Alþýðublaðið - 27.02.1944, Síða 6

Hver þeirra verður valin?
Uppdráttur Ágústs Pálssonar af Neskirkju, fékk 1. verðlaun.
Uppdráttur Bárðar ísleifssonar. fékk 2. verðlaun.
Uppdráttur Sig. Guðmundssonar og Eir. Einarssonar, fékk 3. verðl.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Framhald af 4. síðu.
lieiði. Marga svipaða dag'a hefi ég
lifað sem ferðamaðiír. Reykvík-
ingar þyrftu að vita meira um
þessa atburði en raun ber vitni
um. Hvað halda menn, að svona
ferð kosti? Vill alþingi ekki leysa
vegamálaskrifstofuna undan þeirri
vinnu að reikna út, hvað kosti að
leggja steinsteyptan veg undir snjó
inn á Hellisheiði?“
Þannig lýkur ferðasögu
Bjarna á Laugarvatni. Óneit-
anlega er hún athyglisvert inn-
legg í þær umræður, sem nú
fara fram um vetrarvegina
austur yfir fjall. Og væri hún
ekki meðal annars íhugunar-
verð fyrir alþingsmenn, áður
en gengið verður til atkvæða á
þingi um þær tillögur, sem nú
liggja fyrir þar um þessi vega-
mál?
Tíminn skrifar í gær:
„Síðan Þjóðviljinn hætti að
birta einkaskeytin frá alþjóðasam-
bandi kommúnista, hefir hann tek-
ið að birta fréttaskeyti fá erlendri
stofnun, er nefnir sig General
News Service. Fréttaskeyti þessi
eru þó mjög ólík fréttaskeytum
annarra slíkra stofnana, því að
þau mega heita ómengaður áróður
í kommúnistiskum anda. Hér mun
líka aö ræða um stofnun, er lengi
hefir verið hálfsáluð undir hand-
ieiðslu kommúnista, en fékk merki
lega aukinn lífskraft, þegar al-
þjóðasamband Rússa var lagt
niður.
Allar líkur benda því til, að
,,línan“ frá Moskvu hafi hér fund-
ið nýjan farveg og Brynjólfur
þurfi því ekki að bíða ráðlaus
mánuðum saman, eins og fyrst í
stað, eftir að alþjóðasamband
kommúnista var lagt niður.“
Þetta er áreiðanleoa ekki
neitt ólíklega til getið hjá Tím-
anum. Enda grunaði margan,
þegar alþjóðasamband komm-
únista átti að hafa verið lagt
niður, að ekki myndi
slitna fyrir það!
ftLÞTÐUBLAÐiÐ
Arffakar Flor. Nighfingale.
(Frh. af 5. síðu.)
Um sjö þúsundir særðir og
sjúkir menn voru fluttir brott
frá fremstu víglínu á Nýju
Guineu á einum mánuði. Það
tók aðeins eina klukkustund í
flugvél, en hefði tekið þrjár
vikur, ef flytja hefði átt þá á
múlösnum, hefði þess annars
verið nokkur kostur. Meðan á
herförinni í Norður-Afríku
stóð, voru átján þúsundir sjúkra
manna fluttar loftleiðis, og að-
eins einn maður lét lífið í þeim
flutningum.
Amerískar flughjúkrunarkon-
ur hljóta sérstaka þjálfun við
flugskólann á Bowman-flug-
velli í Kentucky. Þær læra, að
það ,sé hættulegt að fljúga of
hátt með menn, sem hlotið hafa
sérstaka áverka, og að stund-
um verði að gefa deyfilyf og
stundum beri að forðast slíkt.
Þær læra meðhöndlan hinna
kynlegu isjúkdóma Afríku,
Austurlanda og ísþafslandanna.
Hjúkrunarkonunum er einnig
kennt, hvernig beri að hegða
sér, þegar til hernaðarátaka
kemur. Þær dveljast í herbúð-
um við áþekk skilyrði og á víg-
stöðvum væri. En þá eru þær
löngum umsetnar að hermönn-
um, sem fýsir að ljósmynda
þær.
Það að flutningar loftleiðis
gangi greiðlega, skiptir miklu
máli séð frá hernaðarlegu sjón-
armiði en þó eigi síður af mann-
úðarástæðum. Særðir menn og
sjúkir eru til óhagræðis í bar-
dögum. Áður fyrr táknaði
brottflutningur þeirra það, að
mikil þröng Rauða kross bifreiða
var á öllum samgönguleiðum
til vígstöðvanna. Það þarf tugi
sjúkrabifreiða eða tvær járn-
brautarlestir til þess að flytja
fimm hundruð særða menn
brott af orrustuvelli. En tuttugu
og ein flugvél getur flutt fimm
hundruð menn sex þúsund og
fimm hundruð kílómetra vega-
lengd á tveim sólarhringum.
Og hinir særðu þurfa ekki leng-
ur að óttast kvalirnar á léið
sinni aftur til siðmenningar-
innar.
