Alþýðublaðið - 20.05.1944, Blaðsíða 5

Laugardagur 20. maí 1944.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Guðsþjónusta fiskimannanna
Mynd þessi er tekin við höfnina í Seattle á Kyrrahafsströnd AimJeníku. Klerkixrinn á jnynd-
inni heitir H. T. Stuib (tiívinstri). Hann er að biðja fyrir fiskimönnunum, sem eru í þann veg-
inn að láta úr höfn, og óskar ’þeiim farnaðar og góðs afla.
Evrópa er sem eyðimörk.
EFTIR HEIMKOMU mína
hefi ég heyrt minnzt á
fjölmargar ráðagerðir um við-
reisn á Bretlandi eftir stríð.
Hins vegár hefi ég lítt heyrt
rætt um viðreisn í Frakklandi,
Italíu, Þýzkalandi eða yfirleitt
öðrum löndum. Ég veit að
sönnu, að Þjóðverjar og ítalir
hófu styrjöldina og eru ábyrg-
ir að henni. En ég geri mér
þess og glögga grein, að það
skiptir eigi síður miklu máli
fyrir Breta, að efnt verði til
viðreisnar á meginlandi Evrópu
en í heimálandi þeirra. Það er
vissulega eigi allt fengið með
því fyrir Breta, þótt þeir búi
sjálfir við rausn, ef allir grann-
ar þeirra verða að una þrauta-
hag. Hagur brezku þjóðarinn-
ar nú má heita harla góður,
þegar tillit er tekið til viðhorf-
anna í öðrum löndum álfunn-
ar. Bretar lifa raunar ekki í
nægtasæld og munaði, en þeir
fá notið öryggis, og það er
mikils um vert. Hinn brezki
borgari lifir eigi í sífelldri ógn
og kvíða. Viðhorfin á Bretlandi
eru því næsta önnur en á meg-
inlandinu. En Bretar virðast
fæstir gera sér þessa þá grein,
er skyldi. Eftir heimkomu mína
hefi ég iðulega hugsað sem svo,
hvort fólk á Bretlandi myndi
annars gerá sér í hugaríund
það, sem er að gerast í Evrópu,
eða hversu þar er umhorfs nú.
Á hverjum degi og hverri
nóttu leggja sprengjuflugvél-
arnar upp í leiðangra sína frá
Bretlandi. Morguninn eftir
les svo hinn brezki borgari, að
ný loftárás hafi verið gerð á
Frankfurt og að svo og svo
mörgum smálestum sprengna
hafi verið varpað á Milano.
Hersveitir bandamanna sækja
fram, og á uppdráttum í blöð-
unum er víglínan mörkuð örv-
um. Þar er og greint frá vopna-
viðskiptunum, og það eru þau
kynni, sem hinn óbreytti brezki
borgari hefir af styrjöldinni.
Ef til vill er þetta eitthvað
orðum aukið hjá mér, en í að-
alatriðum hygg ég, að þetta sé
þó rétt. Ég fullyrði þó engan
veginn, að fólk láti stríðsfrétt-
irnar sig litlu varðá. En þó
hygg ég, að óhætt muni að full-
yrða, að enginn geti gert sér
þess glögga grein, sem nú er
að gerast í Evrópu, neroa hann
hafi dvalizt þar sjálfur og
|H*aEIN ÞESSI, sem er
eftir Alan Moorehead,
var upphaflega flutt sem er-
indi í brezka útvarpið, en er
hér þýdd úr útvarpstíma-
riíinu, The Listener. Fjallar
hún um viðhorfin í Evrópu
einkum með hliðsjón af því,
sem bar fyrir augu höfundar
ins á Ítalíu. Hann líkir Ev-
rópu við eyðimörk, og telur
að viðreisnarstarfið muni
verða miklum erfiðleikum
háð.
kynnzt að rneira eða minna
leyti af eigin raun hyriarstormi
þeim, sem steðjar að Þýzka-
landi.
Styrjaldarárin hafa valdið
míklum mun á kjörum þeirra,
sem byggja Bretlandseyjar og
fá notið öryggis og óttaleysis
og hinna, er ala aldur sinn á
meginlandi Evrópu og lifa í
sífelldum ótta og kvíða. Um
þriggja ára skeið, eða þar til
hersveitir bandamanna gengu
á land á Italíuströndum, hafði
Evrópa verið Bretum svo að
segja lokuð bók. Þegar her-
sveitir vorar höfðu efnt til inn-
rásarinnar á Ítalíu, var fólk
mjög fíkið í fréttir og upplýs-
ingar þaðan eins og menn munu
minnast. Og þegar sókn her-
sveita vorra á Ítalíu tók að
miða örugglega áfram, birtust
leyndardómar möndulveldanna
okkur hver af öðrum.
Við ræddum við alla þá, sem
við áttuiri annars kost á — ítali
og Þjóðverja, brezka fanga,
sem tekizt hafði að flýja, svo
og klerka. Svo kom að því, að
bandamenn náðu Napoli á vald
sitt, og þá komast ég yfir merki-
legan fjársjóð, þótt af einskærri
hendingu væri. Hermaður, sem
ég þekkti, stöðvaði mig dag
nokkurn á Via Roma. „Komdu
hingað með mér“, mælti hann.
