Alþýðublaðið - 27.02.1944, Page 2

Sunnudagur 27. febrúar 1944.
Alþingisályktun . .
(ályktunin orðrétt)
Lýðveldisstlórnarskárin í neóri delM:
. i
jör forsetans samþykkt
Mngkjðr fyrsta forsetans til eins
árs var pé einnig sampjrkkt.
Tilíagan tim að íaka 17. júni út úr
stjórnarskrárfrumvarpinu var sampykkt
með 21 atkvæði gegn 9.
Þjóðaratkvæðagreiðsian.
1944.
já
nei

Stjskr. samþ. á alþingi 1944
já
nei
Þannig eiga atkvæðaseðlarnir að líta út við þjóðaratkvæða
greiðsluna, sem fram fer 20.—23. maí í vor. Sá fyrri verður not-
aður við atkvæðagreiðsluna um niðurfelling dansk-íslenzka sam-
bandslagasamningsins frá 1918, en hinn síðari við atkvæðagreiðsl-
una um lýðveldisstjórnarskráua.
Athyglisverðar tiBlögur:
Stofnun sexfán byggðahverfa
í frjósömusfu sveifum landsins.
—------»----—
Gert ®r ráö fyrir,'a® par veröi hægt a® stofna
fjrjú hundru® og fimmtán nýhýii.
-----------------.....—.-
Tillögur BúnaSarfél. til milliþBnganefncSar.
BÚNAÐARFÉLAG ÍSLANDS hefir nýiega samið álits-
gerð um myndun 16 byggðahverfa í sveitum Iands-
ins. Hefir Búnaðarfélagið sent álitsgerð sína til milliþing-
nefndar þeirrar, sem alþingi kaus í fyrra til að gera áætlun
um verklegar framkvæmdir eftir stríðið.
Þeir Steingrímur Steinþórsson og Páhni Einarsson hafa unn-
ið að samningu álitsgerðarinnar af hálfu Búnaðarfélagsins.
Álitgerð Búnaðarfélagsins er
í fjórum þáttum:
I fyrsta lagi fiallar hún um
stofnun by^^ðahverfa. Eru gerð
ar tillögur um stofnun 16
byggðahverfa víðsvegar um
landið.
í öðru lagi um stóraukna
rækt”v' við sex kauptún lands-
ins.
í hriðja lagi um stofnun
byggðahverfa á ja' r'ð-
um.
í fjórða lagi um skiptingu
ýmissa stærri ríkisjarða í tvö
eða fleiri býli.
Á beim svæðum, þar sem
gert er ráð fyrir byggðarhverf-
unum, eru nú 120 b”1: Þeim er
ætlað að haldast, en gert er
ráð fyrir að 315 ný býli bætist
við og yrðu þá alls 435 býli á
þessum svæðum. Auk þess er
gert ráð fyrir, að í hveriu
byggðahverfi geti orðið nokkur
smábýli fyrir þá, sem jafnfrarit
stunduðu aðra atvinnu en land-
búnað t. d. bílstjórar og smiðr.
Gera mætti ráð fyrir bví að
ýmiss iðnaður rísi upp í þessum
hverfum.
Ætlazt er til að stærstu
byggðahverfin verði í Holí;u %
Leirár- og Melasveitum. T /rfa-
lækjarhreppi, Reykjahverfi og
Ölfushreppi. Hin hverfin eru
fyrirhuguð í Skilmannahreppj,
Ándakílshreppi, Álftaneshreppi,
Staðarsveit, Miðdalahreppi,
Saurbæjarhreppi, Seiluhreppi.
Ljósavetnshreppi, Valla- og
Eyðahreppum og Nesjahreppi.
í álitsgerðinni eru og gerðar
tillögur um stóraukna ræktun
við sex kauptún, Akranes,
Skagáströnd, Hofsós, H isavík,
Þórshöfn og Höfn í Hornafirði.
Fólksfjöldi þessara kauptúna er
nú 4034 manns, en gert er ráð
fyrir, að hin aukna ræktun
geti fullnægt þörfum 10 500
manns, sem eklri er fjarstætt
að ætla að geti búið þar, ef
önnnur atvinnuskilyrði eru auk
in á hliðstæðan hátt
Þá er yfirlit um nokkrar op-
inberar jarðeignir víða urn land,
þar sem gera má ráð fyrir
fjölgun býla, þótt stærri byggða
hverfi geti ekki risið þar upp.
En vitanlega verður að halda á-
fram að fjölga býlum með fleira
móti en byggðahverfum einum,
þar sem heppileg skilyrði eru
fyrir hendi.
