Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 07.06.1936, Blaðsíða 5

ALPÝÐUBLAÐIÐ
5
ísienzkar þjóðsagnir:
E yðisbóndinn.
Eftir Sigmund M. Long.
tonn. Skip þetta var síðar í
ferðinni skírt um og nefnt
,,Golden Hind“. Hin skipin voru
„Elisabeth“, 80 tonn, „Swan“
50 tonn, „Marygold“, 30 tonn
og „Christophere“, 15 tonn.
Var svo látið heita heima á
Englandi, að Drake væri í verzl-
unarferð til Alexandríu. En
þegar flotinn var kominn vest-
ur fyrir Grænhöfðaeyjar til-
kynti Drake skipsmönnum
hvert ferðinni væri í raun og
veru heitið. Því næst var haldið
beinustu leið til Brasilíu. Þeir
fengu mjög vont veður á leið-
inni, sífelda storma og þoku og
tók Drake því það ráð að sigla
flota sínum inn í mynni La
Plata fljótsins og bíða þar byrj-
ar. Þó hélt hann áfram för sinni
eftir fáeina daga en var óhepp-
inn með veður. Liðsmenn hans
voru orðnir hraktir af óveðr-
unum og nú bættist kuldimi við
eftir því sem sunnar dró. Að
lokum eftir sex vikur, kastaði
Drake akkerum í höfninni San
Julian á strönd Patagoniu. Tvö
af skipunum voru þó orðin svo
lek að ekki þýddi neitt að halda
áfram með þau. Voru þau því
rifin og notuð sem brenni.
Drake hvíldi lið sitt hér í viku-
tíma og veitti síst af margra or-
saka vegna. Áhugi liðsmanna
fyrir ferðalaginu var nú mjög
dofnaður og hin mesta hætta á
því að þeir gerðu uppreisn gegn
Drake. Drake komst að því
hvað var á seiði og tók málið
föstum tökum. Vinur hans
Thomas Doughty skipstjóri
reyndist vera foringi uppreisn-
armanna. Drake hafði enga
vafninga um þetta mál, en lét
hengja vin sinn í gálga þar á
ströndinni. Þennan sama gálga
hafði Magellan notað 50 árum
áður til þess að hengja nokkra
af liðsmönnum sínum, sem ekki
voru um of leiðitamir.
Þegar búið var að gera við
skipin og koma vitinu fyrir
uppreisnarmenn, var haldið á-
fram ferðinni gegnum Magell-
an-sundið, sem enginn hafði
siglt um síðan hinn frægi sæ-
fari fór þar í fyrsta sinni. Ferð-
in gegnum sundið gekk illa, en
þó heppnaðist hún slysalaust að
iokum. Eftir 60 daga siglingu
frá San Julian fengu hinir
ójörfu sæfarar að sjá í fyrsta
sinni hina endlausu hafbreiðu
Kyrrahafsins. En hafi Magellan
kynst hinni björtu hlið þess, þá
fékk Drake að kynnast skugga-
hliðinni. Þegar hann sigldi inn í
Kyrrahafið var æðandi blind-
hríð og hvert óveðurskastið
fylgdi öðru. Það var engu lík-
ara en að sjávarguðinn Poseidon
v®ri honum reiður og sparaði
ekki að ýfa öldurnar með þrí-
fork sínum.
„Mary gold“, minsta skipið af
þeim sem eftir voru, sökk með
allri áhöfn og nú hafði Drake
aðeins 2 skip eftir, „EIisabeth“
og „Golden Hind“. í ofviðri og
myrkri urðu skip þessi viðskila
og „Elisabeth“ flæktist lengi
um hafið að leita að forustu-
skipinu. Að lokum héldu þeir að
„Golden Hind“ hefði snúið
heim til Englands. Héldu þeir
því næst heimleiðis. Nú hafði
Drake ekki nema 1 skip eftir, en
hann var þess albúinn og hafði
svarið þess dýran eið að gefast
ekki upp fyr en markinu væri
náð. Skipi sínu stýrði hann
norður með austurströnd Suð-
ur-Ameríku, en ofveðrir hrakti
hann hvað eftir annað suður á
bóginn. Þessi harða baráttá við
höfuðskepnumar varaði í 2 mán
uði og þá vom þeir komnir svo
langt suður á bóginn að þeir sáu
Atlantshafið og Kyrrahafið
mætast fyrir simnan Eldlands-
eyjarnar. En Drake kom ekki
til hugar að snúa til baka, og
það sem merkilegra var, hann
gat fengið skipshöfnina til þess
að fylgja sér.
Einhverntíma hlaut storminn
að lægja hugsaði Drake og þeg-
ar þeir voru aftur komnir norð-
ur fyrir Magellanssundið batn-
aði byrinn. Gæfan brosti nú við
Drake eins og óhamingjan virt-
ist hafa elt hann áður. Ferðin
norður með strönd Ameríku
gekk að óskum, og Drake undr-
aðist mjög það sem bar fyrir
augu og eyru. Hér vom Spán-
verjar um alt og hér höfðu þeir
aldrei orðið fyrir neinni áreitni
og kom síst til hugar að þeir
þyrftu að óttast samkeppni við
nokkra þjóð í Evrópu. Koma
Drakes var fyrsti váboðinn, sem
ógnaði veldi Spánverja í Suður-
Ameríku.
Það var því ekki að furða þó
Spánverjum brygði í brún, þeg-
ar Drake kom, en hann var
kominn til þess að sigra. Hann
réðst á skip Spánverja hvert
af öðru og sigraði þau, ,þar á
meðal stærstu galeiðuna, sem
Spánverjar höfðu í förum á
þeim slóðum.
