Alþýðublaðið - 19.03.1944, Blaðsíða 6

V
*U»70UBLAei
XM
Tilo beldur ræðu.
Josip Broz (Tito), marskálkur, foringi frjálsra Yugóslafa,
sézt hér á myndinni vera að tala til félaga sinna á ónafn-
greindum stað. Til annarrar jonum blaktir beima-
tilbúinn'amerískur fáni, en til hinnar -brezkur fáni. Maður-
inn til hægri handar honum mun vera Joseph Vidmar, her:r
höfðingi í her frjálsra Yugóslala, -Jáb^jerjast á Slóvakíuvíg-
stöðvunum. Myndin var send loftleiðis frá Cairo til New York
Gripdelidir nazista.
Prh. »f 5 síðu
keisara í Berlín. Mikið lista-
safn var stofnað í borginni
Linz, þar sem Adolf Hitler
gekk á skóla, skömmu eftir
hernám Niðurlanda. Meðal
hinna tólf hundruð málverka,
sem Hans Posse, fyrrverandi
forstjóri safnsins í Dresden, bjó
stað á hinu nýja safni, voru
heimsfræg listaverk eftir meist-
arana Van Dykes, Rubenses og
Rembrandt.
Frakkar freistuðu þess að
bjarga listaverkum sínum af
landi brott, þegar Þjóðverjarn-
ir voru á næsta leiti. En þeir
urðu of seinir til björgunar-
starfsins. ÞjóðverjUm tókst að
hremma hin frægu listaverk
borgarinnar. Sum þeirra eyði-
lögðu þeir, en fluttu önnur
heim til Þýzkalands.
*
HVERGI MUNU * þó þessar
gripdeildir Þjóðverja hafa
verið meiri en í Grikklandi,
enda var þar um auðugan lista
garð að gresja. Þeir höfðu jafnt
á braut með sér fornar marm-
arastyttur og nýtízku málverk
úr Þjóðlistasafninu í Aþenu.
Það tók Þjóðverja marga mán-
uði að flytja þýfið brott. Loka-
þáttur þessarar ránsferðar var
sá, að sérstök flugvél var látin
flytja hið heimsfræga og sígilda
listaverk, Höfuð Ganymedesar,
til Berlínar sem gjöf til Gör-
ings. í Karinhall Görings hefir
mörgum frægustu listaverkum
meistara slíkra sem Rafaels,
Rembrandts, Titians og E1
BALDVIN JÓNSSON
HÉRAÐSDÓMStÖGMÁÐUR
MÁtFLUTNINGUR
RASEiSNASALA
INNHEIMTA
VCRDBRÉFASALA
VESTIÍRGÖTU 17 SÍMI 554S
Grecos, verið fyrir komið.
Hann, og raunar fleiri forustu-
menn nazista, gera sig ekki á-
nægða með sinn hluta af ráns-
fengnum og gera því út sér-
staka leiðangra á hinum ýmsu
stöðum, þar sem listaverka er
von.
En þjófarnir iðka það einnig
mjög, að stela hver frá öðrum,
og reynist því opinbera ókleift
að koma í veg fyrir slíkt. Þegar
hollenzki bankastjórinn Daniel
Wolí flýði af landi brott til
Bandaríkjanna, kom einn af
umboðsmönnum Görings brátt
á vettvang til þess að ,,kaupa“
listaverkasafn hans. En þegar
hann kom á vettvang, vorú er-
indrekar dr. Funks, fjármála-
ráðherra Þýzkalands, þar fyrir
og hafði húsbóndi þeirra
gert þeim að velja úr safninu
að vild sinni. Funk og Göring
hröðuðu sér báðir sem mest
þeir máttu til Haag. Göring
varð fyrri að markl — en til
þess eins að sannfærast um
það, a.ð mörg merkustu lista-
verk safnsins voru horfin.
