Alþýðublaðið - 14.09.1945, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstudagurinn 14. sept. 1945
Kaupfélagsmállð á Siglufirái:
Kommúaistisb fnndarstjórn: Dpp
haf hins sðgnlega aðalfnndar.
ALÞÝÖUBLAÐIÐ birtir í dag annan kafla úr úrskurði
fógetaréttar Siglufjarðar í kaupfélagsmálinu fræga þar
á staðnum.
Fjaílar þessi kafli um kosningaósigur kommúnista eða
„sósíalistá,“ eins og þeir eru kallaðir í úrskurðinum, við
fulltrúakosningar á aðalfund félagsins í sumar og um upp-
haf hins söguega aðalfurídar, en þá þegar hyrjaði hin kom-
múnistíska fundarstjóm að stinga framkomnum tillögum
meirihlutans undir stól eða neita að hera þær undir atkvæði.
«
fUfrijðnbUðið
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Eitstjóri: Stefán Pétursson.
Sfmar:
Ritstjórn: 4991 og 4902
Afgreiðsla: 4900 og 4906
Aðsetur
i Alþýðuhúsinu við Hvert
isgötu.
Verð í lausasölu: 40 aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
ReykbaabaD, sem
var send til föðor
fiúsamia.
JÓÐVILJINN er ærið fram-
lágur í gær, drýldnin og
montið, sem einkennt hefur
liann að undanförnu, er horfin,
en í staðinn komin hógværð og
vangaveltur, sem óneilanlega
fer blaðskrípinu mun betur.
Og það er sízl að undra, þótt
mesti rostinn sé rokinn úr Þjóð
viljanum. Hann hefur svo sem
ekki átt miklu veraldargengi að
fagna að undanförnu. Vanskil
fiskimálanefndar við Færeyinga
og stjórn Áka Jakobssonair á
fnamkvæmd s'kipaleigusamnings
ins við þá, svo og dómurinn yf-
ir kommúniistum i Kaupfélagi
Siglfirðinga, hefur farið í taug-
ænar á skriffinnum hans og
dregið úr þeim mátt, svo að nú
eru þeir orðnir klumsa, aidrei
þessu vant. Og í gær bæltist svo
yfirlýsing utanríkismálaráðu-
neytisins varðandi sænsku samn
ingana við' aðrar raunir Þjóð-
viljans. Þar var á eftirminni-
legan hátt kveðinn niður róg-
ur og níð kommúnista um
sænsku samningana og menn
þá, sem að þeim unnu af ís-
lands hálfu. Reykskýið, sem átti
að hýlja hneykslismál kommún
ista, er svifið hjá, og lygar og
blékkingar Þjóðviljans liggja al
þjóð í augum uppi.
•
En þó mjög sé ;af Þjóðviljan-
um dregið, hefur hann þó rænu
ó því að birta þessia yfirlýsingu
utanríkismálaráðuheytisins og
lætur fylgja henní vesældarleg-
an eftirmála, sem sver sig mjög
í ætt „séra“ Sigfúsar. Og svo
er manntetrið illa komið and-
lega, að iþað hefur ekki einu
sinni fmmtak 1 ,sér til þess að
æsa sig upp í það' að endurtaka
fynri lygar og blekkingar, að
hætti kommúnistá, þegar þeim
eru rökþrot búin. Höndin, sem
reynir iað klóra í bakkann, er
omáttlaus, og það leynir sér ekki
að höfundur eftirmálans er von
laus um að ihonum auðnist að
komast upp úr því kviksyndi, ó
sannmdanna, sem hann situr
fastur í.
