Alþýðublaðið - 24.04.1945, Blaðsíða 6

ALÞYBUBLAÐie______ ____ Þriðjudagur 24, apríl 1945
U I
á ísafirði hefir nýlega stækkað, svo að blaðið flytur
nú tvöfalt meira efni en áður. Jafnframt hafa 'verið
gerðar þær breytingar á blaðinu, að það flytur miklu
fjölbreyttara efni en áður og við hæfi lesenda hvar
sem er á landinu.
Blaðið leggur sérstaka áherzlú á að fylgjast vel m_eð
því, sem gerist á hverjum tíma og hefir í því skyni
tryggt sér aðstoð manna í Reykjavík.
Blaðið flytur ítarlegar fréttir af Vestfjörðum, og er
því nauðsynlegt öllum Vestfirðingum.
Flugsamgöngur við Vestfirði tryggja að blaðið kemst
reglulega og fljótt til kaupenda hvar sem er á
landinu.
Skutull hefir komið út í 22 ár og jafnan getið sér orð
fyrir einarðlegan málflutning.
SKUTULL á erindi til allra landsmanna;
Hringið í síma 5020 og gerizt áskrifendur að Skutli.
Fyriræilanir nazisla í
Noregi
í'rh. af 3. sáöu.
sem Terboven, landsstjóri Þjóð
verja í Noregi, sendi Hitler á
afmæli h'ans sama dag.
Sænsku blöðin segja, að
ræða Dr. Best hafi frá byrjun
til enda verið „þrungin trú á
sigurinn". Ræðumaður sagði
meðal annars. að nazisminn
hlyti að sigra, því að hann værí
hin eina réttláta kenning, sem
til væri. Á meðal þeirra, sem
viðstaddir voru, voru allir höf-
uðpaurar Þjóðverja og kvislinga
í Noregi, með Terboven og
Quisímg sjálfan í broddi fylk-
ingar.
í heillaóskaskeyti til Hitlers
segir Terboven, að hver ein-
asti Þjóðverji skuli leggja líf
sitt að veði fyrir því, að „hið
norska vígi“ * verði varið „þar
til Þýzkaland hafi unnið fullan
sigur og æra þýzku þjóðarinn-
ar, frelsi hennar og framtíð hafi
verið tryggð“.
Sænsk blöð skýra ennfremur
frá því, að byrjað sé, að koma
fyrir sprengjum undir öllum
hernaðarlega þýðingarmiklum
svæðum í Osló og umhverfi
hennar. Norsk blöð sögðu einnig
á laugardaginn, að sprengjum
hefði verið komið fyrir víðsveg
ar umhverfis Oslo og Aker, og
almenningur hefði verið varað-
ur við því að vera þar á ferli.
Þá berast ennfremur þær fregn
ir frá Noregi, að Þjóðverjar
hafi nú mikinri undirbúníng til
þess að geta sprengt í loft upp
hafnarbakka, götur, hús og önn
ur mannvirki í Bergen. Miðstöð
fyrir slíkt eyðileggingarstarf
hefir verið komið fyrir á Flöy-
fjellet.
Sérslæð bandavbinu-
sýning
FYRSTA SUMARDAG var
vestur á Sólvallagötu 59
opnuð sérstæð handavinnusýn-
ing, er fjöldi bæjarbúa hefur
þegar notið mikillar ánægju af
að sjá, en þó eiga efalaust fleiri
eftir að sjá sýningu þessa, sem
ekki myndu vilja láta hana fara
fram hjá sér, ef þeir vissu, hve
margt fagurt þarna gefur að líta.
Og hvað er þá þetta? spyr
grandalaus lesandi.
í vetur hefur frú Júlíana M.
Jónsdóttir, Sólvallagötu 59 haft
um hundrað nemendur til
kennslu í listsaum, og gefur að
líta á sýningu þessari árangur
þeirrar viðleitni frúarinnar að
hefja listsauminn til þess veg-
lega sess er hann verðskuldar í
handiðju kvenna, og verður ekki
annað sagt en að hér sé ekki
aðeins um góðan árangur að
ræða, heldur einstæðan, þegar
tekið er tillit til þess, hve stutt
an tíma námsmeyjar frú Júlí-
önu hafa haft til að vinna þessi
listrænu störf, því að allt er
þetta frístunda vinna.
Þá er það einnig ekki litlum
erfiðleikum bundið nú á þess-
um tímum að ná í efni til iðju
sem þessarar.
Á sýningunni gefur að lita
hreinustu listaverk eins og t.
d .tvær myndir, sem saumaðar
eru eftir málverkum Einars
Jónssonar myndhöggvara. En
það eru myndirnar Drottning
dagsins og Vordraumur.
