Alþýðublaðið - 27.06.1944, Qupperneq 7

Þriðjudagur 27. júní 1944.
ALÞYÐUBLAÐIP

Nseturlæknir er í Læknavarð-
stofunni, sími 5030.
' Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki.
Næturakstur annast Bifröst, sími
1508;
ÚTVARPIÐ:
12.10—13.00 Hádegisútvarp.
13.00 Messa í Dómkrkjunni. Setn-
ing prestastefnu (Prédikun:
séra Óskar Þorláksson prest-
ur á Siglufirði. — Fyrir alt-
ari: séra Jón Þorvarðsson
prófastur í Vík og séra Sig-
urbjörn Einarsson prestúr í
Reykjavík).
15.301—16.00 Miðdegisútvarp.
19.25 Hljómplötur: Lög úr óper-
ettum og tónfilmum.
20.30 Synódus-erindi í Dómkirkj-
unni (séra Benjamín Krist-
jánsson prestur í Grundar-
þingum).
21.05 Hljómplötur: a) Kirkjiftón-
list. b) 21.25 Lagaflokkur
nr. 17 eftir Mozart.
f greininni um matstofu
Náttúrulækningafélags íslands, í
blaðinu á föstudag, misritaðist
nafn framkvæmdastjóra matstof-
unnar, stóð þar Björn Guðmunds-
son, en átti að vera Björn L. Jóns-
son, veðurfræðingur.
Hjónaband.
Laugardaginn 24. júní voru gef-
in saman í hjónaband, ungfrú
Steinunn Guðmundsdóttir, Bræðra
borgarstíg 4 og Guðmundur Ragnar
Jósefsson, prentari, Ljósvallagötu
32. Heimili ungu hjónanna er að
Brekkugötu 25, Hafnarfirði.
Ferðafélag íslands
biður þátttakendur í Norður
•landsförinni 1. júlí, að taka farmiða
í dag, annars seldir öðrum á
biðlista.

Sft&i PAÚTCE i»Pl
MTwiiSri sim sBI
„SÚÐIN“
vestur og norður um land til
Þórshafnar seint í þessari viku.
Tekið á móti flutningi til hafna
frá Óspakseyri ti'l Skaga-
strandar síðdegis á morgun
(miðvikudag) og flutningi til
Ólafsf jarðar, Skagafjarðar,
Strandahafjia og ísafjarðar ár-
degis á fimmtudag. Pantaðir
farseðlar óskast sóttir á
fimmtudag.
„ÞÓR“
Tekið á móti flutningi til Pat-
reksfjarðar, Tálknafjarðar,
Bíldudals, Þingeyrar, Flateyr-
ar og Súgandafjarðar fram til
hádegis í dag.
Félagslíf.
c
íþróttamenn!
Æfingar eru á:
Stunnud. kl. 10—12 árd.
Þriðjud. kl. 8—10 síðd.
Fimmtud. kl. 8—10 síðd.
Laugard. kl. 5—7 síðd.
FUNDUR í ST. ÍÞÖKU fellur
niður í kvöld.
M. af 2. sfðu.
Að öðru leyti vill þingið
benda á, að allar líkur hníga að
því, að stórfelldar breytingar
verði á skólamálum víðsvegar
um heim að striðinu loknu. Tel-
ur þingið því nauðsynlegt að
haldið sé opnum leiðum til að
fella þær nýjungar, er fram
kunna að koma og henta h1
um skólaháttum, inn í skóla-
kerfi landsins.
SKÓLABYUGINGAR OG
KENNSLUGÖGN.
1. Fræðslumálastjórninni sé
veitt vald til að skipuleggja
skóla'hverfi sveitanna og á-
kvarða stað skólahúsanna. Bygg
ingu skólahúsanna sé hraðað
svo sem frekast eru föng á, svo
að á næstu árum (eða innan á-
kveðins tírna) hafi öll byggðalög
landsins fengið sitt skólahús.
Byggðalög (eða hreppar) séu
sameinuð eftir því, sem bezt
hentar, þannig, að nemenda-
fjöldi hvers skóla sé miðaður
við starf ekki færri en tveggja
kennara samtímis, jafnvel bótt
ekki sé fullkomlega tilskilinn
barnafjöldi i skólanum sam-
kvæmt núgildandi lögum.
menntaskólum mættu setjast á
deildina og stunda þar vísinda-
nám, en til þess að öðlast rétt
til barnakennslu, yrðu þeir að
bæta við sig því, sem kennt er í
kennaraskóla, kennaramennta-
skóla, eða umfram venbP^vt
menntaskólanám.
