Alþýðublaðið - 28.12.1944, Blaðsíða 5

Fímmtudagur 28. dcs. 1944
ALÞYÐUBLAÐ3Ð
Nokkur orð um friðsöm jól — jólaveður — öræfi — einstæð-
inga — skriðdrekaorustu, elda sem brenna og íhugunarverða
staðreynd.
Blómarósir selja stríðsskuldabréf.
Myndin af þessum sex amerísku blómarósum var tekin, er þær lögðu af stað í ferðalag til
þess að selja stríðsskuldabréf. Þær heita, talið frá vinstri til hægri: Lorraine Bernier frá
Ridgewood í New Jersey; Shirley Page frá Raltimore; Willett Smith frá Dallas; Dorothy
Williams frá Dallas; Ruth Gillan frá Long Island í New York og Rusty Gilbert frá Brooklyn.
' \
Jólasáimurinn Heims um bói
urinn af himni”
GREIN ÞESSI, sem hér er þýdd úr tímaritinu Reader’s Di
gest er sögukjami bókar austurrísku skáldkonunnar
Hertha Pauli, Silent Night, og fjallar um það, hvemig sálm-
urinn Heims um hól varð til í Austurrískxi f jallabyggð fyrir
hundrað tuttugu og sex árum og hvernig fjögur ung systkin
frá Tíról báru hann fyrsta áfangann á frægðarhraut hans.
Nú er bannað að syngja sálm þennan í ættlandi hans, en eigi
að síður er hann sunginn í löndum kristinna þjóða og á enn
erindi til allra þeirra, sem þrá frið á jörð og velþóknun með
mönnunum, eins og hinn fagri boðskapur jólanna.
ETTA voru friðsöm jól í
Reykjavík, líkast til frið-
sömustu jól, sem Reybvíkingar
hafa átt í nokkra áratugi. Slökkvi
Jiðið var aldrei kvatt út og lög-
regluþjónarnir gátu hlustað á aft
ansönginn í dómkirkjunni í ró og
næði, eða horft á jólaljósin inn
um gluggana í upplýstum húsun-
um á aðfangadagskvöld, því að
hvergi var ófriður, hvergi slags-
mál, að minnsta kosti voru þeir
ekki kallaðir til að stilla til frið-
ar eða skakka leikinn.
BORGIN var klædd hvítum
skrúða, jólasnjó af beztu ,,sort“,
varla sást á dökkan díl nema á
einstaka gangstétt, þar sem hita-
veitan bræddi snjóinn og gerði
greiðfærara fyrir börnin, sem
hlupu til ömmu og afa, sem biðu
eftir heimsókn á aðfangadags-
kvöld, því að nú voru þau orðin
ein eftir allt skvaldrið í heila
mannsævi — og ef maður opnaði
útvarpið kváðu við jólasálmar, org
elsláttur og söngur, eða lesnar
voru jólasögur, ferðasögur og ljóð.
UNDANFARIN fimm ár hefir
um jólin brugðið fyrir mig mynd-
um sem hafa grópast í vitund
mína betur en flest annað: ein-
manalegir hermenn, svartklæddir
sjóliðar eða brúnklæddir landher-
menn, sem hafa hangið á húsa-
görðum, staðið á götuhornum eða
rölt um göturnar og mænt upp í
gluggana, einstaklingar utan úr
löndum, sem ekkert heimili hafa
átt, nema óhrjálega bragga eða
svarta skipsskrokka á höfninni, en
hafa þr'áð að komast inn á heim-
ilin í birtuna, til fjölskyldnanna,
að jólatrénu.
