Alþýðublaðið - 28.03.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÆ)
Miðvikudagur 28. marz 1945

Útgeíandi Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu
Símar ritstjórnar: 4901 og 4902
Símar afgreiðslu: 4900 og 4906
Verð í lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjan h. f.
Bjðrn
Hafnfirzkur foruslumaður
nnesson fimmf
Flokkur auðu seðl-
anna og forsefakjörið
ÞAÐ er nú vitað, að Sveinn
Björnsson verður í kjöri
við forsetavalið í vor. Og jafn
framt er það vitað að enginn
annar verður á kjöri. Sveinn
Björnsson verður því sjálfkjör
inn forseti íslands næstu fjögur
ár.
Þessum tiðindum er hvar-
vetna tekið feginsamlega. Flest
um er orðið það Ijóst, hve margt
mælir með þessum manni í
æðstu tignarstöðu þjóðarinnar
umfram alla aðra núlifandi
Islendinga; og það vekur á-
nægju, að Alþýðuflokkurinn,
Framsóknarflokkurinn og Sjálf
stæðisflokkurinn skuli 'hafa
beitt sér fyrir því og stillt svo
til, þrátt fyrir allan stefnumun
þeirra í milli, að fleiri yrðu ekki
í kjöri, svo að hann mætti verða
sjálfkjörinn. Á það er almennt
litið sem þroskamerki og ein-
ingar um það, sem mestu skift-
ir, þó að deilt sé um flest ann-
an.
*
Ein hjáróma rödd þurfti þó
að heyrast um þetta mál áður
en því væri til lykta ráðið. —
Flokkur auðu seðlanna við for-
setakjörið á Þingvelli í fyrra-
sumar þurfti endilega að gefa
sérstaka yfirlýsingu um afstöðu
sina og gera það með þeim
smekklega hætti, eða hitt þó
heldur, sem honum er lagið.
Ekki svo að skilja, að Sósíal-
isíaflokkurinn þyrði í þetta
sinn, að skera sig með öllu úr,
svo bersýnilega, sem 'hann hef-
ir þó langað til þess. Sósíalista-
flokkurinn, segir í yfirlýsing-
unni, sem birtist í Þjóðviljan-
um á sunnudaginn, er að vísu
„ekki fylgjandi kosningu núver
andi forseta, en mun ekki beita
sér fyrir framboði gegn honum.“
Og svo koma ástæðurnar, sem
Sósdalistaflobkurinn færir fyrir
þeirri ákvörðun: „Fjöldasamtök
þjóðarinnar hafa ekki séð á-
stæðu til þess,“ segir í yfirlýs-
ingunni, ,,að koma sér saman
um frambjóðanda, og Sósíalista
flokkurinn álítur nú sem fyrr,
að eigi sé brýn ástæða fyrir
flokkinn að g.rípa ‘fram fyrir
hendur þeirra“; og „út á við
er það nokkur kos'tur,“ segir
ennfremur í þessu plaggi, „með
an lýðveldi vort er að festast
í sessi, að sýna þá þjóðarein
ingu, er fram kemur í þvi, að
forseti lýðveldisins sé sjálfkjör
inn.“
Svo mörg eru þau orð í yfir-
lýsingu Þjóðviljans um afstöðu
Sósíalistaflokksins til forseta-
kjörsins.
&
Ef f Iokkur auðu seðlanna við
forsetakjörið ,í fyrravor hefir
með slíku plaggi ætlað að gera
þjóðinni einhverja skiljanlega
grein fyrir því, að hann sker
sig nú ekki með öllu úr eins
og í það sinn, þá mun honum
að vísu hafa tekizt það, með
Frh. á 6. síðu
FIMMTUGUR verður í dag
Björn Jóhannesson forseti
bæjarstjórnar Hafnarfjarðar,
og fulltrúi hjá Bæjarútgerð-
inni.