Frá sjónarmiði kennarastétt-
arinnar verður að telja það ó-
frávíkjanlega köfu, að r '
til kennslu við barna- og ungl-
ingaskóla, séu miðuð við °:tt og
sama nám, að undanskildum
breytilegum viðbótarkröfum
fýrir kennara í sérgreinum.
Tilraunabarnaskóli sé stofn-
aður. Starfi hann i náinni sam-
vinnu við uppeldisdeild háskól-
ans.
LAUNAMÁL KENNARA.
I. Þnátt fyrir það, að ýmislegt
í tiilögum milliþinganefndar í
la.unamiálum er ekki í fullu sam
ræmi við samiþykktir fyrri kenn
araþinga, l'ítur 8. fulltrúaþing
S. í. B. svo á, að í tillögunum ’fel
ist svo miklar endurbætur varð
andi laun barnakennara, að þing
ið samlþykkir þær óbreyttar sem
kröfur kennarastéttarinnar.
II. Fulltrúaþingið skorar á fé-
2. Brýna nauðsyn ber til þess
að bæta mjög húsakost heiman-
gönguskólanna í sveitum, kaup-
túnum og bæjum. Við endur-
byggingu þeirra húsa, eða ný-
byggingar, sé þess gætt, að
húsin séu sem hagkvæmust og
fylli þær kröfur, sem gera verð-
ur til nýtízku skólahúsa og er í
samræmi við fullkomna kennslu
hætti.
Þess sé vel gætt við bygg-
ingu húsanna, að auðvelt sé að
breyta þeim og auka við þau
eftir því sem hentugast þykir
á hverjum tíma. Húsrúm barna-
skóla í hverju skólahverfi
landsins sé miðað við það, að
hver deild skólans hafi sina eig-
in stofu til afnota út af fyrir sig,
svo að aldrei þurfi tvær eða
fleiri deildir að nota sömu
kennslustofu. Skorar þingið á
milliþinganefnd að halda fast á
þeim málstað.
3. Þingið leggur áherzlu á
það, að sérhver skóli sé búinn
nauðsynlegum og hentugum
kennslutækjum og hafi fræðslu
málastjórnin vald til þess að
skylda skólanefndir til að kaupa
þau tæki, — þar á meðal
kennslúbækur — er hún fyrir-
skipar til notkunar.
4. Þingið er í meginatriðum
sammála tillögum milliþinga-
néfndar í skólamálum um náms-
bækur, og vill ákveðið og ein-
dregið árétta, að aðalnámsbæk-
ur barnanna séu stuttar, en þó
ljósar og skýrar um þau megin
þekkingaratriði, er krafizt verð-
ur vegna hinna fyrirhuguðu
samræmdu • landsprófa, enda
verði jafnframt gefnar út ítar-
legar lesbækur í hverri náms-
grein.
UPPELDISRANNSÓKNIR
OG KENNARAMENNTUN.
Leggja ber ríka áherzlu á, að
hið bráðasta verði stofnuð deild
við háskólann, sem annist rann-
sóknir í uppeldis- og sálarfræði
og leiðbeiningar i þágu íslenzkra
skólamála. Verði 3—4 sérfræð-
ingar þar fastir starfsmenn hið
fæsta og fengnir til útlendir
menn, ef nauðsyn þykir bera til.
Deild uppeldisvísinda hafi
með höndum lokastig undirbún-
ingsmenntunar barnakennara,
og verði námstími kennaraefna
þar, tvö ár hið minnsta.
laga S. I. B. að beita áhrifum
sínum, pólitísikum og persónu-
legum, tiil iframgangs láunatil-
lögunum t. d. með félagssam-
þylklkitum, áiskorunum á einstaka
aíþingismenn og iþingflokka,
blaðasikriifum og öl'lum lögleg-
um ráðiuim, er líkleg þykja til
árangurs. Felur þingið einnig
stjórn S. í. B. og ritstjórn
Menntamiála að taka málið til
meðiferðar og beita sér fyrir
framgangi þess.
