Alþýðublaðið - 15.01.1943, Page 6

6
................................ *. Aj*m
ALÞYDUBLAÐIP
Fostudaggr 15. janúar 1943.
mikla til Norður-Afríku
Hér birtist mynd af hinni miklu skipalest, sem flutti herlió Babdamianna til Norður-Afríku
þegar innrásin var gerð þar, ssm kom öllum á óvart og Þjóðverjum einnig og urðu þeir ekki
skipalestarinnar varir fyr en 'hun átti skamrnt ©ftir ófarið til ákvörðunarstaðar síns.
Allur undirbúningur og skipulag þessarar skipalestar eru jtalin einhver mestu sjóhernað-
siTs.frGk isögunniar og i0,ru iþötta tvimsslalaust þoix mGstu hGrfÍutriingarj SGm nokkiu sinni
hafa átt sér stað á sjónum. 850 skip vorui skipalestinni.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN?
Frh. af 4. síðu.
hans og sköpunarvilja. Milli hans
og verkamannasamtakanna hefir
hins vegar jafnan verið meira og
minna samstarf og má til þess
rekja allar helztu löggjafarumbæt-
ur síðari áratuga.
Þess vegna er það í fullu sam-
ræmi við stefnu og starf Fram-
sóknarflokksins, að hann reynir
nú að beitast, fyrir frjálslyndu, rót-
tæku samstarfi hinna alþýðusinn-
uðu afla í landinu, er komi í stað
ráðleysis þess og öngþveitis, sem
ríkt hefir og ríkja mun, uyz traust
þingræðisstjórn hefir verið mynd-
uð. Aðeins öruggt samstarf alþýð-
unnar, bændanna og verkalýðsins,
er þess megnugt að skapa hér
frjálst og hamingjusamt þjóðfélag
í framtíðinni.“
Svo mörg eru þau orð Tíma-
ritstjórans. En eftir er nú að
vita, hvernig formaður Fram-
sóknarflokksins tekur þessari
túlkun á útlistunum hans á
stefnu flokksins. Sjálfur lagði
hann, eins og menn muna, litla
áherzlu á samvinnuvilja Fram-
sóknarflokksins við verkalýð-
inn.
HANNES Á HORNINU
Frh. af 5. síðu.
í GÆRMORGBN virðist þó vera
farið að rofa til hjá hetjunni. Anna
frá Moldnúpi var blekking. Það
var Ingimar Jónsson skólastjóri,
sem klæddist í búning nornarinnar
„Gilitrutt“ — og mælti til mín svo
harkalega fyrir jólin. Að hessari
niðurstöðu kemst Sverrir Krist-
jánsson í Þjóðviljanum í gær.
EN ÞETTA ER ENGIN LAUSN.
Anna frá Moldnúpi er til. Hún
heitir Anna og er frá Moldnúpi og
mál hennar er mál íslenzkrar al-
þýðu. Það er óspillt af sefjandi
kaffihúsaþvaðri „gáfaðra" og
„menntaðra“ manna. Það hefir
mótast í hinum harða skóla strits-
ins og fátæktarinnar. Að mínum
dómi hefði hvorki síra Ingimar eða
síra Sigurfcjörn getað skrifað eins
og Anna frá Moldnúpí gerði. Þeir
hefðu ekki stungið svona eftir-
minnilega upp í fræðimanninn. Og
þó eru báiðr slyngir skriffinnar og
vel gefnir í bezta lagi.
HALTU ÁFRAM LEITINNI,
piltur minn. Leitaðu af hjartans
lítillæti. Strjúktu af þér belging-
inn. Klæð þig í vinnuföt, taktu ís-
lenzkan birkistaf í hönd þér og
hef þú leit að Moldnúpnum. Það
er Óþarfi að taka lærdóminn með
sér — skil þú og lærdómshrokann
éftir heima. Hófðu ekkert nesti
með þér. Ef þú finnur Moldnúp-
inn, skaltu knýja á dymar. Þar
mun þér verða vel tekið, því að í
moldnúpum íslenzkrar alþýðu er
nóg hjartarúm. Þeir, sem í þeim
búa, horfa oft með kærleiksríkum
augum á brek og belging hinna
stóru, sem láta setja þumlungs-
þykka sóla undir skóna sína til
þess að reyna að sýnast stærri en
þeir eru í raun og veru!
OG SVO VERÐ ÉG að biðjast af-
sökunar. Ég minntist á Halldór
Grímsson, íslenzka stúdentinn í
Stokkhólmi, og gat þess að hann
hefði verið valinn af hálfu Islend-
inga til að taka þátt í samkeppni
s.l. haust og orðið landi sínu til
mikils sóma. Þetta var ekki alveg
rétt. Þrír stúdentar voru valdir frá
hverri þjóð. Auk Halldórs voru
þeir valdir af íslendinga hálfu
Jónas Haralz og Glúmur Björns-
son. Þeim ber að sjálfsögðu öllum
jafn heiður fyrir hina ágætu
frammistöðu þeirra í þessari sam-
keppni.
Hannes á horninu.
Tyrkland 09 striðið.
