Alþýðublaðið - 09.10.1942, Blaðsíða 6

AlÞYtHJBLAMB
Pbstvdaigux $. októJhcr 1942.
í
í vetur verða haldin í háskólanum námskeíð íyrix verzl-
nria’rmpnn í ensku, þýzkix, írönsku, reksturshagfræði, bók-
færslu fyrir byrjendur og lengra komna. Námskeiðin eru
fullskipuð og í sumum greinum er meira að segja margir á
biðlista, og fer það, hvort þeir géta fengið þátttöku, eftir því,
hvort einhverjir af þeim, sem áður hafa tilkynnt þátttöku
sína, hverfa frá. Þó mim verða hægt að bæta við fáeinum
þátttakendum í frönsku og bókfærslu fyrir byrjendur.
Kennsla byrjar 20. október. Ensku kennir dr. Cyril
Jackson, þýzku dr. Irmgard Kroner, frönsku Magnus Jóns-
son lic.es lettres og reksturshagfræði og bókfærslu Gylfi Þ.
Gíslason dósent. Kennslustundir verða tvær daglega, hin
fyrri frá 5.30 til 6.15, en hinn síðari frá 6.25 til 7.10.
Kennslutími hinna einstöku greina verður þessi:
1. Enska mánudaga og miðvikudaga kl. 6.25 til 7.10.
2. Þýzka mánudaga og miðvikudaga kl. 5.30 til 6.15
3. Franska þriðjudaga og fimmtudaga kl. 6.25 tl 7.10.
4. Reksturshagfræði . þriðjudaga kl. ,5-30 til 6.15 og
laugardaga kl. 6.25 til 7.10. .....
5. Bókfærsla fyrir lengra komná þriðjudaga og fimmtu-
daga kl. 6.25 til 7.10 og föstudaga kl. 5.30 til 6.15.
6. Bókfærsla fyrir ibyrjendur fimmtudaga og laugar-
daga kl. 5.30 til 6.15 og föstudaga kl. 6,25 til 7.10.
Þátttökugjaldið er 35 kr. fyrir þær greinar, sem kennt er
í tvær stundir í viku (tungumálin og reksturshagfræði), eþ
55 kr. fyrir þær greinar, sem kennt er í’3 stundir í viku (bók-
færsla). að viðbættri dýrtíðaruppbót, og verður miðað við
vísitöluna 210, svo að gjaldið verður ca. 75 kr. og 110. kr.
Gjaldið á að greiðast fýriifram.
Allir þeir, sem tilkynnt hafa þátttöku, eru beðnir að
koma í skrifstofu háskólaritara mánudaginn kl. 5— 6 eða
þriðjudaginn kl. 5—7 og segja endanlega til um, hvort þeir
ætla að tafca þátt í námskeiðunum. Eftir þaim tíma verður
engum bætt við, og tilkynni einhver ekki. þátttöku sína end-
anlega, verður litið svo á sem hann ætli ekki að taka þátt í
námskeiðunum. '
HANNES Á HORNJNU
(Frh. af 5. síðu.)
manna, sem áður voru nefndir hér:
í blaðinu. — Þá hafa og margar af
smásögum Björnson’s verið prent-
aðar á íslenzku hér og þar og væri
gaman að safna þeim saman í éina
bók. Bleikur kom f Héimdalli
A
1884, Hryllileg bernskuminning og
Hættuleg bónorðsför í Eimreiðinni
á Valtýs-árunum. Hendurnar henn
ar mömmu í Ágústar-dðunni ö. s.
frv. Björnson var eitt af hirium
miklu raunverulegu skáldum, seiri
standa eins og klettur úr hafi,
skyldir bjargi aldanna“.
„JÓN JÖNSSON FRÁ LÁG“
skrifar mér um „Húsnæðisleysi og
húsabrask“ ög segir: „Það var
löngu fyrir vitað, að í haust myndi
verða gífurleg húsnæðisvandræði
í Reykjavík. Menn biðu því með
nokkurri eftirvæntingu eftir ráð-
stöfumum hins opinbera. Flestir
bjuggust við róttækum ráðstöfím-
um og að reynt yrði til hins ýtr-
asta að sjá öllum fyrir einhverju
húsaslrjóli, og að allt það húsnæði
sem til væri, yrði tekið og því ráð-
stafað handa þeim sem bágast yrðu
staddir“.
,4 ÞESSCM HÖPI munu jafnvel
húsabraskararnir hafia verið, því
seinnihluta september mátti oft
ájá auglýsingu í blöðunum á þá
leið að hús með lausum íbúðum
væri til sölu ef samið væri strax.
Svo komu bráðabirgðalögin.
Aldrei munu lítilf jörlegri lög hafa
verið samin né sett. Og í rauninni
«ru þau svo táknrænt dæmi, um
vesaidóm og aumingjahátt, að
manni hrýs hugur við að: slík
stjórn skuli fara með völd ó al-
vöru tímum. Hér skal áðeiris vik-
ið að einu atriði í sambandi við
húsnæðismálið“.
