Alþýðublaðið - 16.04.1944, Blaðsíða 5

HtÆIPWW ~ *g!9
Snnnadagnr 16. apríl 1944.
Hvar fást fánar og fánastengur? Tillaga um bamasöng-
flokk — Fyrirspurn um strætisvagna — Ámý skrifar um
hátíðahald og fleira.
HtjSEIGANDI“ skrifar mér
og- segir meðal annars: „Það
er mikið talað um að í sumar verði
mikið um dýrðir hér á lanði. Ég
sé líka að bæjarstjórnin hefur ver-
ið að ræða það mál. Ég ætla mér
þó ekki að fara að koma með nein-
ar íillögiir um fyrirkomulag há-
tíðahaldánna ef þau þá verða
nokkur í sumar, en það er smá-
mál, sem ég vil hiðja þig að koma
á framfæri, smámál að vísu, en
það er þó nokkuð stórt þegar alls
er gætt.“
„ÞA» ER MIKIÐ talað um það,
að íslenzka fánanum sé ekki sýnd
nógu mikil rækt, og hygg ég að
þær aðfinnslur séu ekki að á-
stæðulausu. Nú vil ég að vakning
verði í þessu efni, en til þess að
svo geti orðið, þarf fólk að hafa
aðstöðu til að geta fengið fána-
stengur og fána. En hvar er hægt
að fá þetta. Ég hef enga auglýs-
ingu séð um fánastengur og
heldur ekki um fána.“
,,VILL EKKI einhver nefndin
sem hefur þessi mál með höndum
taka þetta til athugunar, eða þá
einhver trésmiðjan. Vill ekki ein-
hver taka sig til og smíða nokkr-
ar stengur, hæfilega stórar, aug-
lýsa þær og reyna þar með hvort
það geti ekki borgað sig að ráðast
í þetta einmitt núna undir sum-
arið?“
SVO FÉKIC ég líka annað bréf
um mál, sem er skylt þessu: „Reyk
víksk kona“ skrifar: „Það er ver-
ið að tala um hátíðahöld á Þing-
völlum og jafnvel einnig hér í
bæmun. Sjálfsagt er að vanda vel
til þessara hátíðahalda, án þess að
þar eigi að vera neitt tildur, enda
er heimurinn ekki þatmig útlits
nú, að ástæða sé fyrir nokkurn að
fara um með mikla háreysti. En
ástæðan til þess að ég skrifa þér
þetta bréf er sú, að mig langar til
að komið verði upp mjög stórum
barnasöngflokk, sem í væru um
1000 böm og yrðu þau látin syngja
á hátíðinni og vera í þjóðbúning-
um.“
„SKERFIRÐINGUR“ skrifar:
„Mig langar til að biðja þig að
koma spurningu fyrir mig til
stjórnar Strætisvagna Rvíkur.
Ég bý í Skerjafirði. í haust breytt
ust ferðir vagnanna allverulega.
Á „heilum tímum“ fara þeir Suð-
urgötuna og Grímsstaðaholtið og
áfram suðurár, eftir nýjum vegi,
sem liggur niður með sjónum. En
á „hálftímanum" fára þeir Njarð-
argötuna og vestur Reykjavíkur-
veg, og er þeir koma að Gríms-
saðaholtinu beygja þeir inn á þenn
an nýja veg og fara hann suður-
úr.“
„ÉG BÝ VIÐ gatnamót Njarð-
argötu og Reykjavíkurvegs og
borga því farmiða að „Garði“.
Fargjaldið þangað er 35 aurar.
