Tíminn - 10.10.1963, Blaðsíða 9

— gamanleikur eftir Marcel Achard
Leikstjóri: Lárus Pálsson
Þýðing: Erna Geirdal.
Leiktjöld: Lárus Ingólfsson.
Marcel Achard var gerður
„6dauSlegur“ með því að setja
hann inn í frönsku akademíuna,
vonandi fyrir annað meira en Flón
ið eftir hann, sem nú er sýnt í
hjóðleikhúsinu; annars freistast
maður til að halda, að það sé lítið
meir að marka akademíuna en þá
fjölmennu heiðursfylkingu.
Achard er höfundur svokallaðra
,.boulevard“-leikja, sem mun vera
frönsk nafngift á því, sem við höf-
um ieyft okkur að kalla kassa-
stykki, leikverk sem eru gjaman
flutt í minniháttar leikhúsum með
nokkurn sætafjölda, og „ganga“
árum saman. (Á sama hátt og
kvikmyndir „ganga“ árum saman
1 fjölmennum borgum).
Vigdís Finnbogadóttir ritar um
Achard í leikskrá í hálfgerðum af-
sökunartón. og gerir sér víst full-
Ijóst hvað hér er á ferðinni: ,,í
verkum hans kemur skáídæð hans
víða í Ijós, þótt hún
sé því miður að hverfa
æ meir bak við allt að því full-
komna tækni hans“. Þetta mætti
virðast nokkuð harður dómur um
þann „ódauðlega“, en Flónið sann
ar að hann á elcki betra skilið.
Achard tokst sæmilega að dul-
búa þann seka í þessu sakamála-
lcikriti, en það eru tileinkuð vinnu
brögð rey.'arahöfundarins. Þó er
toluvert af frönsku gríni í þess-
um leik sn sumt „grínið“ harla
útjaskað, eins og þetta: Dómarinn
spyr: — Fædd? Sakbomingur: —
Já. Mér er raunar ókunnugt hvert
þetta verður rakið til föðurhús-
anna. Kannski það sé ,,fimi tennis-
lcikarans x replíkkum, eins og eitt
sinn var sagt um hann“ (Achard),
sjá leikskra.
Lárusi Pálssyni hefur boðizt
margt brattara en að stjórna þess
urn leik, og skiptir þó miklu hvern
ig það er af hendi leyst, því hér
er ekki aí miklu að taka nema
því, sem leikstjóri og leikarar
leggja fram. Mér kæmi ekki á
óvart þótt Lárus hefði látið sér
fátt um fmnast þetta verkefni,
og leikararnir sömuleiðis. Hér er
t»flt fram góðum leikurum ein-
vörðungu, en persónusköpun ekki
tekizt betur en svo, að um fleiri en
eitt fullmótað hlutverk er ekki að
ræða.
Rúrik Haraldsson fer með hlut-
verk rannsóknardómarans af tals-
vcrðum kröftum, en minnir í engu
á franskan embættismann. Rúrik
íninnir fremur á enskan skrifstofu
mann, en það er víst ekki það sem
Ævar Kvaran í hlutverki bankaeigandans,
Fræðslu-
fundur
Dagana 20.—21. september efndi
íþróttafulltrúi rfkisins til fræðslu-
funda fyrir iþróttakennara. Fundirn
h' fóru fram í hátíðasal Hagaskóí-
ans í Reykjavík en verkleg kennsla
i iþróttasai Háskóla íslands og söng-
sal Melaskólans. AHs mættu á fund
ina 83 þróttakennarar. Erindi fluttu:
Þorsteinn Einarsson um nýjungar 1
iþróttamannvirkjagerð og fleira;
Benedikt Jakobsson um hið mikla
hlutverk skólaíþrótta í þjóðfélagi,
þar sem einhæfni í störfum, sjálf-
virkni og kyrrsetur fara vaxandi;
Jón Ásgeirsson, sjúkraþjálfari, um
rétta og ranga vöðvabeitingu við
störf og hversu íþróttakennarar gætu
kennt grundvaliaratriði átaka í leik
fimisöl'um og með því fyrirbyggt al-
genga atvinnusjúkdóma. Verklega
kennslu önnuðust: Stefán Kristjáns
son fór yfir æfingar á kistu með
aðstoð Gísla Magnússonar; Mínerva
Jónsdóttir kynnti með aðstoð Stefáns
Edelstein notkun hljómlistar við
leikflmikennslu; Guðrún Lilja Hall-
dórsdóttir fór yfir safn æfinga á
dýnu og studdist við hljómlist, sem
Magnús Pétursson annaðist.