„ER Atty húsnæði notað, sem
raunverulega er laust til ibúðar?
Svarið verður neitandi og þarf
ekki annara vitna við en auglýs-
ingar dagblaðanna, því síðan um
mánaðarmót hafa mörg hús með
lausum íbúðum verið auglýst til
sölu. A laugardaginn auglýsir Lár-
us Jóhannesson (fyrir einhvem
braskarann) hús á góðum stað í
bænum, og laust til íbúðar, og í
gær (sunnudag) eru mörg hús aug
lýst í Morgunblaðinu. Hús í vest-
urbænum 2 íbúðir lausar auglýsir
Guðm. Þórláksson. Hús til sölu
bæði í bænúm og fyrir utan hann,
lausar íbúðir, auglýsir Guðm. Guð
mundsson. Hús til sölu í Höfða-
hverfi 3 herbergi og eldhús laus
til íbúðar, auglýsa Gunnar og Geir
o. s. frv.“
„AF ÞESSU og öðru slíku er al-
veg ljóst, að í vörslu húsabrask-
aranna er fjöldi húsa með auðum
og ónotuðum íbúðum, aðeins af
því að engir hinna húsnæðislausu
hafa treyst sér til að bjóða þær gíf
urlegu upphæðir sem braskararnir
vilja hafa fyrir húsin“.
,>,EN ÞEIR BÍÐA hinsvegar ró-
legir með þau, og auðu íbúðirnar
í von um að einhverjir kaupi þau,
sem ekkert hafa að flýja, nema á
götuna og til íhaldsins. En full-
vissir þess að ráðamennimir gera
aldrei neitt þeim til baga, sem eiga
þessi brask hús, sem af einum og
öðrum ástæðum eru lítt eða ekki
notuð“
„G. G.“ spyr: „Getur þú eklci
Hannes minn, upplýst bæði mig
og aðra ura, hvað hæft er í þvi að
Dýrtlð og
Framh. af 4. sffiu.
■ .: 4,..
eftir því bve traust eru sam-
tÖk verkamanna.
• 5
Það er rétt að minnast hér
á tvö atriði, sem orð hefir verið
haft á í blöðum, um. að bendi
á verðbólgu. Aiínað er bjart-
sýni, sem Verðtir vart við við-
víkjandi' því, áð ráðast í ný
fyrirtæki, hitt 'ér hin mjÖg
aiikna seðlaútgáfa.
Það er rétt, að verðbólgu get-
ur fylgt það, að mönnum finn-
ist þeir vera ríkir, séú því bjart
sýnir ög vilji , því ráðast í ný
fyrirtæki. En þetta er ekki ein-
hlítt einkenni v©rðbólgu, því ef
svo væri, væri verðbólga sama
og velmegun. Því enginn mun
neita því, að eðlilegt sé, að sam-
fara sannri velmegun, sé bjart-
sýni, og vilji til þess, að ráðast
í ný fyrirtæki. Það ætti að vera
auðvelt að skilja, að maxgur
væri bjartsýnn nú, því aldrei hef
ir svipaður áuður verið á íslandi
og nú er, miðað við fólksf jölda,
ekki einu sinn þegar Ketilbjörn
gamli vildi slá silfri þvertré í
hofi sínu á Mosfélli.
6
Viðvíkjandi hinni auknu seðla
veltu er það að segja, að hun er
afleiðing hinnar miklu verð-
mætisöflunar íslendinga síðustu
árin', en ekki orsök neinnar
breytingar í viðskíptalífi voru.
Það er að sönnu rétt, að fyrir-
'brigðið verðbólga á alltaf rót
sína að rekja til of mikillar seðla
útgáfu (eða stríðsskuldabréfa,
eða skýldulána ,er ríkin taka
, hjá þegmiín sínum, án þess að
spyrja þá að). En í landi, þar
sem seðlar eru notaðir sem gjald
miðill, hlýtur gjaldmiðilsþörf-
in að aukast stórlega, með stór-
lega auknum auð, og margfalt
auknum viðskiptum. Seðlaút-
gáfuaukningin hér hjá okkur,
er því fyrst og fremst tákn
nýrra auðæfa. En í löndum, þar
sem er verðbólga (Inflation),
og seðlaútgáfan er upphafið (en
ekki eins og hér hjá okkur
afleiðingin), er aukna seðlaút-
gáfan fátæktar-merki: ríkið hef
ir þar gripið til aukinnar seðla-
útgáfu ,til þess að borga með
það, sem tekjurnar hirukku ékki
til fyrir. Af aukinni seðlaút-
gáfu einni er því ekki hægt að
draga neina álýktun, fyrr én
vitað er hvort 'hún var upp-
hafið eða áfleiðingin.
■Meðalseðlavelta ársins 1939
voru 12 millj. en jókst 1940 í
16%' millj. og 1941 í 36 millj.
