Alþýðublaðið - 08.12.1942, Blaðsíða 2

i
\ m
ALPYÐUBLAf) 90 - .... Þriðjudagur 8. dfestíúrWer Í942.
St|6rnarBnyn<liiMÍM:
upp ur muaum atta manna
nefndarinnar fyrlr fullt og allt.
Enginn grundvöllur fyrir fjögurra flokka stjórn að svo stöddu!
Ríkisstjóri boðar, að reyndar verði
aðrar leiðir til stjórnarmyndunar.
dtgáfa Timans stnðv-
nð á laugardaginn S
...............•*-—...
Og stórom hluta af upplagi haus hreaot!
Ástæðan: Ágreiningur um grein eftir
Jónas Jónsson um listamannapingið.
ÞAU SÖGULEGU TÍÐINDI gerðust síðastliðinn laugar-
dag, að stjóm blaðsins „Tímans“, aðalmálgagns Fram-
sóknarflokksins, varð að láta brenna allmiklu af blaðinu, eða
öllu, er þá var búið að prenta, til þess að hindra að blaðið
kæmi út, eins og það þá lá fyrir frá prentsmiðju blaðsins
og ritstjóm þess.
Ástæðan til þess að blaðstjórnin varð að grípa til þessa óyndis.
■úrræðis var þó enn sögulegri. Hún var sú, að búið var að setja í
blaðið gj-ein, neðanmáls, eftir kunnasta rithöfund Framsóknar-
flokksins og skeleggasta baráttumann blaðsins frá stofnun þess„
Jónas Jónsson alþingismann frá Hriflu, formann Framsóknár-
flokksins og formann blaðstjórnarinnar sjálírar!
Seynir Framsókn næst að
msrrada 8ja flokka stjórn?
■■ ...♦ ■■■"—■" ■—
HIN svo kallaða átta manna nefnd, sem sett var á laggirnar
fyrir rúmum mánuði til þess að athuga möguleika á
myndun samstjórnar, sem allir flokkar þingsins stæðu að,
hefir nú lokið störfum án þess að nokkur jákvæður árangur
næðist.
Er nú búizt við því, að ríkisstjóri muni leita hófanna
um myndun nýrrar stjórnar á öðrum, þrengri grundvelli. og
snúa sér til einhvers ákveðins flokks 1 því skyni.
Frá sikrifstofu ríkisstjóra var lagt fram tillögur um lausn að-
Það hefir um langan aldur
verið litið svo á, að Jónas Jóns-
son væri hinn raunverulegi rit-
stjóri blaðsins, hverjir svo sem
kallaðir hafa verið ritstjórar
þess, enda er það vitað, að rit-
stjórar blaðsins hafa ekki talið
sig þurfa, eða eiga með að lesa
yfir handrit að greinum for-
manns flokksins og hefir meðal
annars verið frá því skýrt opin-
berlega — í sambandi við
fimmtugsafmæli formannsins
fyrir nokkrum árum, að einn
tiltekinn prentari setti alltaf
greinar formannsins, sem væru
ritaðar í flýti og ekki farið yf-
ir þær á eftir.
Síðastliðinn laugardag átti
Tíminn að koma út, að venju.
í blaðið hafði Jónas Jónsson rit-
að alllanga grein um hið nýaf-
staðna listamannaþing og
minnst á ríkisstjóra í sambandi
við það, en ríkisstjóri sýndi
ILstamönnunum mikla alúð og
bjálpfýsi í samabndi við þing-
hald þeirra.
Af einhverri tilviljun mun
einhver úr stjórn blaðsins, auk
snáli, sem höfðað.var gegp.
Sigfúsi Sigurhj artarsyni rit-
stjóra Þjóðviljans og Þórarni
Þórarinssyni ritstjóra Tím-
ans, eftir kröfu fyrr -erandi
forseta sameinaðs A bmgis,
Gísla Sveinssonar, fy; ir um-
mæli, sem ritstjórar þessir
höfðu haft um útskurð, sem
forsetinn hafði kveðið upp
við vál nrmanna til efri
deildar alþingis x súmar.
Jónasar, hafa kynnst efni grein-
ar þessarar eftir að byrjað var
að prenta blaðið pg ekki litist á
blikuna. Að minnsta kosti kojn
þessi maður að máli við fleiri
úr stjórn blaðsins og skýrði
þeim frá efni hennar. Eftir
nokkuð samtal milli blaðstjórn-
armanna varð það að ráði, að
kallaður var saman fundur í
blaðsstjórninni til að ræða mál-
ið. í útgáfustjórninni eiga sæti;
Jónas Jónsson, sem er formað-
ur, Hermann Jónasson, Ey-
steinn Jónsson, Skúli Guð-
mundsson, Vigfús Guðmunds-
son, Guðbrandur Magnússön,
Sigurður Kristinsson, Jón Árna
son og Aðalsteinn Kristinsson.
