Alþýðublaðið - 12.11.1943, Qupperneq 2

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 12. nóvember 1943».
Annað fræðslu- og
skemmfikvöld Aljiýðu
flokksfélagsins er á
morgun
NNAÐ FRÆÐSLU-
OG
SKEMMTIKVÖLD Al-
þýðuflokksfélagsins á þessum
vetri verður í samkvæmissöl-
um Alþýðuhússins á laugar-
dagskvöld.
Stefán Jóh. Stefánsson flytur
ræðu á kvöldskemmtuninni og
segir frá Englandsför sinni. Æv-
ar E. Kvaran leikari les upp,
og Brynjólfur Ingólfsson syng-
ur með undirleik Róberts Abra-
hams.
Alþýðuflokksmenn eru á-
minntir um að tryggja sér að-
göngumiða í tíma. Miðarnir
fást frá kl. 1 í dag á afgreiðslu
Alþýðublaðsins og í aðalsölu-
búð Alþýðubrauðgerðarinnar,
Laugaveg 61.
Rannsókn á olíuf élögin rædd
í neðri deild alpingis i gær.
Fnlltrúi fbaldsIiBS fluttl skrlffaéa*
varmarrœðu ff^rir olfiufélðylu.
Atkvæðgreiðslu um málið frestað.
--------*-------
FRAMHALD EINNAR UMRÆÐU um þingsályktunar-
tillþgu um rannsókn á olíufélögin og um olíuverzlun-
ina fór^fram í neðri deild í gær. Allsherjarnefnd þríklofn-
aði um málið. 1. minni hluti (Sigurj. Á. Ólafsson og Þór-
oddur Guðmundsson) vilja samþykkja tillöguna óbreytta.
2. minni hluti (Jörundur Brynjólfsson) vill að fyrir orðin
„opinber rannsókn“ komi „gagnger rannsókn“, auk nokk-
urra breytinga annarra. 3. minni hluti (Garðar Þorsteinsson
og Gunnar Thoroddsen) vilja einskorða rannsóknina við
rannsókn víðskiptaráðs á verðlagsgrundvelli olíu og benzíns.
Verða hlutatryggingar seflar
með lögum á þessu þingit
Tryggingar tiS að bæta upp aflahluti
þégar afii bregst á vertíðum
Dagsbrúnarfundur
í fyrrakvöld
Samþykktir, sem nauðsynlegt er
að verkamenn kynni sér
VERKAMANNAFÉLAGIÐ
Dagsbrún hélt fund í
fyrrakvöld.
Á fundinum voru eftirtaldir
menn kosnir í uppstillingar-
nefnd til stjórnarkosninga, sem
eiga að fara fram í janijar:
Aðalmenn: Erlendur Ólafs-
son og Eggert Guðmundsson.
Varamenn: Ragnar Jónsson og
Vilmar Thorsteinsson. Áður
hafði trúnaðarráð kosið Zóp-
hónías Jónsson sem þriðja
mann í nefndina og Jón Agnars
til vara.
' í kjörstjórn kaus fundurinn
Kristófer Grímsson og til vara
Guðmund Vigfússon. Áður
hafði trúnaðarráðið kosið Jón
Einis og til vara Einar Guð-
bjartsson. Stjórn félagsins kýs
þriðja manninn og varamann
hans.
Þá gerði fundurinn eftirfar-
andi samþykktir:
„Að gefnu tilefni lýsir fund-
urinn því yfir, að hann telur
burtrekstur verkamanna úr
vinnu án gildra saka eða án
þess, að rætt sé við félagið, ó-
hæfu og brot 'a samningum. Um
leið og fundurinn hvetur alla
verkamenn til að standa á rétti
sínum og hvers einstaks vinnu-
félaga, skorar hann á stjórn fé-
lagsins að vaka í hvívetna yfir
því, að samningar séu ekki
brotnir á félagsmönnum og að
beita hverri þeirri aðferð, sem
viðeigandi er í hverju tilfelli
til þess að halda uppi rétti með-
limanna.”
