Alþýðublaðið - 07.05.1944, Blaðsíða 2

2
■ % 'H\ JtíV'í
• fA-SíipíJ
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Snnntidagur 7. mal 1941
gegn Ál-
þýðusambandi Islands vekur furðu
* Fyrsfa sinn, sen umboðsréitur AlþýSasam-
bandsins iyrir vegaTÍnnomenn er véfengdur.
Sérsfökum verklökum
falin gainagerð
í bænum.
Til aS flýta sem
í> mest fyrir lagfær-
fingu gatnanna.
REYKJAVÍKURBÆR virð-
ist vera í þann veginn að
taka upp nokkra nýbreytni um
gatnagerð hér í bænum, eða rétt
ara sagt um framkvæmdir á
þeim verkum.
Fyrir bæjarráðsfundi, sem
haldinn var í gær lá tilboð frá
Almenna bygginganfélaginu h. f.
um að það tæki að sér að gera
Sóleyjargötu og malbika hana.
Var ákveðið að fela bæjarverk-
fræðingi að athuga fjárhagshlið
tilboðsins, en bæjarráð mun
hafa fullan hug á og vilja að
itaka tilboðinu, ef samningar
takast, til þess fyrst og fremst
að hraða lagfæringum á götum
í bænum, en þetta yrði í fyrsta
skipti, sem aðrir en menn í þjón
ustu bæjarins sjálfs, ynnu að
gatnagerð í Reykjavík.
Bæjarbúar munu fagna því, ef
Frh. á 7. síðu
Félagsdómur kveóur upp úrskuró sSnn
Innan skamms.
RÍKISSTJÓRNIN hefir gefið út þá tilkynníngu, eins og
kunnugt er, að hún véfengi rétt Alþýðusambands
íslands til þess að lýsa yfir vinnustöðvun og hefir hún leitað
úrskurður Félagsdóms um þetta efni. Hefir heyrzt að Félags-
dómur muni taka málið til athugunar í þessari viku.
Af tilefni umræðna, sem
orðið haf a út af þessum mála-
rekstri ríkisstjórnarinnar,
sneri Alþýðublaðið sér í gær
til Jóns Sigurðssonar fram-
kvæmdastjóra Alþýðusam-
bandsins og spurðist fyrir um
sjónarmið Alþýðusambands-
ins. Svaraði Jón Sigurðsson
á þessa leið:
„Ríkisstjóirnin telur að vinnu-
stöðvun sú sem Albýðusamband
ið neyddist til að lýsa yfir í
vegavinnu- og brúagerð, sé ó-
lögmæt, þar sem ekki hafi ver-
ið fylgt þeim reglum, er 15. gr.
vinnulöggjafarinnar mælir fyrir
um. Véfemgir hún einnig, að A1
þýðusambandið hafi haft umboð
Niðurjðfnun úfsvara lýkur næsf-
komandi þriðjudag.
ByrjaÓ er að prenta útsvarsskrána og á
hún að koma út 25. þessa mánaóar.
Útsvörin hækka mikiö.
IÐURJÖFNUNAR-
JM NEFND Reykjavíkur er
nú að leggja síðustu hönd á
niðurjöfnun útsvara hér í
bænum. Mim því verða lok-
ið á þriðjudaginn kemur.
Byrjað er að prenta útsvars-
skrána og er búist við að sú
fræga bók komi um næstu mán
aðamót og er það rniklu fyrr
en síðastliðið ár.
Alþýðublaðið hitti einn a'f nið
urjöfnunarnafndarmönnunum í
gær og spurði hann hvernig
starfið gegni.
„Það gengur sæmilega að
vinna að þessu, þó ekki þurfi að
spyrja að því að engum mun
líka árangurinn — jafnvel ekki
borgastjóra og bæjargjaldkera.“
— Hvenær kemur útsvars-
skráin?
„Áætlað er að hún komi út
25. maí — en það er síðasti lög
legur dagur til þess að hún komi
út.“
— Og þá flýið þið nefndar-
mennirnir að sjálfsögðu úr bæn
um?
„Ekki að segja það! En ég veit
það ekki. Allt getur komið fyrir
á þessum hverfulu tímum.“
— Hækka útsvörin ekiki mik-
ið?
„O-minnstu ekki á það. Allt
er kolsvart."
— Hækka þau yfirleitt
karmske um helming?
„Um það get ég ekki sagt,
en þau hækka yfirleitt mikið,
eins og bæjarbúar vita raunar
fyrirfram.”
— Hvað haf a þeiir hæstu mik-
ið?
, J>að man ég eldíi, en þeir eru
ekki margir, sem hafa undir þús
undinu.“
Það var mjög erfitt að fá þenn
an niðurjöfnunarnefndarmanri
til að skýra nánar frá starfi nið
urjöfunarnefndar eða útkomuni
af því.
