Alþýðublaðið - 13.01.1943, Blaðsíða 7

ÓX&vfegqgfgfr. .Í3.~ júixúar.; ISlS.
ííœturlæknir er Gunnar Cortes,
Seijavegi 11, sími: 5995.
Nœturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
ÚTVARPIÐ:
20,80 Kvöldvaka:
a) Vilhj. í>. Gíslason: Úr
bréfum og dagbókum Magn
úsar Stephensen konferenz-
ráðs.
b) 21,00 Ásmundur Helga-
son frá Bjargi: Síldveiði. á
Austfjörðmn um 1890. Frá-
saga (Jakob Jónsson prest-
ur).
c) Halldór Stefánsson for-
stjóri: Upplestur úr ritum
J. Magnúsar Bjarnasonar
skálds.
Frú Guðrún J.
Briem látio.
FRÚ GUÐRÚjN J. BRIEM,
ekkja Eggerts Briem
kæstaréttardómara, andaðist síð
astliðið sunnudagskvöld.
Hafði bún legið lengi, veik og
andaðist í isjúkraiiúsi hér bæn-
uffl.
15 MILLJÓNIR.
Frh. af 2. sí'ðu.
mundi haf í för með sér verð-
lagshækkun á téðum vörum,
þykir rétt að framlengja þessa
heimild til ársloka 1943.
í 4. gr. nefndra laga var gert
ráð fyrir, að verja mætti úr
ríkissjóði 5 milljónum króna af
tekjum ársins 1941, sem að
nokkru leyti hefir þegar verið
notað. Þar sem gera má ráð
fyrir, að verja þurfi allmiklu
fé úr ríkissjóði á þessu ári til
framkvæmda á þeim ráðstöf-
unum, sem lögin gera ráð fyr-
ir, er með frv. farið fram á, að
heimilað verði að verja 5 millj.
kr. af tekjum ríkissjóðs hvort
árið 1942 og 1943 í sama til-
gangi.“
STYRKIRNIR
Frh. af 2. síðu.
manna voru flestar á þessari
f jórlagagr. áður en menntamála
ráð var falin úthl. (sbr. g-lið
18. gr. fjárlaga fyrir árið 1940).
Má þannig auðsætt vera, að ný-
skipánin á veitingu styrkjanna
hefir orðið rithöfundum og
listamönnum til tjóns, þar sem
þeir annars mundu sjálfsagt
hafa notið aukauppbótarinnar.
Öll sanngirni virðist þannig
mæla með því, að þeir rithöf-
undar, skáld, vísindamenn og
listamenn, sem menntamálaráð
veitti styrki á síðastliðnu ári,
njóti þeirrar uppbótar, sem
greind þingsályktun fjallar um.
Þarf naumast að taka það fram,
að dýrtíðin mæðir ekki síður á
þeim mönnum, sem hér eiga
hlut að máli, en starfsmönnum
ríkisins“.
Ekk]a með 2 drengi
13 00 15 ðra óskareft-
ir íböð, 1-2 íierberol'
nni oo eldMsI.
Viðkofflandi ¥ill slarnan
taka að sér pvotta, emn-
ig kemqr til srcina hjálp
við húsverk, iiáifan dag-
inn.
Tilboð merkt: „EKSÍJl,“
sendist afgreiðsln M*
Dýðublaðsins.

__ ■_____________
Leikfélagið hefir nfi priá
sjóBleiki i anáfrMalHBi.
Skoplefk, eftir höfunda ,f>oriáks preytta4
sjónleikinn ,Orðið‘ efíir Kai Munk og
harnaieik eftír Guðnumd Kkóíaskáid.
STJÓRN LEIKFÉLAGS-
INS kallaði blaðamenn
á sinn fund í gær og skýrði
nokkuð frá starfi félagsins
komandi mánuði. Þegar hef-
ir verið ákveðið að taka þrjú
leikrit til sýningar, hvert af
öðru, og er þá fyrst skopleik-
ur, sem ennþá hefir ekki ver-
ið gefið nafn, en leikurinn er
eftir sömu höfupda og ,,Þor-
lákur þreytti", sem leikinn
var hér fyrir nokkrum árum,
þá Verner og Niel.
