Alþýðublaðið - 10.11.1942, Blaðsíða 7

r
M|}adagi« tð. nívemkcr 1942.

AiLÞfÐUBLAr'O
t
| Bærinn í dag.
Næturlæknir er Jónas Krist-
fáasson, Grettisgötu 81, sími 2581.
„ Næturvörður er í Laugavegs-
Aæóteki
HJéuaband.
SX laugardag voru gefm sam-
an £ bjónaband af séra Böðvari
Bjamarsyni fyrrum prestí að
Bjafnaeyri, irngfrú Kristjana Lin-
ipvisí og Brynjólfur Björnsson
prentari í AlþýÖuprentsmiðjunni,
Heixnili ungu brúðhjónanna er I
Veltusundi 1.
H jónabancL
Á laugardagimi voru gefin sam-
an í hjónaband af séra Bjama
Jónssyni Asta Magnúsdóttir, Jóns-
sBonar húsasmíðameistara, og Ein-
ar Einarson bifvélavirki. Heimlli
þeirra er á Vatnsstíg 10 A.
'jiijúskapur.
S.l. fimmtudag voru gefin sam-
an í hjónaband af séra Árna Sig-
uirðsqym Laufey Hermannsdóttir
frá Hafnarfirði og Ragnar Guðna-
son, heimili þeirra verður á Tún-
gðtu 36.
Gsmnar Rjarnason,
Framsnesvegi 14, er fimmtugur
í dag.
Háskólafyrirlestur
Símons Jóh. Ágústssonar er í
dag kl. 8.15 í fyrstu kennslustofu
Háskóians. Efni: Um sálarlíf
kvenna. ÖUum heimill aðgangur.
Ármenningar!
Skemmtifundur í Oddfellowhús
inu annað kvöld 11. þ. m. og hefst
með dansi kl. 9. Borð ekki tekin
£rá. Skemmtiatriði: Einsöngur:
Guðmundur Jónsson. Erindi:
Skúli Skúlason, blm. Fundurinn er
gðeins fyrir félagsmenn. Sýnir fé-
iagsskírteini. Fjölmennið og mæt-
ið stundvíslega. Skemmtinefndin.
Hallgrimskirkja í Sanrbæ:
Áheit frá J. Þ. kr. 5. Kærar
þakkir. Ásm. Gestsson.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman í
hjöháband Margrét Guðjónsdóttir
shuínakona og Vilberg Helgason
vélsmiður. Heimlli þeirra verðtu*
á SólvaUagötu 56.
Hjðnaband.
Nýlega voru gefin saman £
hjónaband austur í Þykkvabæ
Xjna' Nikulásdóttir og Óskar Kr.
Sigurðsson, bifreiðarstjóri, Kirkju
végi 8 í Hafnarfirði. Séra Sveinn
Ögmundsson gaf þau saman.
F. U. J.
Frh. al 2. síðu.
uin. Þá talaði forseti Sambands
ungra jafnaðarmanna, Friðfinn
ur Ölafsson. Af hálfu stofn-
enda talaði Sigurbjörn Maríus-
son, en auk þessara félaga tóku
til máls: Stefán Jóh. Stefáns-
son, sem bar félaginu kveðjur
og heillaóskir frá Alþýðuflokkn
um, Haraldur Guðmundsson,
sem bar því heillaóskir sam-
starfsfélagsins hér í bænum,'
Alþýðuflokksfélags Reykjavík-
ur, Glafur Friðriksson, sem
ffutti hvatningarræðu og Guð-
jón B Baldvinsson. Sveinn V.
Stéfánssbn, formaður F.IJ.J. í
Hafnarfirði, flutti félaginu
kveðjur og heillaóskir þess fé-
lags
Við borðin var setið til kl.
11,30, og ioru fram ýmis konar
skemmtanir, söngur, upplestur
á kvæði, er Ragnar Jóhannes-
son hafði ort til félagsins, frá-
saghir og fleira. Eftir áð borð
höfðu verið upp tekin var dans
stigihn fram eftir nóttu.
Um þessar mundir er tölu-
verðúr’ vöxtur í Félagi ungra
jafnaðarmanna og mikill áhugi
á sstaxfi Nss.
Innrásin.
Frambu af 3- síðu.
BARDAGAR HEFJAST.
Það var aðallega standvarn-
arliðið sem veitti nokkra mót-
stöðu.. Einnig réðust nokkur her
skip Frakka til atlögu gegn
flota Bandamanna en létu fljótt
undan síga vegna öflugrar skot-
hríðar frá herskipum Banda-
manna og leituðu hafnar. Þó
hafa engar fréttir borizt af því
að meginfloti Frakka hafi lagt
til atlögu, en fregn frá Vichy
hermir að Jean Barrat, nýj-
asta orrustuskip Frakka, hafi
laskazt.