Auk þess er þarna fjöldi
„mótiva“, sem of langt yrði upp
að telja, enda ekki tilgangur
þessa greinarkorns sá, heldur
hinn að hvetja fólk til að sjá
listmuni þessa eigin augum, þvi
f^ð það er hverjum manni holt,
og' svo að láta í Ijósi þá skoðun
mína, að hér er um stórmerkt
menningarstarf að ræða, er frú
Júlíana innir af höndum með
þessari kennslu sinni.
Einn sýningargestanna.
Tvö norsk skip eru nýkomin
til Málmeyjar x Suður-Svíþjóð
með kvislinga og Þjóðverja um
borð; báðu þeir þess að verða
kyrrsettir í Svíþjóð. í bili hefir
verið settur vörður um skipin,
en þeim, sem á þeim eru, hefir
verið neitað um leyfi til að fare
í land. /
Minningarspjöld
Barnaspítalasjóðs Hringa
ins fást í verzlun frú
Ágústu Svendsen, Aðal
stræM 12
r rn cú b.
an huigsui'marhátt a-Mit til land
niáimistimabilsins Um þriggýa
afda ékeið hafur siööugt verið
í iv-exti ijólai nyrra boriga big
■bæjia, isam hafa jafnan kiomið
fram með nýmæli í byiggingum
oig ýmisu öðnu, — án þeæ oft að
hugleiða, hvað það kios-ti að yfir'
gefa jþað gámil-a me§ c.-iliu. Afieið
imgar þesis eru m. a. þær, ■ -að
sitöðiuigt ‘hafa verið nymæii á
ferðin-ni, — á aldflesitum -svið-
um, — til ihaifa v-erið nýjar gerð'
ir af ihverju ieinu því, isiem ti'l
sölu heíur veriö, — iii þes-s að
freista kauipiendann-a. Iðnaðar-
hættir Amerífcu og þró-un, —
ein-niig gl-eði Babbits,. e-r hánn
féikik eLttihivert nýstárlegt gling
ur í bílinn sinn, — allt á þetta
rót síua að nekija til þess, -s-em
áður Ih-eíur veri-ð m-innst á hiér.
*
*
Amieríikaninn hefur viður-
kennt rétti-ndi koniun-nar framr-
ar öðrurn. Hún h'öfiur verið gul-i
káilifurinn, -sam hann heí'ur stöð
uigt dansað í kringum. Hvergi
heifur toon-an átt ö-nniur -ei-nis í-
tö-k í áhrifamálum þjióð-ai'inniar
sem í Ban-dariílkjunum t. d. K'arl
maður-inn hefur farið með auka
hil-u-tverik, — jaifnvel’á heimiii
sínu, — í samkvæ'mium, — og
að mifclu 1-eyti í menni.nigarlífi
þjíóðarinnar. Frá' því fyrsta
dýnkuðu Aimeríkian-ar konuna
sem igoð á sitalli. Þetta var sök-
u-m þe-ss, að á -landniámst-ímun-
um voru tikiöl-uileiga færri ikon-u-r
en Ikar-iar á iandin-u, eink.um
í þ-eim hlutum. er nýbyggði.r
vonu. Þess -vegn-a var sam
keppni-n u-m kveníÓlkiö all-hörð
— Ráðið v-ar að geta boðið kon
un-ni upp á sem flest o-g bezt
þæjgindi, -eir í boði vonu á þei-m
tímurn.
En 'konurnar vor-u sannarlega
þ.esls verðar, að þær vær-u virtar,
þv-í etoki var það sjaldan, s-em
þæir vor-u aðalhjálpaxhella eig
inimannsins, er' ræktaði. áður ó
num-da jiörðina, — éfeki sjald-
an, sem þær þurtftu að -taka á
mlóti árásum Indía-nann.a og
'bversikonar erfiðleikum öðrum.
Og þá reyndust feonurnar sann
ar -hietjiuir, — börðúút otft ein-s
og dijiörfiuis-tu fearlmenn.
*
Oig sannairlega var líifi-ð o-flt
erfitt . hjlá fnuimbyggjiun-um
Engar Ij-ósmœðiur vor-u ti-1 að-
stoð-ar við barnf-æðingarnar. Oft
va-r ilítið til af helztu matvörum.
Hjv-ea'skyns neyð og erfiðleiikar
ollu þvá, að miar-gir gáfus-t upp á
landnéminu, — ffuittst kannski
stað úr ist-að og flosnuöu algjör-
leg-a u-pp, s-u-mir hverjír. Og vinn
an var -e. t. v. stöðugt a-ð ryðja
sfeóga oig grafa grunni undir ný
byggingar, — nýja koí'a. En
fe-annjsiki var einveraii, — f-á
miennið, v-ers-t af ölilu, — ein-
mana-legt að byiggja þetta skoga
la-mgt frá' öðruim byggðum ból-
u-m-, — eða enda-l'aiusar víðátt-
ur oig grassléttuir.
