Alþýðublaðið - 03.02.1945, Blaðsíða 5

Langardagar 3. íehrúar 1945
ALÞYÐUBLAÐIÐ
En nokkur orð um leikritið sem allt af hefur verið deilt
um — Neyðarráðstöfim í Þýzkalandi fyrir aldamót —
Bréf um birtingu á nöfnum.
BRÚÐUHEIMILIÐ hefur allt
af vakiS miklar deilur og rifr
ildi, enda var ég í gær að aðvara
ráðríka og eigingjarna eiginmenn
við því að fara með kúgaðar kon*
ur sínar, leikföngin sín, íkom-
ana sína, lævirkjana sína á Brúðu
heimilið, því að það gæti valdið
vandræðum í heimilunum. Nokk-
ru fyrir aldamótin, þegar 'Brúðu-
heimilið var sýnt í Berlín vakti
það svo miklar deilur að á veit-
ingarhúsum neyddust eigendurair
til þess að setja spjöld á borðin
þar sem stóð: „Þess er vinsam-
lega óskað að forðast sé að ræða
um Nóru.“ En svo nefndist ieikrit
ið í þýzkri þýðingu.
ANNARS HAFÐI IBSEN
vegna ýmis konar vandræða, sem
leikritið hafði valdið í ýmsum
löndum neyðst til að semja annan
endi á það en þann sem hann
samdi upphaflega og leikin er hér.
Sá endir var á þann veg, að Nóra
sneri aftur á þrepskildinum
„vegna baráanna" — og þar með
fór „allt vel“ — og heimilið sundr
aðist ekki. En lélegri er sá endir
og ekki í samræmi við byggingu
leikritsins. — Annars er óþarfi að
vera með neinar aðvaranir. Það
seldist þegar upp á sjöttu sýn-
inguna — á laugardaginn. En allir
þeir mörgu, sem ekki fá tæki-
færi til að sjá lei'kritið geta fengið
að heyra það á laugardagskvöld,
því þá á að leika það í útvarpið.
KETILRÍÐUR GAMLA hefur
ekki skrifað mér bréf í nokkrar
vikur, en frá henni hef ég oft á
undanförnum árum fengið mörg
ágæt bréf, vel skrifuð, djörf í hugs
un og máli og hún er ekki* bangin
við að segja meiningu sína gamla
konan án þess að hún liggi á þvi
lúa lagi að reyna að sveigja að
einstaklingum af persónulegri ill-
kvitni, en það hefur alltaf verið
eitt helzta verkefni mitt að vera
á verði gegn slíku fólki. Hér er
athyglisvert bréf frá Ketilríði.
„KÆRI HANNES MINN! það
eru nokkrir dagar síðan þú ræddir
um það vandamál í dálki þessum.
hvort birta ætti nöfn þess fólks
í blöðunum sem dæmt er skil-
orðsbundið. Um þetta hafa fleiri
rætt sín á milli en þið blaðamenn
irnir, og sumum 'okkar virðist nú
að stundum væri sjálfsagt að birta
nöfn, en þá er nú vandinn að velja
úr. En yrði nú ekki einmitt það
til þess að þessi verknaður yrði
síður framinn“
„ER EKKI LÍKA hlífzt við, að
nefna nöfn þeirra sem dæmdir eru
óskilorðsbundið t. d. birtu blöðin
nýlega dóm, þar siem maður var
dæmdur fyrir skírlífisbrot með
systur sinni, barni á 14. ári, ég
sá ekki neitt nafn nefnt, og maður
kannast nú ekki við marga glæpi
verri. Eða finnst ykkur það
ónauðsynlegt að stúlkur geti varað
sig á svona pilti nieð því að
(þekkja þó nafns hans. Ég veit
fátt verra en að svívirða barn, hvað
þá systur sína. Að svívirða börn
hefur komið fyrir hér á landi,
og löngu áður en herinn steig hér
á landi, sem maður hefur nú frek
ar búist við þess háttar af. Mér hef
ur alltaf fundizt að allvægt væri
farið með slíkan glæp, ef annars,
væri myndast við að hegna fyrir
nokkurn verknað“
„ÉG VEIT NÚ EKKI hvernig
þessum málum er háttað, hvort
blöðunum er bannað að birta nöfn
þess fólks sem dæmt er fyrir
verstu glæpi. Ég sárvorkenni
þeim sem eru aðstandendur þéirra
sem breyta svona, en það er því
ekki hægt að taka tillit til þess
þegar um verstu verknaði er að
ræða. Þá er nú ýmislegt fleira
sem þyrfti að athuga, t. d. þegar
auglýst hefur verið eftir ungum
stúlkum er vanta og búist er við
liti eða augum, eða sér einkenn-
um á vexti eða göngulagi. Oft-