Þeir þrír síðast töldu eru allir
forstjórar hjá Sambandi ís-
lenzkra samvinnufélaga.
Fundur blaðsstjórnarinnar
mun hafa staðið í rúma tvo
klukkutíma og geta menn alveg
gert sér sjálfir í hugarlund
hvernig sá fundur hefir gengið
til. Á fundinum kom fram til-
laga um að banna útkomu
Frh. á 7. síðu.
Sakadómarinn í Reykjavík,
Jónatan Hallvarðsson, kvað upp
dóminn. Var Sigfús. Sigurhjart-
arson dæmdur í 500 króna sekt,
en Þórarinn Þórarinsscn í 600
króna sekt. Dómurinn var
byggður á 180. gi ein hinna al-
mennu hegningarlaga frá 1940,
en hún er þannig;
„Hver, sem hefir í frammi
skammaryrði, aðrar mó'ðganir í
orðum eða athöfnum eða æru-
meiðandi aðdróttanir við opin-
beran starfsmann, þegar hann
er að gegna skýldustarfi sínu,
eða við hann eða um hann útaf
Frh. é 7. síðu.
skömmu eftir hádegið í gær gef_
in út 'SV'O fcilld yfMýsing um til-
raunirnar til stjórnarmiyndu'nar:
„Nefnd, skipuð 2 fulltrúum
frá hverjum þingflokkanna, sem
setið hefir á rökstólum síðast.
liðinn mánuð út af nýrri stjórn-
armyndun, hefir nú tjáð ríkis.
stjóra, að hún telji ekki mögu-
legt að svo stöddu að mynda
samstjóm allra flokka.
Ríkisstjóri . hafði samfund
með formönnum allra þing-
fiokkanna mánudaginn 7. des.
ember f. h. Eftir ítarlegar við.
ræður um viðhorfið tjáði hann
formöimunum í fundarlok, að
eins og nú væri komið málum,
mundi hann reyna aðrar leiðir
til myndunar nýrrar stjómar.“
Áður en þessi tilkynning var
gefin út ef skrifstofu ríkisstjóra,
voru formeim flofckanna, Stefán
Jóh. Stefánsson,' Jónas Jónsson,
Einar Olgeinsson og Ólafur
Thors. allir mættir hjá honum,
eins og sagt er frá í tilkynning-
unni. En strax á eftir átti hann
tal við Ólaf Thors, formann
Sjálfstæðisflokksins, einan. Má
ætda, að ríkisstjóri hafi farið
iþess á leit við hann sem for_
mann stærstg þingflokksins, að
gera tilráun til stjórnarmynd-
unar. En álitið var síðdegis í
gær, að Ólafur Thors muni hafa
færzt undan því, því að klukk-
an tvÖ síðdegis var formaður
Framsóknarf lokksins, Jónas
Jónsson, fcallaður á fund ríkis-
stjcra, og þykir líklegt, að ann_
aðhvort hafi hann verið heðinn
að reyna stjórnarmyndun, eða
að benda að öðrum kosti á mainn
ú.r sínum fiokki, sem líblegur
væri til þess að taka hana að
sér,
Ekkert hiafði verið látið opin-
berilaga uppi um þetta í gær_
kveldi, en vitað er, að miðstjórn
Framtsáknialrílokksins sat á
fundum fram á kvöld.
Má í sambandi við viðhurðina
í gær gata þess, að það hefir
lengi legið í loftinu, að reynt
Imyndi verða að anynda þriggja
floklea stjórn, sem Framsóloi-
arflokkurinn, Alþýðuflokkurinn
og Kornmúhistaflokkurinn
stseðu að, ef fjögurra flokka
stj ómarmynáunin mistækist.
Og 'hefir það frekar þótt benda
til, að slik tikaun til stjómar-
myndunar yrði gerð, að allit
þesssir þrír flokkar hafa nýieg&
alvandamiálanna, sem í veruleg-
■ustu atriðum virðast vera mjög
svipaðar.
O RUMVARP þeirra Finns
*• Jónssonar, þm. ísfirð-
inga, og Sigurðar Þórðarson-
ar, 1- þm. Skagfirðinga, um
einkasölu á bifreiðum, bif-
hjólum, hjólbörðum., hjól-
barðaslöngum og um úthlut-
un bifreiða, var til fyrstu um-
ræðu í neðri deild í gær. —
Frumvarpinu var, að umræð-
unni lokinni, vísað til fjár-
hagsnefndar og 2. umræðu,
með 18 samhljóða atkvæðum.
Fyrri flutningsmaður, Sig-
urður Þórðarson, reifaði málið
og deildi um leið allþungt á
Jakob Möller fjármálaráðherra
fyrir afnám bifreiðaeinkasöl-
unnar í haust.