Hér er um stór rrerkilégt mál
að ræða sesn vonandi verður sá
gaumuv g”íinn sn .n það á skilið.
Háskólafyrirlestur.
í dag flytur próf. Jón Steffen-
sen fyrirlestur í hátíðasal háskól-
ans er hann nefnir: „Uppruni ís-
lendinga“. Fyrirlesturinn hefst kl.
2 e. h. og er öllum heimill að-
gangur.
A LLAR breytingartiilögur stjórnarskrárnefndanna við
lýðveldisstjórnarskrárfrumvarpið voru samþykktar að
aflokinni 2. umræðu í neðri deild í gær.
Þjóðkjör forsetans var samþykkt með 28 atkvæðum
gegn 1.
Tillagan um að taka 17. júní út úr stjórnarskrárfrum-
varpinu var samþykkt að viðhöfðu nafnakalli með 21 at-
kvæði gegn 9.
Það var síðari hluti 2. um- *
ræðu um lýðveldisstjórnar-
skrána, sem fram fór í neðri
deild í gær. var henni lokið kl.
3 og því næst gengið til at-
kvæða um breytingartillögur
stjórnarskrárnefndanna og þær
samþvkktar.
Breytingartilla^an um, , að
forsetinn skuli vera þjóðkjör-
inn, var samþykkt með 28 at-
kvæðum gegn 1 (Jakobs Möll-
ers). Þó var einnig samþykkt
breytingartillagan um það, að
fyrsti forsetinn skyldi kjörinn
af alþingi til eins árs.
Nafnakall var haft ”m breyt-
incartillöguna um að taka 17.
jnúí út úr frumvarpinu sem
gildistökudag lýðveldisstj órnar-
skrárinnar og sögðu 21 já, en
9 nei. 3 voru fjaryerandi.
Já sögðu: Ásgeir Ásgeirss^n,
Barði Guðmundsson, Bjarm Ás-
geirsson, Emil Jónsson, Ey-
steinn Jónsson, Finnur Jónsson,
Garðar Þorsteinsson, Gísli
Sveinsson, Gunnar Thoroddsen.
Jakob Möller, Jóhann Þ. Jó-
sefsson, Jón Pálmason, Jón
Sigurðsson, Jörundur Brynj-
ólfsson, Ólafur Thors, Páll
Zóphóníasson, Páil Þorsteins-
son, SiPurður Bjarnason, Sig-
urður E. Hlíðar, Skúli Guð-
mundsson og Stefán Jóh. Stef-
ánsson.
Nei sögðu: Áki Jakobsson,
Einar Olgeirsson, Pétur Otte-
sen, Sigfús Sigurhjartarson,
Sidurður Guðnason, Sipurð’m
Kristjánsson, Sigurður Thor-
oddsen, Sigurður Þórðarson og
Þóroddur Guðmundsson.
Fjarverandi voru: Gísli Guð-
mundsson, Helgi Jónasson, Ing-
ólfur Jónsson, Lúðvík Jóseís-
son og Sveinbjörn Högnason.
Því næst var stjórnarskrár-
frumvarpinu, þanni<T brevttu,
vísað til 3. umræðu með 30
samhljóða atkvæðum.
Frumvarpinu um þjólfaraf-
kvæiagreiósluna vísað
fif 2. umræóu.
RUMVARPIÐ um iilhögun
þjóðar^tkvæðagreislunnar
um niðurfellingu sambandslaga-
sáttmálans var tekið til 1. um-
ræðu í efri deild í gær. Var veitt
afbrigði til þess, að málið mætti
koma fyrir þá.
Bjarni Benediktsson fylgdi
frumvarpinu úr hlaði. Hann
kvað ekki ástæða til að f joiyrða
um efni frumvarpsins. Væri mið
að eftir lögum um alþingiskosn-
ingar með nokkrum breytingum.
Helztar væri þessar: Gert væri
ráð fyrir því að kosning mætti
standa yfir allt að íjóra daga. og
heimakosning yrði leyfð þeim,
sem vegna ellihrömunar, sjúk-
leika eða annarra óumfiýjan-
legra orsaka væri ’meinað að
komast á kjörstað.
Aðrir tóku ekki til roáis og
var frumvarpinu að svo búnu
vísað til 2. umræðu.
3.
FRUMVARPIÐ um réttindi
danskra ríkisborgara á ís-
landi var tekið til 2. umræðu í
neðri deild í gær.