Eftirmálahöfundurinn byrjar
mál sitt á því að fjasa um, áð
yfirlýsing þessi sé gefin út af
utanríkisráðherra og á ábyrgð
hans eins, sýniiega af brjóst-
gæðum vegna þrenginga Al-
þýðufldkksins! Þar með er ber
sýniiega gefið á skyn, að utan
ríkismálaráðherra hafi látíS
hafa sig til þess að gefa út þessa
ríkisstjórnaryfirlýsingu á móti
kommúnistaróginuim um sænsku
samningana í hjálparskyni við
Alþýðuflokkinn! Lesendum
Þjóðviljians mun ætlað að draga
þann lærdóm af iþessum ummæl
um, að það sem Þjóðviljinn hafi
sagt um mál þetta, sé jú satt
og rétt, en Ólafur Thórs sé bara
svo mikið ljúfmenni, að hann
hafi gert það fyrir Alþýðuflokk
Framhald ó 6. síðu.
Ur úrskurði fógeta.
réttar Siglufjarðar
KF. S., sem er saimvimniufé-
lag, mun, vera stofnað á ár
inu1 1929. Fyrst framan af mun
félagið hafa verið óskift heild,
þannig að á aðalfundum og öðr
um félagsfundum höfiðu allir tfié
lagismemn atkvæðisrétt og kusu
stjórn og aðra trúnaðarmenn fé
lagsins beint. En, fyrir nokkrum
ár.um var þessu breytt þannig,
að félagssvæðinu, Siglufjarðar-
kaupstað, var skift, í fjögur
deildarsvæði, sem hvert um sig
fcusu fúlltrúa á aðalfundi og fé
lagisfuindi félagsins, til eins árs
í senn, í hlutfalli við fjölda fé-
lagsmanina deildarsvæðisins.
Þessir fulltrúar höfðu einir at-
kvæðisrétt ó félagsfundum, en
allir félagsmenn höfðu; þó að-
gang að þeim, mólírelsi og til-
lögurétt. Eftir núgildandi sam>-
þykktum K. F. S. skulu fulltrú
ar vera 1 fyrir hverja 10 deild
armeðlimi, en í Reglum um
kosninigu deildarstjórnia og fuil
,trúa segir enn fremur, að auk
þess sfculi kama fulltrúi fyrir
brot úr tug, sem sé 6/10 eða
stærra. Skulu fulltrúar þessir
kosnir ó aðalfundum deild-
anna, er halda skal í marz eða
apríl ár hvert, hæfilega löng
■um tíma áður en aðalfundur
Kaupfélagsins er haldinax, en
hann á að halda fyrir lok apríl
mánaðar ár bvert. Varafulltrúa
skal kjósa eftir þörfum, sam-
kvæmt samþykktum K. F. S.,
©n í Reglum um ikosningu
deildarstjórna og fulltrúa segir,
að þeir skuli vera helminigi
færri en aðalfulltrúar. Skulu
varafulltrúar taka , sæti aðal-
fuiltrúa í forföllum þeirra eftir
atkvæðamagni. — Á aðalfund
tuim deildanna s’kal og kjósa 3
menn í deildarstjórn og 3 til
vara. Atkvæðisrétt á deildair-
fundi eiga al'lir félagsmienin á
deildarsvæðinu. Aðalfund deild
anna skal boða með viku fyrir-
vara. Deildarstjórn: boðar deild
arfuindi, en vanræki hún, það,
sikal félagsformaður gera það.
Á árinu 1945 vor.u aðalfund
ir deilda haldnir svo sem nú
’ greinir.
Aðalfiunduir 1. _ deildar var
haldimn 1. júní. í þeirri deild
vorui þá 167 félagsmenn og
mlættu á fiundinium 85. . . .
Aðalfundur 2. __ deildar var
haldinn 4. júraí. í þeirri deild
voru þá 167 félagsmenn og
mættu 116 á fundinum. . . .
Aðalíunduir 3. _ deiMar var
hal'dinn 5. júní. í þeirrd deild
voru þá ljÖ|l félagsmaðuir og
mættu 54 á fundinum. . . .
