Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 09.12.1934, Blaðsíða 4

4
S a a
SAAR er urmæð’uefni alls
heimsáins í dag. Og það er
ekki að ástæðulausu. J>ví að það,
sem þaT er að fara fratn og á
eftár að fara fram þalngað tiJ
þjóðaratkvæðinu er lokið, 13. jan-
úaT 1935, getur haft önlagaríkar
afleáðingar fyiir allan hinn ment-
aða heim.
Það er ekki að eins um það að
ræða, hvort ein milljon manna í
viðbót við þær, sem nú lifa undir
stjóm Hitlers á Þýzkaiandi, skuli
beygð undir ok bióðugrar harð-
stjómar eða ekki., Baráttan um
Saar hefir miklu víðtækari þýð-
ángu fyrir þá almennu baráttu,
sem nú er háð 'í béiminum milli
réttar og rangsieitni, frelsis og
kúgunar, góðs og ills, lífs og
dauða. Baráttan um Saar fer svo
að segja fram undir alþjóðlegu
eftirliti. Þjóðabandalagið hefir I
dag æðsta vald í Saar, og stjórn-
arnefnd, sem skipuð er mönnum
frá mörgum iöndum, fer með
þetta vald og á að sjá um það, að
frelsi íbúanna sé ekki fótum troð-
ið. pjóðaratkvæ'öið á að gera út
um það, hvort þessi alþjóðatrygg-
ing sé ok á herðum Saarbúa,
sem þedr vilji losna við tál þess
að Hitier og þjónar hans komist
þar til valda, eða hvort hin al-
þjóðlega yfirstjóm pjóðabanda-
lagsáns sé ekki, þegar á alt er
litið, betri fyrjr iandið heldur en
harðstjórn Hitlers.
Hefði Nazisminn ekki skapað
þá harðstjóm á Þýzkalandi, sem
öllu frelsi í heiminum stendur
hætta af, þá hefðu úrslit þjóöan-
Hver, sem finnur fjórblaðaðan
smára, getur öskað sér hvers, sem
hann vill. Flestir munu óska að
eignast góð, falleg og ódýr hús-
gögn, til gagns og prýði á heim-
ilinu. Öllum öskum í þá átt full-
nægir bezt.
Húsgagnaverzlun
Friðriks Þorsteinssonar,
Skólavðrðustig 12.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Pdðurtunnan á landamærum
is-
Þýzkalands og Frakklands.
NAZISTAR SAFNAST SAMAN fyrilr utan ráðhúsið í Saarbrucken.
atkvæðii)3in,s í Saar ekki snert ö,nn-
ur lönd en Þýzkaland og Frakk-
land. Og þau hefðu þá heldur
ekki verið vafasöm. Fyrir tveimiur
árum, þ'egar Hitler var enn þá
ekki kominn ti.l valda, hefðu 98°/o
fbúanna í Saar alveg hiklaust
greitt atkvæði með því að sam-
einast Þýzkaiandi aftur tafarlaust.
En í dag hnrfir málið öðm vísi
við. Baráttan um Saar er orðin
að barattu m§ð eða móti Nazisrn-
anum, með eða móti vaxandi ó-
friðarhættu, með eða móti fnels-
inu. Framtíð alls Jieimsins getur
oltið á úrsiitum atkvæðagneiðisl-
unnar.
íbúarnir í Saar eiga með at-
kvæðagreiðslunni að, láta vilja
Siinn í Jjósi og samkvæmt honum
á Þjóðabandalagið því næst að
taka sínar ákvarðanir. Atkvæða-
greiðslan á að vera „frjáls",
„leynileg" og fara fram á grund-
velii fullkomins „lýðræðis“. Það
er að segja, hún á að vera það1,
En hvort hún verður það, er alt
annað mál .
Saarhéraðið er 1912 ferkílómetr-
ar að flatarmáli og hefir 828 000
Ibúa. Það er því afar þéttbýlt.
Stærsti bærinn er Saailbriicken,
með 132 000 íbúa, en þar næst
Neunkirchen með 42 000. Miklu
mieira en helmingur íbúanna er
verkamienn, enda lifa 60°/o þeirra
á iðnaði og verzlun, en ekki nema
4o/o á landbúnaði. Héraðið er eitt
hið auðugasta að málmum og
hráefnum, sem til emx í allri Ev-
rópu. pað framleiðir árlega 12—
13 milljónir smálesta af kolum og
4—5 málljónir smálesta af járni
Þegar fiiðarramnimgarnir stóðu
yfir í Versöium á eftir heims-
styrjöldinni gerði Frakkland kröfu
til þess að fá Saar í sinn Jilut af
herfanginu, en hvorki England né
Bandaríkiiin vildu fallast á það.
