Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 27.02.1938, Blaðsíða 3

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þormóður frá Djúpi:
SÓKN
NORÐANHRÍÐIN æddi í
gegnum þorpið eins og
óargadýr, hún reif möl og sand
urpp úr óþrifalegum götunum
meðan til vanst, síðan fór hún að
leggja niðúr þúsundir og miljón
ir snjokorna og að síðustu
skildi hún þar eftir mittisdjúpa
skafla fram undan hverjum hús-
'gafli. 1 1
Hún þréif í upsir húsanna svo
íllyrmislega að brast og brakaði
i hverju tfé, og fólkið sem þar
svaf fyrir inhan hrökk með and-
ffeelúm upp’ úr sætum svefni og
sælum drauœum eða vansæl-
um,' draumum um káta drengi
í trollarahúxum og færeying,
draumurrí1 fullum af neyð og
ótta, draúmum um himneska
gleði og eilífa hvíld.
Allt eftir því hvort viðkom-
andi var 'ungur eða gamall, rík-
ur eða snáuður, karl eða kona.
En alveg var það sama hvort
heldur ýar pg hvað hverjum
og einum háfði í drauma borið,
ölíum 'var eitt sameiginlegt,
þeim gekk illa að sofna aftur.
Veðurdýnurinn með sínum
óræða ótta um það, að nú væru
einhvers staðar að rætast ill-
spá öríög hrakti svefninn burt
af ungum og gömlum.
Ég hrökk líka upp, mig
hafði einnig verið að dreyma.
En hvað? Ég mundi það ekki.
Ög þó, jú, mig hafði verið að
dreyma stóp og dökk augu, blíð-
leg augu, sorgbitin augu, sem
'Íýsfu söknuði og þrá, skelíing
og kvöi. En hver átti þessi
augu? Einhver stúlka? Uss nei.
Einhver kunningi eðú vinur?
Ef til vill. En þar hafði ég það,
það var hann Krummi sem átti
þessi augu.
En hver er þá Krummi?
Hann er hestur, stór brúnn
hestur, sem ég þekkti einu sinni
mæta vel, því ég hafði riðið
honum með í þrjú sumur og
verið alúðarvinur hans öll árin,
sem ég var hjá Einari gamla
í Botni.
Þú varst mér hálfgerður
hrekkjalómur í þá daga
Krummi minn, þó að þú værir
orðin 12 vetra. Einkum var þér
illa við að láta taka þig í út-
reiðartúra á sunnudögum og
eins á morgnana þá vikuna sem
kaupamaðurinn var. Þú vissir
mjög vel, að þá átti að leggja
á þig reiðing, gyrða þig með
hörðum og mjóum gjörðum og
láta þig bera þungt og blautt
hey. Það var einstakt hvað þú
varst hrekkjalegur í augunum
þegar Einar gamli ætlaði sjálf-
ur að ná þér. Hvað þú lagðir
háðslega kollhúíur þegar hann
fór að rétta til þín hendina og
kalla: „Krummi minn! Ó bless-
aður kallinn. Ójá, kallinn.
Þessar gælur létu þér í eyrum
sem ,,músik“ er þú fannst þig'
skyldan til að dansa eftir. Þú
danzaðir líka fegur en nokkur
gljástrokinn tízkuhrókur.
Með reistu höfði og stæltum
fótum brokkaðir þú yfir dögg-
vott grængresið, pg gættir þess
ávalt að milli þín og mannsins
væru 2—3 skref'/ hvorki meira
né minna.
Þegar Einar tók að mæðast
og illskast og kalla: ..Stattu
kjur andskotans bykkjan!
Heyrirðu ekki helvítis bölvaður
jálkurinn þinn?“
Þá hreint og beint hlóstu út
:að eyrum, og ég held næstum
því að þú hafir' rekið út úr þér
tunguna eins og hæðinn
strákur.
Þetta voru reikningsskil
ykkar. Þú varst alltaf að borga
reikninga, því þú varst skilvís
Og vildir að hver fengi sitt.
Þegar ég kom til þín- fyrsta
kastið, niðurlútur og lafhrædd-
ur, með snærisspotta í vasan-
urn, þá stóðstu kyr eins og þúfa,
hallaðir eyrunum fram og horfð-
ir niðurlútur á mig spurulum
augum, rakst snoppuna að vit-
um mér, líkt og þú vildir segja:
„Hvað er þér á höndum litli
karl? Það er óþarfi að vera
svona óttasleginn, ég er ekki
illur í mér. Ég veit þú munir
vera með snæri í vasanum, en
• þér er veikomið. að hnýta því
upp í mig ef þú gerir það ekki
mjög fast.
Þegar við fórum að kynnast
betur, þá hætti ég fljótt að vera
hræddur við þig, enda sýndirðu
mér aldrei annað en gæði.
* Eg verð aldrei svo gamall að
ég muni það ekki hvað þú
stundir sárt, þegar verið var að
gyrða á þér reiðinginn og láta
upp á þig blautu sáturnar, þú
stundir svo sárt og lengi eins og
sá einn gerir, sem gefið hefir
upp alla von. Hvað þú varst
þyngslalegur og daufur í aug-
unum þegar þú styldraðir af
stað með flipann niðri við
jörð og máttlaus eyrun, sem
slettust fram og aftur eins
og á kjánalegri belju. Það
var ekki mikill vandi að
sjá það, hvað þú tókst þetta
alit nærri þér, hvað þér þótti
tilveran öll lítilsvirði þessar
stundir. Ég kveið einnig sjálfs
míns vegna fyrir þessum vota-
bandsdögum, sem kaupamaður-
inn var, því þá varð ég að ganga
með, og það er þreytandi fyrir
10 ára strák að labba allan dag-
inn, jafnvel þó að hann megi
ríða á reiðing aðra leiðina.
