Tíminn - 08.12.1963, Blaðsíða 14

RSBSMSUbVSW1 “ ‘ ■ ««■ P-
r^'T-*
.'TOJT-wy,-
að skipta herfanginu. Hann sagði,
að Rússar krefðust þess, að Þýzka-
land viðurkenndi, að litlu hafnar-
borgirnar Libau og Vindau í Lett-
landi, „væru innan þeirra hags-
munahrings“. Þar eð allt Lettland
átti að lenda Sovét-megin við
línuna, sem skipti á milli stór-
veldanna tveggja, þá var þetta
ekkert vandamál, og Hitler sam-
þykkti það fljótlega. Ribbentrop
skýrði foringjanum einnig frá því
eftir fyrsta fundinn, að „undirrit-
un leynilegs sáttmála um takmörk-
un hagsmunasvæðanna í austan-
verðri Evrópu væri í athugun.“
Allt þetta — samningurinn um,
að ekki -yrði gerð árás og leyni-
samningurinn — var svo undirrit-
að á öðrum fundinum í Kreml
síðar þetta sama kvöld. Svo auð-
veldlega hafði Þjóðverjum og
Rússum tekizt að gera samkomu-
lagið, að þessi skemmtil'egi fund-
ur, sem stóð þar til snemma um
morguninn, fór aðallega í vinsam-
legar og hlýjar viðræður um
ástandið í heiminum, land fyrir
land, og þeim fylgdu hinar tíðu
skálar, sem voru venjulegar í stór-
um veizlum í Kreml, það var ekki
um neinar heitar kappræður að
ræðá um hver ætti að fá hvað.
Leynileg þýzk skýrsla, sem einn
af þýzku fulltrúunum gerði, segir
frá þessum ótrúlega fundi.
Ribbentrop gaf góð svör við
spurningum Stalins, um fyrirætl-
anir bandamanna Þjóðverja, þ. e.
Ítalíu og Japans. Sovét-einræðis-
herrann og þýzki utanríkisráðherr
ann urðu strax sammála um allt,
sem við kom Englandi, en Ribb-
entrop hagaði sér nú eins vel og
á varð kosið. Stalin sagði honum
í trúnaði, að brezka hernaðarsendi-
nefndin í Moskvu „hefði aldrei
skýrt Sovétstjórninni frá því, hvað
hún raunverulega vildi“. Ribben-
trop svaraði með því að leggja
áherzlu á, að Bretland hefði alltaf
reynt að skemma góða sambúð
milli Þýzkalands og Sovétríkjanna.
„England er veikt“, sagði hann
sigri hrósandi, ,,og vill láta aðra
berjast fyrir sínum hrokafullu
kröfum um heimsyfirráð“.
„Stalin samþykkti þetta ákafur“,
segir í þýzku skýrslunni, og hann
bætti við: „Ef England réði yfir
heiminum, væri það að kenna
heimsku annarra landa, sem alltaf
láta leika á sig“.
Þegar hér var komið féll svo
vel á með Sovét-stjórnandanum og
utanríkisráðherra Hitlers, að far-
ið var að minnast á andkommún-
istiska sáttmálann, án þess að það
kæmi neitt illa við menn. Ribben-
trop útskýrði aftur, að þeim samn
ingi hefði ekki verið beint gegn
Rússlandi, heldur gegn vestrænu
lýðræðisríkjunum. Stalin tók fram
í tii þess að segja, að „andkomm-
únistíski samningurinn hefði í
rauninni aðallega hrætt „City of
London“, (þ. e. a. s. brezku kaup-
sýslumennina) og brezku kaup-
mennina".
Þegar hér var komið, kemur
fram í þýzku skýrslunni, að Ribb
entrop var kominn í svo gott skap
vegna þess, hversu samvinnuþýð-
ur Stalin var, að hann reyndi
meira að segja að segja nokkra
brandara — stórmerkileg tilraun
hjá jafn kímnigáfulausum manni
og honum.
— Utanríkisráðherra ríkisins
(segir í skýrslunni) sagði glað-
lega, að Stalin væri vissulega ekki
jafn hræddur við and-kommúnista-
sáttmálann og '„City of London“
og brezku kaupmennirnir væru.
Það kæmi bezt í ljós í brandara
nokkrum, sem upprunninn væri í
Berlín, hvað Þjóðverjar sjálfir
héldu um málið, en þeir væru vel
j þekktir fyrir fyndni sína og kímni.
Þeir segðu, að Stalin myndi að
lokum sjálfur gerast aðili að and-
kommúnistíska sáttmálanum.