Sigurður kvað þessa ráðstöf-
un ráðherrans hafa verið þvert
ofan í vilja alþingis. Fyrir sum-
arþinginu hefði legið tillaga um
að afnema einkasöluna, en hún
hefði ekki fengizt samþykkt. Þá
hefði síðasta þing sýnt greini-
lega vilja sinn í þessu rnáli, þeg-
ar það kaus þriggja manna
nefnd til úthlutunar bifreiða,
sú nefnd átti að sfarfa við hlið
einkasölunnar.
Sigurður kvað rekstur einka-
sölunnar hafa gengið vel þau 7
ár, sem hún hefði staðið, en það
væri alkunna, að mjög hávær
gagnrýni hefði komið upp á
skömmuro. tíma um skipti fjár-
málaráðherra af þessum mál-
um, bæði hefði afnám einkasöl-
unnair verið dæmt harf og eins
úthlutun ráðherrans sjálfs vak-
ið mikla óánægju og gremju.
„Frumvarp þetta,“ sagði Sig-
urður Þórðarson, „ef að lögum
verður, á að tryggja framhald
bifreiðaeinkasölunnar. og það á /
að tryggja setmngu traustrar i
löggjáfab, senri kömi í veg fyrir I
Blfreið stolið
frá Kveldúlfi.
NÚ eru bifreiðaþjófarnir líka
farnir að ráðast á Kveld-
úlf.
I fyrrinótt var brotizt inn í
.rammgeran akúr, sem stendur-
í KveldúiKsporti, og stolið þaðan.
vöruflutningabifreið, sem Kveld
úlfur á. Er þetta Fordlbifreið, R.
1274.
Hefir bifreiðinni verið ekið
burtu, og þrátt fyrir nokkra leit
hefir ihún ekki fundizt enn.
Brotizt inn í
kjötverzlun.
AÐFARANÓTT sunnudags;
var ibrotizt inn í kjötverzl-
un Hjalta Lýðssonar í _Verka_
mannabústöðunum við Ásvalla-
götu Hafði stór rúða í hurð
'búðarinnar verið brotin.
Lítið ,af peningum nmn þjóf-
urinn hafa haft upp úr krafsinu,
en þó nokkuð af sikiptimynt. —-
Hins vegar hafði hann tekið alL
mikið með sér af soðnum svið-
um.
Háskólafyrirlestur
dr. Símonar Jóh. Ágústssonar,
sem vera átti kl. 5 í dag, fellur
niður vegna lasleika.
það, að slíkir atburðir, sem
urðu í haust, endurtaki sig. Það
er ástæðulaust, að lausari regl-
ur gildi um þessa einkasölu en
aðrar. Ný einkasala verður að
rísa á grundvelli nýrrar laga-
setningar, en ekki hinnar
gömlu.“
Jakob Möller reyndi að verja
það uppátæki sitt að leggja
einkasöluna niður. Hann kvað
það ekki einsdæmi, að einkasala
væri lögð niður. Nákvæmlega
sama hefði verið gert við 'Raf-
tækjaeinkasöluna 1939. Hann
taldi síðasta þing ekki hafa látið
það í Ijós á nokkurn hátt, að
það óskaði bifreiðaeinkasö'íunni
lengri lífdaga. Loks sagði Möll-
er, að þess hefði ekki verið
neinn kostur, að komast að
samkomulagi við hina þing-
kosnu úthlutunarnefnd um það,
að fyrri skuldbindingar (þ. e.
loforð Möllers) yrðu haldnar.
Hefði hann því orðið að grípa
til sinna ráða.
Auk þess kvað hann einkasöl-
una óþarfa framvegis, þar eð
bií'reiðar væru ófáanlegar.
Sigurður Þórðarson svaraði
ráðherranum cg taldi ekki lík-
legt, að bifreiðar yrðu alltaf ó-
fáanlegar, en ef það væri erfið-
leikum bundið að afla þeirra,
ætti einkasölunni að vera auð-
veldara að ná í þær en einstak-
lingurn Hann kvað það hafa
komið fram í ræðu ráðherrans,
að hann hefði lagt einkasöluna
niður eingöngu vegna þess, að
hann gat ekki sveigt nefndina
undir vilja sinn. En nefndin
hefði m. a. verið skipuð T.'egna
hinnar miklu gagnrýni almenn-
ings á afskiptum ráðherrans.
Loks dró ræðumaöu.r það i
efa, að vilji ráðherráns til að
standa við gerðar skuldbinding-
ar hefði alltaf verið svo sterk-
Frh. á 7 síðu.
Tffeif ritstjórar dæmdlr fyrir ieið-
irði m íyrveranði forseta alpingis
♦.....-
Sigfás Sigurhjartarscm i 500 kr. sekt
og Þórarinn Þórarmsson í 6§0 kr. sekt.
D'ÓMUR hefir nýléga ver-
ið kveðinn upp í sáka-
Endurreisn bifreiðaeinkasoluimar:
Jakob Mðller svarar fit
saka á alþingi.
------♦-■■■..
„Það var ómogulegt að komast að sam-
komulagi við hina þingkosnu nefnd! **