Hefir Emil Thoroddsen þýtt
leikinn og staðfært, en hann
er látinn gjörast hér í bænum
svo og upp til fjalla. Leikstjóri
verður Indriði Waage, en aðal-
hlutverkin er þegar ákveðið. að
þau Emilía Borg, Haraldur •Á.
Sigurðsson og Aifreð Andrésson
leiki.
Eru nú nokkur ár liðin síðan
Halli Ásgeirs (en svo er Har-
aldur nefndur meðal vina og
kunningja) hefir leikið á vegum
Leikfélagsins, en ef dæma á eft-
ir vinsældum þeirra „revýa“,
sem hann hdfir unnið að hér,
nýtur hann óskiptrar hylli leik-
húsgesta, sem áður. Þá má segja
að leikur frk. Borg í leikriti
þessu sé endurkoma hennar á
leiksviðið, eftir veikindi þau,
sem hún að undanförnu hefir
átt við að stríða. Hlutverk eru
alls um 15 í leiknum, en ekki
ákveðið að fullu, hverjir með
þau fara. Tilætlunin er að sýn-
ingar hefjist fyrir miðjan fe-
brúar n. k., fari allt að vonum.
Næsta leikrit verður „ORÐ-
IГ eftir danska skáldið Kaj-
Munk. Er leikrit þetta, að því
er vitað er, fyrsta og einasta
leikrit þessa fræga höfundar,
sem til er í íslenzkri þýðingu,
en hún var upprunalega gjörð
fyrir flutning í útvarp, og flutt
í Ríkisútvarpið veturinn 1937—
38. Fullyrt er, að leikur þessi
sé bezta verk höfundarins, enda
vakti það fádæm hrifningu á-
horfenda, er það var sýnt fyrir
nokkrum árum á Betty Nan-
sens-leikhúsinu í Kaupmanna-
höfn. Óvíst er ennþá um hlut-
verkaskipun, en leikstjórn mun
Lárus Pálsson hafa á hendi.
Þýðinguna hefir séra Sigurjón
Guðjónsson, prestur í Saurbæ,
leyst af hendi.
Þriðja leikritið, sem félagið
sýnir, er barnaleikritið „Óli
smaladrengur" eftir Guðm.
heit. Guðmundsson, skólaskáld.
Leikstjórn hafa á hendi þær
Emilía og Þóra Borg Einarsson.
í leiknum eru 14 hlutverk, en í
sýningunni taka yfir 20 börn
þátt, á aldrinum 9—14, 15 ára.
Er það mjög heppilegt, að Leik--
félagið skuli ráðast í sýningu á
leik fyrir börn. Héfir sá þáttur
ieiklistarinnar of lítillar éftir-
tektar notið, en er talinn hyrn-
ingarsteinn að framtíð listarinn
ar, með menningarþjóðum.
Leikur þessi var fýrst sýndur
hér í bæ árið 1916, og setti frú
Stefanía hann á svið þá og rann
ágóðinn til Landsspítalasjóðs-
ins og varð hann eitt af fyrstu
tillögunum til hans. Var það og
fyrsta leiksýningin, þar sem þæ„
Börgarsystur, Anna, Emilía og
Þóra komu á leiksvið svo og
fléira stórmenna, ér síðar urðu
ó sviði leiMistarinnar hér t. d.
Gunnar Bjarnason o. fl.
Eins og vitað er, .hefir, með
almenningi, ríkt óánægja nokk-
ur með það, hve starf Leikfé-
lagsins hefir verig fábrotið og
fátt sýninga, það sem af er vetr-
ar. Sérstaklega þótti mörgum
súrt í broti, að fa ekki, eins og
að undanförnu, sérstaka jóla-
sýningu í ár, og þá helzt á ein-
hverju merkilegu viðfangsefni.