Að lokum minntist nazista-utan-
ríkisráðherrann á það, hversu hlý-
lega þýzka þjóðin fagnaði sam-
komulaginu við Rússa. „Stalin svar
aði“, segir þýzka skýrslan, „að
hann tryði þessu vissulega. Þjóð-
verjar óskuðu eftir friði“.
Þetta innantóma málæði varð
verra, þegar sá tími nálgaðist, er
byrjað var að skála.
— Stalin stakk sjálfviljugur upp
á því, að drukkin skyldi skál for-
ingjans:
„Eg veit, hversu vænt þýzku
þjóðinni þykir um foringja sinn.
Því vildi ég drekka skál hans“.
Molotov drakk skál utanríkis-
ráðherra ríkisins . . Molotov og
Stalin drukku hvað eftir annað
skál samninganna, hins nýja tíma-
bils í sambúð Þjóðverja og Rússa,
og skál þýzku þjóðarinnar.
Utanríkisráðherra ríkisins stakk
upp á því, að drukkið yrði minni
Stalins, Sovétstjórnarinnar og
fcinnar hagkvæmu þróunar í sam-
skiptum Þýzkalands og Sovétríkj-
anna.
Og þrátt fyrir alla þessa vin-
semd milli þessara tveggja, sem
þar til fyrir svo skömmu höfðu
verið erkióvinir, virtist Stalin vera
í einhverjum vafa um, að nazist-
crnir myndu halda samning
inn. Um leið og Ribbentrop var
að fara, tók Stalin hann afsíðis og
sagði: „Sovétstjórnin tekur þenn-
an samning mjög alvarlega. Hann
sagðist geta lagt við drengskap
sinn, að Sovétríkin myndu ekki
svíkja félaga sinn“.
Hvað var það, sem þessir tveir
fél’agar höfðu verið að undirrita?
Samningurinn, eins og það hljóð
aði í birtingu, sagði, að hvorugt
ríkið myndi gera árás á hitt. Yrði
annar aðilinn að samningnum „fyr
ir árás utanaðkomandi aðila mætti
hinn aðilinn að samningnum alls
ekki koma þessum utanaðkom-
andi aðila til aðstoðar“. Og held-
ur mættu hvorki Þýzkaland né
Rússland „ganga í nokkra stór-
veldaheild, sem beint væri á einn
eða annan hátt að öðru hvoru rík-
inu“.
Þannig fékk Hitler það, sem
hann sérstaklega vil’di: ákveðna
tryggingu frá Sovétríkjunum fyrir
I þvi, aö þaa myndu ekki sameinast
j Bretlandi og Frakklandi, þau
stæðu við skuldbindingar sínar um
I að koma Póllandi til aðstoðar. ef
í í það yrði ráðizt.
: Verðið, sem hann greiddi fyrir
þetta, kom fram í „Leyniviðbótar-
samningnum“ við aðalsamninginn:
Við undirritun samningsins um,
að ekki verði gerð árás milli Þýzka
lands og Sovétríkjanna ræddu und
irritaðir yfirmenn á algerlega
leynilegum fundi um takmörkun
á hagsmunasvæðum hvors fyrir sig
í Austur-Evrópu.
1 Ef til landsvæðalegrar og
stjórnmálalegrar breytingar kemur
á landsvstðunum, sem tilheyra
Eystrasaltsríkjunum (Finnlandi,
Eistlahdi, Lettlandi og Litháen),
verður norðanverð landamæralína
Litháen sú lína, sem skiptir hags-
munasvæðum milli Þýzkalands og
Sovétríkjanna
2. Ef til landsvæðalegrar og
stjórnmálalegrar skiptingar kem-
ur á landsvæðum, sem tilheyra
pólska ríkinu, þá skulu hagsmuna-
svæði Þýzkalands og Sovétríkjanna
skiptast við línuna, sem myndast
við árnar Narew, Vistula og San.
Spurningunni, hvort hagsmunir
beggja aðila gera áframhaldandi
tilveru sjálfstæðs pólsks ríkis
æskilega og hvernig landamæri
þessa ríkis ættu að vera, verður
aðeins hægt að svara nákvæmlega
með frekari stjórnmálalegum við-
ræðum.
Hvernig sem fer munu báðar
ríkisstjórnirnar leysa þetta mál
með vinsamlegum viðræðum.
Enn einu sinni höfðu Þýzkaland
og Rússland, eins og á dögum
þýzku konunganna og rússnesku
keisaranna, komið sér saman um
að skipta Póllandi. Og Hitler hafði
33
Hann kinkaði kolli. — Ozarks-
hæðum, já, sagði hann yfirlætis-
lega. Af einhverri ástæðu var
gremjan farin að sjóða í honum
á nýjan leik. Þessi kona sýndi
engan yndisþokka, þegar hún tal-
aði við karlmann. Hún leit svo
augljóslega niður á þá og virtist
standa nákvæmlega á sama, hvort
þeir veittu því eftirtekt eða ekki.
