Tíminn - 23.10.1963, Síða 8

SKIPBROT VI
Þetta er fimmta fjárlagafrum-
varp þeirra viðreisnarmanna og
þeirra miklu mest, því nú eru þeir
búnir að koma útgjöldum upp í
rúmlega ihálfan þriðja milljarð og
álögum á þjóðina jafnhátt, og þó
vafalaust mun hærra en áætl'að er
í frumvarpinu. Og þetta á eftir
að hækka mikið í meðförum Al-
þingis sem fyrr. Hækka nú fjár-
lögin enn frá því, sem þau eru í
ár um 340 milljónir, en frumvarp
þetta er 415 milljón krónum
hærra en frumvarpið var í fyrra.
1700 milljónir
Eru þá þeir, sem kenna sig við
lækkun skatta, búnir að hækka á-
lögurnar á þjóðina um nálega 1700
milljónir síðan 1958, og er þá um
alveg sambærilega tölu að ræða,
því þar er bætt við fjárlagatölur
1958 því fé, sem gekk utan fjár-
laga til niðurgreiðslu á vöruverði.
Þeir segja þetta, nærri 1700 millj-
ómr, ekki vera eins mikið og sýn-
ist, því krónan hafi minnkað svo
mikið, og er þess þá að minnast,
aö til valda brutust þessir menn
undir því herópi, að þeir hétu að
stöðva dýrtíð án nýrra skatta og
vernda verðgildi krónunnar og
sparifjárins.
En hvernig hafa þessi býsn getað
skeð, að álögur á landsmenn til
ríkisins hafi hækkað mikið á ann-
að þúsund milljónir á örfáum ár-
um og þannig framkvæmd slík lof-
orð.
Álagaflóðið
Við tvennar stórfelldar gengis-
lækkanir hefur verðtollsprósentan
verið látin halda sér og þar með
hækkaður gífurlega verðtollurinn.
Ofan á það var lögleiddur nýr
allsherjar söluskattur 3%, jafn-
vel á innlendar matvörur, hvað
þá annað. Ýmsar álögur, sem
gengu áður í útflutningsuppbæt-
ur, svo sem benzíngjald o.fl., voru
látnar halda sér þótt uppbæturnar
væru afnumdar og settar í ríkis-
sjóð. Nýr söluskattur var l'ögleidd-
ur á innfluttar vörur, sem nam
hundruðum milljóna, og lofað að
afnema hann eftir árið, en í stað
þess var hann felldur inn í nýju
tollskrána og lögleiddur til fram-
búðar með henni, ásamt allri að-
flutningsgjaldasúpunni. Sagðist
fjármálaráðherra þó hafa gefið
eftir 98 milljónir af súpunni og
getið það til baka upp í viðskipti
sín við almenning á kjörtímabil-
inu síðasta, en sú lækkun reyndist
þannig útilátin, að dýrtíðarvogin
tók hana ekki, sem kunnugt er.
Hún hafði ekki slík áhrif á afkomu
meðalheimilis í landinu, að það
yrði mælt né vegið á þá vog. En
jafnvel þessi lækkun er nú hengd
á menn að nýju í einum böggli,
sem fylgir þessu frv., því nú á að
minnka niðurgreiðslu á vöruverði,
sem næst nákvæmlega um sömu
fjárhæð og þessi tollalækkun nam.
Menn fá hana því á sig aftur núna
í hækkuðu verði matvæla og kemst
því nú enginn undan.
Fer því fjarri, að með þessu sé
þó tíundað allt álagaflóð ríkis-
stjórnarinnar. Gjöld ríkisstofnana
fyrir þjónustu hafa verið hækkuð
gífurlega t.d. símagjöld, póstgjöld
og flutningsgjöld með ströndum
fram.
Sérstakur launaskattur hefur
verið lagður á bændur, því ekki
voru sagðir peningar fáanlegir
með öðru móti til að lána þeim
sjálfum til framkvæmda. Útflutn-
ingsgjöld á sjávarafurðir hafa ver-
ið hækkuð þangað til þau eru kom-
in upp í 7,4%. í frv., sem hér voru
sett inn á Alþingi í fyrra, úði
enn og grúði af nýjum sérsköttum,
því sagt var, að ekki væru pen-
ingar til að kosta þá þjónustu, sem
þar var ráðgerð. Þar voru tilögur
um sérskatt á sement, á innflutt
timbur og járn, á launaútborganir
iðnfyrirtækja svo dæmi séu nefnd.
