Alþýðublaðið - 12.12.1943, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 12. desember 1943
*
Qlafur Þ. Kristjánsson:
Bækor Æskannar i ár.
♦...
Kápubúðin,
Laugavegi 35.
selur, eins og að undanförnu það, sem hentar hverjum ein-
stökum bezt fyrir jólin.
Kápur
á fullorðna, unglinga og börn.
Dagkjóla,
Samkvæmiskjóla,
Undirföt,
Náttkjóla.
Töskur
í miklu úrvali. Einnig samkvæmistöskur.
P e 8 s a r
í úrvali (Persianer, Persianer-lamb, Indian-lamb,
Bizan, Beever-lamb, og Corner).
L e i k f ö n g
í úrvali seljast MJÖG ÓDÝRT til jóla.
fUf)<jðttblaðið
Útgeíandi: Alþýöuilokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Fétursson.
Ritstjóm og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjórnar: 4901 og
4902.
Símar afgreiðslu: 4900 og
4906.
Verð í lausasölu 4G aura.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Nýjasía alvðraaia.
A LLT fram á þennan dag
hafa óðagotsmennirnir í
skilnaðarmálinu talað digur-
barkalega um það, að það væru
ekki nema örfáar „hjáróma
raddir“, sem á meðal íslend-
inga hefðu heyrzt gegn því, að
gengið yrði frá formlegum
sambandsslitum við Dani 17.
júní 1944, án þess að tala við þá
og hvernig svo sem ástatt yrði
hjá okkur og þeim.
Og þó að 270 menn úr hópi
þekktustu menntamanna og at-
hafnamanna íslenzku þjóðar-
innar sendu alþingi í haust
skriflega áskojun þess efnis, að
ganga ekki frá formlegum
sambándsslitum við Danmörku
að óbreyttum þeim aðstæðum,
sem íslendingar og Danir eiga
nú við að búa, hafa óðagots-
mennirnir haldið áfram að
berja höfðinu við steininn og
fullyi%a það, sem þeir þó vita',
að er algerlega ósatt: að það
séu ekki nema örfáir menn, sem
vilja láta fresta sambandsslit-
unum þar til við getum rætt við
sambandsþjóð okkar í fullu
frelsi og framkvæmt þau á svo
sómasamlegan hátt, að álit okk
ar bíði engan hnekki og vin-
samleg sambúð okkar við Dani
og hinar frændþjóðirnar á Norð
urlöndum sé tryggð eftir
sem áður.
Óðagotsmennirnir hafa hald-
ið, að þeir gætu blekkt þjóðina
til fylgis við sig með slíkum
mannalátum, enda 1 seinni tíð
heldur engin bolábrögð látið ó-
reynd til þess að bæla niður
raddir hinna og leyna þjóðina
þeim mörgu aðvörunum, sem
við höfum fengið, bæði innan-
lands og utan, við því, að hvika
frá hinni vissu braut réttarins
og velsæmisins á þessu við-
kvæmas máli, svo gersamlega á-
stæðulaust og þarflaust, sem
það er.
*
En nú hafa óðagotsmennirnir
fengið eina aðvörunina enn,
sem erfitt verður fyrir þá að
halda leyndri fyrir þjóðinni.
Vísindaleg skoðanakönnun, sem
fram hefir farið meðal hundr-
aða kjósenda af báðum kynj-
um, úr öllum flokkum og öllum
stéttum, eftir erlendum fyrir-
myndum, sem um allan heim
eru taldar mjög öruggur mæli-
kvarði á almenningsálitið, hef-
ir leitt í ljós, að lítill meiri-
hluti þjóðarinnar muni að vísu
vera því fylgjandi, að sam'band
inu sé slitið og lýðveldið stofn-
að 17. júní næsta ár, en að sá
hópur, sem er því andvígur og
fresta vill sambandsslitunum
þar til aðstæður hafa breytzt, -
muni nema hvorki meiru né
minnu en þ r i ð j u n g i a 11 r -
ar þjóðarinnar!
Og slík er útkoman af ná-
kvæmri, hlutlausri skoðana-
könnun, sem fram fer eftir að
aðalársóðursrit óðagotsliðsins,
ræða Bjarna Benediktssonar á
hallelújaþingi Sj álfstæðisflokks
ins á Þingvelli síðastliðið sum-
ar, hefir verið borin inn á hvert
einasta heimili á íslandi, eins
og frá hefir verið skýrt í Morg-
unblaðinu! Þær fara að verða
Charles Dickens: Oliver Twist.
