Alþýðublaðið - 27.06.1944, Page 2

ALÞVÐUBLAÐHa
Þriðjudagnr 27.
/í*<iaíí)QB^8toíí0
•'-• a:rÆST«-;.V.Si^'
júná 1944»
stóð óskiptur um forsetakjörið
Hafðc þégar áður lýst yfir við ríkisstjórn-
ina, hvern hann myndi kjósa.
'Frá IþiiTgimjönnuim Alþýðuílokksins hefir ATþýðublað-
. inu . boi’izt. eftirfarandi yfirlýsing:
ITIl.KFNI blaftaskrifa, sem orðið hafa um forsetakjör
á alþingi, shr. síðast grein Gísla Sveinssonar, forseta sam-
einaðs alþingis, þar sem sagt er, að „ef til vill“ hafi þingmenn
úr öllum flokkum skilað auðum seðlum eða greitt öðrum en
Sveini Björnssyni atkvæði, þykir þingflokki Alþýðuflokks-
ins rétt að taka þetta fram:
Forsætisráðherra snéri sér nokkru áður, en alþingi kom
síðast saman, til þingflokkanna, og henti á, að vegna óhjá-
kvæmilegs imdirbúnmgs undir lýðveldisstofnunina og hátíða-
höldin væri nauðsynlegt að fá með nokkrum fyrirvara vitn-
eskju um, hver kosinn yrði forseti. Jafnframt spurðist hann
fyrir um, hvort Alþýðufloklcurinn vildi láta uppi, hvern
þingmenn hans myndu kjósa til forseta. Málið var rætt í
miðstjórn og þingflokki Alþýðuflokksins og sú ákvörðun tek-
in, að st.yðja að kosningu Sveins Björnssonar. Forsætisráð-
herra var síðan tilkynnt ákvörðun þessi og greiddum við
undirritaðir allir atkvæði samkvæmt henni að Lögbergi.
Reykjavík, 23. júní 1944.
Haraídur Guðmundsson, Stefán Jóh. Stefánsson.
Barði Gúðmundsson, Ásgeir Ásgeirssón
Emil Jónsson, Guðmundur í. Guðmundsson,
Finnur Jónsson.
Landsmóf sfúdenfa hvefur fil
norrænnar samvinnu
-<*■
Brýnir jafnframt fyrir þjóðirani, að vernda
þjóðerni sitt fyrir hættum áf erl. áhrifum.
A NNAÐ LANDSSMÓT ís-
lenzkra stúdenta, sem
fiáð var hér í Reykjavík dag-
ana 18. og 19. júní, ræddi
ýonis máJ og samiþykkti m-
a. ályktanir um afstöðu Is-
lendinga til annarra þjóða,
viðnám við erlendum áhrif-
um og' skólamál og sendi
skeyti til norrænna stúdenta.
Ályktanir mótsins fara hér á
eftir:
AFSTAÐAN TIL ANNARRA
LANDA
Rætt var um sjálfstæði íslands
og afstöðu þess til annarra landa.
Framsöguma'ður var Asgeir Ás-
geirsson bankastjóri. Svohljóð-
andi ályktun var samþykkt:
„Landsmót stúdenta haldið 18.
—-19. júní 1944 í Reykjavík lýsir
yfir.því ájiti sínu, að Islendingum
beri að leita vinsamlegrar sam-
vinnu Og viðkynningar við allar
þjóðir.
Sérstaklega vill fundurinn lýsa
yfir því, að. hann telur, að ís-
lenzku þjóðinni beri að leggja
sfund á samvinnu við frænd-
þjóðirnar á Norðurlöndum í
juenningar- og viðskiptamálum
og rækja vel frændsemina við
þær.“
SKEYTI TIL NORRÆNNA
STÚDENTA
Samþykkt var að senda eftir-
farandi skeyti til norrænna stúd-
enta:
„í tilefni af stofnun lýðveldis
á íslandi sendir landsmót ís-
lenzkra stúdenta, haldið í
Reykjavík, norræmnn stúdent-
um bróðurkveðjur og árnaðar-
óskir.
Það er ósk íslenzkra stúdenta
og von, að leiðirnar milli land-
anna opnist aftur hið fyrsta, svo
samvinna og viðkynning milli
norrænna stúdenta geti hafizt
aftur með nýju fjöri.“
VIÐNÁM VIÐ ERLENDUM
ÁHRIFUM
Framsögumaður var Gylfi Þ.
Gíslason dósent. Eftirfarandi
ályktun var samþykkt:
„Landsmóti stúdenta, höldnu í
Reykjavík dagana 18. og 19. júní
1944, er Ijós sú þjóðernis- og sið-
ferðishætta, sem þjóðinni hefir
verið og er enn búin af setu er-
Jends hers í landinu, og beinir
mótið því til ráðamanna þjóðar-
innar að hefjast handa um öflug-
ar aðgerðir til þess að firra þjóð-
ina frekara tjóni af þessum sam-
skiptum en orðið er. Landsmót-
inu er og ljós sú hætta, sem
sjálfstæði og þá um leið þjóðerni
Islendinga er búin af hinum æ
nánari tengslum við erlend stór-
veldi, sem telja sig hafa hernað-
arhagsmuna að gæta í landinu,
og heitir þ.ví á þjóðina alla að
gæta sem bezt sjálfstæðis síns,
þjóðarvitundar, þjóðararfs, tungu
og menningar.
