Alþýðublaðið - 28.01.1945, Page 4

«
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunnadagur 28 janúar 1945.

Crtgel ...dl: Alft f t.«r).>kV«i-Uia
j
Ritsijá-i: Steíán Pétu<•*»•..>»> *
Rltstjórn og afgreiOsla i A1 \
ýSuhúsinu viB Hve. íisgntu ‘
Símar ritstjórnar: 4°C1 og 490J *
?fmar afEVViðslu: 4900 og 4906.
Veró í lausasölu 40 aura.
AlþýBuorentsmiBjan hi.
„Leynivopn" Alþýðo-
blaðsins
ÞAÐ er vissulega athyglis-
vert að lesa skrif Þjóð-
viljans í tilefni Dagsbrúnar-
kosninganna þessa dagana.
Mun mörgum verða það á að
gera sér í hugarkmd, aíð Eggeorti
Þorbjarnarsyni, „niðursetningn
um í skrifstofu Dagsbrúnar“,
verði lítið úr verki fyrir félag
það, sem falið hefir honum trún
að. Slíkt munu Dagsbrúnar-
menm þó varla gráta, því að
„umboðsmaður Brynjólfs" ger
ii sig þá vonandi ekki sekan um
BtórhœtitaiiLeg gjLappaskot gagin
vart félaginu á meðam. Hitt er
svo annað mál, hvoi*t Eggert
vinnur ekki sjálfum sér mest
ógagn með níðskrifum sínum
um félaga sína. En auðvitað er
hann fús til slíkra illvirkja, þeg
ar „kennifaðirinn“ skipar, enda
ekki af miklum drengskap að
taka, svo að kommúnistum gat
varla tekizt mammivalið öllu bet
ur. t
Eggert Þorbjarnarson skrifar
langa grein í Þjóðviljann í gær
og gerir þar einkum Jón S.
Jóneson, varadbrmamnsefni B
listans að umræðuefni. Fróðlegt
væri að láta fram fara um það
skoðanakönnun, hvort hlutlaus
um og skynbærum mönnum
myndi takast að finna eina ein
ustu miálsgrein í þessaxi ritsamð
„niðursetningsins“, sem ekki
JÍefði lýgiimál að geymia. Og
harðir eru þeir húsbændur í
„Stalingrad" við Skólavörðu-
stág, seim etja fífi.inu Eggerti
Þorbjarnarsyni á . forað slíks
málflutnings og fram kemur í
grein hans í Þjóðviljanum í
gær.
En þar með er ekki lexía
kommúnistablaðsins í gær Dags
brúnarmönnum til handa öll.
Annar kommúnistapiltur, sem
nú mun eiga frama von af hálfu
hinnar nýju stjórnar Alþýðu-
sambandsins, birtir þar og dag-
skipun til Dagsbrúnarmanna.
Og drengurinn vill svo sem
vanda dagskipunina! Hann
hyggst krydda hana nioíkikrum
vel völdum tilvitnunum í
frægðarsögu síðasta Alþýðusam
bandsþings og fráfarandi Dags-
brúnarstjórnar. Og það væri
synd að segja, að hann kynni
ekki fræðin og mundaði orð-
brandinn vígalega!
Koarumúnis'ta.piíltiu'iínn reyn
ir að gef a í sikyin í grein þessari
að Alþýðuflokksmenn og aðrir
lýðræðissinnar í Dagsbrún séu
að vinna núverandi ríkisstjórn
grand með því að hafa lista í
kjöri við stjórnarkosninguna í
félagi sínu. Fer varla hjá því,
að lesenduim Þjóðviljanis finn
ist til um slíka hugkvæmni o<*
slíka málafylgju! En sé listi lýð
ræðissinna í Dagsbrún tilræði
við núverandi ríkisstjórn, hvað
mætti þá segja um „hirðisbréf*
Brynjólfs og framkomu komm-
unista á síðasta Alþýðusam-
bandsþingi? Og hvernig í ó-
sköpunum á að vera mögulegt
Hallgrímur Jónsson:
Avarpslifill fslenzkra kvenna
ARIÐ 1926, 8. júní kom til
umræðu á landsfundi
kvenna ávarpstitill kvenna.
Frummælandi var frú Halldóra
Bjarnadóttir. Gat hún þess, að
um víða veröld væri nú sú
breyting að ryðja sér til rúms,
að allar konur, giftar sem ógift
ar, hefðu sama ávarpstitil í
ræðu og riti og væri það eitt af
jafnréttiskröfum nútímans.