Þa-ð er ef ti-1 v-il-l annþá ekki
rannsakað tiil blítar, hv-er áhrif
dreifbýlið hefur haf-t á seinni
tíma amerískar kynslóðir. Eitt
er þó víst. Þetta olli því, að
heimsólknir ur-ðu j-aifnan mjiöig
gleðríkir viðburðir, — gestrisn
in keyrði næstuim úr hó'fi fram
þá sjaildan gesti. bar að ga-rði.
Gestir Vor-u .aild-rei til óþæginda
Þeir gátu jafnan sagt eitthvað
nýtt, — 1 andnámism aðuri-n n
spurði. og -spurði og var áfjáður
í hv-ersfcyns fréttir frá umiihieim
inum ef-tir að hatfa verið svo
að isegj-a utan við tiílveruna jafn
vel viikum -saman. Þess vegn-a
er einmanaken-nd frumbyggjans
óefað orsökin að hinni dæmafáu
-gestrisni, sem- f-erðamaðurinn
verður ihvarvetna var við í
Bandarík j unum.
Þar aið aúki er Ameriíkani-nn
e. t. v. vingjiarnlegasta og sam-
úðarríkasta manntegundin sem
fyrirfiinnst. -Það' er ynidi ha-n-s að
rteoa við erllenda menn, —- og
eigi hann samleið með ókunn-
ugium man-ni í járnbrautarliest-
inni «eða f'ljótabátnum og taki
hann tadi, er 'haiin lítolegur til
að bjióða h'onum heim til sín og
kynna hann fyrir fjölskyldu
sinni, — -ekki síz-t, er hann ræð-
ir ’ uim sijláMan sig, kjíör sín og
— land, i— sem honum finnist
meist um ó jörðu. Hann 'gef-úr
mii’tið fyrir kímmi, — einfcum
þó -sína eigin. Kímni hans er ó-
sjaldan nokkuð yfirdrifin, — og
.stun-duim dláMtið kíddhæðin. Sér
kennileg fyrir ameríska kímni
er sagan af manninum, sem sá
hvar tveir hundar lyftust upp
um ca. 10 m. er sandslormur fór
um sléttuna. Honum varð að
orði, að þeir hefðu „stigið fast
í -sandinn, se-m lyfti þsim, —
tii þess að -fóta sig övo, að þeir
kiæmust til jarðar aft-ur —!“
Fyndni 'hans er oft isameinuð
hriífninigu yfir isérhverju -því,
sern stórt er. Hin gamla hug-
mynd um það, sem er „bigger
and better“, hefur síður en svo
fjarlægzt hann. Hann er mont-
inn af hinum slóru grape-ávöxt
um sínum, — flóðgörðunum, —
'heimsin-s fuillkomnasta járn-
brautarker-fi, oig síða-st en ékki
sízt af skýjaklj-úifunum. Samt
sem áð-ur held-ur hann oft fast
við gamlar erfðavenj-ur úr
sveitinni sinni, — og ie. t. v. er
nýbyiggðin það sérkennilegasta
í Ameríku, —• simláþorpið með
þægilegum húsumum, viðifeldna
svipnum, — alþýðuimennsk-
unni.
*
Það er sagt, að Ame-rílkiUim-önn
um -sé e-ktoi milkið gefið uim list-
i-s. Sa-mt sem áður er m-iikill
hiluiti af 1-jis-ta'Vierlk-uim -gamila
heimsims tryggð-ur frá iglötun í
am-eníisk'u-m Isöfnuim, bæði- í eiign
þess opinbera og einstaklinga.
Og hinir ,,ólistrænu“ Ameríkan
ar framleiða bókmenntir, mál-
aralist og höggmyndalist, sem
þráti fyrir allt er sambærileg
allra annarra þjóða afköstum á
sama sviði, — og byggingalistin
dafnar.
-Því -er haldið fra-m, að Ame-
níkanimn hafii aðeins það „hent
uiga“ í hiuiga með vísin-dum sín
u-m, —v en rannisóknarstofur
harns, sem mestmegnis eru í
anda ,,vélamenningarinnar“,
eru þær ’fuBikopmustu, s-em tií
er-u. Gg undarfegt er þa-ð, a-ð
Ameriíkumenn enu n-ú braut-
ryðjend-ur á þvá sviði vísinda,
er virðast fyr-s-t og frermst ek-ki
vera ,,h.agikvæm“ viísindi, en
það eru 'stjiör.niuv&iindin.
iNiðurla-g á m-origun)
Suður-Þýzkaland
Framhald af 3. síðu.
og stefna til Múnchen; eiga þær
75 km. ófarna þangað.