CICKENS er miklu þekktari
höfundur en svo, að
kynna þurfi hann fyrir íslenzk-
um lesendum, enda er hann ann
ar frægasti rithöfundur Eng-
lendinga frá dögum Viktoríu
drottningar. Oliver Twist er að
vísu ekki frægasta bók hans, en
er þó talin meðal hinna beztu,
og vakti hún geysimikla at-
hygli í Englandi, þegar hún
kom út fyrir 105 árum ,og hafði
mikil og bætandi áhrif á við-
horf manna til uppeldis mun-
aðarlausra barna og vinnuhæl-
anna, sem þeim voru ætluð.
Fjölda margir íslendingar, sem
komnir eru nokkuð á aldur,
kannast við sögu þessa í þýð-
ingu Páls Eggerts Ólasonar,
sem Þorvarður Þorvarðarson
gaf út 1906, og muna, hve mikill
fengur þeim þótti að fá hana
til lestrar. Nú hefir sú þýðing
verið ófáanleg um langt skeeið
og mun óvíða vera til.
Það er því fræg bók eftir
frægan höfund, sem Æskan
gefur út að þessu sinni.
í Englandi er það mikill sið-
ur að gefa rit frægra höfunda
út í styttum og auðlesnum út-
gáfum handa börnum og ungl-
ingum. Þannig hafa t. d. mörg
af merkustu leikritum Shake-
speares verið endursögð í sögu-
formi. Með þessu telja Englend
ingar tvennt unnið: (1) lestur-
inn vekur löngun sumra ungl-
inga til þess að kynna sér ritin
óstytt og (2) þetta verður hjá
mörgum eina þekkingin, sem
þeir fá á úrvalshöfundum þjóð-
arinnaí og beztu ritum þeirra.
Þýðing sú af Oliver Twist,
sem hér um ræðir, er gerð eft-
ir þannig styttri útgáfu, þó að
þess sé hvergi getið á bókinni.
Á hún í því sammerkt við
Davíð Copperfield eftir sama
höfund, sem Æskan gaf út fyrir
nokkrum árum, en þar var þess
getið, að sagan væri stytt, og
má slíkt vitanlega ekki með
nokkru móti falla niður. Stytt-
ingin á Oliver Twist er þó ekki
mjög mikil, efnið er vandlega
rakið og samtöl víða orðrétt, en
hugleiðingar höfundar um lífið
og tilveruna felldar niður og
lýsingar ýmsar dregnar saman.
Er því ekki að leyna, að bókin
tapar að ýmsu leyti við þessar
breytingar, einkum finnst mér
lítið verða eftir af kímninni,
sem Dickens var frægur fyrir,
en að sumu leyti verður hún
við það læsilegri unglingum, en
þeim er þessi útgáfa ætluð.
Sums staðar er frásögnin lítið
eitt frábrugðin frumsögunni í
einstökum atriðum, en hvergi
skiptir það máli. Skrýtið og ó-
viðkunnanlegt er samt að sjá
tvo menn gerða úr Sowerberry
líkkistusmið og útfararstjóra,
þó ekki sé nema rétt í svip
(bls. 29).
Þýðingin virðist vera sæmi-
lega af. hendi leyst hjá þýð-
andanum, HanneSi J. Magnús-
syni, en þó eru í henni nokkrar
nokkuð margar „hjáróma radd-
irnar“ í skilnaðarmálinu!
*
Og skyldu nú, þrátt fyrir
allt, ekki vera til svo viti bornir
menn í hópi hraðskilnaðarliðs-
ins, að þeim finnist það dálítið
vafasamt að ætla sér að knýja
fram þá lausn skilnaðarmáls-
ins, sem þriðjungur þjóðarinn-
ar er andvígur? Og það því
fremur, sem vitað er, að sá
þriðjungur hennar er engu síð-
ur ákveðinn en þeir í því, að
skilja við Danmörku og stofna
algerlega óháð lýðveldi á ís-
landi, þó að hann vilji fresta
misfellur, eins og t. d. þegar
talað er um að slá einhverju
föstu. Og ekkert skil ég í, hvers
vegna útfararstjórinn er ævin
lega nefndur „líkfararboði“
(parochial undertaker segir á
enskunni). Yfirleitt má segja
um þýðinguna, að hún jafnast
ekki á við þýðingu 'Páls Eggerts
og getur hún að vísu verið góð
fyrir því. Svo sem til dæmis
skal hér sýnt, hvernig þeir þýða
eina setningu, tilsvar frú Mann,
þegar Bumle fátækrafulltrúi
hefir sagt henni drjúgur frá-
því, hvernig hann hafi fundið
upp að gefa Oliver nafnið
Twist: „Why, you ’re quite a
•literary character, Sir,“ segir
Dickens. „En þér/eruð auðvitað
lærður maður, herra Buble,“
segir Hannes, en Páll Eggert:
„Mikiill lærdómsmaður eruð
þér, signor Bumble.“
Mollie Faustmann: Kalla skrifar
dagbók.
