Alþýðublaðið - 12.11.1944, Qupperneq 3

12. nóv. 1944.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ______________________________ 3
Fitt deiluefni enn
(hurchiil og Eden komnir til Par-
ísar til viðræðna við de Gaulie
Mikil hátíðahöld í París, Briissel og Róm á
vopnahlésdagisin
V
WINSTON CHURCHILL forsætisráðherra Breta og Anthony
Eden, utanríkisráðherra hans voru í gær í París í hoði de
GauIIes á vopnahlésdaginn. í för með þeim var Sir Alexander
Cadogan, varautanríkisráðherra. Þetta er í fyrsfe skipti síðan
1940, að Churchill kemur til Parísar. Þeir lögðu blómsveig á
gröf óþekkta hermannsins í Sigurboganum og voru viðstaddir
hersýningar. Síðan hófust viðræður þeirra við de Gaulle og aðra
franska áhrifamenn. Frakklandi hefir verið hoðið sæti í Evrópu-
ráðinu svonefnda, en í því eiga sæti Bretland, Rússlands og Banda
ríkin.
P YRIR FÁUM DÖGUM bár-
^ þær fréttir út um heiníinn,
að stjórnin í íran hefði sagt
af sér vegna einhverrar olíu-
deilu við Rússa, eins og látið
var í veðri -vaka í útvarps-
hregnum um þetta mál. Það
virðist í fljótu bragði ekki
najög merkilegt mál á þess-
am viðburðaríku tímum, að
stjórnin í íran segi af sér,
annað eins hefir skeð. En að-
dragandi þessa máls er með
þeim hætti, að ekki er úr vegi
að kynna sér það nokkru nán
ar, og það er ekki hvað sízt
lærdómsríkt fyrir þá, sem
unna rétti smáþjóðanna og
vilja, að yfirgangur og kúgun
eigi ekki að ráða öllu í heim
inum er fram líða stundir.
BLAÐIÐ „Observer", sem þykir
aneð áreiðanlegustu frétta-
blöðum Bretlands víkur að
þessu máli fyrir nokkru og
kemur þar með upplýsingar,
ssem vakið ’hafa allmikla at-
bygli þeirra, sem vilja hafa
það, er sannara xeynist. Blað
ið greinir frá því, að Rússar
iiafi farið fram á það við
stjórnina í íran, að þeir fái
©inkaleyfi til olíuvinnslu í
Sandinu. Áður en lengra er
' fealdið, er rétt að minnast
þess, að Rússland er með olíu
auðugustu löndum héims og
því þegar í stað grunsamlegt
að fara fram á olíulindir íran.
Iranstjórn svarar málaleitan
eða kröfu Rússa á þá leið, að
iiún vilji ekki veita neinu
íríki sérréttindi um olíu-
vinnslu í landi sínu. Málið
1 hefði þar með átt að vera út-
rætt.
W RÁÐAMÖNNUM í Moskva
iinnst það ekki. Þeir eiga
toeira í pokahorninu. Þeir
foera það þá á stjórnina í íran,
1 að hún hafi torveldað flutn-
inga um landið á láns og leigu
vörum til Rússlands, en eins
eg kunnugt er, hafa miklar
birgðir frá Bandaríkjunum
verið fluttar um Persaflóa og
íra» til Rússlands. Ekkert
Kggur fyrir, sem bendir til
þess, að ásökun Rússa sé á
rökum reist, enda ætti það
að hafa verið hægúr hjá fyrir
Rússa og Breta, sem hafa
setulið í landinu að sjá um,
að vörur þessar kæmust ó-
Saindrað á áfangastað. Þá
®r það og í meira lagi grun-
samlegt, að ásökun þessi skuli
ekki toma fram fyrr en nú.
Hún er bersýnilega átylla,
dulbúin hótun Moskvastjórn-
arinnar, sem sjaldnast hefir
verið í vandræðum með að
£nna ásakanir á hendur þeim,
se*» hún vill ná tangarhaldi
á.
BLÖÐIN í Moskva lögðust öll
á eina sveif um það að gera
íranstjórn tortryggilega.