Þriðji bófinn, Tistje að nafni,
hafði orðið þeim Göring og
Funk báðum fyrri til og ,keypt‘
meginhluta safnsins af konu
Wolfs með þeim hætti, sem
tíðkast í löndum þeim, er Þjóð-
verjar hafa hernumið. Síðar
var málverkum þessum búinn
staður á heimili fjórða nazista-
bófans — og sízt hins bezta —
Heinrichs Himmlers.
Sjötta grein Haagsamnings-
ins frá 18. október 1907, sem
Þjóðverjar voru aðilar að,
leggur bann við því, að lista-
verk eða sögulegar minjar séu
skemmd eða rænd, hvort
heldur þau eru í eigu einstakl-
inga, félaga eða ríkja. Leikur
það því ekki á tveim tungum,
að ránsmennska Þjóðverja er
hið svívirðilegasta brot á al-
þjóðalögum. En til hvers er að
skírskota til laga, .þegar blygð-
unarlausir bófar eru annars
vegar?
Konmmnistanir og Dagsbrún.
Frh. af 4. síðu
ar, að ég fékk um það nokkra
hugmynd, öðrum fremur, á
síðasta sumri.
Þegar séð var að kommún-
istar ætluðu að svíkjast um að
segja upp Dagsbrúnarsamning-
unum, af þjónkun við íhaldið,
átti ég langt. viðtal í síma við
E. Þ., sem þá var nýlega búinn
að útnefna sjálfan sig ,,ráðs-
mann“ Dagsbrúnar, og deildi
ég hart á Dagsbrúnarstjórnina
fyrir að hafa ekki sagt upp
samningum. Þá sagði E. Þ.
„Við ætlum ekki að ||ga kapi-
talistunum og millismttinni á
verkamenn, með heimskulegum
kaupdeilum á meðan við erum
að koma bandalagi vinnandi
stétta á fót.“
Með þessum ummælum opin
beraði E. Þ., að nokkru leyti,
fyrirætlanir kommúnista, en
ekki nema að nokkru leyti. Það
er á allra vitorði, að nokkur
hluti Sjálfstæðisflokksins, hef-
ir stutt kommúnista á undan-
förnum árum, til valda verka-
lýðshreyfingunni, með það fyr-
ir augum, að ráða niðurlögum
Alþýðuflokksins, sem Sjálfstæð
isflokkurinn skoðar aðal and-
stæðing auðvaldsins í landinu,
og er það skiljanlegt.
Það er einnig vitað, ,að þenn-
an stuðning, lofuðu kommúnist
ar að greiða með því að halda
niðri kaupgjaldinu í landinu,
og það hafa þeir efnt betur en
öll önnur loforð, eftir því, sem
geta þeirra hefir hrokkið til.
Samvinna sjálfstæCiismanna
og kommúnista í v’erkalýðs-
hreyfingunni náði hámarki á
17. þingi Alþýðusambandsins,
þegar sjálfstæðismenn á þing-
inu kusu Moskva-kommúnist-
ann, Þórodd Guðmundsson,
forseta þingsins. Þessi sam-
vinna þeirra hélzt svo fram
eftir 17. þingið en fór heldur
rénandi vegna þess, að ýmsir
af þingfulltrúunum, sem töld-
ust til Sjálfstæðisflokksins, og
hafði verið fyrirskipað að vinna
með kommúnisutm, fengu brátt
ógleði af samstarfinu, þegar
þeir urðu að vera í eins nánu
sambandi við kommúnistana og
þingsetan krafðist. Þessir
menn fóru því sínar eigin leið-
dr.
Kommúnistar ætluðu sér að
nota 17. þingið til þess að ná
yfirráðum yfir verkalýðshreyf-
ingunni í sínar hendur, á tvenn
an hátt. I fyrsta lagi með því að
ná stjórn Alþýðusambandsins
að fullu í sínar hendur og í
öðru lagi með stofnun banda-
lags vinnandi stétta, sem þeir
báru fram tillögu um að stofna
á þinginu. Með bandalaginu
ætluðu þeir að ná til þeirra fé-
lagsheilda, sem ekki var hægt
að ná til í gegnum verkalýðs-
hreyfinguna.