Verður meðalseðlavelta þessa
árs sennilega allt að 70 milj. Til
samanburðar má geta, að seðla-
umferð 31. des. þessi sömu ár
hefir verið:
1939 12 millj. kr.
1940 25 millj. kr.
1941 51 millj. kr.
Þegar þétta er ritað er hún
82(4 millj. en hefir verið hæwi.
Ameríkaninn hér harðneiti að
borga meira en kr. 3,80 fyrir hvert
kg. af nýju kjöti“.
EIXTHVAÐ MUN VERA til í
þessu, að minnsta kosti vill Jón
Árnason ekki .láta greiða bænduni
nema 4 kr. fyrir kllóið — og borg-
um við þó 7,30 fyrir hvert kg.
Hatmes á horalnn.
Venjulega : -héfir seðlaumferð
verið sviþuð síðaSt í seþtember
og við áramót. .
Sennilegt ér, að útlendingarn
ir einir ér hér dvelja hafi jafn-
an milli handa töluvert méiri
seðlafúlgu; en meðal seðlavelt-
án var 1939. Ef farið væri að
draga óeðlilega úr seðlaútgáf-
unni, myndi niðurstaðan verða,
að dollarar færu að ganga hér
manha meðal, eins og við urð-
um að nota danska óg norska
séðla hér, meðan íslenzka seðlá-
útgáfán var ékki nóg, til þéss- að
fullnægja gjaldmiðilsþörfinni,
meðan var ekki annað en liánds
bankaseðlámir gömlu (stóru).
7. -
í samræmi við það, sem að
framan er sagt, þarf:
1. að koina verðlagseftírlitinu
■- (með fullri alvöruj í það
horf, að gagn verði að því,
jafrivel þó til þess þurfi
,,bákn“. Meðal annars þarf
að lagfæra það, að inn-
1 flyijendur græði því riaeira,
■ sem þeir háfa verið klaufsk-
ari að kaupa erlendis.
2. að flytja méira inn af nauð-
synjum, én nú er gert. (Hug- ’
takið ,,riáuðsynjar“ er nokk- ’
uð Óákveðið, éri ekki táeki-
færi hér til þess að skýra
það nánar).
3. að koma því þamrig fyrir,
að almenriingur eigi kost á
að koma fé sínu á það mikla
vöxtu, áð honum þyki það
tilvinnandi.'
Náskylt 3. atriðinu, er þetta
sem meira. snýr að framtíðinni,
en ííðandi stundu:
Að ríkið og bankarnir
stofni til nýrra þjóðnýtrar
frariileiðslu, Sé þegar hafinn
undirbúningur, en þeim sem
fé eiga, gefinn kostur á að
leggja fé fram, gegn fyrir-
fram ákveðnum vöxtum, um
ákveðið árabil, en síðar séu
vextir að nokkru leyti í s.am-
ræmi við gróða fyrirtækisins.
(Mun ég.síðar rita um þetta
atriði).
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
Framh. af 4. síðu.
ar og athafnir til umróða og ráð-
stöfunar. Þeim hefir auk þess með
einhverjúm hætti — ’sem öskiljari-
?legur er flestum, tekizt að reyra
sitt innsta eðli í þá fjötra, að til-
finningalíf þeirra er háð utanað-
komandi boði og banni, alveg eins
og athafnalífið. Andúð þéirra og
samúð lætur stjórnast af aðkomn-
um bendingum. Ef stutt er á hnapp
austur í Moskva fara þeir að elska
Hitler. Ef stutt er á annan hnapp
í skiptiborðinu fara þeir að hata
Hitler.“
Um skeið var meira að segja
engu líkara, en að þeim hefði
verið skipað að elska Árna frá
Múla, enda var hann þá mikill
vinur þeirra. En eins og ráða
má af orðum Áma, hefir nú
eitthvað sletzt upp á vinskap-
inn.
Ilappdrætti Háskólans.
Bregið verður í 8. flokki á laug-
ardag, og ættu menn því að end-
urnýja strax í dag. Á morgun eru
síðustu forvöð að endurnýja og
kaupa nrtiða, því að á laugardags-
morgun verða engir miðar af-
greiddlr.
J fiarnastödíHJ
*
<
s
s
s
s
vantar aofekrar
Upplýsiopr
ö0 1 síma 4241
i
S
s
. V
s
s
s
s
i
■■ s
■ -s
! $
^ALLSKONAR skartgripir $
ÍÚT' gulli-og silfri, þar á meðal
Skristall, hjá Sigurþór, Hafn-^
Sarstræti 4
w ;
S
S
s
s
Á
Það er fijótlegf
að, matreiða
„Frela“ fiskfars,
auk þess er það hollur, ódýr
og góðúr matur.
Trúlofanarhpingar,
tækifærisg|afir,
í góðu úrváli.
Sent gegn póstkröfu.
Guðm. Andrésson
gullsmiður.
Laugavegi 50. — Sími 3769.
Listmálara
litir, léreft.
7r

Selurs