Aðalfundur 4. _ deiMar var
haldinri 2. júní. í þeirri deild
voru þá 192 félaigsmenn Oig
mættu 123 á fundinum. ...
Gjörðanbeiðendur skýra svo
frá, að vegna óánægju með
stjómarmieirihlutann í K. F. S.
hafi andstæðingar sósíalista
haft með sér kosinxnigasamtök í
deildunum og fengið fcosna alla
fulltrúana í 1., 3. og 4. deiM fé-
lagsins' á aðalfundinum 1945
eða samtalis 46 aðalfulltrúa og
enn fremur alla varafulltirúa í
sömu deidum, samtals 23. Þó
muind síðar einn eða tveir þess
ara fulltrúa hafa heltst úr lest
þeirra.
Fyligismenn stjórnarmeiri-
hlutans hafi 'hios vegar fengið
ikosna alla aðálfulltrúana í 2.
deild 17 að tölu og einnig alla
varafuilltrúana í þeirri diéild en
þ e ir v o r u 8.
Aðadfundur K. F. S. árið' 1945
komi fyrst' saman fimmtudaginn
7. júni Dagskná sú, er fyrir
fundinum lá var þessi:
1. Athugun kjörbréfa. 2. Bréf
Ólafs H. Gúðmundssonar. 3.
Skýrsla stjórnar. 4. Skýrsla
kaupfélagsstjóra. 5. Skýrsla
endurskoðenda. 6. Ráðstöfuin
tekjuafgangs. 7. Erindi deilda.
8. Kosningar:
a. Einn maður í stjórn félags
dns til þriggja ára í stað Kristj
áns Sigurðssonar (gjörðarbeið-
anda), er úr gengur. b. Einin
varamaðu'r í stjórn til tveggja
ára. c. Einn aðalendurskoðandi
til tveggja ára. e. Tveir fulltrú
ar á aðalfund S. í. S.
9. ÖnnuT mál.
Kjörbréf virðast öll hafa ver
ið tekin gild og deiija aðilar
ekki um það, að þarna hafi kom
dð saman lögmætur aðalfunduir
K. F. S. Bókað er í fuindarbyrj
un, að miættir séu 59. fulltrúar,
en síðar á fundinumi sýnir at-
kvæðagreiðsla, að mættir hafiá
verið þá a. m. k. 61 fulltrúi.
Félagsformaður, Ottó Jörgen
sen, gjörðarþoli, var fundar-
stjói'i á fundi þessum. Efti-r at-
hugura kjönbréla yar tekið fyrir
brottrekstrarmál Ólafs H. Guð-
mundssonar, er lauk á þann
hátt, sem þegiar er greint. Síðan
kom fram fiundarályktun nokk
ur, er síðar. getur lítillega. Þá
kom fram tilíaga frá Halldóri
Kristinssynd, gjörðarbeiðanda,
svohjóðandi: „Fuindurinn sam-
; þykkir að fresta aðalfundi, til
næstkomiandi sunnudags kl. 15
og felur framkvæmdastjóra og
stjórn að auglýsa funddnn að
nýju og geta þess í fundarboð-
inu, að tillögur um lagabreyting
ar verði bornar fram.“
Aðra tillögu bar Halldór og
fram' á fundi þessum. Frumrit
hennar hefur glatazt, án þess
þó að félagsformaðuir hafi getað
gert igrein fyrir á hverra hátt
það hefur slkeð. Hafa gjörðar-
beiðendiur haldið frami, og fé-
Lagsfiorimiaður ekki treyst sér tíl
að mótmæla, að tillagan hafi
verið þanniig: „Þar sem vitað
er, að ýmsar ráðstafanir meiri
hlufta stjórnar K. F. S. á s. I.