ÞETTA ER SAGA eftir
sænskan höfund, ætluð
stúlkum á fermingaraldri og
virðist vera vel við þeirra hæfi.
Hún er prýðilega samin og vel
með efnið farið. Frásögnin er
létt og leikandi og sérlega
skemmtileg. Strax í byrjun fer
manni ósjálfrátt að þykja vænt
um Köllu litTu. og Monna bróð-
ur hennar. Og það helzt bókina
út. Teikningarnar í henni eru
einnig mjög skemmtilegar.
Guðjón Guðjónsson hefir þýtt
söguna. Hann er þýðandi, sem
áður hefir getið sér gott orð
fyrir þýðinga sýnar, en þó ætla
ég, að hvergi hafi honum betur
tekizt en í þessari sögu.
Margrét Jónsdóttir: Vorið
kemur.
Margrét jónsdóttir
hefir margt ritað handa
börnum og áunnið sér það álit,
að nafn hennar á tililblaði bók-
ar þykir næg trygging fyrir því,
að þá bók sé óhætt að fá hverju
; barni í hendur. Og ekki hagg-
ast það álit við þessa nýju bók
: hennar.
] I bókinni eru leikrit, sögur,
i ævintýri og ljóð, ýmist þýtt eða
frumsamið, og hefir sumt af því
birzt áður annars staðar. Sumt
af þessu á vel við nokkuð lítil
börn, en annnað er betur við
hæfi þeirra, sem eldri eru. í
heild sýnist bókin heppilegust
stálpuðum krökkum.
Meðal ævintýranna í þessari
bók er gríska goðsögnin um
spunakonuna, sem varð að
könguló, Arachne (ég vildi
stafa nafnið Arakne). Sú saga
er alltaf góð, en óviðkunnan-
legt er að sjá gyðjuna kallaða
Mínervu, því að hún hét Pallas
Aþena meðal Grikkja, en Mín-
erva var nafn á samsvarandi
gyðju hjá Rómverjum, og í
grískri sögu á vitanlega að nota
gríska nafnið.
Þarna er líka gullfallegt
ævintýri eftir Selmu Lagerlöf,
því lítið eitt og halda sér fast
við hina öruggu leið alþjóða-
réttar og alþjóðavelsæmis í
málinu? Skyldi ekki einhverj-
um í hópi óðagotsliðsins finn-
ast tími vera kominn. til þess
nú, eftir það, serh skoðanakönn
unin hefir leitt í ljós, að reyna
að samræma sjónarmiðin til
þess að þjóðin geti staðið ein-
huga að því, sem gert verður?
Nokkrir áí þekktustu mennta
mönnum þjóðarinnar hafa bent
á leið, sem mjög líkleg hefir
verið talin til samkomulags.
Hví er hún ekki rædd og
reynd?
Umskiptingurinn. Það hefir
verið þýtt áður (fyrir 25 árum),
en miklu betrí er þýðing
Margrétar en sú þýðing. Mér
finnst, að Margréti hafi heppn-
azt að láta töfrablæ sænsku
skáldkonunnar haldast á ævín-
týrinu. Og þýðleikinn og létt-
leikinn, sem einkennir allan stíl
Margrétar, nýtur sín hvergi
betur en þarna.
EISTI, blað Alþýðuflokks-
ins á Siglufirði, skrifar
11. nóv. s. 1. undir fyrirsögn-
inni „Eining — skemmdarstarf-
semi“:
„Því verður ekki neitað, að
kommúnistar eru ákaflega hug-
kvæmir að finna upp hagkvæm
slagorð. Þessi slagorð þeirra ganga
síðan mann fr(á manni eins og
nokkurs konar heróp. Nú nýlega
hafa þeir tekið í notkun tvö orð,
sem sí og æ klingja 1 ræðu þeirra
og ritum. Það eru orðin „eining“
og „skemmdarstarfsemi". Það má
ekki deila á þá innan vekalýðsfé-
laganna, þá er verið að vinna á
móti einingunni. Ef fundið er að
gerðum þeirra, þá er það „skemmd
arstarfsemi11.