Björn er Húnvetningur að
ætt en fluttist ungur með for-
eldrum sínum til Hafnarfjarð-
ar og settist þar að, og hefir
átt heima þar siðan. (
íslenzkir kaupstaðir, og sjáv
arþorp, hafa á þessum árum
velflestir skipt gersamlega um
svip. Frá því að vera fámenn
fiskiþorp, með einhæf og frum-
stæð atvinnuskilyrði, hafa þau
mörg vaxið upp í að verða
myndarlegir bæir með fjöl-
breytt skilyrði til góðrar af-
komu. íbúatala þessara staða
hefir vaxið og vaxið ört. „Inn-
flytjendurnir“ utani af lands-
byggðinni hafa þá að mjög
verulegu leyti sett svipmót sitt
á bæina, þvi að viða hafa þeir
orðið fleiri en heimamennirnir
og látið mikið til sín taka í þeirri
þróun, sem þar hefir átt sér
stað. Hafnarfjörður er einn
þessara staða. Og hann hefir átt
því láni að fagna, að þangað
hafa flutt ýmsir ágætism<-nn,
tekið sér þar varanlega bólfestu,
kunnað hág sínum vel og lagt
af mörkum nytjastarf fyrir
aldna og óborna.
Björn Jóhannesson er einn
þessara ágætu manna.
Hann kom að vísu til Hafn-
arfjarðar ungur og fátækur af
þeim fjármunum, sem mölur og
ryð grandar, en þeim mun rik
ari af áhuga og hugsjónum, sem
hann, því betur, hefir séð ræt-
ast, og verða að veruleik, ó-
venjulega margar.
Verkalýðssamtökin í Hafnar-
firði voru um þetta leyti að
verða til, og þar gerðist Björn
strax virkur aðili, er hann hafði
aldur til. Það var prxitt starf
um þær mundir, svo erfitt, að
þeir gera sér nú tæpast í hug-
arliuid, sem ekki þekkja af eig
in raun. Björn vann sér þar
brátt hylli ogtraust félaga sinna
og var kjörinn i stjórn verka-
mannafélagsins og fonnaður
þess um skeið. Fjölmörgum öðr
um trúnaðarstörfum • gegndi
hann einnig fyrir samtökin, í
samfiinganefndum um kaup-
gjald o. fl. o. fl.
í • beinu framhaldi af þessu
starfi, kom svo starf Björns fyr
ir Alþýðuflokkinn. Þessi störf
voru þá svo nátengd, að hið
síðara var aðeins eðlilegt fram
hald af hinu fyrra. í flokknum
hefir Björn starfað allt frá stofn
un hans og fram á þennan dag
•og jafnan fremst í flokki. Hann
var kosinn í bæjarstjórn 1926
og hefir jafnan verið endurkos
inn síðan. Forgeti bæjarstjórn-
ar hefir hann verið nú um mörg
ár, og rækt það starf, eins og
raunar öll önnur, með svo mik
illi prýði, að þar hefir ekki orð
ið á betra kosið, og viðurkenna
það jafnt hans andstæðingar,
sem aðrir.
Björn Jóhannesson hefir allt
af verið athafna- og fram-
kvæmdamaður, og því alltaf
'lagt meira upp úr að gera hlut
ina en að tala um þá. Hann
hefir því átt drjúgan þátt í að
hrinda af stað ýmsum þeim fyr
irtækjum í Hafnarfirði, sem
giftudrýgst hafa orðið fyrir al-
þýðu manna þar, svo sem Bæj'-
arútgerðinni og mörgu fleiru.
Nú síðast hefir hann unnið mik
ið að þvi að koma upp vélbáta
útvegi í Hafnarfirði, og ég veit,
að fátt gleður hann meira nú á
þessum merku tímamótum en
að sjá það mál þokast vel á
leið, enda er það mikið fyrir
hans atbeina.
Ég ætla hér ekki að telja upp
allt það, sem Björn .Jóbannes-
son hefir vel gert fyrir verka-
lýðssamtökin, Aiþýðuflokkinn,
og Hafnarfjarðárbæ, en þessum
aðilum hefir hann helgað starfs
krafa sínia mikið til óskerta,
því að ég vona að enn megi þar
mikið og margt viðbætast áður
en lýkur, og eins vegna hins,
að ég veit að honum er ekkert
um það gefið að orð sé á þessu
gert. Sjálfur er hann ekki marg
máll, en grundar þvi betur hlui
ina, og leggur niður fyrir sér.
Því að hann er prýðilega greind
ur maður og athugull. Ég hefi
átt því láni að fagna að hafa
náið samstarf við Björn nú í
tvo áratugi, og verð að segja,
að ég hefi fáum kynixst er mér
hefir líkað jáfnvel samstarfið
við, hvað þá betur. Hann er á-
valt boðinn og búinn til að leysa
hvers manns vanda, enda leita
margir til hans, þegar þeim er
vandi á höndum; en það vil ég
meina að lýsi hverjum manni
einna bezt, og hans innræíi,
hvernig hann bregzt við vand-
Björn Jóhannesson
kvæðum og vandamálum sam-
borgara sinna og meðbræðra.