„Þar sem 2400 meðlimir
Dagsbrúnar eða um 5/6 hlutar
félagsmanna — hafa að fullu
greitt árgjald yfirstandandi árs,
en hinir fengið ítrekuð tilmæli
um að standa í skilum við fé-
lagið, ákveður fundurinn, að
þeir, sem ekki hafa greitt gjöld
sín fyrir 1. janúar næstkom-
andi, skuli færast á aukameð-
limaskrá og missa þar með for-
gagnsrétt fullgildra Dagsbrún-
Framh. á 7. síðu.
P RUMVARP til laga um
•*- hlutatryggingarfélög er
nú komið fram á alþingi í
f jórða sinn. Að þessu sinni er
frumvarpið flutt af sjávarút-
vegsnefnd neðri deildar, en
það er samið af miliiþinga-
nefnd í sjávarútvegsmálum.
I 5. og 6. gr. frumvarpsins er
gerð grein fyrir hlutatrygging-
um og segir svo í þessum grein
um:
„5. gr. í lok hverrar vertíðar
skulu útgerðarmenn þeirra
hlutaskipa, sem skrásett eru í
hreppi eða kaupstað, þar sem
hlutatryggingafélag hefir ver-
ið stofnað, greiða ákveðinn
hundraðshluta af verðmæti afl
ans í óverkuðu ástandi í hluta
tryggingasjóð. Hundraðshluti
þessi skal ákveðinn í samþykkt
um félagsins, en má þó aldrei
vera lægri en 0,7. Útgerðar-
maður skipsins stendur skil á
gjaldi þessu, og skoðast það
geymslufé, eftir að skipti hafa
farið fram. Gjald þetta inn-
heimta hreppstjórar eða lög-
reglustjórar, hver í sínu um-
dæmi, og má gera lögtak á
eignum útgerðarmanns fyrir
því. Ríkissjóður greiðir og fram
lag í sjóðinn, er sé 0,7 af hundr
aði af samanlögðu aflaverði
allra þeirra skipa, er skyld eru
að leggja í sjóðinn.
6. gr. Hlutatryggingasjóðum
skal varið til þess að bæta upp
aflahluti skipa og skipshafna,
þegar þeir reynast óvenjulega
lágir, eftir því sem nánar er á-
kveðið í samþykktum hluta-
try ggingaf élagsins.
Skal þeirri meginreglu fylgt,
að bæta hluti skips og skips-
hafnar, sem ekki nær venjuleg
um hlut á því skipi í meðalári.
Við úthlutun úr hlutatrygg-
ingasjóði má þó aldrei ganga
nær honum en svo, að úthlutað
sé 80% af þáverandi eignum
hans.“
í greinargerðinni segir:
„Frv. þetta er flutt fyrir
beiðni milliþinganefndar í sjáv
arútvegsmálum 1943. Frá milli
þinganefndinni fylgdi eftirfar
andi greinargerð:
Frumvarpi um jöfnunarsjóð
aflahluta var á síðasta alþingi
vísað frá umræðum í efri deild
með rökstuddri dagskrá, svo
hljóðandi:
Frh. á 7 síðu.
Stefán Jóh. Stefánsson hafði
fraftísögu fyrir þeim hluta alls-
herjarnefndar, er vildi sam-
þykkja þingsályktunartillög-
una óbreytta. Hann kvaðst
ætla, að óhætt mundi að full-
yrða, að allur þingheimur hefði
verið þeirrar skoðunar, eftir.að
hafa hlýtt á skýrslu ríkisstjórn-
arinnar Um viðskipti hennar
við olíufélögin, að ekki mætti
við svo búið standa um störf
og starfshætti olíufélaganna. Og
hér væri ekki um neitt augna-
bliksmál að ræða. Vegna fram-
tíðarinnar bæri að hindra með
rannsókn, að þetfa framferði
félaganna gæti haldið áfram.
Stefán Jóhann kvað það sína
skoðun, að með tillögunni væri
ríkisstjórninni ekki falið að
láta fara fram opinbera réttar-
rannsókn þegar í upphafi, þó
að tillagan væri samþykkt ó-
breytt. Það væri á valdi ríkis-
stjórnarinnar að ákveða með
hverjum hætti mál þetta yrði
rannsakað. Hún gæti látið fara
fram almenna rannsókn utan
réttar og svo síðar meir fyrir-
skipað réttarrannsókn, ef henni
þætti ástæða til. Á orðalags-
breytingu 2. minni hluta nefnd
arinnar kvaðst hann ekki geta
fallizt, enda væri hún óþörf og
ástæðulaus. Og um breytingar
þær, er 3. minni hlutinn vildi
gera, væri það að segja, að þar
væri um að ræða verulegar efn-
isbreytingar á tillögunni og
miðuðu þær að því einu að gera
'sem allra minnst úr þessu máli.
