Alþýðublaðið - 11.09.1943, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. sept. 1943
ALÞYJMJBLMIB
ÞEGAR ég var drenghnokki
heima í Bandaríkjunum
hafði ég mjög gaman af að
horfa á fallhlífarstökk úr loft-
belgjum á fjölleikasvæðum og
íþróttavöllum. Oft fór ég á
skemmtistaðinn heima, þar sem
ég er upp alinn, til þess að
hjálpa til að halda niðri loft-
belgnum þangað til hann var
tilbúinn að stíga upp í loftið.
TJm þetta leyti gerði ég margar
viðvaningslegar tilraunir, bjó
til flugbelgi úr pappír og fyllti
þá af heitu lofti, eins og ég sá
þá gera á íþróttasvæðinu. Loks
bjó ég til fallhlíf og lét eftir-
lætjsköttinn minn svífa. Hug-
myndin var sú, að þegar loftið
í belgnum kólnaði, færi hann «3
síga aftur, fallhlífin opnaðist af
loftþrýstingi að neðan og kisi
svifi. En einhver galli var á gjöf
Njarðar: fallhlífin opnaðist
ekki, og þar með missti ég
köttinn minn, fallhlífina og allt-
saman. Það síðasta, sem ég sá,
var, að allt hafurtaskið sveif
út á Kyrrahaf.
Því næst kynntist ég mann-
inum, sem hafði það að atvinnu
að stökkva út í fallhlíf og átti
að láta stökkin líta sem hræði-
legast út, til þess að vekja á-
horfendum hrnll. Og loks stökk
ég sjálfur. Óþarft er að taka
það fram, að ég leyndi foreldra
tóína þessu þar til öllu var lok-
ið. Þá var ég fimmtán ára gam-
all. Hræddur var ég ekki, fjarri
því — en ég efast um að ég hefði
haft hugrekki til þess arna nú.
Eg stökk líka út i fallhlíf á
skemmtunum. Að vísu hafði ég
ekki fengið samþykki foreldra
minna, en þeir fengu við ekkert
ráðið, pví að ég hafði tekið á-
kvörðun, sem ég kvikaði ekki
frá. Seinna réði ég mig hjá
kvikmyndafélagi í Ameríku og
átti nær eíngöngu að sýna fall-
hlífastökk. Þegar fyrri heims-
styrjöidin hófst, fór ég úr þjon-
ustu kvikmyn daf éiagsins og
gekk í Curtisflugsveitina í Bufi'-
alo í New Ýork-fylki. Ameríska
flugmálaráðuneytið var farið að
fá áhuga á að nota fallhlífar
sem öryggistæki handa flug-
mönnunum. Allir vissu, að Þjóð
verjar björguðu mörgum flug-
manninum með fallhlíf, _og Mit-
chedd hershöfðingi, sem stjórn-
aði ameríska flughernum ósk-
aði eftir mönnum, sem gætu
skipulagt þennan þátt flug-
tækninnar.
A þeirri tíð voru allar fall-
hlífar eins. Það er að segja, þær
opnuðust sjálfkrafa um leið og
stökkmaðurinn sveif niður frá
loftbelgnum eða flugvélinni.
Þráður var festur við flugvél-
ina, þannig, að í fallinu dró
stökkmaðurinn fallhlífina út
úr hulstrinu, sem hún var í.
Þetta blessaðist svo lengi sem
flugvélín flaug beint áfram. En
væri hún að stinga sér, fljúga í
hring eða hækka sig á svigflugi,
var þetta ekki hægt.. Mér skild-
íst, að fallhlíf minni var að
þessu leyti áfátt, svo ég fann
upp fallhlíf, þannig gerða, að
stökkmaðurinn opnaði hana
sjálfur í fallinu. Þessi tegund
fallhlífa er notuð enn í dag. í
framkvæmdinni þarf stökkmað
urinn ekki að gera annað en
stökkva hvernig sem ástatt er
um flugvélina — og kippa í
spottann, sem orsakar það, að
fallhlífin þenst út. Frá því að
kippt er í spottann og þar til
fallhlífin hefir þanizt út líða
Ráðast Bandamenn hér á land?
Ef Bandamenn hverfa að því ráði að hefja innrás í Grikkland fyrir veturinn er þeim nauð-
synlegt að ná eyjunni Krít fyrst á vald sitt. Bandamenn hafa gert þar nokkur strandhögg í
sumar og haldið uppi loftárásum á stöðvar á eynni. Myndin hér að ofan er af bænum Canes
á norðurströnd Krítar við Sudaflóan
Fallhlífar og flugmenn.
Eftirfarandi grein
sem er þýdd úr The
Listener, fjallar um hinar
ýmsu gerðir fallhlífa og sögu
þeirra og er eftir Leslie L.
Irvin helsta fallhlífaframleið
anda Breta.
að meðaltali
sekúndu.