Gamli söngurinn bergmálaði
á öllum ritstjómarskrifstof-
mo. í Moskva um, að þessi
artjóm væri f jandsamleg Rúss
ua og mera að segja var full-
yrt, að hún nyti ekki stuðn-
feigs írönsku þjóðarinnar. Að
('■ ajélfsögðu ætti það að vera
Sókn Paffons:
Baitdaríhjamewi
kreppaaS Metz
17 ÉLAHERSVEITIR Pattons
® sækja að Metz úr mörgum
áttum, en eru komnar næst borg
inni úr suðaustri. Sókn her-
sveita hans tefst ekki svo mjög
af viðnámi Þjóðverja, heldur er
það slæmt veðurfar, sem tor-
veldar aðflutninga. Rigning og
aurbleytur hafa tafið bifreiðir
hans og vélahergögn. Þjóðverj-
ar hörfa undan, en hafa komið
fyrir jarðsprengjum víða.
Þjóðverjar viðurkenna, að
þeir hafi orðið að hörfa frá
Chateau Salins, en þar er Banda
ríkjamenn eru komnir næst
Þýzkalandi, hafa Þjóðverjar
gert snörp gagnáhlaup og virð-
ast ekki ætla að láta undan síga
þar fyrr en í fulla hnefana. Til-
kynnt er, að tveir þýzkir njósn-
arar hafi verið handsamaðir á
þessum vígstöðvum og skotnir.
O ÆNSK blöð skýra frá því,
^ að sennilega verði allir í-
búar í Vestur-Finnmörku í
Norður-Noregi fluttir suður á
bóginn nauðugir viljugir. Oslo-
arútvarpið hefir skýrt frá því,
að Þjóðverjar séu nú í óðaönn
að eyðileggja ýmis mannvirki í
Hammerfest, en íbúarnir höfðu
áður verið fluttir þaðan. Mátti
heyra miklar sprengingar það-
an í fyrradag og reykjarmökkur
grúfði yfir bænum og nágrenni
hanns.
(Frá norska blaðafulltrúanum).
* Þeir Churchill og Eden flugu
í stórri farþegaflugvél til Par-
ísar, en Spitfireflugvélar voru
þeim til verndar. Auk þeirra
voru með í förinni kona Churc
!hills og Mary, dóttir hans. De
Gaulle tók á móti þeim á flug-
stöðinni, en mikill mannfjöldi
fagnaði Churchill, er hann sást
á götum borgarinnar. Fyrst var
hátíðleg athöfn við Sigurbog-
ann til minningar um óþekkta
hermanninn og vopnahlésdag-
inn, en síðan hafði de Gaulle
boð inni og var þar margt stór
menna. Auk þess fóru fram
miklar hersýningar, og gengu
raðir hermanna fram hjá
Churchill og de Gaulle. Meðal
gesta við þetta tækifæri var
Giraud hershöfðingi, en þýzka
útvarpið hefir verið að skýra
frá því, að hann dveldi í Sviss
og sæti á svikráðum við de
Gaulle.
í tilefni af vopnahlésdegin-
um var einnig haldin minning-
arathöfn í Brussel. Voru þar
lagðir blómsveigar á gröf ó-
þekkta hermannsins, en her-
menn, þar á meðal brezkar sveit
ir, gengu fylktu liði um götur
borgarinnar. Bandaríkjamenn
höfðu einnig1 minningarathöfn í
Meuse-Argonnekirk j ugarðinum,
en þar hvílir fjöldi amerískra
hermanna, sem féll í fyrri heims
styrjöldinni.
í Rómaborg var dagsins
einnig minnzt með því, að brezk
ar, amerískar og franskar her-
sveitir gengu fylktu liði fram
hjá Feneyjahöllinni, en þaðan
var Mussolini vanur að halda
æsingaræður sínar yfir mann-
fjöldanum á torginu fyrir fram
an höllina. Minningarathöfn
fór einnig fram í Algier.
einkamál íranbúa, hverja J
stjóm þeir kjósi sér og ætti
ekki að koma Moskvamönn-
um við. En á hinn bóginn
hefir ekki, svo vitað sé, frétzt
um nein alvarlegan ágrein-
ing um stjórnarfar íranbúa
að undanförnu, enda færi þá
bezt á því, að þeir réðu fram
úr honum sjálfir.