Margar konur tóku til máls,
er frummælandi hafði lokið
máli sínu. Tillaga frá frú Hall-
dóru Bjarnadóttur var borin
upp og samþykkt með öllum
greiddum atkvæðum gegn einu.
En tillagan var þannig:
„Annar landsfundur kvenna
leggur til, að allar fullorðnar
konur íslenzkar, giftar sem ó-
giftar, séu nefndar og skrifaðar
frúr.“
Þá bixtist álit nokkurra norð
lenzkra kvenna um þetta efni
í „Norðurlandi.“ Komast þær
þannig að irði:
„Einkennilegt er, hver ósam
‘kvætmini á sér stað um notkuin
titla, og þó enn einkennilegra,
hve um þetta er þagað og lítið
gert til þess að koma því í betra
horf. Viljum við í línum þeim,
er hér fara á eftir gjöra ljósari
grein fyrir þessu og koma fram
með ákveðnar tillögur.
Allir karlar, giftir og ógiftir,
ern nefndir og skrifaðir herrar
á hvaða stöðu, sem þeir eru, og
hvort sem þeir eiga heima í
ikaiupstað eða saæit. þéssu er öðriu
vísi farið um konurnar. Þegar
þær eru ógiftar, eru þær nefnd
ar ungfrúr, ungfreyjur, jung-
frúr og frökenar. Mestur hefð-
artitill er fröken. en til hans er
og oft gripið, þegar um eldri,
ógiftar komir er að ræða, og
menn eru farnir áð veigra sér
við að kalla þær ungfrúr.
Giftu konurnar hafa einkum
tvo titla: frú og húsfrú. Frúar
titillinn hljóta kaupstaðakonur
því nær undantekningarlaust
og svo embættismannakonur.
Sveitakonur giftar bera aftur
allar húsfrúartitilinn, þó að
þær hafi aldrei verið nema hjú.
Missi nú konurnar menn sína,
missa þær um leið frúar eða I
húsfrúartitilinn. Þá heita þær |
að telja fólki trú um, að það sé
tilræði við ríkisstjórnina eða
einingu verkalýðsfélaganna, að
tveir listar séu í kjöri við stjórn
arkosningu í verkalýðsfélagi?
Gerir manntetrið sér í hugar-
lunid, að (kioimimjún.istar ráðd nú
verandi ríkisstjórn og verka-
lýðsfélögin séu búin að bera fyr
ir borð lýðræði og skoðana-
frelsi? Og sé hér um að ræða
tilræði af hálfu Alþýðuflokks-
manna og annarra lýðræðis-
sinna, hvað mætti þá um komm
únista segja fyrr og síðar og
þeirra tilræði?
„Verkalýðsleiðtoginn“ Sig-
uæfftur Guffmison, gieitiur trúlega
sofið í náðum eftir að hafa feng
ið meðmæli Guðmundar Vigfús
sonar. En Sigurður fann sig þó
ekki sterkari en það á svelli
kosningabaráttunnar, að hann
kvaddi sér ekki hljóðs á síðasta
Dagsbrúnarfundi til þess að
ræða ágreiningsmálin, þrátt
fyrir ítrekaðar áskoranir. Það
skyldi þó aldirei haifa á það skort,
að hamn treysrti málsitað sánum?
Nema honum hafi ekki unnizt
tími til þess að búa sig undir að
flytja tölu í félagi sínu vegna
, annríkis á alþingi!
Guðmundur Vigfússon fleipr
ar um það, að Alþýðublaðið og
Alþýðuflokkurinn búi yfir
,fLeynivop[num‘ ‘ varðamdi Dags
ekkjufrúr eða ekkjur eftir sama
mælikvarða og áður voru þær
nefndar frúr og húsfrúr. Þessi
skipting á titlum kvenfólksins
er blátt áfram hlægileg. Mun
ekki einn nægja eins og á karl
mönnunum? Er nauðsynlegt að
gjöra grein fyrir því með titl-
um, hvort konan er gift eða ó-
gift, hvort hún er úr sveit eða
kaupstað?
Auk þess, hve þetta er hlægi
lega heimskulegt, getur það og
alið undarlega flónskulegan.
hroka í fólki. Má setja hér
stutta skrítlu sem dæmi:
Maður einn í sveit fékk lítil-
f jörlega stöðu launaða úr lands
sjóði. Konan hans hafðd ætíð
verið nefnd húsfrú og nú gætti
enginn þess að nefna hana frú.