Björn er kvæntur Jónínu Guð
mundsdóttur frá Urriðakoti vjö
Hafnarfjörð, hinni ágætustu
konu, og eiga þau tvo syni, Guð
mund lækni, sem nú dvelur í
Ameriku, og Hafstein gjaldkera
Bæjarútgerðarinnar.
Ég veit að gestkvæmt' muni
verða á heimili þeirra hjóna í
dag og að Björn muni finna
hlýhug til síin frá mörgum vin-
um og samborgurum fyrr og
siðar.
Fyrir hönd Alþýðuflokksins
í Hafnarfirði og félaganna þar
færi ég honum hugheilar þakkir
fyrir störfin og óska þess að hon
um endist erin lengi aldur til
góðra verka.
Emil Jónsson.
Iþágu bæjarfélagsins og flokksins
Enginn íslenzkra kaup
STAÐA er jafnvel við því
búinn og Hafnarfjörður að
mæta komandi tímum.
Þetta er staðreynd, sem eng-
inn reynir að vefengja. •
Fjárhagur bæjarins er nú svo
traustur sem bezt verður á kos
ið. Sameign bæjarbúa allra hef-
ir vaxið ár frá ári og mest hin
síðustu. Er hún hvorttveggja í
senn: þýðingarmikill varasjóð-
ur og örugg undirstaða vax-
andi framkvæmda.
Hvað veldur þessu? Er það
tilviljun ein, eins konar faapp-
drættisvinningur?
Þvi fer fjarri.
Þet.ta er árangurinn af margra
ára þrotlausu starfi og baráttu
sfórhuga, framsýnna hugsjóna-
manna, manna sem
„treystu meir á fjöldans frama
en fárra auð og völd.“
Manna, sem i önnum og erfið-
leikum hinnar daglegu baráttu
aldrei misstu sjónar á markinu
og ávallt héldu sömu stefnu, á
hverju sem gekk. Manria, sem
fólkið í Hafnarfirði ár eftir ár
fól meðferð sameiginlegra mála
bæjarbúa. Því Hafnarfjörður
hefir jafnan verið verkamanna-
'bær og lengi Alþýðuflokksbær.
Einn í þessum hópi, Björn
Jóhannesson, forseti bæjar-
stjórnar Hafnarfjarðar, er
fimmtugur í dag. Saga hans
síðustu áratugina er um leið
saga Hafnarfjarðar og saga bæj
arins saga hans.
Það er eftirtektarvert og lær-
dómsríkt að athuga i hverri röð
verkefnin hafa verið tekin fyr-
ir i Hafnarfirði.
Fyrst er undirstaðan, byrjað
á því að tryggja atvinnu fólks-
ins. Bæjarútgerðin er fýrsta
stórfyrirtækið, sem í var ráðizt.
Þá var þó bæTÍnn févana og
lánstraustið af skornum
skammti. En hún hefir jafnan
síðan verið undirstaðan undir
lifi og velgengni bæjarbúa.
Næst er fræðsla fólksins.
Barnaskólinn nýi. Gagnfræða-
skólinn, sem gnæfir yfir bæinn,
„máittugt afrek (huga og handa,
hugsjón greypt í stein,“
er reistur á timum atvinnuleys
is og fjárhagsörðugleika. Og
um sama leyti kaupir bæriim
Krísuvikurland með 'jarðhita-
réttindum öllum.
Næst kemur sundlaugin, hit-
uð, opin sjólaug með gufuböð-
um. Síðan ráðhúsið, sem jafn-
framt er leikhús og kvikmynda.
Og nú eru það hafnarbæturn
ar, bygging fiskibátaflota og
fjölgun togaranna, sem bæjar-
stjórnin hefur til meðferðar,
undir forsæti Björns Jóhann-
essonar.
Þær starfsaðferðir, sem beitt
hefir verið i Hafnarfirði, og ég
hefi drepið á, lýsa Birni betur
en orðmörg upptalning'. Ekki
svo að skilja, að hann hafi ver-
ið hér einn að verki eða öllu
ráðið'. En hann hefir jafnan ver
ið einn af ákveðnustu forustu-
mönnum í þessum aðgerðum og
ekki þótt ráð ráðið nema hann
legði sitt til. Og enginn maður
er betri til samstarfs og félags-
skapar en Björn.