Væri það í algeru ósamræmi
við mikilvægi þess og alvöru-
þunga þann, er gætt hefði í
um ræðum um málið í upphafi.
Jörundur Bryjólfsson, fram-
sögum. 2. minni hlutans, kvað
þetta mál þannig vaxið, að al-
þingi gæti ekki látið það fram
hjá sér fara. Málið yrði að rann
saka og kryfja til mergjar. En
í orðalag till. „opinber rann-
sókn“ yrði lagður sá skilningur,
að átt væri við sakamálsrann-
sókn. En alþihgi tilheyrði ekki
það vald að fyrirskipa slíka
rannsókn. Og það væri ekki
æskilegt, að alþingi færi inn á
það svið. Kynni þá svo að fara,
að þess yrði skammt að bíða,
að alþingi tæki sér líka það
vald að kveða ujap dóma. En
þá myndi vera orðið lítið rétt-
aröryggi þegnanna.
Garðar Þorsteinsson var
framsögumaður 3. minni hlut-
ans. Var ræða hans samfelld
vörn fyrir olíufélögin og hneig
öll að því, að ekkert gæti verið
athugavert við starfshætti
þeirra. Flutti hann s krifaða
málsvörn fyrir olíufélögin.
Eysteinn Jónsson, sem er
einn af flutningsmönnum til-
lögunnar, kvað það skoðun
flutningsmanna tillögunnar, að
skýrslur olíufélaganna fengju
ekki staðizt en Garðar Þor-
Frh. á 7. síðu.
Inkeanllegur bifreiSa
í gærkveldi
Munaði mjóu, aÓ stórslys hlyiisf af
M'
JÖG einkennilegur bif-
reiðaárekstur varð í gær-
kveldi klukkan rúmlega tíu,
þar sem Hringbraut og Hofs-
vallagata mætast.
Vöruf'lutningabifreið, sem
á voru tveir símastaurar, var
að aka niður Hofsvallagötu, en
á eftir henni/ kom fólksflutn
ingabifreið og í henni var bif-
reiðarstjóri einn í framsæti, og
þrjár stúlkur í aftursæti.
Skuggsýnt var, en síma-
staurarnir dökkir á lit. Fólks-
flutningabifreiðin ók af svo
miklum krafti aftan á vöru-
tl ut n ingabif reiðina að annar
símastaurinn gek-k í .gegnum
framrúðu hinnar fyrrnefndu,
vinstra megin, til hliðar við
bi fr ei ð a s t j ó r a-e n og langt út
um aftari hliðarrúðuna til
hægri.
Var það mesta mildi að
staurinn skyldi ekki hitta bif-
reiðarstjórann eða stúlkurnar
þannig að stórslys hlytist af.
Jarðarför Tryggva Magnússonar
verzlunarstjóra fer fram í dag,
og hefst athöfnin kl. 1.30.
Til Strandákirkju.
Gamalt1 og nýtt áheit frá sjó-
manni kr. 60.00.
, ' ',/; ’ r- ■ ■ '
Frumvarpið um olíu-
geymana lil 1. umr.
Áfvintiumálaráðherra upplýsir að
væntanleg sé breytíng á
olíuviMipfunum
RUMVARP ríkisstjórnar-
innar um olíugeyma o ,fL
var til 1. umræðu í neðri deiM
í gær. En það miðar að stuðn-
ingi við samtök útgerðarmanna
um olíuverzlunina ,eins og
kunnugt er.