III. 8. ifulltrúáþing S.Í.B. vek
ut athygli ríkisstjórnar og al-
þingis á því, að nú 'þegar hafa
margir kennarar horfið frá
sitarfi sínu og enn fleiri neyð-
ast tiil að ofbjóða starfskröft-
um s’ínuím við ímarglhiáttuð auka-
störf og iþað mun halda áfram,
verði ekki Ikennarastéttinni, ;þeg
ar á væntanlegu ihaustþingi,
tryggð þau kjör, sem gert er náð
fyrir í tillögum milliþinganefnd
ar í launamálum. Bendir þing-
ið í iþessu sambandi á þá stað-
reynd, að siíðaistliðinn vetur voru
um 70 skóláhéruð án kennara
með kennaréttind'um oig aðsókn
að Kennaraskóla íslands fer
þverrandd.
IV. Ef állþingi iskyldi ekki
leysa launamlál kennara á viðun-
andi ihátt þegar á þessu ári, þá
felur 8. 'fulltrúaþing S. I. B.
stjórninni að hefja þegar mót-
mæ'lalbarláttu á þann Ihiátt, sem
hún telur vænlegasta til árang-
urs.
STARFSMENN HINS . OPIN-
BERA HEIMTA VERKFALLS-
RÉTT.
8. fulltrúa þing S. í. B. telur
með öllu óverjandi, að opinberir
starfsmenn njóti ekki sama
réttar og aðrir launamenn í
landinu, sbr. lög frá 3. nóv.
1915, um verkfall opinberra
starfsmanna.
Þess vegna skorar fulltrúa-
þingið á B. S. R. B. að beita sér
fyrir því, að framangreind lög
verði numin úr gildi, þegar á
Alþingi því, er saman kemur í
haust.
Kennarapról í íslenzk-
um fræðum
Inntökuskilyrði í uppeldis-
deild háskólans gæti verið próf
frá fjögra vetra kennaraskóla
eða kennaramenntaskóla, og
mætti í þeim efnum fikra sig
áfram eftir því sem reynslan
leiddi í ljós, að bezta gæfi
raun. Stúdentar frá almennum
TVEIR MENN hafa nýlokið
kennaraprófi í íslenzkum
fræðum við Háskóla íslands.
Það eru þeir: Eiríkur Kristins-
son með 1. einkunn (102VÓ ’stig)
og Snæbjörn Jóhannsson með 1.
einkunn (90Vá stig).
Jarðarför sonar míns og bróðúr okkar,
Magnúsar Sveinssonar,
fer fram miðvikudaginn 28. þ. m. og hefst með húskveðju að heim-
ili okkar, Ásvallagötu 69, klukkan 2.30.
Jarðað verður frá Dómkirkjunni.
Sigríður Magnúsdóttir. Axel Sveinsson. Kjartan Sveinsson.
Presfasfefnan hefsl í
dag
O RESTASTEFNAN hefst hér
* í Reykjavík i dag, og mun
standa yfir í þrjá daga, eða til
fimmtudagskvölds, og verður
sett í kapellu Háskólans kl. 4
e. h., eftir að guðsþjónusta og
altarisganga hefir farið fram í
Dómkirkjunni.
Dagskrá prestastefnunnar yfir
alla dagana er sem hér segir:
Þriðjudaq 27. júní:
Kl. 1 e. h. Guðsþjónusta í Dóm-
kirkjunni. Séra Óskar Þorláks-
son, Siglufirði, prédikar. Alt-
arisþjónustu annast séra Jón
Þorvarðarson, Vík, og séra Sig-
urbjörn Einarsson, Rvík. Alt-
arisganga. (Guðsþjónustunni
útvarpað.)
Kl. 4 e. h. Prestastefnan sett í
kapellu Háskólans.
Kl. 4¥2 e. h. Biskup ávarpar
prestaná og gerir gerin fyrir
starfi kirkjunnar á liðnu
synodus-ári.
Kl. 6¥2 e. h. Kosning nefnda.
Kl. 8V2 e. h. Opinbert erindi í
Dómkirkjunni. Séra Benjamín
Kristjánsson á Laugalandi. (Er-
indinu útvarpað.)
Kvennafundurinn í
Iðnó á fösfudag
Frh. af 2. síðu.
móðurinnar tiil sjiávar og sveita,
á því að fá 'hjálp við heimils-
störfin, erfiðleikar, sem nú eru
bliáttáfram orðin eitt af vanda-
miálum þjóðfélagsins.
Ræðukonur á fundinum voru
alls 17 að tölu.