Hvernig var nú einingarstarf-
semi þeirra sjálfra innan verka-
lýðsfélaganna fyrir árið 1938. f
flestum hinna fjölmennari félaga,
þar sem þeir voru engu ráðandi,
eyðilögðu þeir félagsfundi með
málþófi, framítökum, róstum og
jafnvel handalögmáli. Fjöldi verka
manna, sem vildi vinna með
festu og einlægni að félagsstörf-
um hafði til þess engan starfs-
frið og hætti að sækja fundi, jafn-
vel þá fundi, sem mikilvægastir
voru. iÞví miður eimir eftir af
þessu enn, þannig að fundarsókn
margra verkalýðsfélaga er hin bág
bornasta. Þannig var nú þá unnið
að ,,einingu“ og komið í veg fyrir
„skemmdarstafrsemi“.
Er kommúnistum tókst að
blekkja nokkurn hluta Alþýðu-
flokksmanna 1938, bréiddu þeir
yfir nafn og númer, með stofnu-n
hins nýja flokks, og nafni því, er
honum var valið. Það skal einnig
fúslega játað, að starfsaðferðir í
verkalýðsfélögunum breyttust um
leið. Hyort hér hefir mestu um
ráðið áhrif þeirra Alþýðuflokks-
manna, sem gengu í flokkinn, eða
hitt, að hinir greindari og gætnari
kommúnistar hafa séð, að þeir
gætu ekkert komizt áfram með
fyrri starfsaðferð, skal ósagt látið.
Hitt er staðreynd, að þeir hafa
Vert er að geta þess á þess-
um tímum hroðvirkni og hirðu-
leysir, að allar eru. bækur Æsk-
unnar prýðilega prentaðar, eins
og annað, sem Gutenberg prent-
ar. Frágangur að öðru leyti er
einnig vandaður. Myndir eru í
öllum bókunum, þeim til prýði
og lesendunum til ánægju.
nokkuð unnið á með hinum nýju
starfsaðferðum. Hafa þeir m. a„
náð yfirráðum nokkurra stærri
verkalýðsfélaga landsins. í mörg-
um þeirra er þó stjórn og trúnað-
- aamannaráð þannig skipuð, að þar
sitja jöfnum höndum Alþýðu-
flokksmenn, utanflokkamenn og:
svo kommúnistar. Hefir samvinna
í mörgum atriðum verið hin bezta
og til giftu fyrir samtökin. Þetta
hefir þó því aðeins tekizt að Al-
þýðuflokksmenn og aðrir andstæð
ingar kommúnista hafa fundið til
ábyrgðar sinnar í félagssamtökun-
um, ag aldrei dottið í hug að beita
,,einingar“-aðferðum kommúnista
áður fyrr. En það undarlega skeð
ur, að ef þeir benda á galla á
störfum, óheppilegar framkvæmd-
ir, eða því um líkt, reka kommún-
istarnir upp ramakvein og biðja
þá um að muna eftir ,,einingunni“.
Ef þessir sömu menn dirfast að
finna að aðgerðum kommúnist-
anna opinberlega, þá er það
,,skemmdarstarfsemi“ og þeir, sem
að finna, ,,kvislingar“ eða eitthvað
annað verra. Þetta hefir haft sín
áhrif. Fjölda margir góðir verka-
lýðssinnar í ábyrgðarstöðum hafa
skirrst við að átelja og finna að
einungis til þess að forðast það að
vekja deilur og sundrung. Það er
að láta réttmætar aðfinnslur og á-
skapa sem bezt samtök og einingu
innan verkalýðsfélaganna. En það
er hinn mesti bjarnargreiði við
samtökin og verkalýðshreyfinguna
a ðláta réttmætar aðfinnslur og á-
tölur niður falla fyrir það eitt, að
kommúnistar hafa fundið upp á
því að nota þessi nýju slagorð.
Starf kommúnista fyrir 1938 í
verkalýðsfél. er víti til varnaðar.
En þeim á ekki að líðast það, að
nota fyrrverandi „skemmdarstarf-
semi“ sína til þess að kæfa inður
réttmæta gagnrýni á störfum
þeirra í verkalýðshreyfingunni.“
Þetta virðist nú nokkurn veg
inn augljóst frá sjónarmiði
verkalýðshreyfingarinnar og
samtaka hennar. En sjónarmið
(Frh. á 6. síðu.)
Ólafur Þ. Kristjánsson.