starfsári eiru ekki í samræmi
við vilja meirihluta fulltrúa á
aðalfundi K. F. S. samþyfckir
fuinidurimn, að heimi'la ekki
stjórn K. F. S., eða meirihluta
hennar, að ganga ftrá leigusamin
ingum eða gera aðrar bindandi
samþykktir fyrir félagsins
hönd, nema með samþykki
meirhlúta fulltrúa, þar til aðal
furadi er lokið.“
Þessarar síðari till. Halldórs
Kristinssonar er ékki getið í
fundargerðarbókinni, en viðúr-
kerarat er, að hún hafi komið
fram> og telur Halldór að hann
muraá hafa1 afhent formanni báð
ar til'löguir þær, er nú haifa ver
ið greindar, samtímds, enda
telja igjörðar’beiðendur tillögur
þessar svo náteiragdar, aið þær
hafi þuirft að koma fram sam-
tímis, þar eð sú síðari hafi eig
inlega verið bein og eðlileg af-
leiðing af þeirri fyrri. Fundar
stjóri telur hins vegar, að fyrri
tiilagan hafi komið fram, með
an stóð á umræðum ,um mál
Ólafis H. Guðmundssonar og að
húra hafi verið rædd að máli
Ólafs afgreiddu. Meðan á um-
ræðunuro um frestunartil 1 ög-
una hafi staðið, hafi Halldór
komið með síðari tillöguina. Hall
dór hafi talað þrisvar um frest
uniartillöiguna og í síðustu ræðu
sinnii vikið að síðari tillögu sinnd
og lesið hana upp.
Næsta tillaga, sem bókuð er,
að hafi 'komið firam á fuiMi þess
um var frá Jóhanni G. Möller,
um það, hvaða flökkar geti
.unnið saman hér á ilahdi. Segir
þar mieðal aninars: > .
„f raun réttri er ,bæði óheppi-
legt ag ástæðulaust, 'að F'ramsókn-
arflokkurinn og Alþýðuflokkur-
inn íslenzki skuli stöðugt troða
illssakir hvor við annan. Ekkert ó-
brúanlegt djúp virðist þó staðfest
rnilli skipulags- og stefnumála
þessara tveggja flokka: Báðir eru
þeir lýðræðisflokkar, sem vilja
tryggj a öllum mönnum sæmilega
og batnandi fjárhagslega afkomu,
vaxandi menningu, frið, frelsi,
jafnræði og bræðralag. Að sönnu
telja Framsóknarmenn, að úrræði
og aðferðir samvinnunnar í verzl-
mnar- og atvinhumálum marki
■hinar færustu oig stytztu leiðir að
þessu sameiginlega marki, en
jafnaðarmenn trúa því hins vegar,
að vaxandl opinber rekstur ríkis
og 'bæjarfélaga og síaukin afskipti
og ,,skipulagning“ ríkisvaldsins á
sem flestum sviðum sé önuggasta
og einfaldasta ráðið í öllum fé-
lagBlegum vandamálum. En einn-
ig að þessu leyti ber þó minna á
milli flokkanna og stefnumála
þeirra, þegar til framkvæmdanna
kemur, en virðast kann í fljótu
bragði." Alþýðuflokkurinn hefur
aldrei sem heild orðið toer að
venulegum fjandskap í garð sam-
vinnufélaganna og gæti væntan-
lega sætt siig vel við iþað, að leið
samvinnunnar yrði reynd ií ýms-
um félagslegum vandamálum og
það meira en ennþá er orðið. Á
hinn bóginn skilja Framsóknar-
menn það emnig mætavel, að stór
rseðum uim cmálið og ganga til
atkvæða urai fram koramar til
löguir.“ Var sú tdlLaga borin upp
pg samibykkt með samhljóða at
kvæðurai.