Sama varð raunin á um skatt
stjóra, sem blaðið sneri sér til.
Hann varðist allra frétta. Sagði
aðéinis: „Já, nú er það svart mað
ur“ — og þegar honum finnst
það, hvað mun iþá um okkur 25.
maí?
Srprair I
int @g
[
RÁÐI er að þreföld trjá-
. plantna röð verði isett við
ýmsa garða og leikvelli í bæn-
um.
Fyrir bæjarráðsfundi í gaér lá
tillaga ffá garðyrkjuráðunaut
bæjarins þar sem lagt var til
að sett yrði þreföld trjáröð við
girðingu á Hljómskálagarðinum
á Austurvelli, á Arnarhóli og við
nýjan barnaleikvöll við Hring-
braut og víðar í bænum. Mikill
skortur er á trjáplöntum í bæn-
um og er því ekki hægt að hafa
þetta eins viða og annars væri
æskilegí.
friá þeim verikamiöntnum, sem hér
eiga hlut að máli til þess að
koma á vinnustöðvun. Kröfur
níkisstjórnairinnar eru því þær
að vinnustöðvunin verði dæmd
ólöleg og að Allþýðusambandið
verði dæmt til þess að greiða
miálskostnað að skaðlausu. Jafn
framt áskilur ríkisstjóirnin sér
rétt til þess að gera skaðabóta-
kröifur gildiandi í sérstöku máli.
Þessi undarlega afstaða riicis-
stjórnarinnar og málshöföún,
kom stjórn Alþýðusambandsins
alveg á óvart, því að hún telur
sig hafa haft fullkominn og ó-
tvíræðan rétt til að hef ja vinnu-
stöðvun og byggir hún þá skoð-
un sfna meðal annars á eftir-
farandi:
Á 17. þingi Alþýðusambands-
ins, þar sem saman voru komnir
um 190 löglega kjörnir fulltrú-
ar fyrir um 100 stéttarfélög, sem
í sambandinu voru, var sam-
þykkt svohljóðandi ályktur..
„17. þing Alþýðusambands
íslands telur nauðsynlegt að
sama kaupgjald sé gildandi
um land allt, við alla vinnu,
sem ríkið læíur vinna af hönd
um í hverri stafsgrein og því
óhjákvæmilegt að einn aðili
komi fram af hálfu verkalýðs
félaganna til samninga.
Þingið veitir því væntan-
legri sambandsstjórn umboð
til þess, að semja við ríkis-
stjórn, eða þá er hún felur
slíkt, um kaup og kjör verka-
lýðsfélaganna.“
Með þessu telur sambands-
stjórn sig hafa fengið íulit um-
boð til að semja við ríkiSstjórn
ina og til að gera þær ráðstaf-
anir er þyrfti til þess að ná sar.m
ingum við hana, enda má segja
að á síðastliðnu ári haíi ríkis-
stjórnin viðurkennt þennan rétt
Alþýðusaniibandsins með því
samkomulagi, sem þá var gert
milli þessara aðila. Þessir sarnn
inigar giltu um kaup og kjdr
alls staðar á landinu og fyrir alla
verkaimenn, hvort, sem þeir
voru félagsbundnir eða ekki.
Með þvi að undirrita þessa samn
inga viðurkenndi því ríkisstjórn
in Alþýðusambandið sem um-
boðshafa fyrir alla verkamenn.
Að áliti samhandsstjórnar og
allra þeirra manna, sem við
verkalýðsmál fiást, er ekki hægt
að dæma Alþýðusambandið eft-
ir sama mælikivarða og einistö'k
verkalýðsfélög þeigar um er að
ræða ákvörðun eða samþykkt
um vinnustöðvun.“
— Hvaða reglur gilda um
þetta innan verkalýðsfélaganna?
„Það eru tvenns konar regl-
ur. Annað hvort verður að láta
fara fram lallsherjaratkvæða-
greiðslú innan félagsins, sem
standa vérður a. m. k. 24 klst.,
eða að trúnaðarmannaráð sam-
þýkki, enda sé trúnaðarmanna-
ráði gafið slíkt vald í lögum fé-
lagisins.
Ef að framikivæma ætti þetta,
þannig að stjórn Alþýðusam-
HóSaratkvæðagreiðslan:
lýðveldiskosninganna
LANDSNEFND kosninganna um niðurfall sambandslaga-
samningsins frá 1918 og samþyklct lýðveldisstjómar-
skrár íslands finnur sér skylt að beina til yðar, íslenzki kjós-
andi, þessari orðsending:
Á þessum dögum eru komin yfir þjóð vora hin merkileg-
ustu og afdrifaríkustu tímamót, sem henni hafa nokkuru
sinni að höndum borið. Aldrei hefir þjóðinni verið jafnbrýn
nauðsyn á, að sérhver fullveðja maður, karl og kona, ungur
sem gamall leggist á eitt að gera skyldu sína til þess að hún
fái nú endurheimt að fullu frelsi sitt og fullræði að nýju,
ejtir margra alda þjökun erlends valds, sem þjóðin hefir
jafnan þráð að fá af sér hrundið.