Frh. af 5. síðu.
ég fyrir forsætisráðherrann,
Saradjoglu.
Hann veitti mér móttöku í
skrifstofu sinni á annarri hæð
forsætisráðherrabústaðarins, en
það er fögur bygging með útsýn
yfir Anatolíuhæðir. Saradjoglu
er um fimmtugt, lágur maður
vexti en þrekvaxinn, með brún,
gáfuleg augu og þægilegur í
framkomu. Hann virðist hlusta
með athygli á það, sem við hann
er sagt.
Saradjoglu kom fram á sjón-
arsvið stjórnmálanna árið 1939,
þegar hann sem utanríkismála-
ráðherra var kvaddur til Mosk-
va til þess að ræða við Molotov.
Hann sagði mér, að hann hefði
orðið að dvelja hálfan mánuð í
Moskva, áður en hann fékk á-
heyrn. Auðvitað var orsökin
önnur en venjulegt hugsunar-
leysi. Tyrkirnir heima fyrir
voru öskureiðir. Blöðin heimt-
uðu, að Saradjoglu kæmi heim.
En hann bagði, beið og brosti.
Þegar Molotov loks veitti
honum áheyrn, hefðu flestir
orðið skelfdir og ekkert gagn
getað gert. Molotov minntist á
vissar kröfur, en Saradjoglu
kom í veg fyrir, með lægni, að
þessar kröfur yrðu bornar fram.
Þar varð hann að taka á stjórn-
málahæfileikum sínum.
Því næst heimsótti Sara-
djoglu Stalin. Á fyrsta við-
ræðufundi þeirra tók Stalin
honum með þeim vingjarnleik,
sem einkennir sambúð banda-
þjóðanna um þessar mundir.
— Ég ætla að taka það fram
strax, sagði Stalin, — að ég vil
eyða allri hræðslu ykkar við
kröfur Rússa.
— Okkur hafa engar kröfur
borizt, svaraði Saradjoglu, —
og við erum ekkert hræddir.
Fulltrúi Tyrkjanna vissi, hvern-
ig hann átti að haga sér.
En nú var það forsætisráð-
hei’ra Tyrkja, Saradjoglu, hinn
eldheiti fylgismaður og læri-
sveinn Ataturks, sem ræddi við
mig um stöðu hinnar fornu
þjóðar sinnar í hinum nýja
heimi:
— Fullkomið sjálfstæði, hvað
sem það kostar, er grundvallar-
atriði stefnu Tyrkja í utanríkis-
málum ,sagði hann. — Og frá
þessu markmiði verður ekki
hvikað.
— Þeir, sem í fjarlægð búa,
eiga örðugt með að skilja þau
erfiðu vandamál, sem við þurf-
um að leysa. Iðnaður okkar,
sem við höfðum lagt hart að
okkur til að auka og vanda frá
stofnun hins nýja Tyrklands,
hefir beðið alvarlegan hnekki
við það, að nærri því 15 af
hundraði allra karlmanna þjóð-
arinnar hafa verið kvaddir í
stríðið. Milliríkjaverzlun okk-
ar, sem við áttum mikið undir
áður fyrr, hefir truflazt mjög.
Þetta eru erfiðir reynslutímar
fyrir þjóð mína og okkur reyn-
ist mjög örðugt að halda í horf-
inu. Andspænis okkur standa
stórir herir og við eigum við
mikið öryggisleysi að búa.
En við erum viðbúnir, og við
munum berjast. Við metum
frelsið framar öllu öðru og fyr-
ir það fórnum við lífi okkar sem
frjálsir Tyrkir. Sérhver þjóð,
sem ekki virðir þetta takmark
okkar, saurgar hið háleitasta,
sem Tyrkjum er í brjóst borið
og setur blett á heiður Tyrkja.
AUGLÝSH) í Alþýðublaðinu.
Árshðtíð
filfmnfél. Armann
' Félagsmenn vitji aðgöngu-
miða fyrir sig og gesti sína
í skrifstofu félagsins (sfmi
3356) í kvöld frá kl. 8—10
síðdegis,
Stjórnin.
Hver fær orlof •. • t
Frh. af 4. síðu.
11. gr. Geti staxfsmaður ekki
vegna veikinda farið í orlof á
þeim, tíma, er vinnuveitandá á-
kveður samkv. 10. igr., skal hann
sanna forföll sín með vottorði
sjúkrasamíLagslæknis síns, ef
hann er í sjúkrasanilagi, en ann-
ars héraðslæknis. Læknisvottorð
skal ritað í oriofsbók. Getur
staæfsmaður þá krafizt orlofs og
greiðslu andvirðis orlofsmerkja
á öðrum tímum en ákveðið er í
9. gr., en þó ekki síðar en svo,
iað orlofi hans sé lokið fyrir 31.
maí næstan á eftir.
Geti starfsmaður ekki vegna
veikinda farið í orlof fyrir þann
tíma, á hann rétt á að fá greitt
andvirði orlofsmerkja sinna, ef
hann sannar veikindi sín á sama
hátt og að ofan greinir.