EN HVERNIG,! sem á þvi stend-
ur,, sá ég enga slíka mynd á þess
um jólum. Þess vegna finst mér
llka ef til vill að þetta hafi verið
kyrrlátari jól en flest önnur, sem
ég hefi lifað á síðustu árum. Það
bar minna á flugvéladyn og bif-
reiðaskrölti — og nú heyrði ég
ekki morgunkvaðningu hersveitar
innar, sem hefir búið skammt frá
mér í mörg ár, lúðurþytinn, sem
hefir vakið mig næstum á hverj-
um morgni í fjögur ár. Ef til vill
er hann þagnaður fyrir nokkru,
en ég tók fyrst eftir því að hann
hafði ekki vakið mig á jóladags-
morgun.
UM JÓLIN talaði ég út á land.
Á annan jóiadag, þegar veðrið var
hér stillt og bjart talaði ég til af-
skektrar sveitar. „Það er ofsa veð-
ur hérna. Það er ekki stætt úti.
Það er grenjandi hrið. Viltu heyra
veðrið?“ sagði vinur minn og svo
heyrði ég gnýinn eins og í fjarska,
að vísu daufan en ótrúlega þung-
an, hríðarbylinn, sem hamaðist um
sveitabæinn í 300 kílómetra fj'ar-
lægð frá höfuðstaðnum. Og það
var einis og geigur væri í orðum
vinar míns er hann lýsti veðrinu.
ÍSLENZK sveit um jóhn — og
ég sá fyrir mér alla afskekta
sveitabæi í hvítri auðninni, þar
sem þeir kúrðu í byljum imdir
fjallinu eða á hólnum, með sína
jólagleði og jólaljós. Og ég fór að
hugsa um það hversu dásamleg
uppfynding útvarpið væri sem
gæti flutt til þessara einstæðinga
við öræfin aftansöng og jólagleði
héðan úr hötfuðstaðnum, gamah-
mál og barnaspil.
E.N ÞAÐ FLUTTI okkur líka
utan úr heimi fréttir um strið og
styrjöld. „Mikil skriðdrekaorrusta
var háð á aðfangadagskvöld í
Belgíu.“ Og ég sá fyrir mér log-
andi skriðdrekana, fallbyssulog-
ana, limlesta menn og aðra,
stökkva í báli út úr skriðdrekun-
um, út í snjóinn, til að reyna að
slökkva í sér. Þetta var að eins
ein mynd. Það logar um allan
heim, nema hér. Þetta eru sjöttu
stríðsjólin.
HAFIÐ þið munað eftir því um
þessi jól, að það var ekki hægt
að hefja styrjöldina fyrr en búið
var að tæta sundur kirkjmia, reka
prestana út úr þeim og setja aðra
í staðinn, gera kirkjuna að áróð-
uirstæki ofstækiaflokks og berja
niður verkalýðshreyfinguina og
jafnaðarstefnuna? Fyrst var ráð-
ist á þetta tvent í Þýzkalandi og
er kraftur þess var brotinn var
hægt að hefjast handa með hitt:
styrjöld og stríð.
ÞETTA er staðreynd og hún er
athyglisverð. Þessu mega menn
aldrei gleyma, því að í skilningn-
um á þessu felst fyrirheit mann-
kynsins um frið og hamingju. Það
er mannúðin og réttlætistilfinning
in, samúðin milli mannanna og
skilingurinn á aðstöðu og kjörum
hvers og eins, sem lýsir fólkinu til
bjartari tíma. En trúin á hatrið og
ofstækið brennir sál þess eins og
eldamir á aðfangadagskvöld
brendu hermennina í Belgíu.
Hannes á horninu.
ETTA var síðla dags 'hinn ■
*■ 24. desembermánaðar það |
herrans áx 1818. Faðir Jósep
Mohr sat einn síns liðs inni í
skrifstofu sinni á prestssetrinu
í Hallein, sem er lítiM én æva
forn bær í austurrísku Ölpun-
um, og las í heilagri ritningu.
Börnin höfðu verið full eftir-
væntingar allan daginn, því að
þetta var aðfangadagur jóla, og
þau áttu að fá að hiýða mess-
unni, er sungin yrði um lág-
nættisbilið. Þau flyikktust nú
til bæjarins úr öllum áttum eft
ir ísi lögðum vegum og stígum.