Landsmótið vill beina því til
þeirra stúdenta, sem nú stunda
nám erlendis, að þeir verði æf-
inlega minnugir þeirrar hörðu
baráttu, sem háð hefir verið fyrir
varðveizlu og eflingu íslenzkrar
menningar og lpti ættjörð vora
njóta starfskrafta sinna að námi
loknu. Islenzkt menningar- og
atvinnulíf þarfnast óskipts starfs
allra menntamanna vorra óg í
Frh. á 7. sithi.

Lenging skðlaskyldunnar til
:r:<: m
Sérstök deild viS háskólann, sem annizt loka-
þátt kennaramenntunarinnar.
ísl. barnakennara, sem nú er lokiö.
A TTUNDA fulltrúaþingi Sambands íslenzkra barnakenn-
ara, sem sett var hér í bænum 20. þ. m., lauk síðast-
liðið föstudagskvöld. Auk félagsmála kennarastéttarinnar
fjallaði þingið um fræðslukerfi þjóðarinnar, kennaramennt-
unina, launamál kennarastéttarinnar o. fl. Þingið féllst á til-
lögur milliþinganefndar í skólamálum um lengingu skóla-
skyldunnar og samræmingu skólakerfisins. Það lagði ríka
áherzlu á, að stofnuð verði hið bráðasta deild við háskól-
ann, sem annist rannsóknir 1 uppeldis- og sálarfræði og hafi
með höndum lokastig undirbúningsmenntunar barnakenn-
ara, og vérði námstími kennaraefna þar a. m. k. tvö ár.
. . Þingið sátu 47 fulltrúar af 19
kjörsvæðum, en kjörsvæðin eru
24 samtals. Auk fulltrúanna
mættu á þinginu f jórir menn frá
milliþinganefnd í skólamálum,
þeir Ármann Halldórsson skóla-
stjóri, Ásmundur Guðmundsson
prófessor, Helgi Elíasson
fræðslumálastjóri og Kristinn
Ármannsson menntaskólakenn-
ari. Aðalforseti þingsins var
Karl Finnhogson skólastjóri og
aðalritarar Hermann Hjartarson
kennari og Eyþór Þórðarson
skólastjóri.
Á þinginu var lýst úrslitum
stjórnarkosningar, en stjórn
sambandsins er kosin með al-
mennri kosningu kennara um
land allt. Úrslit kosningarinnar
voru þau, að stjórnin var öll
endurkosin, en hana skipuðu:
Ingimar Jóhannesson (form.)
Arngrímur Kristjánsson, Guð-
mundur í. Guðjónsson, Gunnar
M. Magnúss, Jónas B. Jónsson,
Pálmi Jósefsson og Sigurður
Thorlacius.
Forseti og ritarar kennara-
þíngsins ræddu í gær við blaða-
menn og gáfu þeim upplýsingar
um störf og samþykktir þings-
ins. Fara hér á eftir helztu á-
lyktanir þess.
SKOLAKERFIÐ.
Þingið telur, að skipun sú á
framtíðarskólakerfi landsins,
sem felst í áætlun milliþinga-
nefndarinnar, sé skynsamleg og
muni geta orðið til mikilla bóta
frá því, sem nú er.
Jafnframt vill þingið benda á,
að nauðsynlegt er, að gætt sé
fulls samræmis við próf milli
skólaflokka þannig, að tilskilið
barnapróf (13 ára) veiti fullan
rétt til náms í gagnfræðadeiid-
um, en skipting milli deilda
gagnfræðaskólans verði byggð
á upplýsingum frá barnaskólun-
um um nemendurna.
Þingið telur réttlætanlegt, að
fræðslumálastjórn hafi heimild
til að veita einstökum skóla-
hverfum til sveita, undanbágu
frá gagnfræðanámi 15. aldurs-
árið, ef fræðslumálastjórnin
fellst á, að þess sé þörf. En þá
séu þeir unglingar, er slíkrar
undanþágu njóta, skyldir til að
stunda eins árs nám í löggiltum
héraðs- eða gagnfræðaskólum,
skulu þeir hafa lokið því námi
innan þess tíma, er fræðslu-
málastjórn ákveður.
Frh. á 7. *í0u
Stærsla skip, sem
smíðað hefur verið
hérlendis.
Byggt í skipasmíða-
stööinsii Dröfn í
Hafnarfiröi
S
IÐASTLIÐINN föstudag
var hleypt af stokkunum
í „skipasmíðastöðinni ,Dröfn‘
í Hafnarfirði, stærsta skipi
sem srníðað hefir verið hér-
lendis. Skip þetta hefir 378
hestafla vél og er 184 tonn
brúttó.
iSkipið er eins og áður getur
smíðað í skipasmíðastöðinni
„Dnöfn“ í Hafnanfirði log hefir
hún annast byggingu iþiess að
öllu leyti. Yfirsmiður við bygg-
ingu iþesis var Sigurjón Einars-
son, ien teikningu að skipinu íhaf
ir Haifliði HafliðaiSon skipasimið-
ur í Reykjaivík gert.
