Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 09.12.1934, Blaðsíða 5

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5.
landi ,en ekki uema 10 pfennig
i| Saar. Og smjöT, feiti, egg og
kjöt er hér um bii belmingí dýp-
ÍLTa í (Þýzkalandi en í Saar.
Blöð „andfasistiisku samfylking-
arLnnar" benda daglega á piessar
sta'öreyndir. En paö er erfitt fyrir
pau að ná til fólksins. „iÞýzku
fylkingunni" hefir með hótunum
sinum tekist að skjóta því, eink-
um blaðsölunum, svo alvartegan
Bkeik í brin'gu, að peir pora varia
að selja blöð „andfasistisku sam-
fylkingarinnar".
Norskur blaðamaður, Óscar
Hedberg að nafni ,siem undarr-
farna mánuði hefir dvalið í Sahr,
hefir í eftirfarandi orðum lýst
mjög vel því pólitíska andrúmis-
loftí, s-em pannig hefir verið
skapað í Saár til þess að undir-
búa atkvæðagreiðsiuna 13. janúar
í vetur:
„Ég spurði eiinu sinni eftír jafn-
aðarmannablaðinu „Þýzka frelsið“
hjá blaðsala einum á götuborni í
Saarbrúckien. Hann sagðist ekki
hafa það, en bættí við með
lymskulegu brosi: ,.pér getiðsjálf-
sagt fengið það þarna yfir í
frönsku bókaverziuninni.“ pegar
ég gerði þá athugasemd, að rnað-
ur yrði þá að fara í fwn&kœ bóka-
uerzlun. til þess að fá pýzkt fnelst,
svaraði hann með hlátri, sem fyrir
mig var óskiljanlegur. Bóksali
einn við aðalgötuna lét álit sitt
enn þá greinilegar í ljós, enda
þótt hann segði ekki neitt. Ég var
rétt búinn að kaupa af honum
nokkur Nazistarit um Saarmálið
og spurði hann að þvi, hvort hann
hefði ekki líka einhverjar bækur
eftir andstæðinga Nazista um það
mál. Hann svaraði með því að
opna útidymar og sýna mér með
látbragði ,sem ekki var hægt að
villast á, að hann óskaði þess að
ég hefði mig á burt úr búðinni.
Ég hefi í Saar oftar en einu
sinni haft tækifæri til þess aö
ganga úr skugga um það, að
einnig þar eiga menn ekki að fá
að hafa neina aðra guði en Hitler.
Einu sinni sat ég að kvöldlagi á
veitingahúsi, þar sem mynd af
Hitler hékk á veggnum, eins og
raunar víðast hvar á kaffihúsum
í mjðbgenum í Saarbrúckem. Þarna
hafði ég hann befnt á rnóti. xitér
og var að hugsa um, að hann
væri eftir myndinni að dæma,
orðinn miklu feitari og ánægðari
með lífið, heldur en hann var,
þegar ég sá hann og heyrði í
Múnchem árið 1926. Alt í einu
komur dnengur, 15—16 ára að
aldri, inn í salinn, réttir upp
handl'egginn í áttína tíl myindar-
innar og hröpar: „Hedl Hitler!“
Að því búnu keanur hann að borð-
inu til mijn og býður mér blað;,
sem hanin nefnir „Saarfylking
æskulýðsins“. pað er svo margt-
sem kallar sig „fylkingu" í Saar.
Mér dettui'r í hug að gera eina til-
raun, hvemig hann taki því, ef ég
bæði hann rnn jafnaðarmainina-
blaðið „Þýzka frelsiö". Verkan-
anna af þ'essu tíltæki mínu var
ekki liengi að bíða. Dnengurinni
gláptí á mig fáein augnablik án
þess að koma upp einu orði og
þaut síðan eins og örskot út um
dyrnar. En frá næsta borði, sem
tveir vel búnir menn sátu við,
heyrði ég hvíslað: „Hann bað um
Þýzka frelsið." Þetta hvísl fór á
einu augnabliki eins og storm-
þytur um salinn, og allir gestímir
störðu á mig. 1 því kom dreng-
urinn aftur inn. Hann hafði á
ótrúlega stuttum tíma safnað sam-
an einum tfu strákum. Þeir stönz-
nðu við dyrnar og góndu þaðan
á mig eins og naut á nývirki.
En ég stóð á fætur og gekk út.
Ég fór af forvitni einnig á
nokkurveitingahús í Saarhrúcken,
sem eru þekt að því að vera saml-
somustaðir Nazista. Það stærsfe
heitir „Þýzka húsið“ og er við
aðalgötuna. Þar era af hljómsveit-
/nni einungis leikin hermanna- og
Nazista-Iö'g og svo oft heiisað
með „Heil Hitler", að manni ligg-
ur við að fá uppsölu af viðbjóði.
Það er skylda, sem ekki er hægt
að komast undan ,að heilsa þannr
ig á þessum veitingahúsum. En
það nægir að mynda sig til þess,
því að fiestir lyfta handleggnum
svo letilega.