Ránsfengur Drakes var mjög
mikill og þess var skamt að
bíða að lestin á „Golden Hind“
væri orðin troðfull af gulli,
gimsteinum og öðrum dýrmæt-
um varningi. Drake var nú orð-
in auðugur maður og nú taldi
hann hlutverki sínu lokið í bili.
Enda var honum fyrir beztu að
hafa ekki langa viðdvöl úr þvi
sem komið var. Spánverjar
voru að búa út flota á hendur
honum.
FJFTIR miðja 17. öld bjó á
Eyði á Langanesi bóndi, er
Jón hét, og var við góð efni,
myndarmaður og vel hagur. Það
bar við, sem oftar, að hafís
dreif að Nesinu á góu, og var
mikið af sel á honum. Fóru
menn að slá selinn, en ísinn var
mjög varasamur, og ekki haf-
þök. Einn morgun gekk Jón
bóndi út á ísinn og ætlaði að
fara svo langt, sem gengt væri,
því hann hugði að veiði væri
mikil á útbrún íssins. Hann
klæddi sig vel og hafði dálítið
nesti, en ekki hafði hann að
vopni, nema góðan selakepp í
hendi, handexi bitra og skeiða-
hníf, því það bar oft við, að á
þessum verkfærum þurfti að
halda, er gengið var til veiða;
hann hitti nokkra seli við út-
brúnina og drap þá og dró sam-
an á stóran feldjaka, og af því
hann hafði mikinn áhuga á
þessu verki, gáði hann ekki að,
fyrr en farið var að hvessa af
landi og það svo mikið, að ís-
inn var kominn á flugferð og
alls staðar laus frá landi. Þótt-
ist hann vita, að straumur hefði
r\ RAKE sá strax að það var
of mikil áhætta fyrir hann
að fara með hinn dýrmæta farm
sinn til baka um Magellan-sund-
ið. Vegna þess vildi hann kom-
ast að raun um hvort ekki
mundi unt að komast heimleið-
is fyrir norðan Ameríku, uns
hann var kominn svo langt
norður á bóginn, að honum og
skipsmönnum hans leist ekki á
kuldann. Þá var ekki annað fyrir
hendi, en að sigla þvert yfir
Kyrrahafið og komast heim fyr-
ir suðurodda Afríku.
Sigldi Drake nú um hríð suð-
ur með Caleforníuströndum,
helgaði landið Ehsabeth drottn-
ingu og nefndi það New Albion.
Leiðin jrfir Kyrrahafið var
löng en gekk annars að óskum.
Þó urðu þeir að hafa viðdvöl á
ýmsum stöðum til þess að bæta
skip sitt. í nóvember 1580 kom
„Golden Hind“ inn á höfnina í
Plymouth eftir þriggja ára ferð,
eftir að hafa siglt kringum
hnöttinn. Drake og mönnum
hans var tekið hvarvetna í
Englandi sem hinum mestu
hetjum. Öll stórmenni landsins
gerðu sitt til þess að votta hon-
hjálpað til svo fljótra breytinga.
Sá hann því ekki annað ráð
vænna en að setjast að á stór-
um jaka og taka með ró, hverju
sem að höndum bæri, því hann
var bæði hugaður og þrekmað-
ur. Rak nú ísinn stanslaust
norðaustur í haf, og svo langt,
að hæstu fjöll voru horfin. Fór
honum nú ekki að lítast á bhk-
una. Datt honum þá í hug
munnmælasaga, sem hann hafði
heyrt, að norðaustur af Langa-
nesi ættu að vera tvær eyjar,
hér um bil 30-—40 vikur undan
landi, og kallaðar Langaneseyj-
ar; hafði hann heyrt að þær
væru gagnauðugar af fugh,
eggjum og sel, og mikil veiði
alt í kringum þær. Virtist hon-
um eftir veðurstöðu ekki óhugs-
andi, að hann gæti lent þangað,
og glæddi þessi hugsun lífsvon
hans. Hvað lengi hann hraktist
á ísnum man ég ekki, en svo
fór, að hann lenti á eyju og
komst þar á land. Fagnaði hann
yfir þessu og hugsaði, að nú
kynni eitthvað að verða sér til
hfs, að minsta kosti þótti hon-
Frh. á 8. síðu.
um vináttu sína og hollustu. Að-
eins drottningin lét sig vanta
því það var allmikil vinátta með
henni og Spánverjum, það árið,
og ferð Drakes líktist um of
sjóræningjaferð. En 5 mánuð-
um síðar heimsótti hún Drake
um borð á „Golden Hind“ og
sló hann til riddara.
/^OLDEN HIND“ lá síðan í
VJL hundrað ár í höfninni í
Duptford, unz það var orðið svo
fúið að ekki var hægt að hafa
það þar lengur. IJr máttarvið-
um skipsins voru búnir til hæg-
indastólar, sem enn eru til sýn-
is í Oxford.
Drake var síðan í mörg ár í
þjónustu drotningarinnar og
háði marga hildi við Spánverja.
Hann tók meðal annars þátt í
baráttunni gegn „flotanum ó-
sigrandi“ 1888, þar sem Eng-
lendingar unnu frægan sigur.
Árið 1896 fór Drake sína síð-
ustu ferð til Vestur-Indlands-
eyjanna og dó þar um borð á
skipi sínu. Líki hans var sökt
í Karabiska hafið, þar sem sjó-
hetjan mikla hlaut sína hinstu
hvíld.