Héma um daginn tók ég „hálf-
tíma“-bíl, en þurfti að fara í
verzlun á „Holtinu“, svo ég bjóst
auðvitað við að þurfa að borga
meira en 35 aura, þar sem þetta
er lengra en að „Garði“. En ég á
þá að borga 30 aura, eða 5 aur-
um minna.“
„OG NÚ, Hanmes min/n, langar
mig til að biðja þig að hjálpa mér
að fá skýringu á þessu. Annars
finnst mér satt að segja, að ég
geti borgað farmiða að Gríms-
staðaholti og farið úr bílnum við
„Garð“. Mér finnst enginin geti
banmað mér að fara úr bílnum,
meðan hann er ekki kominn lengra
en farmiðinn segir um.“
ÁRNÝ SKRIFAR: „Oft er það
svo, að sitt sýnist hverjum, þegar
bornar eru fram ályktanir um
eitt og annað. Þetta tel ég hafi
sannazt á Bjarna Ásgeirssypi um
daginn, þegar honum þótti helgi-
svipur páskanna bera af helgisvip
annarra okkar hátíða. Ég get ekki
fallizt á þessa skoðun hans. Allar
stórhátíðir kirkjunnar hafa borið
og bera enn, sama merkið: Óhóf
í mat og drykk, með þess eðlilegu
afleiðingum."
„ÞÓ VAR ÞAÐ ahnað, sem
Bjami sagði í útvarpinu þann 10.
þ. m. sem sé það, að „andinm hafi
sigrazt á efninu“. Að bera þetta.
á borð fyrir fólkið, samanborið við
ástandið núna og án þess að segja
meira, get ég ekki talið, trúleika
við daglegar staðreyndir, bæði hjá
oss og amnars staðar á þessari ó-
friðarstjörnu, em vér lifum á.“
„ÉG GET hins vegar fallizt á,
að sigurhetjan, sem páskarnir eru
tengdir við, hafi sigrað efnið, en
sá sigur er bara ekki sjáanlegur
enn á meðal vor mannanna."
„NÚ BIÐ ÉG ÞIG, Hamnes, að
að koma þessum athugasemdum
mínum á . framfæri með þeirri
von, að Bjarni skýri, sem allra
fyrst frá því, hvað hann hafi átt
við með þeim sigri, er hann sá.
Þetta hefi ég sagt á eigin ábyrgð.“
Hannes á horninu.
Lelppsfar bæprltis. -
Þeir garðleigjendur, sem enn hafa ekki gert aðvart
um, hvort þeir óski eftir að nota garða sína í sumar,
eru hér með áminntir um að gera það hið fyrsta, og
greiða leiguna í skrifstofu minni.
Skrifstofan er opin daglega kl. 10—12 og 1—3 nema
laugardaga aðeins kl. 10—12.
BæjarverkfræSingur.
Ljón með hvolpa sína. ■
Á mynd þessari sést ljónynja, sem elur aldur sinn í dýragarðinum í borginni Pittsburgh í
Bandaríkjunum. Hún hefir lagzt fyrir úti í einu horni dýragarðsins og safnað hvolpum sín-
um umhverfis sig.
eniiíreÍF bak við
itler.
ÞAÐ ER ORÐIN næsta al-
menn skoðun, að valda-
dagar Hitlers muni brátt taldir
— og þýzki herinn sé þess al-
búinn að taka völd landsins í
sínar hendur.
Ameríkumenn hafa fagnað
þessum tíðindum. Flestir þeirra,
er Vesturheim byggja trúa því,
að Hitler og nazistarnir séu
hinir raunverulegu drottnend-
ur Þýzkalands og ábyrgir fyrir
styrjöldinni. Þeir telja, að mik-
ilvægasti sigur stríðsins sé
unninn, ef þeim verði steypt
af stóli.
Fátt væri fjær sannleikanum
en einmitt þetta. Hinar sam-
einuðu þjóðir hefðu vissulega
gert alvarlegt glappaskot, ef
þær létu sér það lynda, að
Hitler og málaliði hans yrði
steypt af stóli. Hitler er aðeins
persónugervingur þinnar þýzku
árásarstefnu. En bakhjarl hans
er herforingjaráðið þýzka. Og
bakhjarl herforingjaráðsins eru
prússnesku Junkararnir. Keis-
arar, einræðisherrar og forset-
ar koma og fara í Þýzkalandi,
en Junkararnir og herforingja-
ráðið eru þar jafnan við lýði.