Bandalagið átti að vera nýtt
samfylkingartilboð, og mjög
lævíslega hugsað. Nota átti óá-
nægju fólksins í landinu, með
að gerðir þings og stjórnar í
dýrtíðarmálunum og öðrum
stórmálum, til þess að hópa
sem flestum félagsdeildum,
pólitískum og faglegum, í eitt
allsherjar bandalag, sem með
starfsskrá bandalagsins, átti að
tryggja kommúnistum öll völd
yfir. A sama tíma sköpuðu þing
menn kommúnista hið mesta
öngþveiti á alþingi og gerðu
það óstarfhæft, eins og kunnugt
er og á þann hátt rýrðu þeir
álit þjóðarinnar á hinni virðu-
legu stofnun. Auðvaldsflokk-
ana mátti ekki styggja, eins og
E. Þ. sagði, á meðan verið var
að koma þessum áformum í
kring, þess vegna skyldi öll bar
átta verkamanna lögð til hlið-
ar.
Sjálfstæðisflokkinn og Fram
sóknarflokkinn ætluðu þeir að
svæfa méð því að gera engar
kröfur fyrir verkamenn, hvorki
fagíegar eða pólitískar, láta
bændur og burgeisa vaða í
stríðsgróðanum, og koma þeirri
hugsun inn hjá þeim, sem hefir
við fúll rök að styðjast, að hags
munum atvinnurekenda sé bezt
borgið með því að kommúnist-
ar ráði verkalýðsfélögunum.
Með vaxandi öngþveiti og úr
ræðaleysi, samfara versnandi
hag verkamanna, og stórauk-
auknum stríðsgróða yfirstétt-
anna, hugðust kommúnistar að
véla verkalýðinn í fang komm-
únismans, og með bandalagi
vinnandi stétta, var svo ætlun-
in að ná fullkomnum yfirráð-
um í þjóðfélaginu. Til hvers
átti svo að nota þau yfirráð, eru
víst fáir í efa um, sem þekkja
innræti kommúnista. Allar þess
ar áætlanir heyra nú orðið for-
tíðinni til, þótt langt aftur í
fortíð séu þær ekki. Og allt
hefir þetta snúist á ógæfuhlið
fyrir veslings kommúnistunum.
Verkamennirnir yfirgefa þá í
hrönnum fyrir svik þeirra við
málstað hinna vinnandi stétta.
Ekkert verkalýðsfélag trúir
þeim fyrir stjórn sinni einum;
ef nokkur andstæðingur þeirra
fæst til að vera í stjórn með
þeim, er hann gripinn af hinum
mesta fjálgleik.
Störf kömmúnistanna í stjórn
Alþýðusambandsins hafa fært
þeim lítinn frama og því minni
framdrátt þeirra mála er þeir
telja sín mál. Bandalag vinn-
andi stétta tilheyrir nú orðið
fortíðinni og hlaut sömu örlög
og frú Eva, að deyja áður en
það fæddist, en án þess að
verða eins kynsæl og Eva sál-
uga.
Þegar alls þessa er gætt, er
ékki undarlegt, þótt „ráðsmað-
ur“ Dagsbrúnar, E. Þ., sem átti
að verða einn af aðalmönnum
í hinu nýja' ríki félaga Stalins
hér á íslandi, sé dálítið úrillur
þessa dagana.
Verkamenn, haldið áfram að
bæta kjör ykkar og efla samtök
ykkar, látið geðvonsku E. Þ. og
annarra hrapandi kommúnist-
iskra halastjarna ekkert á ykk-
ur fá, en eflið bræðrabönd
ykkar og samstarf, og um fram
allt, útrýmið úr verkalýðsfélög-
unum öllum pólitískum afskúm
um með öllu þeirra athæfi, en
styðjið þá menn til valda á
hverjum tíma, sem bezt og öt-
ulast vinna að velferðarmálum
ykkar.
Sæmundur Ólajsson.