„Ég hefi hér nokkuð að sýna
þér“. Við fórum inii í stórhýsi
þarna í grenndinni, og á borði
i herbergi uppi á lofti gat að
líta hlaða að ítölskum blöðum.
Þar voru fréttir úr öllum lönd-
um af meginlandi Evrópu,
fréttir, sem lýstu glögglega
viðhorfunum í Þýzkalandi,
Frakklandi, og á Balkanskaga.
Það tók okkur þrjá daga að
vinna úr blöðum þessum. Tveir
okkar þýddu fréttirnar, en
einn maður skrifaði allt hið
markverðasta á ritvél.
Smám saman birtist okkur
við iðju þessa átakanleg mynd
af Evrópu undir yfirdrottnun
nazista. Þar var greint frá upp-
reisnum í Júgóslafíu og Grikk-
landi, verkföllum og skemmda-
verkum í Ungverjal. og Rúm-
eníu, hermdarverkum á Frakk-
landi, öngþveiti því, sem loft-
árásir bandamanna höfðu vald-
ið í Ruhrhéruðunum, hungri og
tortímingu. Þetta var áþekkt
því að lesa leynilögreglusögu,
þar sem sérhver síða greinir
frá ógnlegum og ■ átakanlegum
atburðum.
Raunar ber þess að geta, að
hér var um að ræða skuggahlið-
ar ástandsins í Evrópu. Frétt-
irnar greindu aðeins frá því,
sem aflaga fór og teljast hlaut
til vandræða. Þetta var mynd,
sem hlaut að verða hverjum
manni rík í minni. Og hér var
ekki um áróður að ræða. Það
var eigi til þess ætlazt, að
fréttir þessar bærust útlend-
ingum í hendur. Þær báru þess
augljóst vitni, að síðast liðið
haust tók fúa að gæta í lífstré
möndulveldanna. Eg á hér eigi
við heri þeirra. Ég á hér við
hina óbreyttu borgara, sem
unað hafa yfirdrottnun Hitlers,
fólks þess, er hafði verið neytt
til þess að leggja hart að sér
v.ið vinnu, spara við sig mat og
þola loftárásir og mannfall
vegna stríðs, sem það æskti
ekki og gerði sér eigi í hugar-
lund að lykta myndi með sigri
möndulveldanna. Ég hygg, að
fréttir þessar hafi einkum ork-
að mjög á hug minn vegna
þess, að ég þurfti eigi annað
en leggja leið mína út á stræti
Napoliborgar til þess að sann-
færast um sannleiksgildi þeirra.
Niðurlag á morgun.
Áheit til
ÍSlysavarnafélags íslands hafa
borizt frá eftirtöldu fólki: Hall-
dóru 10 kr., N. N. 30 kr., Fanney,
20 kr., Ónefndum 100 kr., Krist-
jáni Jakobssyni 50 kr. og G. S. 100
kr. Samtals kr. 210.00. Beztu þakk
ir. J. E. B.
ADALFUNDUR
Flugfélags íslands H.F., verður haldinn í Oddfellow-
húsinu í Reykjavík miðvikudaginn 31. maí n. k., kl.
2 eftir hádegi.
Dagskrá: 1
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjómin
Fatahrelnsun
Fatapressun
Fljéfnst afgreiðsSa í
bænum
Sækjum.
Laugaveg 7.
Seudustt.
Kennilukonur
Húsmæðraskóla Reykjavíkur vantar á næsta skóla-
ári 3 kennslukonur í matreiðslu og 1 í handavinnu
(fata- og kjólasaumi). Upplýsingar um launakjör og
starf, veitir formaður skólanefndar, Ragnhildur Pét-
ursdóttir, Háteigi, sími 3433, og forstöðukona skól-
ans, frú Hulda Stefánsdóttir, Sólvallagötu 12, sími
1578.
Umsóknir skulu sendar formanni skólanefndar fyrir
20. júní n. k.
Skólanefndin.
Skrifsfofur bæjarins
Austurstræti 16, veróa Eokaóar I
dag allan daginn.
Borgarstjórinn í Reykjavák.
Mosuinpárifstofa lýðveldiskosninganna
Hótel Hekiu er ©pin frá kl. 9--22 dag-
' i
lega. - Slmi 1S21.
INNILEGUSTU ÞAKKIR til allra fjær og nær: félaga
og stofnana, samstarfsmanna minna og vina fyrir rausnar-
legar gjafir, heillaóskir og hvers konar vinsemd á fimmtugs-
afmæli mínu.
Hafnarfirði, 19. maí 1944
Kjartan Ólafsson.
S
^ HJARTANLEGA ÞAKKA ég öllum, sem minntust mín
S á fnmmtugsafmæli mínu með heimsóknum, blómum, skeyt-
^ um og gjöfum.
^ Einar Einarsson
Áskriffarsími Alþýðublaðsins er 4908.