Sjaldan var samkomulagið
stirðara milli ykkar Einars,
heldur en þegar hann var áð
járna þig, sem oft henti, því
þér var gjarnt til þess að setja
undan þér skeifuna eins og iðu-
lega á sér stað með rÖska skeið-
hesta.
En gamli maðurinn aftur á
móti upp á stóð það, að þú sett-
ir undan þér járnin viljandi, af
bölvuðum ékki sens hrekkjum
og ónáttúru. Hann var því ekki
mjúkur á manninn, þegar hann
þurfti að járna þig, enda varst
þú sjaldnast í góðu skapi held-
ur undir þeirri athöfn. Raunar
prjónaðir þú ekki hátt eða ósk-
apaðist mikið, en þú varst ljóf-
uf á svipinn og hafðir sérstakt
lag á því að kippa fætinum und-
an högginu, svo að haniaririn
hitti annaðhvort alls ekki nagl-
ann eða þá einhversstaðar ut-
an í hann Svo að hann hlykk-
bognaði.
Þegar gámli maðurinn vár
farinn að bölva hressilega,
lemja þig í síðurnar með hamr-
inum og hóta þér hnút, þá var
tilgangi þínum náð, þá hvarf áf
þér hrekkja- og þrjóskusvipur-
inn og þú hálflygndir augUnum,
rakst nasirnar í hálsakot mitt,
sem hélt í þig, og rumdir nota-
leg'a, rétt eins og' þú vildir segja
að þetta gæti nú verið nóg í
dag.
Gamli Einar lét það oft í Ijós
að hverjum öðrum hesti með
þínu skaplyndi væri hann fyrir
löngu búinn að farga og hafði
það meir að segja stundum alv-
arlega við orð' hvað þig snerti.
En hann sagði að ekki væri hægt
að ganga fram hjá því, að þú
hefðir meira vit en flestir rnenn,
fyrir utan það að vera snildar
reiðhestur. Þess vegna færi það
líklega svo að hann nennti ekki
að vita þig í annara eign, þrátt
fyrir alla þína hrékki, partísku
og ónáttúru.
Þú hefir vafalaust verið upp-
áhalds- og eftirlætisbarn í upp-
vextinum Krummi minn, og hef-
ir saknað þess þegar þú komsf
til Einars.
Raunar held ég að hann hafi
nú aldrei farið verulega illa
með þig, nema ef það skildi
Vera þegar hann. var að lána
þig ofan í þorpið til útreiðar á
sunnudögum. En hamí var bráð-
lýiídur og átti ekki til þá blíðu,
•sém þú þráðir svo mjög. Þess
végna muntu hafa tekið svo
miklu ástfóstri við mig, að þar
fahnstu lund sem þú gast laðast
að. Enda reyndi ég að vera þér
eins góður og ég íramast gat.
Ég snýkti handa þér sykurmola
og bráuðskorpur og gckk með
ullarlagða í vösunum, til þess
að troða undir gjarðirnar á reið-
irígnum þínum, þegar ég' hélt
að þær rheiddu þig. '
Ég talaði líka mikið við þig?
já ósköpin öll, því þar varst það
]pú einn, sem ég gat trúað fyrir
rníríum umkomulausu sorgum.
' Þú hlustaðir á mig ávalt, með
iríestu eftirtekt í stóru brúnu
augunum, . sem skinu full af
skilningi og samúð, meðan þú
smó nartaðir í mig með tönn-
unurn, það var þinn háttur að
þaklca fyrir þig með.
Máske hefir þú líka verið áð
benda mér á, að ég skyldi bara
bíta frá mér, en til þess var ég
ekki fær í þá daga, en þú hefir
ef tii vill viljað kenna mér það.
Óteljandi voru þær minn-
ingar, sem vöknuðu í huga
mínum þessa hríðarnótt, og all-
ar snérust, þær um Krumma
— þenrsa fagra vin, svo vitr-
an og mannlega skapifarinn
sem veitt hafði mér svo margar
gleðistundir með vináttu sinni
og fráleik. En af hverju er mig
að dreyma þig núna? Ertu nú
einhvers staðar að borga síð-
asta reikniuginn? Er andi þinn
á sveimi í kringum mig? Ertu
að heilsa mér eftir langa fjar-
veru, og jafnframt að kveðja
mig í síðasta sinn?
Ég fór að hlusta og horfa út
í dimma nóttina. eins o gég ætti
liálfvegis von á því að heyra
hnegg þitt í skvaldri hríðarinn-
ar eða sjá augu þín í herbergis-
hornunum. Ég mintist þess með
ótrúlegum sárindum eftir öll
þessi ár, hvað við höfðum
kvaðst með miklum trega. Ég
mundi það vel, að lengi hafði
ég gengið með þá hugmynd- 1
kollinum, að verða ríkur, bara
Framh. á 8. síðu.