þrír fimmtu úr
Þegar ég hafði gert allmargar
tilraunir með gerfistökkmenn
stökk ég sjálfur í fyrsta skipti
í þessari tegund fallhlífa í apríl-
mánuði 1919. Ég stökk úr 1500
feta hæð og féll með um 110
mílna hraða á klukkustund. Ég
kippti í spottann um leið og ég
losnaði við flugvélina og allt
fór vel. En vegna loftstraums,
sem ég hafði ekki gert ráð fyrir,
kom ég svo harkalega niður, að
ég brotnaði um öklann. Ég hélt
tilraununum áfram, og þær
heppnuðust svo vel, að ame-
ríska flugmálaráðuneytið viður
kenndi og tók til notkunar
Irvin-fallhlífarnar, eins og þær
eru nú kallaðar..
Árið 1925 komst brezka flug-
málaráðuneytið að samkomu-
lagi við félag mitt og keypti
fáeinar fallhlífar til reynslu.
Bretar völdu fallhlífategund
mína snemma árið eftir, og ég
stofnaði fyrstu Irvinverksmiðj-
una á Bretlandi skömmu seinna
eingöngu með brezku starfsliði.
Ég fór til Bretlands til þess að
sjá um framleiðsluna, og þar
hefi ég verið síðan. Þótt undar-
legt megi virðast eru megin-
þættir fallhlífanna enn þá hin-
ir sömu og þegar ég stökk í
-fyrsta skipti í þessari tegund
Stúlka óskast í
Ðésaverksniðjpa
Upplýsingar i verksmiðjunni hjá verkstjóranuiu.
fallhlífa árið 1919. En við hof-
um bætt efnið í þeim og breytt
lögun þeirra, einkum með til-
liti til þess að auka styrkleika
þeirra án þess að þyngja þær.
Það er svo Iítið rými í flugvél-
um fyrir stórar fallhlífar, og
hinn aukni hraði flugvélanna
krefst sterkari fallhlífa.
Okkur hefir aldrei tekizt að
finna neina formúlu fyrir gerð
flugvéla. Við höfum orðið að
þreifa okkur áfram með til-
raunir: varpa út gerfimönnum
í fallhlífum og stökkva tilrauna
stökk. I sumum tilraunastökk-
unum hafa stökkmennirnir ekki
kippt í spottann fyrr en þeir
höfðu fallið um tuttugu þús-
und fet. í fyrstu var áformað
að allir flugmenn yrðu æfðir í
fallhlífastökki, en svo margir
flugmenn höfðu bjargað lífi
sínu með fallhlíf, án nokkurrar
æfingar, að yfirvöldin komust
að þeirri niðurstöðu, að æfingar
væru óþarfar. IJm 10,000
manna hafa bjargað lífi sínu
með fallhlíf síðan 1920 og að-
eins örfáir þeirra hafa slazast
í lendingu. Éina kennslan, sem
fer fram er í því fólgin að æfa
menn í að lenda svo mjúklega,
sem þeir geta og hafa alla
vöðva máttlausa.
Næsta vandamálið var að
koma í veg fyrir að stökkmenn
drægjust eftir jörðunni, þegar
stormur var. Þess vegna fund-
um við upp aðferð til þess að
stökkmaðurinn gæti losað sig
við fallhlífina um leið og hann
kæmi niður. Þetta getur hann
einnig, ef hann lendir á vatni
og getur þá gripið til sunds.
Fyrst voru þessar fallhlífar
hafðar á bakinu. En það gat oft
valdið óþægindum eftir mis-
muhandi gerð flugvélanna, svo
að þær voru útbúnar þannig,
að hægt var að sitja á þeim í
flugvélinni. Fleiri gerðir fall-
hlífa eru til, með tilliti til gerð-
ar flugvélanna.
Þá látum við útrætt um þessa
tegund fallhlífa, það var ekki
fyrr en núverandi styrjöld
hófst, sem Bretar fóru að hafa
áhuga á því að senda hermenn
niður í fallhlífum: fallhlífa-
sveitir, sem látnar eru svífa nið
ur úr flugvélum. Rússar, Frakk-
ar og Þjóðverjar höfðu þegar
hafizt handa um að æfa fall-
hlífahersveitir. Rússar og
Frakkar notuðu þá aðferð, að
hermennirnir kipptu í spottann
og opnuðu fallhlífina sjálfir,
en Bretar álitu þá aðferð ranga,
og þeir höfðu á réttu að standa,
því að fallhlífahermenn verða
að stökkva úr' mjög lítilli hæð,
til þess að koma ekki dreifðir
niður, en til þess að slíkt sé
unnt verður að nota gömlu
gerðina, fallhlíf, sem opnast
sjálf um leið og stökkmaður-
inn varpar sé út.
Við urðum því að hverfa til
hinnar upphaflegu gerðar, en
auðvitað var hún endurbætt.
Fallhlífahermaðurinn ber fall-
hlíf sína á bakinu, og í fallinu
rekur hann fallhlífina út úr um-
búðunum. Þetta stendur ekkí
yfir lengur en eina sekúndu. Að
því búnu er stökkmaðurinn
reiðubúinn að lenda og venju-
lega kemur hann til jarðar fá-
einum sekúndum eftir að fall-
hlífin hefir opnazt. Um leið og
hann kemur niður, opnar hann
í snatri lítinn lás og er laus við
fallhlífina og tilbúinn til orustu.