Stjórn félagsins telur aftur á
móti ,að þetta sé allt mjög auð-
skilið, og eðlilegt. Í fyrsta lagi
fari hin upprunalega efnisskrá,
sem ákveðin er að haustiríu, að-
meira og minna leyti út um þúf-
•ur í framkvæmd og hafi svo ver
ið flest undanfarin ár. Heppn-
in og anaagiftin lögðu félaginu
liS s. 1. starfsár, þessvegna ætl-
ist fólk- íil meira nú; en í raun
réttri sé ekki um neiná aftur-
för að ræða, né starfsleysi, enda
beri þess Ijósastan vott, að fé-.
lagið hefir takið tvö stórverk,
ánnað norskt, eftir skáidjöfur-
inn Ibsen, hitt íslenzkt, til sýn-
ingsr á árinu, og hafi sýningar
alis orðið 22, en það sé vel ív
meðallagi, hvað fjölda snertir.
Þá sé það ,-gamla sagan um ó-
fullnægjandi aðbúnað, sem.
valdi, sérstaklega. athvarfi til .
æfinga., því að árangurinn sé
ekki ennþá glæsilegri en raun
ber vitni. — Síðast, en ekki sízt
væri það athugandi, að allir
leikarar félagsins, hefðu það
starf í hjáverkum, að loknum
venjulegum dagsverkum, og
því sé óhugsandi að ætla þeim
meiri afköst, en þeir þegar leysi
af hendi. I flestum sýningum á
hinum ýmsu leikritum, taki
sömu leikararnir þátt, og verði
þeir því að skipta tíma sínum
til æfinga á næsta leikrit svo og
sýniga á þvi leikriti, sem verið
sé að leika í það og það skipt-
ið. '
Þegar litið er á málsástæður
félagsstjórnarinnar, verður að
fallast á, að leiklistin hér í bæ
eigi við nær óyfirstíganlega erf-
iðleik að stríða, þar til hún get-
ur talizt hafa lífvænleg skilyrði
við að búa. Og verður manni þá
fyrst og fremst hugsð til „Þjóð-
leikhússins“. En það er önnur
saga, eins og Kipling sagði. —
Og þrátt fyrir allar málsbætur
félagsins, verður þó að álykta,
að fleiri hefðu sýningar þess
mátt ver,a á vetrinum, og það
því gefið tsékifæri og tíma til
frekari æfinga og fleiri leikrita.
En er ekki við því að búast, að
fólk, með jafn. ódrepandi áhúga
fyrir list sinni og þrautseigju
við hin erfiðustu kjör, þreytist
líka einhyerntíma, þegar sjálft
ríkið leyfir sér að taka trausta-
taki fjármuni þá, sem fara áttu
til þess að búa þessari list þau
skilyrði, er henni væri boðleg.
Jafnvel listamenn geta gefizt
upp vegna harðréttis, og vert
væri að athuga það út af fyrir
sig, ,að þannig getur þjóðin glat-
azt, sem menningarþjóð, ef ekki
er í taumana tekið i tíma.
G.s.
Lféðmæli m Hall-
grímsblrhjn.
|Z VENFÉLAG HaiLgtríms-
íkirkju send’ir jí dag og
næstu daga út um bæinn með
'ljóð ög lag um Haligríms'kirkj u
og kostar eintakið aðeins tvær
krónur.
Á myndinrii sjást ameríski leikarinn Howard Lindsay og ame-
ríska leikkonan Dorothy Stickney á leiksviði í IMew York í bún-
ingum, eins og þeim, sem notaðir voru fyrir 50 árum. Tízkan
hefir breytzt oft og mikið síðan.
Ljóðið er ei'tir Guðrúnu
Jöhannesdóttur frá Brautar-
holti én lagið eftir Nóa Krist-
jánsson, raddsett af Páli Kr.
Pálssyni.
BáÖA höfundarnir hajfa gefið
kvenfélaginu útgáfuréttinn
vegna kirkjunnar.
Örkin er prýdd tveimur
myndum af líkani Hallgríms-
kirkju.