Nýir skattar, nýir toll'ar í hinum
fáránlegustu myndum ofan á súp-
una, sem fyrir er.
Innan um þetta birtust svo ræð-
ur og greinar um hvað þeir, sem
fyrir þessu standa og hafa staðið,
væ' u önnum kafnir . . . . við hvað?
við að Iækka tollana, og skattana,
var sagt — og er sagt enn.
Sérgrein ráðherrans
Fjármálaráðherra var óþreyt-
andi að lýsa því sérstaklega, að
höfuðáherzlan væri þó lögð á að
lækka beinu skattana og að aðvíf-
andi menn, ókunnugir, hefðu hlot-
ið að halda, að það væru ekki
neinir beinir skattar lengur til á
íslandi — og skattstigarnir voru
lækkaðir, rétt er það. — En allar
aðfarir ríkisstjórnarinnar í fjár-
málum hafa orðið þannig, að með-
alfjölskylda á íslandi borgar miklu
meira, líka í beina skatta, en áður
af þeim tekjum, sem þarf til að
komast af svipað og áður.
Og fjármálaráðherra sem alltaf
er að lækka skattana, hefur orðið
að horfa upp á það, að vísitala
beinna skatta hefur farið síhækk-
andi og framfærsluvísitalan hækk-
aði bara á einum mánuði í sumar
um 2,6 stig af þeim ástæðum ein-
um saman og hafði stórhækkað áð-
ur. En þessi eins mánaðar hækk-
un vegna hækkunar á beinu skött-
unum jafngildir 5,2 vísitölustigum
fyrir viðreisn og hefði þá það eitt
út af fyrir sig þótt stórfellt vanda-
mál, en nú er þetta eins og dropi
í dýrtíðarsjónum. Þessi saga um
stjórnina, sem alltaf segist hafa
verið að lækka tolla og skatta, er
ófögur, en áönn.
Með þessum aðförum eru álögur
á landsmenn og þar með fjárlögin,
komin upp í hálfan þriðja millj-
arð og þó drjúgum'betur í reynd.
Eyðslan vex
Hvað er þá um þjónustu við
landsmenn, hefur hún ekki aukizt
og batnað og framlögin til verk-
legra framkvæmda? Af því er þá
sorglegu sögu að segja, að stöðugt
rennur minni og minni hluti ríkis-
teknanna — álaganna — til opin-
berra framkvæmda og uppbygg-
ingar í landinu og aldrei minna

pf-V'í
EYSTEINN JÓNSSON
haldið við. Sums staðar er ekki
hægt að hefla vegina lengur, því
ofaníburðurinn er farinn og sagt,
að ríkissjóður hafi ekki ráð á að
skaffa ofaníburð. Farartæki manna
liggja á vorin á kafi í leðjunni,
víðs vegar um landið, því eldri
vegir, viðhaldssveltir þola ekki
aukna umferð þyngri bíla, en at-
vinnurekstur landsmanna byggist
í æ ríkari mæli á þungaflutning-
um á landi.
Af 2500 milljónum er ekki hægt
að sjá af nema 25,8, til að byggja
nýja vegi, og ekki sagt mögulegt
að halda þeim eldri við — hvað þá
byggja þá upp og bæta af viðhalds-
fé eins og siður var á meðan fjár-
lögin í heild voru ekki nema 17
milljónir. Enda er ástandið þann-
ig, að víða er búið að vinna fyrir-
fram fyrir fjárveitingum og heima-
menn draga á eftir sér skuldaslóð-
ann vegna ríkisveganna.
Þetta eru staðreyndir, sem ekki
breytast, þótt ráðherra nefni
hærri tölur en áður til vegamála.