Enginn þingmaður kvaddi sér
hljóðs og var málinu vísað um-
ræðulaust til 3. umræðu með
samhljóða atkvæðum.
^.dalfiaaielrar SísarfsiaaaBiBÍjafélags itvíkrap %
lilll.
t félagimi eru nú 83 prósent af starfs*
monnutn Reýkjavskurbæjar.
YRIR nokkrum dögum
hélt Starfsmannafélag
Reykjavíkurbæjar aðalfund
sinn, en það er nú fjölmenn-
asta félagið í Bandalagi starfs
manna ríkis og bæjar og telur
455 meðlimi. Jafnframt er
það með fjölmennustu stétt-
arfélögum landsins.
í þessu félagi eru nú 83% af
öllum föstum starfsmönnum bæj
arins.
Á síðastliðnu ári fjölgaði
mjög mikið í félaginu, eða um
120 menn. Varð aðalfjölgunin
vegna þess að þá voru verka-
Frh. á 7. síðu.
Aiarfcostir Framsóknar
við íhaldið í bæjar-
sljórn Siglufjarðar.
5 manna síldarverksmiðjusfjórn
í stað 3 — og bæjársfjóra
bolað úr stjórninni.
Frá fréttaritara Alþýðu-
blaðsins, Siglufirði í gær
A BÆJARSTJÓRNAR-
^ FUNDI, sem haldinn
var nýlega hér á Siglufirði
var kosin stjórn Síldarverk-
smiðjunnar „Rauðku.“
Stjórnina skipa nú fimm
menn í stað þriggja áður. Þeir:
Erlendur Þorsteinsson, Gunnar
Jóhannsson, Guðmundur Hann-
esson, Aage Schiöth og Sveinn
Þorsteinsson.
Eins og kunnugt er, og ég hef
áður skýrt frá, ríkir mjög mikið
ósamkomulag milli meirihlut-
ans í bæjarstjórninni, en hann
er myndaður af sjálfstæðis-
mönnum og framsóknarmönn-
um.
Þegar ósamkomulagið var
sem mest í desembermánuði,
var það fvrsta krafa *■* -rv->
armanna á hendur sjálfstæðis-
mönnum, að framsóknarmenn
fengju ítök í stjórn síldarverk-
smiðjunnar, en áður höfðu þeir
engan mann í henni ls'’tt'' hafa
framsóknarmenn nú fengið
fram, og þess vegna hefur ver-
ið fjölgað í stjórninni úr þrem-
ur í fimm. Vekur bað og eigi
litla athyeli, að bæjarstjóra,
sem er siálfstæðismaður, hefur
verið bolað úr stjórninni.
Til þess að reyna að halda
samstarfi Sjálfstæðisflokksins
og Framsóknarflokksins gang-
andi, eru nú starfandi þrjú sam-
starfsráð. Fyrst kemur 15
manna pólitískt varnarráð, þá
er 8 manna framkvæmdaráð,
og loks 3 manna neyðarráð!
Sagt er að kröfur framsókn-
armanna á hendur sjálfstæðis-
mönnum séu mjög margar, og
harðar, og mun það koma skýr-
ar í ljós innan skamms., hvaða
afarkostum Siálfstæðisflokkur-
inn verð"r að hlíta til þess að
fá að hanga við völd í bæjar-
stjórninni. Viss.
3S kr. komu inn fyrir
a
P JÁRSÖFNUN Rauða kross-
ins á öskudaginn tókst á-
gætlcga. Merkjasalan í Reykja-
vík nam um 38 þús. krónum
Auk þess hafa borizt og berast
enn álitlegar peningagjafir frá
ýmsum velunnurum Rauða
krossins, bæði til félagsins sjálfs
og einnig tímaritsins Heilbrigt
líf.
Ennþá hefir eigi fréttst ná-
kvæmlega um merkjasölu út um
land. En yfirleitt virðist hún
hafa verið óvenju góð.
Stjórn Rauða kross íslands hef
ir beðið blaðið að bera beztu
þakkir öllum vinum og stuðn-
ingsmönnum félagsins, sem
styrlctu það þennan dag, á einn
eða annan hátt.
Kvenfélag Alþýðnflokksins
heldur aðalfund, annað kvöld kl..
8.30 í fundarsal Alþýðubrauð-
gerðarinnar. Skorað er á félags-
konur að fjölsækja fundinn.
Hin sérstæða
minningarsýning á listasafni
Markúsar ívarssonar í Listamanna-
skálanum er opin daglega frá kl.
10—10.