Bygging Hallgrímskirkju er
mjög umtalað mál, enda mun
ógerningur að framkvæma slíkt
stórmál svo ,að allir verði á
eitt sáttir í öllum atriðmn. Slík-
an ágreining má enginn láta á
sig fá, theldur á það að vera líf-
andi huigsjón okkar ailkra að
baatt verðd úr Iþörfinni fyrir
nýja kirkj.u og skáldinu reistur
minnisvarði grundvallaður á
þakklátum hjörtum. Það ei
•þetta þakklæti, sem menn eiga
nú kost á að sýna í smáum stíl
með því að ícaupa lítið blað
mieð ljóði, lagi og myndum. Til
fróðleiks má geta þess, að eitt
af því, sem kvenfélagið hefir í
hyggju að gera, er að sjá kirkj-
unni fyrir messuskrúða og fleiru
sem þörf er á við guðsþjónustu.
Takið þið vel á móti þeim, sem
berja að dyrum hjá yður með
ljóðið um Haillgrímskirkju.
Jakob Jónsson.
Kaupþingið.
(Þriöjud. ,2/i ’43. Birt án ábyrgðar)
X O L 33 C . O c L
> 2- '5 S ■“
Verðbréf rO . C > S » § S .,3 bd fcc D 0.
4 Veðd. 13. fl. IOÚ/2 101 Vs 60
5 — 12. fl. 105l/o 105 2
5 — 11. fl. 105
4'A - 4. f'. 102
4‘A Rikisv. br’41 lOÍVa
5’A - ’38 103
5 Nýbýlasj.br. 102
4>A Sifda rv.br. 102*4
4 Hitaveitubr. 100 121
37, — 100 100 10
5 - 2 fl. 102
193,000.
lieikfélagið
sýnir Dansinn í Hruna eftir
Indriða Einarsson í kvöld kl. 8.
Er enn þá góð aðsókn að þessum
ágætu sýningum Leikfélagsins.
Viðskiptaráðið
Frh. af 2 .síðti.
renni til bankanna. Enn fremur
ákvæði um það, að allur annar
erlendur gjaldeyrir, sem menn
eiga eða eignast, renni til
þeirra. Bannað er að flytja ísl.
eða erl. gjaldmiðil úr landi, —
nema nauðsynlegan farareyri
eftir reglum, sem ráðherra set-
ur.“
Frv. var vísað til 2. umræðu í
gær og voru breytingartillögur
nefndarinnar samþykktar með
samhlj. atkv.
í umræðunum ræddi Stefán
Jóh. Stefánsson enn um skipun
manna í ráðið og nauðsyn þess
I að vanda val þeirra, sem bezt.
Hann benti á það, að í ná-
grannalöndunum væru þau á-
kvæði sett um skipun manna í
slík ráð, að það mættu ekki
vera menn, sem eiga beina
persónulegra hagsmuna að
gæta í sambandi við verzlun.
Þetta kvað St. J. St. mjög þörf
ákvæði, ekki einasta hvað verð-
lagseftirlitinu við kæmi, heldur
líka það, hvaða vörutegundir
væru fluttar inn og hvað mik-
ið af hverri.
Þá lagði Stefán Jóhann á-
herzlu á það, að þótt umrætt
viðskiptaráð yrði stofnað, væri
það brýn nauðsyn að sem allra
nánust samvinna væri milli
þings og stjórnar og áríðandi,
að stjórnin gerði sér far um að
ná samþykki alþingis um allar
ráðstafanir hennar.
Frv. var vísað til 3. umr.
með samhljóða atkvæðum.
STEINOLÍAN
Frh. af 2. síðu.
birtar þegar þeim er lokið Sam-
kvæmt því, sem Alþýðublaðimi
hefir verið tjáð er olíufélögun-
um alLs-endis ókunnugt um að
olían sem þau hafa nú, eða hafa
haft undanfarið sé á nokkurn
hátt eldfimari en sú sem þau
hafa allt af verzlað með.
Það þarf enda ekki nema að
skilrúm hafi bilað lítilsháttar í
skipi, sem 'bæði flytur bensín
og olíu til þess að hvorttveggja
hafi blandast nokkuð. Er þetta
ekki sagt hér vegna þess að
nokkuð sé vitað um það, heldur
gæti hér verið skýring á málinu.
En framar öllu öðru: Farið
varlega! Notið ekki steinolíu við
uppkveikju.
i