Vestar tóku Frakkar Slutt-,
gant, höfuðborgina í Wúrtem-
berg, með áhlaupi á sunnudag
inn, og voru í gærkveldi komn-
ar suður að Bodenvalni, við
landamæri Sviss. Fjöldi fólks
reynir að flýja yfir þau. en
Svisslendingar hafa lokað landa
mærunum.
Nyrzt á vígstöðvunum hófu
hersveiíir Montgomerys lokaá-
rásina á Breme.n i gærmorgun,
eftir að árangurslayst hafði ver
ið skorað á varnarlið Þjóðverja
að gefast þar upp. Ægilegar
loftárásir voru gerðar á Brem-
en í fyrrinótt áður en árásin
hófst. Vörn Þjóðverja er sögð
harðvítug.
F„ 10. 7..18ÍT--D.
4. IS4S '
• • ■ ■ ■ >i
AR sem mér er það ljóst,
að mér færari menn verða
til þess valdir, að minnast hinn-
ar látnu sómakonu á ýtarlegri
h-átt, sneiði ég hjá því, að rekja
æviferil hennar. En vegna þess,
ég hefi borizt með tímans
straumi í Þingholtsstræti -28 í
Reykjavík, þar sem þær félags
konur, Hólmfríður Gísladóttir
og Ingunn -Bergmann, áttu hús
um að .ráða, get ég ekki sneitt
hjá því, að þakka Hólmfríði
Gísladóttur fyrir samveruna
þessi ár. Minnist ég með ljúf-
um endurminningum mildra
brosa á andliti þessarar rosknu
konu og þeirra góðu orða, er
hún lagði til allra betri málefna
þjóðarinnar og einstaklinga.
Það er gömúl sögn, að geisla
baugur hafi verið um höfuð
he'Igra manna. Dettur mér í
hug, hvort Hólmfríður Gísia-
dóttir væri ekki réttborin tif
þeii'ra líkinga.
í dag ertu borin til gi’afar
og vil ég fylgja þér í auðmýkt
að þínum hinnsta beði.
Theodór Friðriksson.
Kosnlngarnar í KRON
Framhald af 4 sáðu.
við Jens Figved,. fyrrverandi
framkvæmdastjóra KRON, sem
leiddi félagið út i hverja ófær-
una annarri meiri en -gerðiist þva
næst heildsali og stórgróðamað
ur. En vill kommúnistablaðið
ekki reyna að sverja það af að-
standendum sínum, að þeir hafi
lagt neytendasamtökunum í _
höfuðstaðnum Jens Figved til
á sínum tíma? Og hvort mundi
Jens Figved hafa talizt tií
Kommúnistaflokksins á sinum
tima, þólt' hann sé ef til vill
utaix þess garðs nú? Annars er
óþarfi fyrir Þjóðvjiljann að
reyna að sverja Figved af sér
og flokki sínum. Heildsalarnir
og stórgróðatmennirnir í Koxnm
únistaflokknum eru orðnir svo
margir, að það skipti-r ekki máli
hvort þeir eru einum færri eða
fleiri. Hitt er annað mál, hvort
kommúnistum fer ekki að verða
vant þeirra öreiga, sem þeir
þóttust um eitt skeið bera^svo
mjög fyrir bi'jósti. Að minnsta
kosti skortir mikið á það, að
, Þjóðviljinn og önnur málgögn
kommúnista leggi slíka áherzlxi
á ,,,alræði öreiganna,“ nú eins
og forðum daga. Og einhvern.
tíma hefði það þótt tíðindum
sgxta á íslandi, að kommúnistar
mynduðu stjórn með þeim aðil
'um, er forðum hélu á máli
þeirra „auðvaldsbuilur“ og
„verkalýðssvikarar.“ Það skyldí
þó aldrei vera, að kommúnist-
um hafi verið meira í mun
að fara í ríkisstjórn til þess að
hlaða undir gæðinga sína, en
vinna að hagsmunum vei'kalýðs
ins?- Og það skyldi ekki vera
ið ifyrir þeim vékti ö-llu frem-ur
að nota neytendasamtökin í höf
uðstaðmu.m isem pélitískt og
fjárhagslegt vígi sitt, en að efla.
þau sem samtök alþýðunnar til
þess að létta sér lífsbaráttuna?
Skyldi verkalýðshreyfingin
og samvinnuhreyfingin á íslandi
ekki fara að sannfærast um það
að kommúnistum er meiira í
mun að skríða efti;r baki þeirra
til valda og áhrifa fyrir for-
irugja flokksins, en að berjast
fyrir hagsmunum fólksins og
sigri sósíalismans?