Algiers, sem er helzta borgin
í nýlenduríki Frakka í Norður-
Afríku kom mest við sögu í upp
hafi bardaganna. Hersveitir
Bandaríkjamanna , sóttu að
henni úr tveimur áttum og
tókst brátt að umkringja hana.
Gafst borgin upp eftir stutta
vöm og tilkynnti Vichy-stjórn-
in seinni hluta sunnudagsins að
setuliðið í Algiers hefði beðið
um vopnahlé.
UPPREISN t CASABLANCA.
1 Vichy fréttum snemma í
gær var sagt frá því að upp-
reisn hafi brotizt út í Casa-
blanca en hún hafi verið brotin
á bak aftur og hafi herforingi
einn, sem hafi lýst sig fylgj-
andi Bandamönnum verið
hnepptur í varðhald.
Casablanca er ein þeirra
borga þar sem Bandáríkjamenn
gengu á land og mættu þeir þar
nokkurri mótspyrnu, en hefir
nú tekizt að umkringja borg-
ina.
Skömmu eftir að Band'ríkja
menn tóku Algiers ávarpaði
hinn kunni franski hershöfð-
ingi Giraud franska herinn í
Marokko og hvatti hann til að
ganga í lið með Bandamönnum.
Giraud var fangi Þjóðverja þar
til í maí í vor að honum tókst
að flýja frá Þýzkalandi. Þenn-
an sama leik lék hann í síðustu
heimsstyrjöld en hann féll þá
einnig í hendur Þjóðverja.
Fréttir sem bárust til London í
kvöld herma að Giraud hafi nú
tekið við yfirherstjórn allra
franskra hermanna, í Afríku,
sem gangi í lið með Bandamönn
um.
BANDARÍKJAMENN UM-
KRINGJA ORAN.
Fréttaritarar með Banda-
ríkjahernum sendu þá fregn frá
sér í dag að Oran hafi nú verið
umkringd og annar flugvöllur-
inn við borgina sé á valdi
Bandaríkjahersins og hafi flug-
sveitir Breta og Bandaríkja-
manna komið sér þar fyrir.
Þá segir einnig í fréttum þess
ara fréttaritara að fluglið
Bandamanna sé nú þegar farið
að nota flugvellina, sem eru nú
á valdi Bandamanna til eftir-
lits- og árásarflugferða.
LANDGANGAN A ÖÐRUM
STÖÐUM.
Herlið Bandaríkjamanna hef
ir einnig gengið á land á mörg-
um stöðum á Atlantshafsströnd
Marokko. Auk Casablanca, sem
er á Atlantshafsströndinni hafa
bandarískar hersveitir gengið á
land bjá Rabat, Safi, Agadir og
Magador.
Tjón Bandamanna í viður-
eigninni hefir til þessa verið
hverfandi lítið. Tveimur litlum
skipum, sem hættu sér inn í
flotalægið í Oron var sökkt.
Hersveitir þær sem settar
voru á land í Afríku voru allar
amörískar og komu sumar
þeirra beint frá Bandaríkjun-
um, en aðrar frá bækistöðvum
sem ekki hafa verið gefnar upp,
en líklegt þykir að aðalbæki-
stöð innrásarhersins hafi verið
í Gíbraltar. Það var brezki flot-
inn og brezkar flugvélar sem
veittu aðstoð sína við landsetn-
ingu liðsins.
Það hefir verið mjög um það
Listamanna-
þingið.
M. af 2. síðu
Stjórn háskólans hefir af mik
illi velvild látið þinginu í té hús
rúm í háskólanum fyrir sam-
komur þess.
Það var í fyrstu ætlað, að þing
ið skyldi hefjast sunnudaginn
18. okt En er sýnilegt þótti, að
alþingiskosningar yrðu um það
leyti, var þinginu frestað til 22.
nóvember.
Listamannaþingið hefst þ.
22. þ. m. (sunnudag) og verður
sett í hátíðasal háskólans kl.
1.30. Ríkisstjóri mun flytja á-
varp við setningu þipgsins og
verður hann verndari þess.
Akveðið er. að þingið standi
átta daga. Verkefni þess er
tvenns konar: annars vegar' að
ræða og gera ályktanir um sam-
tök og hagsmunamál lista-
manna; hins vegar að kynna al-’
menningi, eftir því, sem við
verður komið, hið bezta, sem
íslenzkir listamenn hafa nú að
bjóða, hver á sínu sviði.
