Alþýðublaðið - 21.01.1944, Blaðsíða 7

Föstudagur 21. jauúar 1944.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
IBœrinn í dag.l
Nseturlæknir er í Læknavarð-
atofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Iðunnarapó-
teki.
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
18.30 íslenzkukennsla, 1. fl.
19.00 Þýzkukennsla, 2. fl.
19.25 Þingfréttir.
20.00 Fréttir.
20.30 Útvarþssagan: „Bör Börs-
son“ eftir Johan Falkberg-
et, IIII (Helgi Hjörvar).
21.00 Píanókvartett útvarpsins:
Kaflar úr píanókvertett, Op.
16, eftir Beethoven.
21.15 Útvarpsþáttur (frú Aðal-
björg Sigurðardóttir).
21.35 Spurningar og svör um ís-
lenzkt mál (Björn Sigfús-
son).
21.55 Fréttir.
22.00 Symfóníutónleikar (plötur):
a) Fiðlukonsert eftir Pro-
kofieff. b) Symfónía nr. 1
eftir Szostakovicz.
23.00 Dagskrárlok.
Þór
ætlaði til Vestmannaeyja, að-
Saranótt miðvikudags, en varð að
snúa aftur hingað vegna veðursins.
Féiagslíf.
Valur
I®1

SKÍÐAFERÐ á morgun kl. 8 og
á sunnudagsmorgun kl. 8V2
frá Arnarhvoli. Fairmiðar í
Herrabúðinni, Skólavörðustíg
SKÍÐAFERÐ
í Þrymheima laugardags-
kvöld kl. 8.'
Farmiðar í Penslinum, Lauga
vegi 4, í dag kl. 4—6.
Rit Gylfa Þ. Gíslasonar.
SKÍÐADEILDIN.
Skiðaferðir að Kolviðarhóli á
laugardagskvöld kl. 8, á
sunnudagsmorgun kl. 9. Far-
seðlar fyrir laugardagsferðina
verða seldir í' ÍR-húsinu á
föstudagskvöld kl. 8—9. Far-
seðlar fyrir sunnudagsferðina
verða seldir í verzl. PFAFF á
laugardag frá kl. 12—3.
ÍÞRÓTTAFÉLAG REYKJA-
VÍKUR. Skemmtun fyrir alla
yngri félaga verður haldin
laugard. 22. þ. m. kl. 6 e. h.
í húsi félagsins við Túngötu.
Til skemmtunar: Spreng-
hlægileg kvikmynd, söngur
dans og ? Krakkar, mætið öll!
Aðeins fyrir yngri félaga.
„ÞÖR“
Pekið á móti flutningi til Vest-
mannaeyja síðdegis í dag.
Frh. af 2. síðu.
ágreiningurinn um leiðirnar
sumpart að ágreiningi um
imarkmið. Byltingarleiðin er í
sjálfu sér einnig fær. En hún
hlýtur óhjákvæmilega að leiða
til einræðis, og einræðið er and-
stætt hugsjónum sósíalismans.
það eyðir sumpart ávöxtum só-
síalistískra framleiðsluhátta og
veldur því, að þjóðin fær ekki
notið þeirra til fulls. Einræði
er ósamrýmanlegt sönnum sósí-
alisma. Byltingaríeiðin getur og
verið sjálfum mólstað sósíal-
ismans hættuleg. Þegar komið
hefur verið á alræði ákveðins
hóps manna, hafa fylgjendnr
sósíalismans enga tryggingu fyr
ir iþví, að það verði gert, sem
æir ætluðust til, og bregðist
foringjarnir, er engin önnur
leið til þess að koma þeirn frá
völdum en önnur stjórnarbylt-
ing. Geri minni hluti byltingu
og taki öll völd í sínar hendur,
er það ennfremur andstætt
þeirri hugsjón um stjórnar-
hætti, að meiri hluti hverrar
þjóðar eigi að ráða sameiginleg
um málum hennar, án þess þó
að skerða frelsi minni hlutans
og rétt haris og möguleika til
þess að verða meiri hluti. Við-
urkenning á rétti minni hluta
til stjórnarbyltingar er sósíal-
ismanum og hættuleg sökum
þess, að hún getur ýtt undir til-
hneigingu afturhaldsafla til
byltingar. Stjórnarbylting hlýt-
ur og jafnan að kosta miklar
fórnir mannslífa og verðmæta
og þyltingartilraun ávallt að
vera hið mesta hættuspil, því
að fyrir fram verður ekki vitað,
hvort hún heppnast, en mis-
heppnuð byltingartilraun getur
orðið málstað sósíalismans dýr.
Þegar íslenzkir sósíalistar eiga
að velja milli lýðræðisleiðarinn
ar og ibyltingarleiðarinnar. hlýt-
ur það og að hafa sérstaka þýð-
ingu, að engin líkindi eru til
þess ,að hér á íslandi gæti sósí-
alistísk byltingarstjórn setið að
völdum, eins og málum hefur
verið skipað í Norður- og Vest-
ur-Evrópu og Ameríku og verð-
ur líklega skipað eftir styrjöld-
ina, auk þess sem valdbeiting
er íslendingum mjög ógeðfelld.