— Allt bendir til þess, að þarna
hafi orðið nokkur dauðatilfelli af
völdum sjúkdómsfns nýlega, og
yfirmaður minn skipar mér að
fara þangað og safna staðreynd-
um. Við vonumst til þess, að þar
sé enn að finna sjúkdómstilfelli,
sem mundu koma okkur að gagni.
— Vonarðu?!
Hún hleypti brúnum yfir hvöss-
um tóni hans. — Nú, ef þarna er
um faraldur að ræða, þá mundi
okkur vissulega þykja akkur í að
geta safnað gögnum.
— Og ég vona, að þú verðir
fyrir vonbrigðum, sagði hann
gremjulega, um leið og hann
kramdi sígarettustubbinn grimmd-
arlega í öskubakkannum
Hún horfði óttaslegin á hann. —
Ég átti aðeins við .
— Ég veit, greip hann fram í.
Það er aðeins það, að þessi ein-
skorðaða, kalda vísindamennska,
sem veldur manni vonbrigðum hjá
fallegri konu, Page.
— Ég get ekki skilið, hvaða
máli útlit mitt skiptir í því sam-
bandi.
— Og ég get fullvissað þig um,
að það skiptir hreint ekki svo litlu
máli. En áfram með söguna. Þið
eruð ánægð yfir að þið skuluð fá
slík sjúkdómstilfelli svo að segja
heim að dyrum.
— Við erum ekki ánægð. En þar
sem svo virðist, að þau séu þarna
að finna, þá hefur yfirmaður minn
skipað mér að fara þangað. Hann
virðist vera á sömu skoðun og þú
um það, að starf mitt þarna á rann
sóknarstofunni sé ekki fullnægj-
andi. Eg á að fara og hitta þetta
fólk, leita uppi sjúku börnin og
safna hvers konar upplýsingum
um þau og umhverfi þeirra.
Manstu, þegar þú spurðir mig,
hvort drengurinn hefði gengið ber
fættur og þar fram eftir götunum?
Yfirmaður minn virtist hafa svip-
að í huga.
Hann fann skyndilega til ofurlít-
illar meðaumkunar með henni. Þeg
ar allt kom til alls, þá var smám
saman að renna upp fyrir henni
ofurlítill sannleikur. — Það er
mjög þýðingarmikið, Page, sagði
hann, mildum rómi.
— Hann sagði það líka. Eg á að
fara og grafa upp allt, sem máli
skiptir, forsögu veikindanna, for-
sögu barnanna, allt þetta. En,
Phil, ég hef aldrei unnið á þenn-
an hátt fyrr. Eg hef aðeins sýslað
með sýnishorn, sem hafa borizt til
rannsóknarstofnunarinnar. Eg hef
aldrei átt neinn þátt í að afla
þeirra sjálf. Eg hef ekki hugmynd
um, hvernig ég á að bera mig að.
En ég gat ekki fengið mig til að
segja það. Þú skilur, það er nógu
erfitt að skapa sér álit meðal karl-
mannanna sem vísindakona, þó að
maður viðurkenni ekki veikleika
sinn. Þess vegna leita ég nú ráða
hjá þér. Þú veizt hvort eð er nú j
þegar um veikleika minn.
Varir hennar skulfu, þó að hún
reyndi að brosa Hann reyndi að
hughreysta hana. ,
— Þú hefðir aldrei getað grafið
þig til eilífðar á rannsóknarstofu,
Page. Fyrr eða síðar hefðirðu orð-
ið að starfa eitthvað svipað þessu.
Það er eins gott fyrir þig að gera
það núna.
— En ef mér mistekst nú? sagði
hún og hryllti augsýnilega við til-
hugsuninni.
— Okkur mistekst öllum ein-
hvern tíma. Það er alltaf erfið, en
ekki endilega óyfirstíganleg
ÁST IR LÆKNISI N IS
ELIZABETH SEIFERT
reynsla.
— Þú átt við, að ég mundi hafa
gott af því?
Hann hló, en leiddi hjá sér að
svara. — Þú sagðist vilja leita ráða
hjá mér. Hvernig get ég helzt
hjálpað þér?
Hún var svo innilega hjálpar-
vana á svip, að hann gat naumast
varizt hlátri.
— Ja, til dærnis-------ó, ég veit
ekki einu sinni, hvernig ég á að
vera klædd í slíkurn leiðangri.
Sennilega er ekki hægt að komast
til þessa fólks í bíl. eða hvað? Þú
hefur átt heima í fjallahéraði.