Tónlistarmenn munu efna til
hátíðatónleika fyrir almenning
hinn fyrsta dag þingsins og
hafa einnig tónleika tvö kvöld
í hátíðasal háskólans; auk þess
verða ýmsir tónlistarliðir í dag-
skrá útvarpsins vikuna sem
þingið stendur.
Skáld og rithöfundar munu
koma fram bæði í dagskrá út-
varpsins og á samkomum tvö
kvöld í hátíðasal háskólans; —
lesa þeir upp úr’verkum sínum,
Ijóð og óbundið mál, og flytja
eríndi.
Leikarar hafa hátíðasýningu
á íslenzku leikriti, og hafa val-
ið „Dansinn í Hruna“ eftir
Indriða Einarsson.Auk þess ann
ast Félag ísl. leikara flutning
nokkurra ísl. leikritaþátta í út-
varpið.
Myndlistarmenn efna til al-
mennrar listsýningar í sam-
bandi við þingið; óvíst er þó,
vegna mikilla húsnæðisvand-
rseða, hvort iistsýningin getur
hafizt jafnsnemma þinginu.
Auk þess verða flutt nokkur
útvarpserindi um myndlist.
Dagskrá þingsins og tilhögun
þess í einstökum atriðum verð-
ur nánar auglýst.
Stjórn Bandalags íslenzkra
listamanna annast og undirbýr
félagsmáíahlið þessa þings, þ
e. fundahöld og meðferð félags-
mála og hagsmunamála lista-
manna.
Framkvæmdanefndin hefir
ekki haft annað með höndum í
undirbúninei þingsins en hina
almennu hlið málanna, eða
menningarhliðina eina. En til-
gangur þingsins er fyrst og
fremst sá, að efla og\ vernda
íslenzka list og andlegt frelsi í
landinu, hugsanafrelsi og mann-
frelsi í bókmenntum og öðrum
listum, og að treysta í því skyni
félagshug og samtök þeirra
manna, sem öðrum fremur bera
uppi þessa menningarstarfsemi
hverju sinni.“
Innilegt pakklæti vottast hér ’imeð ðllum þeim, er
sýndu mér samúð og hlutteknmgu við fráfall og jarðar-
för mannsins míns
Bjanaa JéBssonar,bryt&.
Sérstaklega vi! ég þakka meðlimum Matsveina- og
og v eitingaþjónaféíags íslands, fyrir rausn þeirra og
hlýhug.
Magnfríður Þorleifsdóttir.
rætt í blöðum Bkndamanna hve
þessi innrás hafi verið vel und-
irbúim og hafi undirbúningur
inn staðið yfir í raarga mánuði.
Það hafi orðið að breyta mörg-
um skipurn o. s. frv. Þá hafi
landgönguliðið verið mjög ve’
æft og hafi síðasta æfing þess
farið fram í myrkri. En síðast
en ekki sízt, hafi brezka flotan
um undir stjórn hins kunna sió
liðsforingja Cunningshams tek-
izt að vernda skipin svo vel að
aðeins eitt þeirra hafi laskazt
en hermennirnir um borð í því
komust þó á áfangastaðinn
Flotamálasérfræðingur Times
segir að þetta séu einhverjir
mestu herflutningar sögunnar
Hersveitir Bandaríkjamanna
voru settar á land á mörgum
stöðum, samtímis hóf brezki
flotinn skothríð á stöðvar í
landi til nð dreifa athyglinni
frá landsetninguxmi.
Jarðarför móður okkar, tengdamóður og ömmu,
Kristíaar Einarsdóttar
ættaðri frá Flekkudal,
fer fram frá Dómkirkjufini í dag. þriðjudaginn 10. nóv.
og heist með húskveðju kl. 1 7^ e„ h. á Bergþórugötu 7.
Athöfninni verður útvarpað.
x Börn, tpnadabörn og barnaböm.
Norræn sam-
vinna.
Frh. af 2. síðu.
gramir yfir slfkri framkomu,
sem brýtur algerlega í bága við
réttarmeðvitund Norðurlanda-
búa, jafnvel þó að reynt sé að
afsaka slíkt framferði með
hinni miskunnarlausu nauðsyn
styrjaldarinnar. En þetta þýðir
alls ekki sama og það, að sænsk
stjórnmál ættu þess vegna að
yfirgefa hlutleysi sitt, hvorki
nú né í framtíðinni. Vér erum
þeirrar skoðunar, að vér mynd-
um ekki hjálpa nágrönnum vor
um á neinn hátt með því að
gera slíkt. Vonir vorar um að
Norðurlönd heimti frelsi sitt
aftur gefa oss því ekkert til-
efni tii að breyta utanríkispóli-
tík vorri.