í þessu smáriti hefir því
fyrst og fremst verið leitazt við
að lýsa því, sem á milli ber í
kenningum Alþýðuflokksins og
Sósíalistaflokksins og að hvaða
leyti kenningar Sósíalistaflokks
ins eru rangar. ,En hinar ólíku
kenningar flokkanna verða svo
á hinn bóginn undirrót mjög ó-
líkra starfsaðferða á stjórnmála
sviðinu, ólíkrar afstöðu til ým-
issa viðfangsefna. Trú komm-
únista á nauðsyn byltingarinn-
ar og „einræði öreiganna“ veld-
ur oft og einatt fullu virðingar-
leysi fyrir lýðræðinu og þing-
ræðinu, hugsjónum þess og
stofnunum. Vantrú þeirra á lýö
ræðisleiðinni hefur og oft í íör
með sér lítilsvirðingu á umbót-
um innan ríkjandi þjóðskipu-
lags og jafnvel fullan fjandskap
gegn þeim. Þeir líta svo á, að
umbæturnar svæfi aðeins rétt-
armeðvitund verkalýðsins og
tefji það, að hann hristi af sér
hlekkina og geri byltinguna.
Þessi skoðun var sett fram í
riti, sem Komúnistaflokkurinn
gaf út 1931 og nefndist „Hvað
vill Kommúnistaflokkur ís-
lands?“ Þar eru framleiðslusam
vinnufélögin. m. a. gagnrýnd
sökurii þess, að þau „vekja tál-
vonir hjá verkalýðnum um
stund og veikja þannig aðstöðu
hans í baráttunni um völdin í
þjóðfélaginu“. í afstöðunni til
umbóta á kjörum alþýðunnar
kemur einmitt fram mjög þýð-
ingarmikill munur á starfsað-
ferðum flokkanna. Málsvörum
Sósíalistaflokksins er tamt að
nefna þær ,,kák“ í háðungar-
skyni, þeim hlýtur því að finn-
ast lítið til slíkra aðgerða
koma, og þær jafnvel geta verið
málstað sósíalismans skaðlegar,
þar eð þær tefji byltinguna. Al-
þýðuflokksmenn líta hins vegar
þannig á, að fyrst réttur alþýð-
unnar sé fyrir borð borinn í
ríkjandi þjóðskipulagi, sé nauð-
synlegt að nota hvert tækifæri,
sem gefst, til þess að bæta kjör .
hennar, og fyrst þjóðskipulag
sósíalismans sé talið réttlátara
og betra en þjóðskipulag kapí-
talismans og að þar muni hlut-
ur alþýðunnar loks réttur til
fulls, þá hljóti sérhver réttar-
bót, sern alþýðunni hlotnast, og
sérhverjar umbætur á kjörum
hennar í rauninni að vera spor
í áttina til sósíalismans, ef til
vill mjög lítil, en stefna þó í
sömu átt og sósíalisminn, en
ekki öfuga. Auk þess sem bar-
áttan fyrir umbótum á sér full-
komna réttlætingu í umbóta-.
þörfinni, er hún í algeru sam-
ræmi við hugsjónir sósíalism-
ans, og það er fjarri því, að þær
geti tafið komu hans, heldur
hljóta þær að auka þroska al-
þýðunnar, réttlætistilfinningu
hennar ogtskilning á þjóðfélags
málum. En þeir, sem í einlægni
trúa á hugsjónir sósíalismans,
hljóta að telja, að þá muni fylgi
alþýðunnar við hann vaxa, ér
þroski hennar, réttlætistilfinn-
ing og skilningur á þjóðfélags-
málefnum vex.
