Alþýðublaðið - 22.09.1945, Qupperneq 5

Laugardagur 22. sepít. 1145.
**** *
♦ *
^ *
Fyrsta beina flugferðin — Ný reynsla, sem byggt verður
á — Sjómaður um bátakaup í Svíþjóð og umboðsmenn
þar— Ummæli skólastjórans — Nýtt skáld stælir gamla
þulu — jHringavitleysa, sein er tákn tímanna.
Flugbáturinn fuaug frá
Kaupmannahöfn til Reykja-
víkur, beina leið, það er að segja,
hann kom hvergi við á leiðinni og
stóð ferðin yfir í rúmar 9 stundir.
Þetta er í fyrsta skipti, sem við
fijúgum beina leið milli Norður-
landa og íslands og vonandi ekki í
síðasta skipti. ■Flugfélagið bætir
við reynslu sína og þekkingu og
byggir á því framtíðarfyrirætlanir
sínar. Flugstarfsemi okkar er eins
og.æfintýri og okkur ber að fylgj-
ast með því af lifandi áhuga.
UM ÞESSAR MUNDIR ER ver-
ið að setja unglingaskólana. —
AMrei mun aðsóknin að þeim hafa
-verið eins miikil og að þessu
sinni og fer aðsóknin að skólun- \
rum vaxandi ár frá ári. Allir, eða
nær allir eiga þeir við óþolandi
húsnæðisleysi að stríða og er það
íllt, því að nauðsyniegt er, að all-
ir unglingar, sem vilja mennta sig
Éái tækifæri til þess. Hitt er svo
aðeins undir gæfu hvers og eins
fcomið, hvort hanm vex mieð mennt
uninni jafnframt að innri menn-
ingu.
EINN SKÓLASTJÓRINN sagði
við tilVonandi nemerrdur sína,
sem sátu í einum stærata sam-
komusal bæjarins og ihlustuðiu á
hann. tala um skðlann og námið:
„Svo eigið þið að mæta til læikn-
iSBkoðunar. Þá verðið þið að hafa
með ykíkuf eina brónu. Þið skuluð
akki koma með 100 króruu seðOa,
þvf .að það itefur svo miikið að
þuria að skipta.“ Þetta er tákn-
rænt fyrir ástandið í þessum mál-
!um, táknrænt fyrir daginn í diag.
Þetta mun hafa vérið sagt hæði í
gamni. og allvöriu, len dájlítið df
kaldhæðni er í því.
„SJÓMAÐUR“ SKRIFAR mér
alllangt bréf uan Ibátakaup í Sví-
þjóð og fullltrúa, sem ríkisstjóm-
in kvað 'hafa þar til að starfa að
þessum mlálum. Hann ispyr, hvað
þeissir opinbeiru fulltrúar geti
heimtað mikið fé af mönnum, sem
fara út til að kaupa sér báta fyrir
að líta á þá. Haim segir, að þeir
heimti 500 íkróniur fyrir þetta
viðvik — og nói sú upplhæð ekki !
noíkikurri átt, þar sem þeir séu
futltrúar hins opinlbera og að lík-
indum kostaðir .af því. Þá -full-
yrðir hann, að að minnsta 'kosti
sumir þeirra hafi -keypt báta' fyrir
vini ®ína og venslamenn og hafi
feomið, fyrir, að, ihagsmunir ann-
arra bátakaupenda hatfi orðið að
'lúta í lægra haldi af þessum sök-
um.
SJÓMAÐURINN ER MJÖG
gramur yfir þessu öltu saman —
og rökstyður hann mál sitt dj^rf-
liag!a, bendir á, að í þessú felist
spiílilinig, sem ekki eigi að þegja
yfir.