Að þeirra dómi er styrjöld
takmark, sem að ber að stefna,
en friðurinn aðeins hlé, þegar
nýjar styrjaldir skulu undir-
búnar og skipulagðar.
Hinir slægvitru menn, sem
ráða yfir hinni þýzku stríðs-
vél, gera sér þess glögga grein,
að styrjöld sú, sem nú er háð,
er þeim töpuð. En þeir eru
undir það búnir að tapa stvrj-
öldum. Þeir eru gæddir þolin-
mæli í ríkum mæli og fúsir til
þess að bíða áratugi þeirrar
stundar, þegar efnt skal til
nýrrar tilraunar og ný styrjöld
hafin. Þegar herforingjaráðið
þýzka sannfærðist um það, að
heimsstyrjöldin fyrri væri töp-
uð, var allri ,,stríðssökinni“
varpað á keisarann, og þegar
hin rétta stund var talin upp
runnin, var honum steypt af
stóli. Áð þessu sinni mun her-
foringjaráðið varpa sökinni á
Hitler. Ef hinum sameinuðu
þjóðum verður talin trú um
það, að fall Hitlers þýði fall
Þýzkalands) mun herforingja-
ráðinu bjóðast hið ákjósanleg-
asta tækifæri til þess að kom-
ast hjá refsingu einu sinni ern
og halda áfram sinni fyrri iðju.
Það er alvarleg hætta á því,
að þessi verði raunin. Það
hefir verið gefið í skyn, að
stjómarvöldin í Washington
væru reiðubúin til þess að
semja við sérhvem ábyrgan
aðila, sem vildi ráðast í það að
steypa nazistastjórninni af stóli
— jafnvel prússnesku Junkar-
ana. Með öðmm orðum: Við
flBEIN ÞESSI, er fjallar
um herforingjaráðið
þýzka og þátt þess í hinni
þýzku árásarstefnu fyrr og
síðar og hættunni, sem af því
stafar nú og í framtíðinni,
er eftir Ameríkumanninn
Eric Bramley-Moore, sem
dvaldist langdvölum í Þýzka-
landi eftir fyrri heimstyrjöld
ina og þekkir því vel til þess-
ara mála. Greinin er þýdd
úr tímaritinu Reader’s Digest.
ætlum að refsa verkfærum
herforingjaráðsins og semja
frið við hinn „ábyrga“ aðila,
sem hefir efnt til fimm styrj-
alda á einni öld og líklegt má
telja, að sé þegar tekinn að
leggja á ráðin um þriðju heims-
styrjöldina!
Bretar og Bandaríkjamenn
þekkja ekkert fyrirbæri sam-
bærilegt hinu valdamikla þýzka
herforingjaráði. Hér er sem sé
eigi aðeins um að ræða hernað-
-arlegan félagsskap. Áhrifa þess
gætir á öllum sviðum þjóðlífs-
ins. Þau ná til stjórnmálavið-
horfanna og orka mjög á hugs-
unarhátt allra landsmanna.
Herforingjaráðið drottnar yfir
íiinu borgaralega lífi og utan-
ríkisþjónustunni eigi hvað sízt.
Það hefir raunverulega yfir-
stjórn kola- og stáliðnaðarins
og alls þungaiðnaðar landsins
með höndum, svo og fjármála-
lífs Þýzkalands. Allt starf þess
miðar að einu marki — stríði.
Þegar ég starfaði í Þýzka-
landi, freistaði ég þess iðulega
að semja um það, að fé, sem
amerisk fyrirtæki áttu þar,
yrði greitt. Gekk ég þeirra er-
inda.á fund forustumanna iðn-
aðarfyrirtækjanna og bank-
anna? Því fór alls fjarri.