Kenningin um rétt minni
hluta til stjórnarbyltingar og
valdatöku — en þá kenningu
aðhyllast komúnistar, að því er
rétt þ'eirra sjálfra snertir —
hlýtur að byggjast á ofstækis-
fullri trú á réttmæti og nauð-
syn málsstaðarins. Slík trú er
að vísu megnug að blása mönn-
um í brjóst eldlegum áhuga og
næstum takmarkalausri fórn-
fýsi. Um leið og hún er ein und-
irrót byltingarhugarfarsins, er
hún byltingarmanninum styrk-
ur. Slíkrar ofstækistrúar og
þessara fylgifiska hennar verð-
ur oft vart hjá kommúnistum,
en ekki aðeins hjá þeim, heldur
og öðrum byltingarsinnum svo
serii nazistum og fasistum, og
einnig ýmsum trúflokkum. En
slík ofsatrú á eigin málfetað hef-
ur einnig aðrar og mjög skæðar
afleiðingar. Hún sviptir menn
hæfileikanum til rökréttrar
hugsunar og hlutlægrar afstöðu,
það eitt verður „rétt“, sem
þjónar málstaðnum, en allt
,,rangt“i sem er í andstöðu við
hann. Þessi skórtur á heil-
brigðri dómgreind kemur
greinilega fram hjá forvígis
mönnum Sósíalistaflokksins og
íslenzkum kommúnistum yfir-
^ leitt í afstöðu þeirra til ýmissa
málefna Rússlarids. Þeir telja
t. d., að í Rússlandi sé ritfrelsi
og þeir trúa því líldega í ein-
lægni, að svo sé, af því að skoð-
anabræður þeirra mega skrifa
og gefa út það, sem þeim sýnist,
og þeir sjálfir myndu fá það
líka. Þeim finnst það aftur á
móti engin skerðing á „ritfrels-
inu“, þótt andstæðingar þeirra
fái ekki að gefa út það, • sem
þeim sýnist, því að það, sem
þeir vilja skrifa og gefa út, er
„gagribyltingarsinnað“ og
móti málstað þeirra, en það er
alkunna, að í Rússlandi er allt
prentað mál undir eftirliti opin
berrar ritskoðunar (Glavit), og
héfur hún fulltrúa í öllum út-
gáfufélögum. Það er ekkert efa-
mál, að með „ritfrelsi" er ekki
átt við það, að sumir eða jafn-
vel margir fái að gefa út það,
sem þeim sýnist, en aðrir, jafn-
vel þótt fáir væru, ekki. Það
eitt er „ritfrelsi", að algerlega
frjálst sé að sækja og verja
hvaða skoðun sem er með rit-
| uðu máli. Þeim, sem halda dóm
| greind sinni óskertri, hlýtur að
vera ljóst, að slíkt á sér ekki
stað i Rússlandi, og að þar er
r því ekki ritfrelsi.*1
„Ráðskona Bakkabrseðra“
verður sýnd í kvöld kl. 8.30. —
Aðgöngum. verða seldir frá kl. 2.
Jarðarför systur minnar,
Theódéru Níelsdóftur,
sem andaðist í Landsspítalanum 12. janúar s.l., fer fram frá Dóm-
kirkjunni á morgun, laugardaginn 22. janúar, og hefst með bæn
á Eiríksgötu 4 kl. 1.
Fyrir hönd vandamanna.
Jens E. Níelsson.
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að konan mín,
móðir, tengdamóðir og amma,
ICrisfíti BrynjóEfsdóttir,
andaðist að heimili sínu, Þórsgötu 22 A, að kveldi 19. þ. mán.
Vilbogi Pétursson.
Hulda Bogadóttir. Brynjólfur M. Vilbogason.
Sigurbjörg Sigfinnsdóttir. Geir Vilbogason og börn.
Hjartkæra konan mín, móðir og tengdamóðir okkar,
Jórunn Jónsdótfir,
Ránargötu 36, Reykjavík,
andaðist að St. Jóseps spítala, Hafnarfirði, í morgun, 20. janúar.
F. h. vandamanna.
Jón Stefánsson.
Vegna jarðarfarar
Hannesar Thorarensen, fyrrum forstjóra Sláturfé-
lags Suðurlands, verður lokað frá hádegi í dag.
Ullarverksmiðjan Framtíóin

AljsýéuflokksféSag Reykjavíkur
efnir til síns fyrsta
Fræðslu- og skemmfikvölds
á nýja árinu í samkvæmissölum Alþýðuhússins við
HverfisgÖtu laugardaginn 22. þ. m. kl. 8.30 e. h.
SKEMMTIATRIÐI:
1. Skemmtunin sett: Gunnar Stefánsson.
2. Stutt erindi: Einar Magnússon, kennari.
3. Einsöngur: ?
4. Upplestur: Aurora Halldórsd.
5. Hvað?
6. Dans.
7. Spil og annað til dægradvalar fyrir þá, sem þess
óska.
Skemmtunin er eingöngu fyrir flokksbundið fólk og
gesti þess. Aðgöngumiðar fást í skrifstofu félagsins
frá kl. 3 í dag og í aðalútsölu Alþýðubrauðgerðar-
innar, Laugavegi 61, gegn framvísun félagsskírteina.
Alþýðuflokksfólk! Fjölmennið og gerið þessa algeru
innanfélagsskemmtun sem hátíðlegasta.
SKEMMTINEFNDIN.
„Örn Elding“.
Þau mistök urðu í blaðinu í gær,
að röng mynd af myndasögunni
fór í blaðið, textinn var hins vegar
réttur. Þetta er leiðrétt í blaðinu í
dag. — Rétt mynd er með réttum
texta.
Áheit og gjafir til Blindraheimilis:
Frá N. B. kr. 1000.00, frá X kr.
200.00 á,heit frá G. S. kr. 25.00,
frá S. J. 15.00, frá H. F. H. kr.
200.00, frá M. S. kr. 100.00, frá G.
afh. Morgunbl. kr. 10.00, afhent
Morgunbl. kr. 20.00. — Kærar
þakkir. — Blindravinafélag ís-
lands, Þórsteinn Bjarnason.
Sæbjörg
bjargaði vélbátnum „Helga Há-
varðarsyni", frá Neskaupstað, i
fyrradag. Fann Sæbjörg bátinn út
af Álftanesi, og dró vélbáturinn
ekki á móti veðrinu.

Úfbreiðið Alþýðublaðið.