Þetta sárnaði manninum, sem
vonlegt var, því að í kauptúni
skammt frá hétu auðvitað allar
konurnar frúr. Hann gat þess
því einu sinni við kunningja
sinn, að þetta væri í raun og
veru ranglæti, því að einu frúm
ar um þessar slóðir væri konai
sín og konan póstsins, því þeir
væru e'inu menn í grendinni,
sem fengju laun sín beint úr
' landssjóði!! Fjölmargar aðrar
skrítlur mætti til tína, er mynd
azt ihatEa af þessu titlaitiogi, en
. þetta mun látið nægja hér.
En niú eMd koaninin tími táfl.
að leggja þessa fávizku niður?
Mun ekki nægja að nefna allar
konur frúr, án þess að skeyta
ung-, hús- eða ekkju- framan
við? Að minnsta kosti er það á-
kveðin tillaga frá ofckur, að svo
sé gjört, því að frú er stutt,
fallegt og alíslenzkt orð.
Nú má búast við að sumum
finnist þessi uppástunga óvið-
veldin. Sumum ungfrúnum eða
frökenunum þykir, ef tii vill,
hart aðgöngu að hugsa til þess,
að einhverjum kynni að detta
í hug, að þær séu giftar, eða
frúnum kunna að þykja brotin
réttindi sín með því að blanda
þeim svo saman við „sauðsvart
an almúgann".
Þá höfum við aðra tillögu
fram að bera, en hún er sú, að
karlmennirnir séu þá flokkaðir
á sama hátt: ógiftir karlar nefn
ist ungherrar eða jungherrar,
brúnarkosningarnar. Drengtetr
ið langar að kynnast þessum
„leyaiiviapnúm“ Gg vegna þess
að hér er um ungan mann að
,ræða, sem ekki hefir átt þess
kost að aifila sér þeirrar fræðslu
um stjórnmál og verkalýðs-
mál, sem nauðsynleg verður að
teljast hverjum þeim, ■ sem
starfa vill í þjónustu verkalýðs
samtakanna og skrifa um verka
lýðsmál, er sfcylt að verða við
tilmælum hans. — Alþýðublað
ið býr yfir þeim „leynivopn-
um“, að það mun í framtíðinni
sem hingað til hafa baráttuna
fvrir frelsi, menningu og fram
forum efst á stefnuskrá sinni.
Það amuin: berjasit gegn einræð
isanda og ofríkishyggju hvaðan,
issim bún keoniur, og bverrar ætt
ar, sem hún er. Og það mun sér
í lagi lfiggja áherzlu á það að
vara verkalýð íslands við óvin
uan hanis og vísa honum veg
inn að takmarki jafnaðarstef-
unnar, til frelsis, jafnréttis og
bræðralags. En því takmarki
verður ekki náð fyrr en hús-
bændur Guðmundar Vigfússon
ar hafa hlotið sinn verðskuld-
aða dóm.
En mikið má Guðmundur
Vigfússon vaxa að vizku áður
en Stalin getur af honum lært
hveamig seonija skuili dagiskipaín
ir!
giftir aftur á móti herrar og
húsherrar eftir því, hvort þeir
væu embættismenn og kaup-
staðarbúar eða sveitamenn. Sá,
er misst hefði konu sína, ætti
þó að heita efcfcjulhierra eða ekfc
ill Með þeesu er líka samkvæonni
náð. En þá væri tekinn upp á
ný gömul, óviðfelddn venja, því
að fyrrum var tízka að flokka
karla með titlum líkt og enn
á sér stað um konur. Fínnst
okkur ólíkt skemmtilegra að
taka upp þann siðrnn, að allar
konur hafi sama titil.
í sambandi við þetta mætti
benda á, hvað ójþarft er að nota
orðið kennslukona, enda kemur
þar fljótt fram ósamkvæmni,
þá er konur hafa ýmsum opin-
berum störfum að gegna. Setj-
um svo, að þær sé læknar, sýslu
menn, hreppsnefndaroddvitar
o. fl. Mundu þær þá nefndar
lækningakonur, sýslukonur,
oddvitakonur eða oddkonur o.
s. frv. Ólíklegt er það. Kenn-
ari er ágætt orð og virðist geta
staðið, hvort sem karl eða kona
á hlut að máli.“
(Nokkrar frúr á Norðurlandi.)
Nú hefur alþingismaður,
Jónas Jónsson, vikið að þessu
móli nýlega og er á sama máli
og þeissar vitm koniur og víð
isýruu menn sem við onáliinu hafa
áður hreyft.
Farast þingmanninum þann-
ig orð:
T SAMBANDI við flugsamn-
* inginn við Bandaríkin I
Norður-Ameríku minnist Vísir
í fyrradag á það, hvemig ís-
land sé undir það búið að taka
á móti erlendum ferðamanna-
straum, sem líklegur sé eftir að
stöðugar flugferðir hefjast milli
Amerífcu og meginlands Evrópu
með viðkomustað á íslandi. Vís
ir segir:
„Um þessar mundir er gamall
draumur íslendinga, um að kom-
ast nær öðrum þjóðum, að rætast.