Meanlngarbarátta
Horðmanna.
Frh. af 3. síðu.
/ egs, og þeir reyndust einnig
skeleggir forsvarsmenn mann
réttinda, eftir að hinn naz-
istíski innrásarlýður tók að
hneppa þjóðina í þræla-
fjötra. Enda leið ekki á löngu
áður en rektor háskólans,
Seip, var sviptur embætti og
fluttur í fangabúðir.
FYRST beindu Þjóðverjar skeyt
um sínum að hæstarétti Nor-
egs, síðan að kirkjunni og
þvínæst að skólum landsins
almennt. Að lokum kom svo
röðin að háskólanum, eftir
að tilraunir nazista til „sam-
vinnu“ höfðu farið út um
þúfur. Árangurslaust reynd-
ist að múta stúdentum með
fríðindum um það, að próf
yrðu gerð auðveldari o. s.
frv. Þeir reyndust verðugir
afkomendur Björnsons og
Wergelands. Öll norska þjóð
in var þakklát hinum upp-
rennandi menntamönnum og
próf. Winsnes getur þess í
grein sinni, að bræðraþjóð-
irnar hafi einnig metið ein-
beitta framkomu stúdent-
anna að verðleikum, enda
bárust samúðarkveðjur frá
Sameining verkalýdsfélaga.
Frh. af 4. síðu
og hitt er verkakvenmafélag. Eft
ir fólksfjölda í þorpinu er tala
félagsbundins verkafólks lág. Á
stöðum eins og Eskifirði er það
vægast sagt hæpin ráðstöfun að
hafa verkalýðsfélögin fleiri en
eitt. Og ekki er hægt að færa
nein haldgóð rök fyrir því, að
verkakonur þurfi eða eigi að
vera í félagi út af fyrir sig.
Öll verkalýðshreyfingin er
byggð upp á samstarfi og sam-
vinnu fólksins, og takmark
hennar en eitt, sé hún ekki á
villigötum. Það er því hættu-
leg og hlægileg firra, að kven-
fólkið þurfi að vera í sérstök-
um verkalýðsfélögum. Sé ráð-
ríki karlmanna eða sinnuleysi
þeirra um hag kvenfólksins svo
mikið að hætta sé á, að þeir beri
hlut kvennanna fyrir borð, ef
þær eru í sama félagi, hversu
miklu meiri hætta er þá ekki
á því hinu sama, ef kynin eru
tvístruð í tvö eða fleiri félög.
Án aðstoðar hvers annars kom-
ast þessir frá náttúrunnar hendi
eðlilegustu samverkamenn ekki
af, ef nokkur árangur á að nást
af haráttu fólksins fyrir bætt-
um kjörum og aukinni menn-
ingu.
Sérstaklega eru tekin dæmin
frá Akureyri og Eskifirði vegna
þess að á þeim stöðum virðast
öfgarnar í félagafjöldanum
einna mestar, þótt víðar sé pott-
ur brotinn.
Niðurstöðurnar af þessum
hugleiðingum verða eftirfar-
andi: Fyrir liggur ótvíræður
vilji 17. þingsins um samein-
ingu verkalýðsfélaganna, þótt
ekki sé vitað, hvort þingið hefir
ætlazt til að sameiningin væri
framkvæmd eins og hér að fram
an er rætt um. Þá má þó telja
víst, að stjórn Alþýðusambands-
ins ber að taka nú þegar til ó-
spilltra málanna og stöðva all-
ar stofnanir nýrra félaga á fé-
lagssvæðum hinna eldri félaga
og vinna sleitulaust að því að
sameina smáfélögin í stór verka
lýðsfélög.
Að sjálfsögðu verður að við-
hafa hina mestu varfærni um
sameiningu félaga, því þau mál
geta orðið viðkvæm, og ávallt
ber að gæta þess, að ákafinn í
s;|meininguna verði a|kká það
mikill, að það sundrist, sem
sameina á. Verður þá heldur að
hlíta því, að sameining ein-
stakra félaga dragist á langinn,
heldur en að til úlfúðar eða
sundurþykkis dragi.
Gjafir og áheit
til ljósanefndar frjálslynda safn-
aSarins í Reykjavík:
Frá hjónum, til minningar um
dóttur þeirra, kr. 559.00 (sem
verja á til stofnunar ljósasjóðs).
Áheit frá Kristófer kr. 200.00. Frá
Jónu kr. 20.00. Frá Siggu kr. 10.00.
Gjafir frá Guðrúnu Eiríksdóttur
kr. 100.00. Frá Ingibjörgu og
Kristófer kr. 100.00. Frá Línu og
Unni kr. 50.00. Frá M. M. kr.
100.00. Til prestaskrúöa, afhent af
séra Jóni Auðuns, frá safnaðar-
konum kr. 100.00. Afhent af frú
Þorbjörgu Skjaldberg og frá Arn-
þrúði Stefánsdóttur kr. 100.00. Frá
Guðmanni Hreiðars kr. 100.00.
