skoðun — og jafnframt skoðun
á málflutningi Tímans.
Til efri deildar ber að kjósa
16 menn. í þingsköpum er mælt
svo fyrir, að hverjum þing-
flokki sé skylt að tilnefna þá
tölu þingmanna sinna, sem hon-
um ber í hlutfalli við atkvæða-
magn sitt í sameinuðu þingi.
Nú hefir Framsóknarflokkur-
inn 20 þm. samtals og bar hon-
um því að tilnefna 16/49X20=
6 26/49 þm. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefir 17 þm. samtals og bar
honum því að tilnefna 16/49X
17=5 27/49. Alþýðuflokknum
og kommúnistaflokknum bar
hvorum um sig að tilnefna tvo
þm. — um það var enginn á-
greiningur. Baráttan stóð því
um 6. mann Sjálfstæisflokks-
ins og 7. mann Framsóknar-
flokksins.
Nú er mín sök, eða „undir-
lægjuháttur Alþýðuflokksins
við íhaldið“, eins og Tíminn
orðar það, í því fólginn að ég
benti á, samkvæmt tölum þeim,
sem hér eru birtar að framan,
að Sjálfstæðisflokkurinn stæði
öllu nær því að eiga að leggja
til 6 mepn til e. d. en Framsókn-
arflokkurinn 7. (Sjálfstæðisfl.
vantar 22/49 til þess að eiga
rétta 6, en Framsókn vantaði
23/49 til þess að eiga rétta 7,
eða 1/49 meira.) Þessum rökum
hefir hvorki Framsóknarmönn-
um né neinum öðrum dottið í
hug að andmæla.
Rök Framsóknarmanna hafa
hins vegar verið þaú, að ef hlut-
fallskosning hefði verið við
höfð, og allir verið viðstaddir,
hefði 7. maður Framsóknar
fengið hærri hlutfallstölu en 6.
maður Sjálfstæðisflokksins, og
það er útaf fyrir sig rétt.
Þegar niðurstaðan verður
mismunandi eftir því, hvor að-
ferðin er viðhöfð, virðist ein-
sýnt að fara beri eftir fyrri að-
ferðinni, iþví að hún kemst óum
deilanlega næst því, sem er
meiningin með þingskapaá-
kvæði 6. gr., að hlutfallið milli
flokkanna í efri deild sé sem
næst það sama og í sameinuðu
þingi. — Enda er ekkert, sem
sem tryggir það, að flokkarnir
kjósi ekki á víxl, nema það vald,
sem forseta er gefið í sömu gr.
til að úrskurða þá til e. d. sam-
kvæmt fyrri aðferðinni. Enn má
geta þess, að ef eingöngu væri
farið eftir síðari aðferðinni, eins
r \
og Framsoknarmenn vilja vera
láta, er vel hugsanlegt að 22
manna þingflokkur geti fengið
8 menn kosna til efri deildar, og
þar með stöðvunarvald, og það
er kannske það, sem Framsókn-
armennina hefir dreymt um
fyrir kosningarnar. Hins vegar
er það, samkvæmt anda þing-
skapanna, augljóst mál, að 22
manna þingflokki ber ekki að
koma fleirum en 7 til efri deild-
ar, á 49 manna þingi.
Emil Jónsson.
TKT AUPDEILURNAR eru nú,
sem vænta má, mikið
ræddar í blöðunum, og kemur
hvarvetna fram, að mönnum
eru farnar að verða þær hið al-
varlegasta áhyggjuefni. í sam-
bandi við þessi mál hefir Vísir
í gær talið sig þurfa að vera
með riokkrar slettur í garð Al-
þýðublaðsins samtímis því, sem
hann er að reyna að slá sjálfan
sig til riddara fyrir einhverja
aðra og meiri ábyrgðartilfinn-
ingu og framsýni en önnur blöð.
Kemst hann meðal annars
þannig að orði:
„Vakið var nýlega máls á því
hér í blaðinu, að nauðsyn bæri til
að vinnuveitendur og verkamenn
semdu endanlega um kaup og
kjör almennt, þannig að vinnufrið-
ur yrði tryggður í landinu og þar
Ný bök:
K A T R IIN
heitir hún og er fædd í Moregi.
Foreldrar hennar ern búsettir
£ Danmðrkn. En Katrín litla prá-
ir Noreg, fjallaloftið, snjóinn,
skiðin og hrekknrnar. Hiín er
tólf ára fiegar sagan hefst. En
vegna atvinnn föðnr hennar hef-
ir hún ferðazt mikið og séð margt. Hiln er greind og
bráðþroska stálka.
KATBÍN er eftirlætisbók?allra norskra og daaskra stálkna.
Hvað segja íslenzku stúlknrnar nm hana?
Bókin er f fallegn bandi og kostar 12 krónnr.
Bókaverzlnn Isafoldar.
með viðreisnarstarf hafið, ef miði-
að er við ríkjandi öngþveiti í þess-
um málum. Nú er það svo að
verkalýðsfélögin hafa ekki sem
slík forustuna, heldur einstakir
vinnuflokkar, sem hafa lagt niður
vinnu, er þeim hefir sýnzt, og
knúið fram kauphækkanir með
þeim hætti.
Því hefir verið haldið fram hér
í blaðinu, að við þetta ófremdar-
ástand yrði ekki unað, og að það
væri sameiginlegt hagsmunamál
verkalýðsfélaganna, vinnuveit-
enda og þjóðfélagsins-, að frá slík-
um ,,smáskæruhernaði“ yrði horf-
ið. í Alþýðublaðinu og Þjóðviljan-
um kvað þá mjög við annan tón,
em svo virðist sem einhver skiln-
ingsglæta sé nú að renna upp hjá
þessum málgögnum, einkum Al-
þýðublaðinu. Lýsir blaðið yfir því
í gær, að „slík baráttuaðferð sé
ekki æskileg, hvorki fyrir verka-
mennina mé atvinnurekendurna“.
Þetta er í áttina og hver veit nema
eitthvað verði minnzt á hagsmuni
þjóðfélagsins næst er blaðið skrif-
ar um þessi mál.“
Þessum ummælum vill Al-
þýðublaðið aðeins svara því, að
því er það alger ráðgáta, með
hvaða siðferðislegum rétti Vísir
telur sig geta tekið hin tilfærðu
orð þess til inntekta fyrir sig.
Alþýðublaðið hefir aldrei verið
þeirrar skoðunar, að „smáskæru
hernaðurinn“ á vinnumarkaðin-
um væri „æskileg bardagaað-
ferð“, hvort heldur fyrir verka-
menn eða vinnuveitendur, og
því ekki heldur þurft að breyta
um, né getað breytt um skoðun
í því efni. Það hefir aðeins bent
á þann sannleika, að smáskæru-
hernaðurinn er ekkert annað en
eðlileg afleiðing gerðardómsins,
sem svifti verkalýðsfélögin
samningsréttinum og gerði bar-
áttu verkalýðsins fyrir bættum
kjörum ólöglega. En fyrir það
ábyrgðarleysi getur Vísir þakk-
að sínum eigin flokki, sem tók
höndum saman við Framsókn-
(Frh. á 6. síðu.)