Og þau lýstu sér leið með kyndl
um, svo að séð frá Ilallein líkt-
ist gervallur dalurinn geysi-
stóru jólatré með hundruð log
andi kerta á greinum sínum, er
bærðust í blænum.
En athygli unga prestsins
beindist eigi að ljósadýrð um-
hverfisins. — Biblían lá opin á
eikarborðinu fyrir framan
hann, og hann var í þungum
þönkum að búa sig undir ræð-
una, sem hann ætlaði að flytja
við guðþjónustuna. Hann las að
nýju frásöguna um hirðana úti
í haganum og það, er engillinn
kom til þeirra og mælti: „Yður
er í dag írelsari fæddur, sem er
Kristur drottinn í borg Davíðs
U
Faðir Mohr var hér komihn
lestrinum, þegar hann var ónáð
aður þann veg, að einhver
kvaddi dyra hans. Hann reis á
fætur og lauk upp dyrunum.
Andspænis honum stóð bónda-
kona, er hafði sveipað þykku
sjali um herðar sér. Hún flutti
prestinum þau tíðindi, að konu
fátæks kolavinnslumanns, sem
bjó.í afskekktu koti hæst uppi
í fjöllunum, hefði fæðzt barn
um daginn. Og nú höfðu for-
eldramir gert konu þessa á fund
prestsins til þess að biðja hann
að koma og blessa barn þeirra,
svo að því mætti verða langra
og hamingjuríkra lífdaga auðið.
Faðir Mohr varð innilega
hrærður, þegar hann kom inn í
rökkvað, hrörlegt kotið þar sem
hin unga móðir hvíldi á hinum
tötralega beði sínum með gleði
bros á vörum og sofandi barnið
í faðmi sér. Þar var raunar ekk
ert sem minnti á jötuna í borg
Davíðs, en þó vitjaði sú hugsun
huga prestsins, að orðunum, er
hann las, þegar ,bóndakonan.
kom og ónáðaði hann, hefði ver
ið beint tii hans. Á heimleiðinni
sá hann kyndlaljós kirkjugest-
anna rjúfa myrkurhjúpinn og
heyrði kirkjuklukkurnar
hringja til tíða í öllum bæjum
fjær og nær.
Það gerðist sannnefnt krafta-
verk í lífi föður Mohr þetta
kvold. Þegar hann hafði sungið
rnessu, lokaði hann sig inni í
skrifstofu sinni á nýjan leik og
freistaði þess að festa á blað frá
sögn um það, sem fyrir hann
hafði borið. Og hvernig sem á
því stóð, urðu orðin að ljóðlín-
um, og þegar dagur rann, komst
faðir Mohr að raun um það, að
hann hafði ort Ijóð um nóttina.
Á jóladaginn samdi svo vin-
ur hans, Franz Xavier Gruber,
sem var söngkennari við skól-
ann í Hallein, lag við ljóð hans.
Nokkrum börnum varð geng
ið framhjá húsi Grubers og
heyrðu þá séra Mohr syngja
bar saman. Kirkjuorgelið var í
ólagi um þessar mundir, svo að
þeir vinirnir urðu að sætta sig
við söngraddir sínar og gítar,
sem Gruber lék á.
„Hvað skyldi það svo sexn
gera til,“- mælti Gruber. „Guð
heyrir áreiðanlega til okkar,
enda þótt orgelið vanti.“
En hvorugan þeirra grunaði
á þessari stundu, að á þessum
minningardegi fæðingar Krists,
hefði til orðið ódauðlegur jóla-
söngur drottni til dýrðar, sálm-
ur, er sunginn yrði í öllum lönd
um heims, þar sem jólin eru há-
tíðleg haldin, og því síður að
það yrði hlutskipti fjögurra
barna að bera hann fyrsta á-
fangann á frægðarbraut hans.
| M. á 6. síðu.
lUGLÝSIÐ í ALÞÝDUBtADINU