EG GET EKKI SVARAÐ fyrir-
spurn isjómannsins, því að mér
hediur ekki tekizt að fá að vita
hvaða reglur gilda um ómaíksliauin
opinberra sendimanna — en ég
hygg, að sú sé reglan, að þeir megi
■engin ómalkslaun þiggja hvað þá
að heimta 500 'krónur fyrir að lita
á einn bát. Annars vil ég taka
það fram, að meðal sjómianna og
margra bátaútgerðarmanna ríkir
megn óánægja út af þessum báta-
kaupum í Svíþjóð, ekki þó kaup-
um á þeim bátum, -sem ríkiis-
stjórnin hefur pantað, heMur hin-
■um, sem 'keyptir eru á frjálsum
markaði. — Þætti mér gott að fá
•röfestuddar upplýsingar um þetta.
LEIRULÆKJAR-FÚSI SENDIR
mér eftiriarandi ag geta menn get-
ið sér til um tiilefnið: „Við skip-
um nýja nefndanefnd, nefnda-
nefnd, nefndianefnd. Við skipum
nýja nefndanefnd, nefndanefnd.
Hún þarf ekki að giena neitt, gera
neitt, gera neitt. Hún þarf ekfei að
gera neitt, gera neitt. Nema bara
að hækka verð, hækka verð, hækba
verð. Nema bara að hækka verð,
hækka verð. — Eg þekki eina
kerlingu, kerlingu, Ikeriingu. Eg
þekki eina fcerlingu, kerlingu.
Það er frúin dýrtíðin, dýrtíðin,
dýrtíðin. Það er ■ frúin
dýrtíðin, dýrtíðin. — Bráðum
gleypir hún hæði þig og mig, þig
og mig, þig og mig. Bráðum gleyp-
ir hún þig og mig, þig og mig.“
MÉR FINNST ÞETTA hálfgerð
ihringavitleysa, en margir gerast
skáld nú á dögum og feveðskap-
urinn er ætíð tálkn síns tíma.
Hannes á horninu.
Nýfasiar fréfllr,
beztar greinar og
skemsntiiegasiar sögur
fáið þér í
Alfiýðubtaðinu
AL^YfMJSLAÐfÐ
5
Minningarathöfn í Kaupmannahöfn
Þ. 29. ágús-t »s.l.,1 á ártið allsherjarverkfaUsins gegn ÞjóSiverjuim' í Kauprnianinaihöfn árið 1943,
þegar 106 dansikir föðuirlandsvinir voru teknir af lí'fi, héldu Kauþmannahafiiaríbúar hátíö-'
lega minningarathöfn á Ryevangen, en þar voru hinar 106 frelsishetjur á sínuan títmia jarÓ-
settar. Myndin sýnir minningaraithöfnina við leiði hinna föllnu.
Brezki togarafiotino aftnr á veiðar
ENGINN þarf að spyrja,
bvar fiskveiðimenn Breta
hafi flestir haldið .sig síðan ár-
áð 1939. Þeir hafa liangflestir
gegnl starfi í hinum konung-
lega brezka flota og margir
iþeirra verið á tundurduflaslæð-
urum Víðsvegar um veraildarhöf
i.n.
Þar eð nú þarf að afla þjóð-
unum fæðu á sem fljótástan og
heztan hátt, hefur verið hafinn
mikill undiribúningur að aúkn-
ingu fisfcveiðanna, og hefur
fjöldi manna verið tekinn úr
Iflotanum og s'ettur á fiskveiði-
skipin. í byrjun júnímánaðar
höfðu um 300 togarar siglt tí.1
heimahafnanna og era þeir nú
með haustinu tilbúnir að taka
upp sitt gamla hlutvier'k.
A meðan hefur miðhluti
Norðursjávar verið opnaður aft
ur og undir það búinn, að þar
sé hægt að stunda fiskveiðar.