Strandferðir
Strandferðirnar eru þannig
sveitar að fé, að skipaútgerðin
getur alls ekki og hefur ekki get-
að flutt lífsnauðsynlegan varning
út um landið til stórtjóns fyrir
allan atvinnurekstur, og á þessu
fjárlagafrumvarpi er ekki einu
sinni gert ráð fyrir nándar nærri
því framlagi, sem þarf til að halda
uppi núverandi strandferðum,
enda allt löðrandi í ráðagerðum
JÁKVÆDU LEIÐINA ÚT
ÚR SJÁLFHELDUNNI
m'rm
tiltölulega en á þessu fjárlaga-
frumvarpi. Ríkisbáknið sjálft þenst
út með ofsahraða, og beinn kostn-
aður við starfræksluna fer sívax-
andi, og eru það efndirnar á um
það bil 59 sparnaðar- og ráðdeild-
arfyrirheitum fjármálaráðherra og
hans manna, sem gefin voru við
upphaf ferðar.
Nýjar rándýrar stofnanir þjóta
upp þ.á.m. ein, sem á að hjálpa til
að halda jafnvæginu. Efnahags-
málastofnunin. Sparnaður við
skattaálagningu er þannig fram-
kvæmdur, að kostnaðurinn hækk-
ar stórkostlega og er þó minnst
fram komið ænn þá — en hvað um
það, upp úr því hafðist þó alltént
sumt staðar, að úrvals dugnaðar-
menn voru hraktir úr störfum
með ruddaskap, bara af því þeir
voru ekki á sömu skoðun og ráð-
herrann.
Loforðið um fækkun nefnda er
þannig framkvæmt, að nefndir
heita ekki nefndir lengur á ríkis-
reikningi, nema fáar útvaldar.
Nefndanöfnum hefur fækkað, en
ekki nefndum, og er það gott sýn-
ishorn um hagsýslu stjórnarinnar.
En framlögin til verklegra fram-
kvæmda verða að víkja í vaxandi
mæli.
IVIinna í framkvæmdir
Það er til marks um hve óðfluga
sigið hefur á ógæfuhlið varðandi
hlut verklegra framkvæmda úr
þeim tollum og sköttum, sem lagð-
ir eru á þjóðina, að miðað við
fjárlög ársins 1958 annars vegar,
ættu framlög til nokkurra verk-
legra framkvæmda nú á þessum
fjárlagafrv. að vera sem hér segir
— ef halda hefði átt í horfinu.
Til nýrra raforkuframkvæmda
ættu að vera á frv. 71 milljón, en
eru 41 milljón. Til vega, þar með
viðhald, — ættu að vera 142 millj-
ónir, en eru 107 milljónir, og til
brúa ættu að vera nálega 32 millj-
ánir, en eru tæpar 15 milljónir.
Þetta bara dæmi. Svona er þró-
unin.
Vegamálin
Örigþveiti ríkir í vegamálum
landsins þrátt fyrir hinar gífurlegu
nýju álögur. Vegunum er ekki
Á AÐ VERÐA NÝTT STRÍÐ Á
RÚSTUM VIÐREISNARINNAR
um að minnka enn strandferða-
þjónustuna.
Skólar
í skólamálum er ástandið þannig,
eftir því sem eitt stjórnarblaðið
segir frá, að hundruðum unglinga
hefur verið synjað um vist í hér-
aðsskól'um vegna plássleysis, og
þrátt fyrir hækkaða fjárveitingu
í krónutölu til þeirra mála, hefur
ekki einu sinni tekizt að halda í
horfinu miðað við þörfina á skóla-
byggingum. Það breytir ekki held-
ur þessum staðreyndum um á-
standið, þótt lesnar séu tölur um
fleiri krónur en áður til þessara
mála.
Uppbygging í
sjávarplássum
Framlög til stuðnings uppbygg-
ingar i sjávarplássum hafa verið
skorin svo niður, að nær eru að
engu orðin, og urðu þó áður fyrr
einhver hin drýgstu framlög til
að efla uppbyggingu skipastóls og
annarra framkvæmda við sjávar-
síðuna á vegum dugmikilla fiski-
manna, sem vildu geta haft sjálf-
síæðan atvinnurekstur.
Jafnvægis- og
raforkumál
Fiamlög til að stuðia aö jafn-
vægi í byggð landsins hafa dregizt
stóikostlega saman.
8
T í MIN N , miðvikudaginn 23. október 1963