12. gr. Nú er- maður ekki í
starfi, þegar hann vill fara í or-
lof, eða er orðinn sjálfstæðu at-
vinnurekandi eða hættur au
starfa í þjónustu annarra af öðr-
um ástæðum, og ska-1 hann þá
snúa sér til oddvita, bæjar- eða
borgarstjóra, þar sem hann er
heimilisfastur, og gefa skriflega
vfirlýsingu um, að hann ætli að
fara í orlof tiltekna daga, en sa,
sem við. yfirlýsingunni tekur,
ritar vottorð í orlofsbók hlutað-
eigandi um, að hann hafi tekið
við yftrlýsingunni, og um inni-
hald hennar, enda sé yfirlýsing-
in geymd í hans vörzium.
13. gr. Þegar ritað hefir verið
í orlofsbók vottorð samkvæmt
því, sem segir í 10. og 12. gr.,
snýr starfsmaður sér til ein-
hverrar póststöðvar og fær þar,
hinn síðasta vika dag áður en
orlof hefst eða síðar greidda í
peningum samanlagða upphæð
orlofsmerkja, sem fest eru í or-
lofsbókina, gegn afhendingu
bókarinnar með áritaðri kvittun
fyrir móttöku upphæðarinnar.
Nú er orlofsbók ekki lögð
fram í póststöð til innlausnar
fyrir 15. september fyrir næsta
orlofsár á undan, og fellur þá
andvirði orlofsmerkjanna til
ríkissjóðs, nema sérstök heimild
sé í lögum þessum eða reglugerð
samkvæmt þeim til þess að
fsresta innlausn bókarinnar. Þó
getur ráðherra, þegar sérstak-
lega stendu á, veitt frest í þessu
éfni til oka yfirstandaindi orlofs
árs.
Andvirði orlofsmerkja greið-
ist dánarbúi manns, sé það
sannað með dánarvottorði, rit-
uðu í orlofsbók, að hann sé lát-
inn.
14. gr. Nú er orlofi skipt sam-
kvæmjt heimild í 9. gr. ílaga þess-
ara, og skal þá stíla vottorð.þau,
sem um ræðir í 10. gr. og 12. gr.,
í samræmi við það. Verður síð-
an aðeins greiddur í það sinn sá
hluti samanlagðrar upphæðar
orlofsmerkja í orlofsbók, sem
svarar -til þess hluta orlofs, er
vottorð ræðir um. Skal rita í
orlofsbókina kvittun fyrir
greiðslunni, en afhenda bókina
síðan þeirri póststöð, sem greiðir
eftirstöðvar orlofsmerkj anna.
15. igr. Kröfur á hendur
vinnuveitendum samkvæmt ilög-
um þessum falla úr igildi fyrir
fyrning, ef þær hafa ekki verið
viðurkenndar eða lögsókn hafin.
innan loka næsta orlofsárs eftic
að kröfurnar stofnuðust.
16. gr. Qheimilt ér manni að
vinna fyrir kaupi í starfsgrein
vinni meðan hann er í orlofi.
17. gr. Framsal orlofsmeikja
og flutningur orlofsmerkja milli
ára er óheimill.
18. gr. Það varðar sektum, er
renna í ríkissjóð, ef:
1. Vinnuveitandi lætur starfs-
mann sinn ekki fá orlof eða or-
lofsfé samkvæmt lögum þesum,
nema um ítrekað brot sé að
ræða, þá má dæma hann til
varðhalds.
2. Ef vinnuveitandi gerir
samning við starfsmann sinn,
sem bannaður er í 2. gr. 2. mgr.
3 Ef starfsmaður 'brýtur á-
kvæði 16. og 17 gr., og skal þg
jafnframt. ef ibrot er ítrekað, á-
kveða með dómi missi orlofs-
réttar næsta orlofsár eftir að
dórnur er kveðinn upp.
Mál út af brotum þessum skulu
sæta meðferð almennra lög-
reglumála. Sökin fyrnist, ef
mál er eigi höfðað áður en næsta
orlofsári lýkur eftir að brot var
framiið.
19. gr. Ef eigi er öðruvísi á-
kveðið í lögum þessum, skulu
öll miál út af réttindum og skyld-
um samkvaamt þeim og til full-
nægingar öllum kröfum í því
sambandi heyra undir félags-
dóm.
— Félagslíf —
GUÐSPEKiFÉLAGIÐ
Reykjavíkurstúkan heldur
fund í kvöld kl. 8,30.
Kristján Sig Kristjánsson
flytur erindi:
Fyrsta boöorðið.
Ungmennafélag Reykja-
víkur heldur íund að Amt-
mannsst. 4 í kvöld kl. 9 e. h.
Dagskrá: Umræður um fé-
lagsmál, Upplestur, dans.
Félögum, er sýnt geta fé-
lagsskírteini verður afhent
blað U.M.F.Í. Skinfaxi. Mæt-
ið stundvíslega. Stjórnin.
Tyrone Power gengur í herinn.
Hér birtist mynd af hinum vinsæla leikara Tyrone Power, þegar
hann gekk í herinn og sór hermannseið sinn.