Með samþykkt alþingis um að
gera samninga við eitt mesta stór
veldi veraldar um flugferðir yfir
ísland, er fengin nokkur trygging
fyrir að leiðin í loftinu milli
tveggja aðal meginlanda heimsins
liggi um ísland í framtíðinni. í
sambandi við þessar flugferðir er
eðlilegt allra hluta vegna að gera
ráð fyrir, að hingað liggi mikill
straumur erlendra gesta. Til þess
eru margar ástæður. í fyrsta lagi
er hin sérkennilega og viður-
kennda fegurð landsins, sem aðr-
ar þjóðir kynnast nú eftir ýmsúm
leiðum, þótt ekki sé unnt að segja
með neinum sanni, að íslendingar
sjálfir geri neitt verulega til að
kynna landið og töfra þess. Auk
þess er hér ýmislega annað, sem
ferðlangurinn gimist. Má þar
meðal annars minna á laxveiðina,
sem hér er mikill og áreiðanlega
getur stóraukizt í framtíðinni, og
í stuttu máli sagt, er margt, er
gierir senhilegt, að ísland verði
ferðamannaland í framtíðinni. En
hvernig er midirbúningurinn und-
ir þessi viðskipti við erlenda ferða
menn af hálfu íslendinga?“
Um það segir Vísir í grein
sinni:
Auglýsingar,
sem birtast eiga t
Alþýðubíaðicu,
verða að vera
komr.ar til Auglýs-
iiiffaskrifstofunnar
í Alþýðuhúsinn,
(gengið íl~. fri
Hverfisgötu)
fyrlr kL 7 a® kvöSdl.
Sími4906
„Það gegnir furðu, að þær
mörgu konur, sem beitt hafa
sér fyrir jafnrétti kvenna gagn
vart karlmönnunum, skuli ekki
haifa leitaat við að rétta hluta
kynsystra sinna að því er snert
ir sameiginlegt ávarpsheiti
ikiveama1. Uon ikaría er haft ávarps
orðið „herra“ frá fermingar-
aldri til æviloka. •Skiptir þar
engu, hvort maðurinn er í
sveit eða bæ, kvæntur eða ó-
fcvæntur, ríkur eða fátækur,
voldugur eða vesæll. En um á-
varpsheiti kvenna gildir óþörf
margbreyttni. Gift kona í sveit
heitir „húsfreyja“, en „frú“ í
fcaupstöðum og kauptúnum. Ó-
gift stúl'ka heitir „ungfrú“, jafn
vel eftir að hún er orðin há-
Frh. af 6. síðu.
„Eitt af því, sem allir ferða-
menn á langferðalögum gera kröfu
til, er góð gistihússþjónusta. Sam
tovæmt almennri reynslu í þeim
efnum, er það fyrsta verk þeirra,
er hugsa sér að gera viðskipti við
ferðamenn, að koma upp sem hent
ugustum gisti- og veitingastöðum.
í sambandi við hina nýju flug-
leið yfir ísland til Evrópu hafa
Svíar, til dæmis, þegar hafizt handa
um byggingu mikilla húsakynna,
er notast eiga í þessu augnamiði,
rétt hjá einum stærsta flugvellí
Svíþjóðar. Hér hefur hins vegar
ekki bólað á neinum eðlilegum á-
huga í þeim eínum, þótt vitað
hafi verið um langt skeið, að þessi
mól væru á döfinni og myndu
koma til framkvæmda innan
skamms. í höfuðborginni er að-
eins eitt gistihús, sem þannig er
hyggt, að það getur veitt lang-
ferðamönnum viðunandi gistiþjón
ustu. Þetta gistihús annar varla
eftirspurn innlendra manna og er
því ekki aflögufært um húsrúm
eða aðra þjónustu fyrir útlend-
inga. Má því segja með sanni, að
ekki sé eitt einasta gistihús á land
inu, er geti annazt þessa sjálf-
sögðu þjónustu, sem er algerlega
undirstöðuatriði þess, að íslending
ar geti látið erlendum ferðamönn
um' líða hér svo vel, að þeir telji
það þess virði að koma hingað.“
Þetta er fullkomlega línjabær
hugvekja og þótt fyrr hefði
komið. En nú þola framkvæmd
ir í þessum efnum engan drátt.
&XXX»OOOOöOf
Olbrelðið Alpýðublaðið!