ENDIRINN á þessu verður svo
sá, eins og fréttir síðustu daga
bera með sér, að íranska
stjórnin segir af sér. Ekki er
örgrant um, að hún hafi orð-
ið að fara frá völdum vegna
hótana Rússa. Rússneskt setu
lið er í landinu og íran er ná-
grannaríki Rússlands og að-
staða Rússa í alheimsstjórn-
málum ef sterk um þesar
mundir. — Þegar þetta er
ritað, er ekki gott að vita,
hverju fram vindur í þessum
málum. En ef málið er litið
sanngjörnum augum, virðist
svar íranstjórnar, að veita
engum sérréttindi um olíu-
vinnslu í landinu, eiga full-
kominn rétt á sér.
OLÍUMÁLIÐ í íran, eins og
þetta mál hefir verið nefnt,
er í raun réttri algert auka-
atriði. Það er naumast olíu-
lindirnar einar, sem Moskva-
stjómin ágirnist. Það er yfir-
Frh. á 6. síðu
Eystrasall
Kortið sýnir Eystrasalt (Baltic Sea), sem Þjóðverjar hafa
hótað að gera að hernaðarlsvæði, og löndin sem að bví liggj a
Þjcðverjar lýsa aiif Eyslrasalt
nú hernaðarsvæði
Svfar métmæla ©g segja, að PJóSverjar beri
ábyrgð á afleiðingunum
JÓÐVERJAR hafa lýst yfir því, að þeir muni skoða
Eystrasalt og Helsingjabotn sem ófriðarsvæði og muni,
ef þeir telja þess þörf, sökkva skipum á þeim slóðum fyrir-
vai-alaust.
í tilefni af þessu hefir sænska stjórnin mótmælt þessu harð-
lega við sendiherra Þjóðverja í Stokkhólmi og lýst yfir því, að ef
sænskum skipum, sem njóta hlutleysis, verði sökkt, verði Þjóð-
verjar að taka afleiðingunum af því og muni Svíar grípa til sinna
ráðstafana ef Þjóðverjar gera alvöru úr þessu.
í sambandi við þessa frétt hef*
irblaðinu borizt eftirfarandi frá
sænska sendiráðinu í Reykjavík:
Þýzka stjórnin hefir tilkynnt
sænsku stjórninni 9. þ. m., að
hernaðarsvæði Þjóðverja á
Eystrastalti haf-i enn verið fært
út, þannig að það snertir á
mörgum stöðum sænska land-
helgi. Segir í tilkynningu Þjóð-
verja að hvert það skip, sem
fyrir hittist á þessu svæði eigi
á hættu að verða fyrir skothríð
fyrirvaralaust.
í tilefni af þessu .hefir sænska
stjórnin í dag (11. nóv.) sent
þýzku sendisveitinni í Stokk-
hólmi harðorð mótmæli, þar sem
lögð er áherzla á, að sænska
stjórnin skoði hinar þýzku að-
gerðir skaðvænlegar fyrir lög-
lega hagsmuni Svía og neita, að
Þjóðverjar hafi leyfi til þess
að hefja skothríð á sænsk skip,
sem fari yfir takmörk hins
þýzka hernaðarsvæðis.
Forstjóri þýzku ferðaskrif-
stofunna í Stokkhólmi, Gossler
barón, hefir verið handtekinn og
mun verða vísað úr landi, þar eð
starfsemi hans getur ekki talizt
samrýmanleg öryggi Svíþjóðar,
Frá Danmörku:
40 þýzkar fiugvélar
spreagdar f loft upp
ÍÐASTLIÐINN föstudag
unnu danskir frelsisvinir
mesta skemmdarverkið til þessa
er þeir ollu óskaplegum spjöll-
um á þýzka flugvellinum Aal-
borg-West við Lindholm. Flug-
vélaskýli, sem í voru 30 Junker
flugvélar eyðilagðist með öllu
og annað skýli með 10 flugvél-
um skemmdist mikið.
Auk þess var liðsforingjaskáli
sprengdur í loft upp og munu
margir foringjar hafa farizt og
loks eyðilagðist viðgarðarstöð
með dýrmætum áhöldum og
tækjum.
rT< RYGVE LIE, utanríkisráð-
herra Norðmanna átti £
fyrradag langt viðtal við Dek-
anozov, varautanríkisfulltrúa
Rússa. Viðræður þeirra voru
hinar vinsamlegustu. Andvord,
norski sendiherrann í Moskva.
var einnig viðstaddur.