Stökkhrollurinn stafar ein-
göngu af eftirvæntingu. Um leið
og fallhlífin opnast hverfa öll
ónot, sem af fallinu stafa, unz
stökkmaðurinn nálgast jörðina.
Honum finnst hann vera kyrr í
loftinu, unz hann sér jörðína
nálgast óðfluga. En manni, sem
stekkur úr mikilli hæð og opn-
ar fallhlíf sína sjálfur líður
notalega, meðan hann er að
svífa niður. Hann fellur með
118 mílna hraða á klukkustund,
en þetta hefir engin áhrif á lík-
amlega líðan hans, nema hann
stökkvi úr gríðarmikilli hæð.
Þá hefir hin snögga loftlags-
breyting, frá þunnu lofti í mik-
illi hæð til þéttara lofts, þegar •
neðar dregur, slæm áhrif á hljóð
himnuna.
Fallhlífagerð Þjóðverja, þar
sem stökkmennirnir opna fall-
hlífina sjálfir, er mjög lík hinni
brezku gerð. En fallhlífagerðin,
sem þeir nota við að senda nið-
ur fallhlífahermenn, er miklu
síðari en fallhlífagerð Breta.
Þær eru gerðar úr miklu lélegra
efni og umbúnaðurinn er áreið-
anlega miklu ótraustari. Ef
treysta má stríðsfréttunum
hafa margir þýzkir fallhlífa-
hermenn farizt á Krít vegna
þess, að fallhlífin Qpnaðist ekki
á réttri stundu.
Fréttaburður frá Berlín og ,,ástandið“. Embættaveit-
ingar. Vatnsleysið. Sundlaugarnar. Nokkur orð frá
gömlum manni um kirkjur og kristindóm.
N
AFNI MINN Á SJÓNAR-
HÓLI skrifar mér um em-
bættaveitingar og fleira og segir:
„Varla verður annað sagt, en að
núverandi stjótn hafi fafrist vel
að veita embætti. Að mínum dómi
hefir hún skipað beztu umsækjend
urna í embættin, sem losnað hafa,
að hinum ólöstuðum sem sótt hafa.
Sama er að segja um setninguna í
prófessorsembættið í sögu við Há-
skólann. Þar liygg ég ég að komi
réttur maður á réttan staá.“
MÖRGUM, sem til þessa hafa
stutt Sjálfstæðisflokkinn munu
hafa komið á óvart skipun flokks-
ins í hafnarstjórnarstöðuna. Fyrir
nokkrúm árum er Finnþogi R.
Þorvaldsson hafnarverkfræðingur
fékk ekki vitamálastjórastöðuna,
ætlaði Sjálfstæðisflokkurinn og
blöð hans af göflunum að ganga
vegna þess að þau álitu hann sjálf-
kjörinn í það embætti, og hrópuðu
hástöfum að hann hefði verið
hróplegum rangindum beittur.“
„EN NÚ þegar flokkurinn hafði
ráð á stöðu, sem enginn maður var
sjálfkjörnari í en Finnbogi Rútur,
þá ganga fulltrúar flokksins í bæj-
arstjórninni allir á móti honum.
Svona framferði var í gamla daga
kallað að gefa sjálfum sér á kjaft-
inn, og þótti heldur vansæmandi.“
„ALVEG VARÐ ÉG UNDRANDI
yfir því, að sjá og heyra blöðin og
útvarpið vera að birta þvætting
þýzka útvarpsins — sem allir vita
að hefir við ekkert að styðjast og
er ósannur, því miður — um óbeit
ísl. kvenþjóðarinnar á setuliðinu.
Ég spurði sjálfan mig: í hvaða til-
gangi er verið að birta þetta þjóð-
inni?
„ÞVKIR EKKI NÓGU STÓR
hluti kvenfólksins í of nánu sam-
bandi við setuliðið eða gefa sig
því á vald? Er óskað eftir fleiri
ógæfutilfellum, fleiri börnum sem
mæðurnar verða að leggjast meS
upp á foreldra sína og annað
vandafólk, eða lenda í vandræðum
með; fleiri hjónaskilnuðum, fleiri
kynsjúkdómatilfellum o. s. frv.?
Fréttaburður af þessu tæi er hættu
legur og mjíög óviðeigandi, — og
svo er hann fluttur athugasemda-
laust“.
„SÓLVALLABÚI skrifar um
vatnsleysið. „Vatnsleysið á þeim
stöðum í bænum er hátt liggja er
með öllu óviðunandi. Hér hv'erfur
vatnið af efri hæðum húsanna
stuttu eftir hádegi og kemur ekki
aftur fyrr en á kvöldin. Af þessu
stafar ekki aðeins óþægindi sem
ekki er hægt við að una, heldur
og óþrifnaður sem getur verið
( hættulegur.“
„SALERNIN standa t. d. hálf og
full meira en hálfan daginn, gefa
frá sér lykt inn á ganga og íbúðar-
herbergi, sem ekki þykir sérlega
Frb. á 6. síðu.