Á dnum stað, þar sem matur-
inn og bjórinn er allmiklu ódýrari.
en annars staðar, er hægt að
heyra Nazista tala alveg hispurs-
laust um það, sem gerst hefir,
sem er að gerast og á að gierast:
á næstunni. Það er áneiðanlegt, að
á þeim stað hefði ég, þrátt fyrir
það þótt ég sé útlendingur og geti
þess vegna íeyft mér að gera hitt
og þetta ,sem Saarbúar verða að
varast, fengið iJla útneið, ef ég
hefði JLáttð skoðun mina á Nazism-
anum' í Ijós þar á sania hátt og
ég gerði einu sinni á öðru veit-
ingahúsi, þar siem enn þá var ekki
búið að afnema alt hugsana- og
málfrelsi.
Andstæðingar Nazista hafa
einnig sí(n veitingahús i Saar-
brúckien. Andrúmsloftíð.er þar alt
annað. Gestirnir eru þar í góðu
skapi og ræða upphátt hver við
annan um áhugamál sín. Margir
þeirra heilsa með orðunum „Fiiei-
heit“ eða „Rot Front", en það er
ekki nauðsynlegt að segja neitt.
Maður furðar sig á mörgu í
Saar, en þó mest á mönnunumi.
Þeir eru ekki eins blátt áfram og
vingjamlegir eins og Þjóðverjar
eiga að sér að vera á venjuiegum
timum. peir ern fámæltir, undar-
legir og tortryggnir, hlæja sjald-
an og brosa heldur ekki af nieinni
óblandinni ánægju. Sennilega hef-
ir lffsbaráttan smám saman mót-
að menninia þaninig. Það er heldur
ekld neltt sældarbrauð að vinna
neðan jarðar og ofa|n í námumum
og verksmiðjunum í Saar. Nátt-
úran er að vísu fögur og Saar-
dalurinn, sem áin Saar renmur
eftir.víða aðdáanlega fallegur. En
stór svæði í honum em þakin
skógi af háum reykháfum, sem
dag og nótt spúa sóti og neyk
út yfir umhverfið, þannig ,að alt,
göturnar, húsin og menniilnir -—
verður grátt og skítugt. Skyldi
það ekki fyrst og fremst vera
þetta, sem hefir gert mennina
svona umdarJega í Saar?
Og það eru þessir menn, siem
mú er barist um. „Þýzka fylkimg-
in“ reynir að þrömgva þeirri trú
upp á þá, að hvernig sem alt
velti, muni Nazisminin sigra 13.
janúar, og síðan skuli reikning-
urinn verða gerður upp við þá,
sem ekki hafi gneitt atkvæði
„réttu megin“. Þetta eru bara hót-
an|r. En í rann og veru em þessar
staðhæfingar og hótanir þau einu
rök Nazistafylkingarinnar, sem
fóJJdð er móttældlegt fyrir. „Hún
skal fá meiri hluta,“ segja Naz-
istarnir, og allir, einnig þeir, sem
gredða atkvæði á móti henni,
verða að gera ráð fyrir því. Þessí
baráttuaðferð verkar eins og dá-
leiðsla.
Enginm skyldi þó halda, að
„amdfasistiska fylkingim" gangi
með vomieysi til atkvæðagreiðsl-
unmar 13. janúar. Hún vinnur.sjá-
anlega á með hverjum. degi, sem
Jiður. Og það er satt, sem einn
af fdringjum hennar hefir sagt,
að hún er nú í sókn, en „þýzka
fylkingin" í vöm. paö em skyn-
samir og duglegir menn, sem
standa í broddi „anddfasistisku
samfylkingarinnar", alt öðru vfsi
en þeir, sem eru fyrir „þýzku
fylldngunni" og ekki þekkja né
trúa á neitt annað en maldð of-
beldi. Himn viðurkemdi foringi
„andfasistisku fylkingari:nn;ar“ er
jafnaðarmaðurinn Max Braun —
dásamJegur ræðumaður. Ég var
einu sinmi að kvöldlagi á fundi,
þar sem hann talaði frammi fyrir
þúsnndum manna. Fólláð trúir á
liann og tneysfir honum. Hanjn er
maður með skarpri greind og rök-
fimi, hug, sem ekkert hræðíst,
og ódrepandi þrautseigju. Hann
hefir stofnað lífi sinu í hættu til
þess að heyja þessa haráttu fyrir
frelsi og réttlætíi í Saar. Og hann
veit það jaftnvel og hitt, að hvem-
ig sem atkvæÖagreiðsian í Saar
fer, þá muni hans málstaður að
endingu sigra."
Kaffíhætlr
Það er vandi
að gera kaffi-
vinum til hæf-
is, svo að hinn
rétti kaffi-
keimur haldi
sér.
Þetta hefir G.
S. kaffibætir
tekist.
Reynið sjitif.
Reynslan er
ólýgnust.
Munið að
biðjanæstum
G. S. kaffi-
,bæti.
(Hann svíkur
engan.
Kaupið Alþýðublaðið.
Mikið af nýjum gerðum
viðtækja er nýkomið.
Verðið er lægra en nokk-
ru sinni áður. — Afnota-
gjald til nýjárs fellur nið-
ur hjá nýjum útvarpsnot-
endum. Leitið upplýsínga
um verð, gæði og útlit
viðtækjanna hjá útsölu-
mönnum vorum.
Víðtækjverzlun rikisins.