Nei.taði nú fprmaður að bera
nndir atkvæði, nema 'þennan
hluta frestuiniartillögunnair:
„Fura'durinni samþykkir að
fresta aðalfundi tdl næstkom-
andi sunnudags kl. 15“, og var
haran samlþyk'ktur mieð 15 sam-
hljóða atkvæðum, erumeirihluta
fulltrúarni'r ,sátu hjá, þar eð
þeir töldiu, framferði formanns
ólögmætt. Síðari tillögU' Hail-
dórs Kris'tirassonar raeitaiði for-
máður með öllu að bera undir
atkvæði, Að þessu lokniu lét
Halldór Kristinsson bóka eftir
sér eftirfarandi mótmæli: „Um
leið O'g ég neita fundarstjórn O.
J. (formiánns) í beild, ]oá leyfi
ég m!ér að telja algerloga óheim
ilt að neita að bera fram tillögiu
mína alla eins og hún var lögð
fram og þvd ver.ra eftir að fund-
arstjþri er búinira að bera upp
tiillögu1 Jóhannsi Möller um að
slíta umræðuim og garaga til at-
kvæða um framkomnar tillög-
ur“. Hefur Halldór, er hann gaf
aðilaskýrslu í rnálinu, að gefnu
tilefni skýrt mótmæli þessi á
þann veg, að mieð þeirn hafi
hann mótrraælt því, að frestun
artillagan var ekki borin undir
atkvæði í beild svo og því, að
neitað var að bera uradir at-
kvæði tillögu 'haras am taikmörk
uin á vaMsviði stjónnarinanr
mieðara á aðalfiuindi stœði, sbr.
hin uradirstrikuðu orð í imótmæl
unum: alla og frainkomnar til-
lögur. Viriðist réttiraum og ekki
;um að viillast, að skilja verði
mótmælin á iþanra veg. Þess skal
getið hér, að tvö vitni, er leidd
voru í málinu, þeir Hlöðver Sig
stoðvandi ijþróunar og framfara á
hinu tæknilega sviði, krefjast og
vaxandi fhlutunar og skipulagn-
ingar ríkisvaldsins í ýmsum grein-
um, ef vel á að fara, þótt þeir
'telji hins vegar rétt og nauðsyn-
legt að veita framtaki, sjýlfsákvörð
unarrétti og athafnafrelsi ein-
staklingsins eins vítt olnibogarúm
og frekast er hægt, meðan það
rekst ekki á hina sameiginlegu
haigsmuni og öryggi heildarinnar.
iÞeir geta því vel gerzt fylgis-
menn opinbers reksturs og sam-
eiginlegrar skipulagningar at-
vinnulífs og viðskipta, þegar sér-
istaklega stendiur á og nauðsyn
krefur, enda bera fyrirtælci á borð
við síldarverksmliðjiur ríkisins og
önnuir slík glöiggt vitni um af-
stöðu flokksins að þessu leyti.
Flokkarnir ættu því vel að geta
komið sér saman um að reyna
báðar þessar leiðir og láta reynsl-
una skera úr um iþað, hvor þeirra
igefist toetur í hverju einstöku til-
felli. Hinn sameiginlegi lýðræðis-
grundvöllur, sem báðir flokkarnir
vilja þó standa é og miða gerðir
sínar við, ætti að geta tryggt það,
að hin óljúgfróða reynsla fengi að
ríáða úrslitunum að þessu leyti um
alla framtíð.“
Hér er vissúlega fairið mörg-
um góðum orðum urai Alþýðíu-
filokkiran, og stefnu haras; og víst
skal engu urai það spáð, hvað
'framitíðira ber í skauiti sér. En.
miaiT'git raiá breytast hjá Fram-
sóknarflokknium frá því, sem
nú er, ef sú samviinraa á að geta
tekizt á raý, sem hér er verið
að talai fyrir.
svohljóðaradi: „Funduriran sam
þykkir að slíta nú þegar um- Framhald á 6. séðu
TK AGUR, blað Framsóknar- j breyttir þjóðfélagshæftir, sem
flokksins á Ak.ureyri, ræð- ] fylgja í; kjölfar sívaxandi og ó-
ir í ritstjórnargrein' þ. 6. þ. m„