Hófsemi, skapstilling og þrek
lyndí, þetta eru eiginleikar, sem
koma hverjum manni í hug, er
hann kynnist Birni. Hann er
bókstaflega talað „þéttur á velli
og þéttur í lund.“ Hitt vita þeir
einir, sem bezt þekkja harui,
hver.su mjög honum vex þrek
og kjarkur. jafnan, þegar á reyn
ir og í harðbakka slær. •
Einn galla hefir Björn. Hann.
er hlédrægur um of. Það hefir
valdið því að erfitt hefir reynzt
að fá hann til, að taka að sér
trúnaðarstörf utan Hafnarfjarð
ar. Þó hefir hann látið íil leið-
ast, að taka sæti í miðstjórn
Alþýðuflokksins. Nýtur hann
þar sama álits og hjá starfs-
bræðrum sínum í Hafnarfirði.
Eg vil þakka Birni Jóhann-
essyni fyrir óslitið og erfitt
starf að málefnum Alþýðuflokks
ins almenningi til hagsbóta, og
samfagna honum með þann ó-
venju mikla árangur, sem þeg-
ar er kominn i ljós, um leið og;
ég flyt honum beztu árnaðar-
óskir.
„Trú á lífið, trú á manninm.,
trú á þroska hans“
hefir einkennt öll störf Björns-
Verði honum að trú sinni.
Haraldur GuðmundssoM.
Arfur átthaganna
MÍNAR BEZTU ÞAKKIR sendi ég öllum þeim, sem
heiðruðu mig með heimsóknum, gjöfum og margskonar árn-
aðaróskum á 50 ára afmæli mínu, þann 25. þ. m.
Sigurður Ólafsson.
Hverfisgötu 71.
„Norðurstranda stuðlaberg
stendur enn á gömlum
merg.“
(G.Th.)
INN úr Húnaflóa gengur fjörð
ur, sem heitir Miðfjörður.
Suður af honum er samnefnd
sveit. Hún er mörgum minnis-
stæð, vegna nokkurra afreks-
manna, sem þar hafa fæðst
og alizl up p, og harm-
sögu þeirra. Þar Stóð
vagga Kormáks Ögmundssonar
að Mel, Grettis Ásmundssonar
að Bjargi, Guðmundar Andrés-
sonar að Bjargi, sem skrifaði
um stóradóm og var fluttur
fangi d „Bláturn“ i Kaupmanna
höfn (dó 1649). Þar var og
fæddur og uppalinn fornkunn
ingi minn, Jón Sigfússon Berg-
mann að Króksstöðum, er telja
má í flokki mestu atgervis-
manna hér á landi um og eftir
síðustu aldamót.
* Á síðustu 20 árum 19. aldar-
innar var oft hart á Norður-
landi, og margur átti við þröng
an hag að búa.
Björn Jóhannesson forseti
bæjarstjórnar í Hafnarfirði er
fæddur 28. marz 1895 að Spena,
sem nú er nefndur Litli-
Hvammur, í Miðfirði í Vestur-
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
voru Elinborg Elísabet Jóhann-
esdóttir og Jóhannes Sveinsson.
Félitil voru þau, en veitul,
hiálpsöm og dugleg, svo að af
bar.
Árið 1906 fluttu þau hjónin
með börnum sínum til Hafnai*-
fjarðar. Eftir að þau settust að
i Hafnarfirði mátti segja áð
heimili þeirra væri opinn dvalar
staður fyrir heimilislausa Mið-
firðinga, sem þar voru á ferð,
enda leituðu þangað márgir, er
í vanda voru staddir. Ekki létu
þau hjónin mikið yfir góðgerð-
um sínum, voru þó sumar til-
tektir Jóhannesar Sveinssonar
með eins dæmum, svo að vart
verður við jafnað á því sviði.
Jón Bergmann var ölkær
maður, og leitaði oft til húsa
hjá Jóhannesi. Eitt sinn var
hann ráðinn háseti á slcip í
Hafnarfirði, sem lá við bryggju
albúið til fiskveiða, en Jón fyr-
irfannst hvergi. Þegar leystar
Franfh. á 6. s48u.