ast geta þessar lýsingar átt við
hundruð af stúlkum enda er þá
að hafi lent á glapstigum þá er lát
ið duga að lýsa lit á kápunum og
máski háralit, engin lýsing á and
gizað á og talað um og svo sleg-
ið föstu, að þeð séu þessar eða hin
ar og saklausar stúlkur mega svo
búa að þessum orðstí og aðstand-
endur fá auðvitað sinn skerf, því
að aldrei heyrast nöfn þeirra, er
hlut eiga að málum. Ég verð nú
að segja það að þessi mildi er
farin að ganga nokkuð langt.“
,dWÉR HEFUR STUNDUM dott
ið í hug hvort ekki gæti stafað
hætta af því, að gefa ekki upp
nöfn þeirra sem dæmdir eru fyrir
að aka vögnum fullir. Kemur það
ekki fyrir að þeir fái sér vagn
og keyri hann jafnvel þó ekki séu
óll skilríki í lagi. Svo er nú þetta
að lögin eiga að ganga jafnt yfir
og ef að þeim er ekki hlýtt þá á að
hegna þeim sem brjóta þau. „Með
lögum skal landið byggja en með
ólögum eyða.“
Framh. á 6. síðu.
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrifenda
í eftirtalin hverfi:
Bergþórugötu og
Meðaiholt
Álþýðublaðið. — Sími 4900.
Amerísk risaflugviiki yfir Maríaneyum
RisaH'uigivinki Bamdarúkjiaimiainna eru niú farin a5 igeaiaiat rttíðir igestiir yfir Japan. Fljlúga þau
þauigað lamigaa- leiðir friá eyjunuimi í Kyrrahafí, sem bamdamiecrm exiu búnir að vimna aftur, svo
og frá’ Klína. Hér á myndimnii sést sveit aimerískra ráisalflluigjvirtkja yfir Mariarbeyjuna, ^ir>n-m
(þeirra eyjaklalsa í Kynralhiaifí., sem nálæigastir erru Japan.
Augnabliksmyndir frá Japan
Á LEIKHÚSINU
VÖLD eitt í júni, árið 1&32
•fórum við, konan min og ég
í Kabuki — Zu-leikhúsið í boði
Mr. Otani, sem er forseti ein-
hvers stærsta leikarasambainds
ins í Japan og hefur í umsjá a.
m. k. 30 leikhús og 450 kvik-
myndahús í landinu. Hvert ein
asta sæti leikhússins var skip-
að, en salurinn er mjög st-ór.
Leiktjöldin og búningar leikar-
anna voru af vönduðustu gerð
og virtist ekkert til sparað. öll
kvenhlutverk voru leikin af
karlmönnum. Sýning þessi var
að miklu leyti viðhafnarsýning
fyrir leikarann Kikugoro, sem
þarna lék meistarastykki sitt.
Margir léikaranna voru komn-
ir út af gömlum leikaraættum.
Kikugoro var sömuleiðis út af
merkri leikaraætt.
í leik hans voru ekki mikil
svipbrigði á andlitinu. Leikur
hans virtist aðallega fólginn í
viðeigandi hreyfingum höfuðs
handa og fóta, — það var
dans. Leikritið hét „Dans ljón-
anna.“
Hreyfingar Kikugoros, þar
sem hann lék.unga fagra stúlku,
voru reglulega viðkunnanlegar.
Hinn japanski dans er að mörgu
leyti svo ólíkur dansi vestrænna
þjóða, að vesturlandabúum
mörgum hverjum finnst alls
ekkert í hann varið. En sumir
venjast honum fljótt. Fyrir Ja-
panina er hann næstum því heil
agur.
Söguþráðurinn í leikritinu
„Dans ljónanna" er nauðaó-
merkilegur. Þjónustustúlka er
valin til að framkvæma
„ljónadansinn“ til þess að
bjarga kastalavirki frá ósigri.
Eftir langt bænaraus fæst hún
til þess að dansa. Hún dansar
verulega vel. Hún heldur á ljóns
haus í hendinni, en umhverfis
hana dansa tvö „fiðrildi“ —
sem vildu fylgja henni í dans-
inn, En þannig fer að lokum,
að „fiðrildin“ koma henni í á-
lagaham, — hún verður að
ljóni, — fær gullið fax og ljós-
brúnan feld; síðan upphefur hún
hinn tryllingslegasta dans. Und
ir dansinum leikur hljómsveit
tónverk, sem stöðugt verða vilt
^3. REIN þessi er skrifuð eft
” ir frásögn amerisks
sendiherra í Japan á árun-
um 1932—1941. Eru hér
fjórar sögur sem hann velur
sem angnabliksmyndir af líf
inu þar í landi eins og það
kom hinum vestræna manni
fyrir sjónir.