1 stað þess varð það að samkiomu-
lagi, að Saar skyldi í 15 ár verða
síkilið frá Þýzkalandi og stjórnað
af Þjóðabandalaginuu, ien að þeim
loknum fá að geraútum það með
þjóðaratkvæðd, hvort það vildi
smúa aftur til pýzkalands, sam-
einast Frakklandi eða halda á-
fram að vera undir stjórn Þjóða-
bandalagsins. Frakkland fékk
fullan eignarrétt á öllum þeim
hráiefnum, sem þar yrðu úr jörðu
uniniin á þessum 15 árum(, í skaðaL
bótaskyni fyrir þau spjöll, siem
orðið höfðu á mámurn í Norðulv
Frakklandi af völdum ófrliðarins.
Og ef Saarbúar skyldu grieiða at-
kvæði með þvi að sameimast aft-
ur Þýzkalandi, var ákveðið, að
Frakkland skyldi fá fulla borgun
fyrir námumar. Og nú alveg ný-
skeð hefir Saarnefnd Þjóðabanda-
lagsins, sem undanfarniar vikur
hefir setið á rökstólum til þesis
að undirbúa þjóðaratkvæðið,
fengið bæði Frakkland 0g pýzka-
Jand til þess að fallast á, að sú
borgun skuli nema 900 milljónum
franka. Og jafnvel þótt sú uþþ-
hæð sé ekki mema helmingur á
við þá, sem upphaflega var gert
ráð fyrir, er ierfitt að sjá, hvernig
pýzkaland ætti að fara að því að
gneiða hana.
1 Saarhéraðinu sjálfu standa mú
_tvær flokkasamsteypur eða tvær
„fylkingar", eins og þær kalla sigr
hvor á móti annari. I rauninptt
vilja báðar sameinast pýzkalandi
aftur. Baráttan stendur bara um
það, hvenáer það skuli verða. ,Því
að sameiniing við Þýzkaland í dag
þýðir sigur Nazismanis í Saar. Sú
„fylkingin“, sem berst fyrir sdgri
Nazismans, kallar s:g „þýzku fyife-
inguna“ og krefst tafarlausrar
samieiningar við Þýzkaland. Hún
mýtur fjárhagslegs stuðnings fra
þýzka stóratvinnurekandanum og
mil 1 j ónamiæringnum Hermann
Röchling ,sem á heima í Saar.
Hin kallar sig „andfasistisku sam-
fylkinguna“ og vill ekki að Saar-
héraðið sé sameinað Þýzkalandi
fyr en það er aftur orðið frjálst
land og Nazistastjórninm heSr
verið steypt af stó.li. Þiesis vegna
greiðir hún atkvæði með þvi, að
Saar haldi áfram að vera undir
yfirstjórn Þjóðabandalagsins
þamgað til, og að þá verði látið
fara fram nýtt þjóðaratkvæði.
„pýzka fylkingin" segir, að aliir
sem séu í þessari „andfasistisku
samfylkin,gu“ séu landráðameinn
og föðurlandssvikarar, og lofar
þeim maklegum málagjöldum,.
þegar Nazisminn hafí sigrað í atf-
kvæðagrieiðslunni 13. janúar 1935.
En það er fleira en fangahen-
búðir og höggstokkar Nazismains,.
sem verkamennimir í „andfasist-
isku samfylkiingunni“ óttast. peir
óttast Hka dýrtíðina og hungrið.
Námumennimir í Saar hafa að
meðaltali 800 franka laim á mán-
uði, en ekki nema 100 mörk eða
600 franka í Þýzkalandi. Og
brauðið kostar hins vegar 1 mark
og 20 pfennig kilóið þar, en ekki
nema 72 pfennig í Saar, kartöfí-
urnar 28 pfennig kílóið í pýzka-
Bannsékn
viðskiftamanna okkar hefir
leitt í ljós, að ítölsku epliu,.
sem við seljum ódýrt, ewi
bau beztu.
Bankastræti 6.