Kannski maður þurfi að fara ríð-
andi? Eg býst við, að það þýði,
að ég verði að vera í síðbuxum?
— Já, samsinnti hann. Eg
rnundi ráðleggja síðbuxur og flón
elsskyrtu. Leðurjakka, þeir rifna
ekki á trjánum, góða gönguskó,
helzt reimaða upp legginn. Góða
leðurhanzka, húfu, sem þú getur
bundið undir hökuna. Og bak-
prla frekar en handtösku.
— Þú gerir gys að mér.
— Alls ekki Ef þú þarft að
ganga eða klifra langar leiðir frá
bílnum — Hann leit skyndilega á
hana — hvernig ætlarðu annars
að komast þangað?
— Eg, — ég hef ekkert hugsað
fyrir því enn Yfirmaður minntist
eitthvað á föstudaginn. Eg á að
hafa samband við heilbrigðiseftir-
litið í Roland
— Þangað kemstu vitanlega
með lest eða bíl. En þú reiknar
vonandi ekki með því að þú fáir
heilbrigðiseftirlitsmann sem fylgd
arsvein um héraðið.
— Hvers vegna ekki?
— í fyrsta lagi má fastlega bú-
ast við því, að þeir séu bókstaflega
á kafi í önnum núna, eins og þeir
eru reyndar oftast. Og í öðru lagi
skildist mér, að yfirmaður þinn
ætlaðist til, að þú safnaðir þess-
um upplýsingum sjálf, fengir sögu
fólksins, safnaðir blóðsýnishorn-
um, vatnssýnishornum og hvað
það nú allt saman er, ekki satt?
Hún aðeins sat föl og þögul.
— Það var það, sem hann vildi.
Phil sá þessa ísbrúðu fyrir sér í
huganum innan um þetta fjalla-
fólk, sá hana ganga um meðal þess
og safna sýnishornum. Hvernig í
ósköpunum átti hún að geta það?
— Sjáðu nú til, hálfhrópaði
hann allt í einu, eins og gramur
sjálfum sér fyrir að hafa með-
aumkun með henni — Eg á bíl.
Mundirðu vilja, að ég keyrði þig
þangað? Ef til vill get ég orðið
þér að einhverju liði þar
— Ó!! Hún varp öndinni fegin-
samlega, og þakklætið skein út úr
augunum
— Það er engin tyrirhöfn, ég
hlýt að geta fengið mig lausar, á
deildinni. Þetta er ekki starf fyrir
, ina konu Eg get haldið á sýnis
hornunum þínum og dregið þig
ipp fjallshlíðarnar
Hún horfði íhugul a hann Hon-
um sýndist hann sjá léttan roða
á andliti hennar, en kannske var
það aðeins glampinn frá lampa-
Ijósinu - Allt í lagi, sagði hún
hlýlega. Ef þú vilt það. Þetta er
'iiög fallegt af. þéi, Philip.
— Heldurðu ekki
— Eg held, að ég ætti heldur
að titla þig í ferðinni. Það lítur
betur út. Við förum þetta sem
starfsbræður.
Hann sagði ekki neitt. Hann ætl
aði að gera eins og hún vildi og
sjá til, hvernig færi.
Þau ákváðu að fara á miðviku-
dagsmorguninn Phil endurtók
ráðleggingar sínar varðandi klæða
burðinn, og síðan skildu þau.
Á leiðinni til Roland, fann Phil
hvöt hjá sér til að leggja Page
enn betur lífsreglurnar. — Bittu
þig ekki við neinar strangar áætl-
anir, Page. Verkefni þitt er engu
léttara en að aka bíl á hálum vegi.
Farðu hægt í sakirnar, þangað til
þú ert komin vel niður í kringum-
stæðurnar Þú munt komast að
raun um, að það þarf að taka
þetta fjallafólk eins og þú segir,
alveg sérstökum tökum. Það er
hlédrægt og feimið og fullt tor-
tryggni
— En hvers vegna skyldi það
verða það? Eg er að reyna að
hjálpa því
— Ertu að því?
— Vissulega. Ef ég finn eitt-
hvað, sem kemur rannsóknum okk
ar að gagni
—• Ó, já, auðvitað. En þú verð
ur að skýra tilganginn fyrir þessa
fólki. Eg efast um, að það haf
nokkra þekkingu á vísindalegurr
rannsóknum og tilraunaglösum.
— Eg hefð' aldrei átt að far:
þetta
— Vertu nú skynsöm. Þú varðs
að gera það eða eiga það á hætt'
að missa stöðuna.
Hún t.ók báðum höndum un
14
T f M I N N, sunnudaginn 8. desember 1963