Frá Ólafíu Stefánsdóttur kr. 10.00.
Frá frú Richter kr. 50.00. Afhent
af frú Auðuns, frá Ólafi Magnús-
syni, Njálsgötu 74, kr. 100.00
Kærar þakkir. María Maack.
íslandi, Danmörku og Sví-
þjóð.
RITIÐ flytur fjölmargar aðrar
eftirtektarverðar greinar, sem
ekki er unnt að rekja að
sinni, og auk þess er það
myndum prýtt. Það er fagurt
sýniShorn þess, hversu Norð
menn erlendis, halda áfram
að leggja fram ríflegan skerf
til menningar og framfara,
þrátt fyrir hin erfiðustu skil-
yrði.
Sunnudagur 27. febrúar 1944.
Hæstaréttardómur úl
af húsnæðismáli.
Húsnæðisráðunaut
ur bæjarins tapaði
málinu.
T FYRRADAG kvað hæsti-
réttur upp dóm í máli
Karls Þorfinnsonar gegn Magn-
úsi V. Jóhannessyni, út af húsa-
leigumáli.
I dómi og niðurstöðum hæsta-
réttar segir:
„Benedikt Sigurjónsson full-
trúi lögmanns hefur kveðið upp
hinn áfrýjaða úrskurð.
Áfrýjandi, Karl Þorfinnsson,
sem skotið hefur máli þessu til
hæstaréttar með stefnu 26.
nóv. f. á., krefst þess, að hinn
áfrýjaði fógetaúrskurður verði
úr gildi felldur og stefnandi
Magnús V. Jóhannesson, verði
dæmdur til að greiða honum
málskostnað í héraði og fyrir
hæstarétti eftir mati dómsins.
Stefndi krefst staðfestingar
fógetaúrskurðarins og máls-
kostnaðar úr hendi áfrýjanda
fyrir hæstarétti eftir mati dóras
ins.
Samkvæmt ástæðum þeim,
sem greindar eru í úrskurði fó-
geta, verður að telja, að áfrýj-
andi hafi ekki með vanskilum
á greiðslu húsaleigu fyrirgert
leigurétti sínum.
Tengdaforeldrar áfrýjanda
fluttust á heimili hans 16.
febrúar 1942 og hafa búið þar
síðan. Hinn 28. júní 1943 kvað
fógeti í öðru máli milli aðilja
upp úrskurð, sem ekki nel'ur
verið áfrýjað, þess efnis, að
vist tengdaforeldranna á Iieim-
ili áfrýjanda yrði ekki talin
varða hann útburði. Dvöl þeirra
á heimilinu eftir þann tíma
telst ekki heldur eiga að valda
brottfalli leigumálans. í sama
úrskurði var framleiga til
tveggja nafngreindra manna
ekki metin áfrýjanda útburðar-
sök. Annar þessara framleigu-
taka fluttist brott í september,
en hinn um mánaðamótin októ-
ber og nóvember 1943. Þegar
af þeirri ástæðu verður dvöl
framleigutaka þessara í hús-
næði áfrýjanda, eftir 28. júní
f. á. ekki talin veita efni til út-
burðar.
Kemur þá til álita frarhleiga
áfrýjanda til Bjarna Jörgens-
sonar.
Stefndi krafðist útburðar á
áfrýjanda hinn 14. sept. f. á.
Hinn 3. október f. á. framleigði
áfrýjandi nefndum Bjarna eitt
herbergi á rishæð hússins. Til-
kynnti áfrýjandi stefnda þessa
ráðstöfun munnlega hinn 4.
okt. f. á. Með bréfi samdægurs
lýsti stefndi þessa framleigu
samningsrof og krafðist í fógeta
rétti 12. okt. f. á. útburðar á á-
frýjanda einnig af þessari á-
stæðu. Varð þetta til þess, að
áfrýjandi kom því til vegar, að
Bjarni fluttist alfarinn úr her-
berginu 10. nóv. f. á. Framléiga
var áfrýjanda að vísu óheimil
samkvæmt orðum leigumála að-
ilja, en þar sem áfrýjandi lét
greindan framleigutaka víkja
úr herberginu, og dvöl hans þar
rúman mánuð virðist ekki hafa
valdið stefnda neinum baga, bá
þykir ekki vera hér um að tefl i
svo veruleg samningsrof, að út-
burði eigi að valda.
Samkvæmt framansögðu, her
að fella hinn áfrýjaða úrskurð
úr gildi.
Eftir atvikum þykir rétt að
málskostnaður bæði í héraði og
fyrir hæstarétti falli niðu.r.
Því dæmist rétt vera:
Hinn áfrýjaði fógetaúrskurð-
ur er úr gildi felldur..
Málskostnaður í héraði og
fyrir hæstarétti fellur niður.“
Úfbreiðlð Alþýðublaðið.