Greinin er nokkuð stytt í
þýðingunni.
ari og viltari, unz yfir lýkur.
Hljómsveitina skipa átján
menn, klæddir í japanskan
slopp. Þeir sitja á upphækkuð-
um palli neðan við leiksviðið
og snúa að áhorfendunum. Þriðj
ungur þeirra syngur eða raular
á meðan hinir leika á hljóðfær
in. Tónlistin gengur ekki bein-
línis í eyrun á vesturlandabú-
um. Hún er fjarlæg okkar tón-
list; — allt annarrar tegundar.
Og eftir að hafa hlustað á þess
konar hljómlist í heila klukku-
stund, hefi ég fengið höfuðverk.
Og ekki bætti dansinn úr skák.
Áhorfendurnir fylltust tryllings
legum æsingi, — og ég skildl
það ofur vel. Hér var um
skemmtun að ræða, sem var eft
ir þeirra skapi.
Milli þátta fór Mr. Otani með
okkur bak við tjöldin og þar
vorum við kynnt fyrir hinum
mikla leikara Kikugoro, þar
sem hann stóð í leikskrúcia sín
um, ljónsbúningnum. Þannig
var hann á mynd sem var tek
in þarna af honum ásamt okk-
ur. Síðan tók Otani okkur með
sér inn í veitingasal leikhússins
og bauð okkur að borða með sér,
ásamt tveimur af meðstjórnend
um hans. Á borðinu voru steng
ur með japönskum og amerísk
um fánum. Mér varð hugsað
til þess, hversu ólík menning
Japana og Ameríkumanna er.
Mér fannst í raun og veru ekk
ert líkt með iaoönskum leikhús
um og amerískum, — svo ég
tali ekki um hinn þjóðlega dans
og tónlist.
í SILKIVERKSMEÐJU
Það hafði lengi verið í ráöx,
Katagura-silkiverksmiðjuna.
l erð mín hafði verið undirbúin
af forstöðumönnum verksmiðj-
unnar, sem tóku á móti mér er
ég kom þangað. Við gengum í
gegn um vélasalina og athug-
uðum iðnaðinn eftir því sem
hægt var á örstuttum tíma.
Fjöldi stúlkna gætti spunavél-
anna og hafði hver stúlka um-
sjón með mörgum vélum. Okk
ur var sýnt hvernig silkivefnað
urinn fer fram, allt frá þvi, að
silkið er undið ofan af silki-
púpunni unz það er orðið að
þræði, sem notaður er í hvers
konar fíngerðan vefnað. Þarna
fnátti sjá silkiþræði, sem þó
veru tæplega sjáanlegir með
berum augum, svo fín'ir voru
þeir. A þessum tíma voru 92
prósent af silkiframleiðslu Jap
ana flutt til Bandaríkjanna.
Stúlkurnar sem þarna umju,
urðu að fara með hendurnar of
an í vatn sem er 150 gráður á
Fahrenheit, til þess að skola
silkihespurnar. Hendur þeirra
voru rauðar og sprungnar af
hitabreytingunni. Stúlkurnar
höfðu meira en nóg að gera, svo
ekki sé fastar að orði kveðið,
og stundum gat maður tæplega
fylgzt með störfum þeirra, því
þær þurftu oft að fara úr einu
í annað. í vinnusölunum voru
hátalarar, en í gegnum þá voru
gefnar ákveðnar fyrirskipanir
og séð vandlega um það, að eng
in stúlka fengi tækifæri til þess
að hvíla sig brot úr sekúndu.
Samt voru stúlkurnar látnar
hætta eitt andartak, þegar við
gengum inn í verksmiðjuna, til
heiðurs við komu okkar. En að
því búnu var gefin fyrirskipun
um, að vinnan þyrfti að halda
áfram af kanpi, til þess að á-
ætlunin héldist.
MIÐDEGISVEIZLAN
Nokkrum vikum seinna var
ég boðinn til miðdegisveizlu á
hið undurfa'gra heimili Osaws-
ættarinnar. Osaw er verzlunar
maður, forstjóri verzlunarfyrir
tækis og umboðsmaður erlendra
kaupsýslumanna.
Ég mun nú með nokkrum
orðum segja frá miðdegisveizl-
unni.
Framh. á 6, alðu.