Atvinnumálaráðherra, Vil-
hjálmur Þór, fylgdi frumvarp-
nu úr hlaði, Kvað hann nú ver-
andi ríkisstjórn hafa verið það
ljóst frá upphafi, að endurbóta
væri þörf varðandi olíuverzlun,
landsins. Verðlag olíunnar
hefði alltaf verið mjög hátt og
hagnaður olíufélaganna óeðli-
lega mikill. Ríkisstjórnin hefði
náð samningum við flotastjórn
Bandaríkjanna um að hún sæí
landsmönnum fyrir nægri olíu.
og yrði hún ekki aðeins seld
olíufélögunum, heldur einnig
öðrum aðilum. Utgerðarmenn
víða um land Hefðu sýnt lofs-
verða viðleitni í því að afla sér
líu á hóflegra verði en olíu-
félögin buðu. Útgerðarmenn í
Vestmannaeyjum hefðu gerzt
brautryðjendur í þessum efn-
um. Útgerðarmenn við Eyja-
fjörð og í Keflavík hefðu farið
inn a sömu braut. Og nú síð-
ast hefðu útgerðarmenn í Norð
firði öðlazt aðild til að fá olíu
af birgðum flotans. — Ráðherr-
ann kvaðst áður hafa skýrt al-
þingi frá því, að yfirvofandi
væri breytingar á olíuflutning-
um til landsins og hækkun á
heildsöluverði olíunnar. Era
Framh. á 7. síðu.
Eftirhreytur kjotmálsins:
a§ llða
@p iðrpi Möðom
EiGakeinmilegg skoðan Jéns Árna*
s@iar á pwf liwal sé pléfnaðiirc
s
TJÓRN Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga
hefir ákveðið, að sögn Jóns
Árnasonar framkvæmdarstj.
að höfða meiðyrðamál gegn
allmörgum blöðum út af um-
mælum þeirra, um kjötfund-
inn í Hafnarfjarðarhrauni.
Jón Árnason skýrir frá þessu
í grein, sent hann ritar í Tím-
ann í gær um kjötmál sitt —
og er grein hans full af furðu-
legustu staðhæfingum, hroka
og hreinum og beinum dóna
skap í garð einstakra manna.
Þessi kjötábyrgðarmaður,
sem ekkert vildi segja, og ekk-
ert ætlaði að segja fyrst í stað,
þó að hann væri aðspurður —
reynir einmitt í grein sinni að
breiða yfir þetfa atriði. Heldur
hann því fram, að Sambandið
hafi lýst sig eiganda kjötsins,
strax og kjötnáman fannst.
Enn fremur segir hann, að hið
urðaða kjöt hafi verið tekið eft-
ir að hann hafi, fyrir hönd S.
I. S. lýst síg eiganda kjötsins!
Þetta er rangt. Jón Árnason
neitaði fyrst í stað að segja
stakt orð um kjötið — og allir
vita, að. menn höfðu flutt kjöt
af staðnum áður en Jón Árna-
son lýsti. S. í. S. eiganda þess.
Þá segir Jón Árnason:
„Þrátt fyrir þetta er kjöt-
dysin rofin með ærinni fyrir-
höfn, kjötinu dreift úr um hvipp
inn og hvappinn, og sumt tekið
til heimilisnotkunar, ef trúa
má frásögn blaðanna. Gengur
þetta vitanlega þjófnaði næst,
ef það er ekki skýlaus þjófnað-
ur, því að það getur vitanlega
ekki réttlætt verknaðinn, þótt
brigður væru bornar á rétt
Sambandsins til að urða
skemmt kjöt, þar sem gert var.“
Það er einkennileg skoðun,
sem Jón Árnason hefir á því,
hvað sé þjófnaður. Samkvæmt
hans skoðun er það þjófnaður,
ef maður hirðir það, sem ann-
ar hefir varpað á haug. Hitt er
rétt, að ef maður lætur hlut ein
hvers staðar til geymslu og
annar tekur hann, þá er það
þjófnaður.
Og það er því engin furða þó
að menn spyrji eftir að hafa
lesið þessa klausu: Hafði Jón
Árnason komið kjötinu fyrir í
hrauninu til geymslu með það
fyrir augum að notfæra það
síðar?
Annars er grein Jóns Árna-
sonar að fleira leyti furðuleg
— en einkennlegt er það hvað
þessi kunni kjötsali hamast
mjög út af þessu máli.
Sæti ekki betur á honum að
vera hljóður og hógvær?