Ég lagði leið mína til
fjármáladeildar herforingja-
ráðsins þýzka. Við sérhvert
fyrirtæki landsins, er mátti
sín einhvers, starfaði maður,
sem bar ekki ábyrgð gagnvart
fyrirtækinu, er launaði hann,
heldur gagnvart herforingja-
ráðinu. Fátt var fjær sanni en
fyrirtæki landsins nytu sjálf-
stæðis. Herinn fylgdist með
öllum störfum þeirra og fyrir-
ætlunum. Uppgötvun, sem
hafði gefizt vel í einhverri
verksmiðju, var upp tekin í
öllum verksmiðjum landsins,
ef herforingjaráðið mælti svo
fyrir.
Herforingjaráðið þýzka skipu
leggur eigi aðeins styrjaldir og
hefir herstjóm með höndum.
Það er jafnframt annað og
meira. Bakhjarl þess eru nær
tuttugu þúsundir fjölskyldna
prússneskra Junkara, sem hafa
drottnað yfir hernum frá því
á dögum Friðriks mikla. Allt
frá fyrstu tíð hefir stefna Junk-
aranna, sem myndað hafa yfir-
stétt hersiris „vonanna“ slíkra
sem von Bismarck, von Hinden
burg, von Seeckt, von Mann-
stein, von Rundstedt, von
Falkenhorst, von Amim og
von Richthofen — verið ein og
aðeins ein: valdrán og yfir-
drottnun.
Orðið Junkari er dregið af
þýzka orðinu „Jungherr“, „ung
ur aðalsmaður“. Fyrstu Junk-
ararnir voru þýzku riddararnir,
sem sneru heim úr krossferð til
landsins helga á 13. öld, sigr-
uðu Slafana þar sem nú er
Austur-Prússland og lögðu lönd
þeirra undir sig. Á 15. öld
sameinuðust þeir svo fjöl-
mörgum ræning j ariddaranna
þýzku.
Þeir skiptu landinu í stór-
jarðir, gerðu hina innfæddu að
þrælum sínum og ambáttum og
stofnuðu lénsskipulag, sem
hélzt fram á 20. öld. Enn í dag
eru fjórar milljónir ekra af
stórjörðum Austur-Prússlands
erfðajarðir. Þær má ekki selja,
veðsetja, skipta né láta uf
hendi við neinn annan en þann
hlutaðeigandi erfingja, sem
næstur er í karllegg. Hrjóstrug
lendi er mikið á þessum slóð-
um, og mestur hluti landsins er
skógi vaxinn. Þó neyða Junkar-
arnir landseta sína til bess að
rækta rúg og hveiti með úrelt-
um aðferðum og látið a 5ra
Þjóðverja borga brúsann með
fjárframlögum.
Curt Riess, höfundur bók-
anna ZJnderground Europe, og
Glory and Doom of the Ger-
man Generals, gefur góða lýs-
ingu á hugarástandi Junkar-
anna-: „Þeir líta ekki á sig sem
þegna ríkisins. Þeir telja sig
mun mikilvægari en rík-
ið. Þeir líta ekki á sig sem
þegna þjóðarinnar. Þeir teija
hlutverk þjóðarinnar það að
framleiða liðsmenn í her, sera
þeir stjórni. Að þeirra dómi
er friðurinn milliþáttur, en
• stríð hins vegar það viðhorf, er
ríkja skal.
Junkararnir hafa jafnan lit-
ið á landsvæði þau, er þeir hafa
haft yfir að ráða, sem stökk-
pall til árása á nágranr.a þeirra.
— Þeir notuðu forðum Brand-
enburg sem stökkpall til árása
á gervallt Prússiand. Friðrik
mikli notaði því næst Prúss-
land sem stökkpali gegn Slesíu.
Frh. á 6; síOu.