HVAÐ SEGJA HIN BLÖÐIN
Frh. af 4. síðu.
fyrir hinar frjálsu ástir, og þó að
skýrslur hafi ekki verið birtar um
fjölda fæddra, óskilgetinna barna
síðan, þá er það á allra vitorði, að
tugir og ef til vill hundruð ís-
lenzkra stúlkna hafa alið hinum
erlendu hermönnum börn, sem
annaðhvort móðirin ein eða þjóð-
félagið verður að sjá fyrir í fram-
tíðinni. Við skulum vona, að hægt
verði að veita öllum þessum ó-
boðnu þjóðfélagsborgurum sæmi-
legt eða jafnvel gott uppeldi. Því
miður óttast ég þó, að hér sem
oftar sannist hið fornkveðna, að
syndir feðranna komi niður á
börnunum bæði í erfðum og upp-
eldi.
„Án er ills gengis nema heiman
hafi,“ segir fornt spakmæli. Þetta
eru sígild varnarorð til allra
þeirra, sem börn eiga, og þá ekki
sízt til þeirra, sem af minnstri for-
sjá gefa þessum kaldlynda og
duttlungafulla heimi nýja menn.“
Það er vissulega alveg rétt
og hófsamlega á málum haldið
í þessari grein Hannesar J.
Magnússonar. Mætti hún vel
verða að íhugunarefni.
SwMwdlagnr 19. marz 1944.
Ollarkjólaelni
og sRkiefni í mörguna litum.
Unnnr
(homi Grettisgötu m
Barónsstigsl
Gerum hreinar
skrifstofur yðar og fbúðir.
Sími 4129.
Frh. af 3. síðu.
vopn í hendi Hitlers. Einn
maður var til, sem kunni
ekki við gang málanna, það
var Winston Churchill. Hann
var eins konar rödd hróp-
andans í eyðimörkinni, en
menn trúðu því ekki, sem
hann lét sér um munn fara.
Hann benti æ ofan í æ á það,
að flugher Görings yrði
skeinuhættur Bretum, en
það var ekki fyrr en í maí
1940, eftir ófarirnar við
Dunkerque, að hann var
gerður að forsætisráðherra,
þeim skeleggasta, sem Bret-
ar hafa átt.
ÞETTA ER NÚ ef til vill mikið
sagt, en þó er það svo, að
Churchill stappaði stálinu í
þjóð sína á þeim tímum, er
mest reið á, þegar ekkert
var annað fyrirsjáanlegt en
uppgjöf eða eyðing. Hann,
var maðurinn, sem sagði:
„Ég býð ykkur ekkert annað
en blóð, tár og svita.“ Það var
ekki glæsilegt, sem hann
bauð hinni þjáðu brezku
þjóð árið 1940. Hann flutti
einnig aðra ræðu sama ár,
sem lifa mun meðan ensk
tunga er töluð. Þá sagði
hann eitthvað á þessa leið:
„Við munum berjast á
ströndunum, í hæðunum og
á götum borganna, við mun-
um aldrei gefast upp.“ Þar
með gaf hann Bretum tón-
inn, hvernig hæri að snúast
við ofurvaldi þýzka hersins,
ef til kæmi.
CHURCHILL ER ekki aðeins
slyngur stjórnmálamáðúr,
hann er líka afburða snjall
rithöfundur. Stil hans er við
brugðið, og það er öruggt, að
væri hann ekki fremsti
stjórnmálamaður Bretlands
væri ekki ósennilegt að
hann skipaði virðulegan sess
meðal rithöfunda lands síns.
Allir vita, að Churchill flyt-
ur snjallar ræður, en þær
eru þess eðlis, að óhætt er
að lesa þær á eftir, án þess
að mönnum verði bumbult
af. Ef menn lesa ræður Hit-
lers eftir að hann hefur flutt
þær, enda þótt þær láti
sæmilega í eyrum, er það
einhvern veginn svo, að
maður hristir höfuðið og
segir við sjálfan sig: „Þetta
er nú meiri vitleysan.“ Þeg-
ar Hitler er horfinn, mun
Churchill og hans verk eftir
sem áður bera við stjórn-
málahiminn EvTÓpu.