Elítirgneindar ályktanir voru
gerðar á fundinum:
Almennur kvennafundur hald
inn í Reykjavík, 23. júní 1944
ályktar:
1. að skora á al|þingi að í vænt
anlegri stjórnarskrá hins í;s-
lenzka lýðveldis sé bomum
tryggður réttur til jafns við
karla og að tryggt verði að rétt-
ur móðurinnar verði ekki fyrir
borð borinn.
2. a) að sjálfsögð krafa ás-
I'enzkra kvenna, er að þeim sé
tryggður aðgangur að öllum iðn-
greinum að jöfnu við karla.
b) að konur fái isömu laun og
karlar fyrir sömu vinnd, og jafna
möguleika itill ihækkunar í starfa.
3. að iskora á ríkiisstjórnina
að beita sér fyrir að nú þegar
verði hafinn undirbúningur að
byggingu hjúkrunarkvenna-
skóla Íslands samkv. frumvarpi
til laga er iheillbrigðisistjórnin hef
ir lagt ifyrir álþingi. Skortur á
lærðum hjúkrnuarkonum er þeg
ar orðinn svo tiilfinnanlegur í
landinu, að fyrirsjáanlegt er að
loka verður sjúkralhúsum og
heilbrigðisstöfnunum, sem jþeg-
ar eru fyrir, en ólhugsandi að
hefja rekstur nýrri stofnana, ef
þetta vandamál verður ekki
leyzt í niáinni framtíð.
Fundur þessi var haldinn fyr-
ir troðfullu húsi áheyrenda og
virtis't rfkja sterfc eining hjá
konunum um málefni sín.
Annar landsfundur
stúdenla
Frh. af 2. síðu.
þeim efnum helzt, þar sem vér
erum lengst frá markinu.
En „Islendingar viljum vér
allir vera“ og með sameiginlegú
átaki mun oss takast að treysta
svo grundvöllinn undir menn-
ingarlífi voru, að vér getum að
nýju talizt í fremstu röð sjálf-
stæðra menningarþjóða.“
SKÓLAMÁL
Framsögumaður var Ágúst H.
Bjarnason prófessor. Svohljóð-
andi ályktun var samþykkt:
„1. Meiri áherzla sé lögð á
það í barnaskólum að kenna sem
bezt en kenna sem mest.
2. Barnafræðslu sé lokið með
prófi 12—13 ára barna.
3. Til viðbótar komi 2ggja ára
skyldunám, og verði þannig
skólaskyldan framlengd um eitt
ár frá því, sem nú er, og ljúki
með unglingaprófi.
4. Unglingar, sem vilja stunda
meira nám, getá haldið því áfram
í gagnfræðaskólum, að héraðs-
skólum meðtöldum, og tekið það-
an inntökupróf í menntaskóla
og aðra sérskóla eftir eitt ár, en
gagnfræðapróf (miðskólapróf)
eftir tvö ár.
5. Menntaskólarnir verði fjögra
ára samfelldir skólar og skiptist
í deildir eftir fyrsta námsárið.
6. Svo fljótt sem kostur er á,
verði stofnuð kennaradeild við
háskólann, er annist rannsóknir í
uppeldisfræðum og útskrifi
kennara.
7. Inntökupróf í menntaskóla
og aðra sérskóla séu landspróf.
Prófdómendur við stúdentspróf
séu skipaðir samkvæmt tillögum
háskólaráðs.“
Þing Slórstúku ís-
lands sefl á Akur-
eyri í gær
FERTUGASTA og fjórða
þing Stórstúku ísiands
var sett lá Akureyri í gær kl.
5 s.d.
Þingið er haldið á Akureyri
að þessu sinni, vegna þess að á
þessu ári varð reglan 60 ára, én
fyrsta stúkan hér á landi var
stofnuð á Akureyri 10. jan.
1884, og þótti því sjálfsagt
vegna þessara merku tímamóta,
að halda þingið í stofnbæ góð-
templarareglunnar hér á landi.
Fjöldi manns, bæði fulltrúa
og gesta, hefir farið norður, til
þess að vera við þinghaldið
Stórstúkuþingið mun að
þessu sinni vera mjög hátíðlegt
vegna afmælisins.
MaSur drukknar í
Leirvogsá.
Frh. af 2. síðu.
Þar lá Kristján á botni árínnar,
þegar henmenn bar þar að um
þrem klukkustundum síðar og
var þó örendur. iHermennirnir
náðu upp lífcinu og fluttu það til
bæjar.