Skipið er 'búið nýtízlku sigl-
ingjatækjuim, með 378 (hestaflia
Diesel'vél. Skipið nefnist ,,Edda“
og imun |það fara á síldlveiðar upp
úr næfstu mánaðanmóituim, s'kips
toölfin verður 20 manns og verður
Si'gurður Andnésision skipstjóri á
þvf. Eigandi Eddu er Einar Þor-
gilsson & Co., h. f. í Háfnanfirði
en forstjóri er Ólafur Einansson.
Er petta mikið iskref í framr
fara átt, tovað snertir skipasmíð
ar hér.
Leirvogsá á Kjalaritesi
|N\ AÐ sviplega slys vildi til í
•“^ gær, að maður drukknaði
í Leirvogsá á Kjalarnesi. Mað-
ur þessi hét Kristján Kristjávs-
son og var ættaður frá Dunkár-
bakka í Hörðudal í Dalasýslu.
Hann var vinnumaður í Varma-
dal.
Rristján var að baða sig í ánni
þegar slyisið vildi til. Við stíflu
í ánni er um itveggja metra dýpi.
Frfe. á 7.
pjl'luii > Aii!11
Sigll á færeyskan
trillubáf úti fyrir
Þrír menn faraét
Frlá fréttaritara Alþýðu-
(blaðsins Sigliiifirðj. j á gær
kveldi: . _ '
P ÆREYSKUR triHubátur
varð í dag fyrir ásiglingu
úti fyrir Siglufjarðarhöfn.; Vél-
báturinn Harpa frá ísafirði
sigldi á trillubátinn.. ;Af: fjög-
urra manna áhöfn trillubátsins
fórust þrír mannanna... >■»■ ■:■>
Tveir mannanna, sem fórust
hafa ekki fundizt • enn þá, í en
einn þeirra náðist. paeð lífs-
marki, en létzt á leiðinni í
lanid, var ‘það faðir toinna mann-
anna tveggja, sem drukkhuðu.
Fara hér á eftir nöfn þeirra,
sem fórust: Johan Béck; Martin
Eli Beck og Henin Beék. Fjórði
maðurinn, sá, sem af komst,
heitir Klemens Joharjsen., , ._
Færeyiski báturinn var far-
inn úr höfn á Siglufii;ði og ,lagst
ur fyrir fast úti á firðinum,
þegar vélskipið Harþa frá. ísa-
firði stímaði á hann. Vár bát-
ur þessi nýlega byrjaður að
stunda veiðar hér. .
Sjópróf fóru f ramVi í vdagy æn
ekki er enn fyllilegg. Ijóst, :tneð
hvaða hætti atburðj þennan
hefir borið að. Þrír ménn ýoru
á Hörpu er slysið varð; og kveð-
ast þeir ekkert hafa vitað fyrr
en þeir sjá bátsbrakið'.og>:ilík
mannanna fljóta aftur ,með
skipinu. .
Fánar voru dregnir í hálfa
stöng á Siglufirði ’" í ti'lefni
þessa sviplega slyssi • 'r'
Viss.
Fjölmennur fevenna-
fundur í Rvík krefsf
fullkomins jafnrétt-
is kvenna og karla
LANDSFUNiDI kvpn-na, seœ.
áður ihefir verið getið er
mú lokið,- en síðas'tliðið ifiÖstudags
kvöld, 23. þ. im. var h'aidinn al-
menmur kvennafundur í aðal-
samkomuhúsi bæjarins,,. Iðnó.
Kvenréttinidafélag IsJaads boð-
aði til.ifundarinis og ifélagsfccmui’
þeiss ’önnuðiust állan undirbún-
ing. Florimaður K. R. F. í. setti
‘fundinn, fundarstjóri ,var Svava
Þorleisdóttir.
Funidarielfni voru starfskjör og
starfisisikilyrði hinnar vinnandi
'konu í ölluim stéttuim sama'hbor
ið við karlmennina: í alm. verka
konu vinnu, við þvotta og hrein
gerningar, í iðnaðinuna, á skrif-
stioifunni og við afgreiðsl'uStörf,
aðbúnaður þjóðfélagsins að
einstæðu móðurinni, setm gerist
fyrinvinna heimilis isíns, mögur
leikar imenntakon/unnar tii að
yfirgefa ekki iþað lífsstaitf, secm
toún hieifir valið isér, þótt hún
gerist húsmióðir og móðir, fyrir
sjiáanleg vöntun á hjúlkrunar-
konum í mæstu framtíð vegna
slæmra mámisískilyrða -og ■ hinir
stöðug't vaxandi örðugleifcar hús
Frh. á 7. sdS«.