Alkunnugt er, hversu allur hagur þjóðarinnar hefur
smám saman snúizt í átt til hagsældar síðan á fyrri hluta
19. aldar, er forvígismenn vorir tóku að losa um helgreipar
lnns erlenda valds, og hversu loks hafðist fram viðurkenn-
rng í lok fyrri heimsstyrjaldar um rétt vorn til fullveldis,
svo að oss var í sjálfsvald sett að losna úr öllum böndum
cftir 25 ár, eða þegar úr árslokum 1943.
Allir flokkar á Alþingi hafa síðan marglýst yfir, að þeir
æili að nota uppsagnarréttinn, og hefur síðasta Alþingi af-
greitt það mál af sinni hálfu til þjóðarinnar.
Nær því öll bæjarfélög, sýslufélög og fjölmörg félagasam-
bönd víðsvegar um land, svo og smá og stór félög og stofn-
anir hvarvetna, hafa lýst einróma fylgi við málið.
Atkvæðagreiðslan skal fram fara á öllum kjörstöðum í
landinu dagana 20.—23. þessa mánaðar, og er þegar hafin
fyrir þá, sem fjarverandi kynnu að verða kjörstöðum sín-
um þessa daga, veikir eða forfallaðir á annan hátt.
Nú eru úrslit málsins lögð undir atkvæði alþjóðar. Nú
eru úrslitin um frelsi þjóðarinnar komin yður í hendur, ís-
lenzki kjósandi, hverjum yðar um sig og öllum saman.
Aldrei hefir jafnmikilvægt og þjóðheilagt mál verið lagt
vndir yðar atkvæði eða nokkurs íslenzks kjósanda síðan
land byggðist. Nú býðst yður það háleita tækifæri, sem
aidrei hefur áður boðizt og mun aldrei bjóðast framar, að
þér sjálfir fáið lagt yðar mikilvæga hlut í vogarskálina til
þess að ná samstundis því takmarki, sem þjóðin hefir þráð
um aldir, en saknað og farið á mis við, illu heilli, um nær
því sjö alda skeið.
Ef þessi óskastund þjóðarinnar væri vanrækt nú, þá er
óliklegt að hún komi nokkuru sinni aftur.
Höldum því saman rakleitt að settu marki. Allir eitt.
íslenzki kjósandi! í samræmi við það, sem hér er á
árepið, viljum vér eindregið beina því til yðar, að þér látið
cinskis ófreistað til þess að neyta atkvæðisréttar yðar_ í
tíma og tryggja þar með og treysta, að þjóðarþráin rætist
r.ú á þessu vori undir hækkandi sól með stofnun hins is-
lenzka lýðveldis.
Hvetjið aðra kjósendur og veitið þeim atbeina til sömu
dó.ða. Þá mun þjóð vor mega líta með föcfrum vonum og
vaxandi sjálfstrausti til ókominna tíma.
Munið, o.8 stofnun lýðveldis verður að fylgja niðurfelling
sambandslaganna. — Gætið þess, að kjósandi verður að
sýna samþykki 'sitt með því að merkja kross á TVEIM
siöðum á atlcvæðaseðlinum, ANNAN til jákvæðis niðurfell-
ingar sambandslagasamningsins, HINN til jákvæðis stofnun
lýðveldisins. Er þá kross fyrir framan hvort já.
Landsnefnd lýðveldiskosninganna.
bandisins þyrfti að Íeita til allra
verkalýðsfélaga um slíka heim-
ild, væri það svo þungt í vöfum
og seinvirkt, að telja verður al-
veg óframkvæmanlegt, enda er
víða svo háttað á þessum tíma,
að vegna fjarveru, bæði stjórna
félaga og verkamanna værhekki
hægt að ná saman trúnðarmanna
ráðsfundum, eða láta fara fram
allsherjaratkvæðagreiðslur til
þess að samþykkja heimildina.
| Að lokum þætti mér gaman
! að beina svolítilli fyrirspurn til
ríkisstj órmarinnar. Sáttasemj ari
ríkisins hefir eins og kunnugt
er tekið vegavinnudeiíuna í sín-
ar hendur. Við skulum segja aS
hann kæmi með miðlunartil-
lögu. Telur ríkisstjórnin að
að stjórn Alþýðusambands-
ins bæri að láta fara fram
allsherjaratkvæðagreiðslu með-
K> h
ODU