Baldvin Halldórsson, verjandi, og Kristbjörg Kjeld, Jósefa.
til er ættezt. Það verður að líta
svo á, að Rúrik hefði getað unnið
meira úr þessu hlutverki með til-
sögn leikstjórans, og sama er um
Kristbjörgu Kjeld í hlutverki
Jósefu. Le.kurinn er oft stífur,
hreyfingarnar þungar og takmark
aðar, en að öðru leyti tekst Krist-
björgu nokkuð vel að sýna þetta
gæðaskinn, sem Jósefa er.
Sigr'ði Hagalín tekst ágætlega
að hreyfa sig í hlutverki dómara
konunnar. Hún er létt í fasi, snögg
upþ á lagið. Orðræður Sigrfðar
voru fálmkenndar á lokaæfingu,
en á frumsýningu bar ekki
á slíku. Bessi Bjarnason
gerir sig all'vel í hlutverki rit-
arans og virðist ekki hafa mikið
fyrir því, enda veitir það fáa mögu
leika. Róbert Arnfinnsson leggur
íram nokkuð af því öryggi, sem
honum er jafnan lagið.
Ævar Kvaran er sá eini,
sem nær fullum tökum á hlutverki
sínu og vinnur mótaðan persónu
leika úr drögum höfundar. Ævar
leikur bankaeiganda, þreyttan og
iiappan af hóglífi og peningum
cg leiðan á öllu öðru en nautn
sinni. Guðbjörg Þorbjfirnardótt-
ir leikur konu hans, sem er hnakka
kert og viðsjált skass, nokkuð
þung í vöíum á sviðinu. Baldvin
Halldórsson fer með hlutverk lög
fræðings, og Arnar Jónsson kem-
ur fram sem vörður.
Ævar kemur svo fram í gervi
lögregluþjóns í lok síðasta þáttar,
eins konar tvífari bankaeigandans,
og sýnir aftur, að hann hefur skil
ið þennan leik og tekur hann
mátulega hátiðlega til að lifa sig
inn í hann.
f heild er leikurinn of þungur,
grínið sekkur til botns, alvaran
verður hjákáilleg og léttleikinn
snýst upp í gassa. Tónninn er ekki
sá franski Það sem máli skiptir
er í rauninni ekki hver hefur drep
ið hvern, heldur hvort Jósefa er
huxnalaus eða í buxum. Á svona
löguðu þykir Fransmönnum yfir-
tak gaman að klifa og hafa lag
á að gera það svoleiðis að fleiri
hafa gaman af. Ef stjórnandinn
hefðí lagt meir; áherzlu á þetta,
hefði betur farið. Hitt er mál út
af fyrir sig, hvort leikstjóri og leik-
arar telja sér þetí. boðlegt, og
hvað Þjóðleikhúsið gengur langt
í því að taka niður fyrir sig.
Erna Geirdal þýddi leikinn. Eg
uef ekki aóstöðu til að dæma um
það verk. nema hvað textinn virð-
xst yfirleit.c lýtalaus í framsögn.
Larus Ingólfsson gerði leiktjöld-
in prýðilega úr garði. Ljósanotk-
un gefur ekki tilefni til umsagnar.
Varðandi framburð á erlendum
nöfnum, má skjóta því að, að
Miguel er borið fram Mígel, en
ekki Mígjúel.
Frumsýningargestir tóku leikn
um allvel í gærkvel'di. Það var
ekki „Dynjandi“ lófatak í Þjóð-
leikhúsinu, en þó meira af klappi
en gera má ráð fyrir eftir slíka
sýningu.
Baldur Óskarsson.
Sýndar voru margar kvikmyndir,
t.d. sundmynd frá Ástralíu, sem Jón
as Halldórsson skýrði; amerísk mynd
um blástursaðferðina og hjartahnoð,
sem Jón Oddgeir Jónsson skýrði;
danskar leikfimimyndir, sem Stefán
Kristjánsson skýrði; auk þessara
mynda voru sýndar franskar og
sænskar. Árni Guðmundsson sýndi
og skýrði myndræmur af leikfimi-
stökkum og Benedikt Jakobsson
sýndi og skýrði sams konar myndir
um frjálsar íþróttir.
í sambandi við fundinn hélt stjórn
íþróttakennarafélags íslands aðal-
fund félagsins. í stjórn voru kosnir:
Ólafur Unnsteinsson formaður, og
meðstjórnendur Margrét Kristjáns-
dóttir og Jón Ásbjörnsson.
Frá Fræðslum.skrifstofunni.
Rúrik Haraldsson sem rannsóknardómarinn.
T í M I N N, fimmtudaginn 10. október 1963. —
3