Það verður að harma það, að
'mótsetningar hafa skapazt milli
Finnlands og Noregs, en þyí
nauðsynlegra er það, að band
vináttunnar haldist miðði Sví-
þjóðar annars vegar og allra
hinna Norðurlandanna hins
vegar.
Hvað snertir mannúðarlega
hjálp vora til Finna og Norð-
manna vil ég taka fram, að burt
éð frá framleiðsluerfiðleikum
vorum, sem gera það lítt mÖgu-
legt fyrir oss að láta í té mat-
vörur og aðrar lífsnauðsynjar,
þá eru til aðrir möguleikar til
þess að hjálpa nágrönnum vor-
um á ýmsan hátt.
Það er ef til vill skýranlegt,
að styrjaldaraðiljar neiti utan-
aðkomandi afskiptum af styrj-
aldarrekstrinum, jafnvel þó að
ástæðan fyrir afskiptunum sé
eingöngu mannúðarlegs eðlis.
Það má þó ekki álítast óeðli-
legt, þó að Svíþjóð, án þess að
upphefja sig, og án beinna orð-
sendinga til hlutaðeigandi rík-
isstjórna, undirstriki helgi hinn
ar þýðingarmiklu þjóðréttar-
legu reglu. 111 meðferð á stríðs-
föngum gefur ástæðu til óró-
leika, jafnvel í hlutlausum lönd
um.
Foringjar allra fjogurra
stjómarflokkanna töluðu strax
á eftir við utanríkismálaráð-
herrann og Iýstu yfir fylgi sínu
við skoðanir hans“.
Leikaralíf
heitir myndin, sem Gamla Bíó
sýnir. Aðalhlutverkin leika Graee
McDonald, Robert Paige og Vir-
ginia Dale. Framhaldsmyndin heit
ir Landgöngulið flotans. Aðalhlut-
verkin leika 'Victor McLaglen og
Edmund Lowe.
Sergeant York
heitir myndin,. sem Tjamarbíó
sýnir. Aðalhlutverkln leika Cary
Cooper og Joau Leslie.
Darlan fangi
BanðamanRa.
AMERÍKSKUR blaðamað-
ur í Stokkhólmi sagði
frá því f útvarpi til Ameríku,
að Dárlan væri nú fangi
Bandamanna. Þýzka útvarp-
ið gat þess f gær, að mikil
hætta væri á, að Darlan félli
f hendur bandamanna, þar eð
hann var staddur f Algier,
þegar Bandaríkjamenn tóktt
borgina.
flitler vill ekfcl skapa
aðra Man-orustn.
H TLER sagði í ræðu, sem
hann flutti í fyrradag I
Löwen-bjórkjallaranum í Miin-
ehen í tilefni af, að 19 ár voru
liðifi síðan byltingartilraun Na*»
ista misheppnaðist, að ástæðan
fyrir því, að Þjóðverjar hefðtt
ekki enn tekið Stalingrad, væri
sú, að hann vildi ekki skapa
aðra Verdun-orrustu og ekkert
Iægi á að taka Stalingrad.
Hitler var fáorður um Afríku-
styrjöldina í ræðu sinni. Hann
sagði, að eðli eyðimerkurhern-
aðar væri þannig, að sjaldan.
væri um fastar vígstöðvar aS
ræða. En það setm máli skipti
væri að greiða úrslitahöggið, og
það kvað hann Þjóðverja
mundu gera. Hitler sagðist
mundu gera ráðstafanir vegna
dnnrásar Bandaríkjamanna I
nýlandur Frakka. Þá sagði
Hitler, að Evrópá mundi í raunt
og vem ekki vera til lengur, ef
Þjóoveriar hefðu ekki íagt f
stríðið í Rússlandi við bolsévika
o,g Gy&ingaauðvaldið.
Btar hafa stðövað
friœiíi pjóðvesrja
viðast hvar.
ÞJOÐVERJUM verður ekk-
ert fi ekar ágengt í Stalin-
grad og á Naltsjik .vígstöðvun-
um hafa Rússar gert mikla
gagnárás. Þá hafa Rússar tekið
einn bæ nálægt Tuapse.
Fréttaritari brezka útvarpsins
í Moskva símar að innrásin. £
Norður-Afríku hafi vakið mik-
inn fögnuð í Rússlandi.