Sú hefur orðið raunin á, að
timabi'l 'beggja heimsstyrjald-
anna á undanförnum þrjátíu ár
um hafa orði.ð íiskveiðunum tiL
góðs friemur en ills. Reyndar
ha-fa tundurdufl, neðansjávaT-
ornustur, rask á miðunum af
völdum sökkvandi skipa og oliu
flaumur á sjónum, vaidið ein-
hverjum Iruflunum ,á fis’kigöng
um. En þessi atriði hverfa þó
algjörlega í samahburði við
Iþann hagnað sem af því leiðir,
að miðin •„hvílast“ um nokfkurra
ára s'keið og fiskinum gefst fðeri
á að aukast án þess að af sé
tekið.
Fyrir strið var Norðursjórinn
mjög eftirsóttur veiðistaður og
veiðarfæri nýtízku togara skófu
'botn hans hvað eftir annað. En
nú hefur slíkt ekki verið gert
um fimm ára skeið.
•
Þrjár miilljónir manna vinna
við logaraú tgerðina. Á friðar-
tímum hafa um 1800 briezíkir
togarar verið að veiðum á hafi
úti, dag og nótt. Samtals um
40 þúsund manns öfiiuðu um
20,000,000 vætta fiskjar á áxi,
og nam það að verðgildi sam-
ta<ls um 15,000 sterlingspund-
um. Oft lögðu þeæir imenn tíf
si'tt að veði og margir týndu
JJENSKA blaðinu ,Trident‘
birtist nýlega grein sú,
er hér fer á eftir, og er höf-
undur hennar, E. R. Yarham.
Fjallar hún um fiskveiðar
enskra skipa á Norðursjó og
Norður-Atlantshafi, m. a.
kringum ísland. Einnig segir
frá nýtízku veiðiskipum
Breta o. fl.
Iþví. Frá einni fislkiveiðastöð-
inni fórust 10 togarar á skömm
ium tíma. Þessir menn standa
isvJo að segja að jafn miklu leyti
augliti. til auiglitis við dauðann
jafnt á friðartímum sem í styrj
'öldum.
Eimhiver fengsælasti fiskistað
urinn ier Norðursjórinn, enda
Iþótt togararnÍT háfi á styrjald-
ariámnum or-ðið að leita lengra.
Á ári hverju fyrir stríð fóru
enskir togarar um 30,000 ferðir
út á Norðursjó, og tók hver
ferð um vikutíma.
Megnið af þeim fiski sem
veiddúr var í Norður-Atlants-
hafi, v.ar sett á land í Hull og
Grimsby. Mest var veitt kring
um ísLamd og auk þéss hjá
Spitzbergen og Bj arnarey
Kringum síðanst nefnda eyju,
sem er eyðiey á að .giizka um
700 milur noirður af ■ heimskauts
haug, er.u einhver beztu miðin
iþarna norður frá nú sem stend-
ur. Vísindarit eitt heldiur því
fram, að þessi mið séu næstum
því þrisvar sinnum auðugri
heldur en miðin umhverfis Is-
land. Það sem telja má mikinn
ókost við þessi mið, er það,
hvtersu langt þau eru,.frá ensk-
um höfnum. Þau liggja í um
1,300 mílna vegalengd frá Hum
ber.
Fleetwood- er einhver nafn-
kurmásta fis'kiveiðahöfnin. Það
an stundá skipin veiðar einkum
við vesturströnd Skotlamds og
við Færeyjar, einnig við norð-
urströiMl Irlands og á miðun-
um við ísland.
Skip frá Suður-Wales steuaria
Veið'ar við suðurströnd. írlands
og all't suður til Morocco. Stund
hm fara skipin í langar veiði-
ferðijr, allt til miðanna við Ný-
fundnaland , og jafnvtel tíl
Dayis Staieet, sem er millum
Grænlands og Baffinlands.
*
Nýtízku togarar geta tekið
ium það bil 300—400 tonn af
'kolum og ca. 80 tonn af ís. Þeir
•eru útbúnir með rafmagni, loft-
skeytatsékjum og rafmagm-
dýptarmælum. Sumir eru sér-
sta'Hega smíðaðir með það fyr-
iir augum að fara í lamgar veiði-
ferðir og vera lengi úti í einra.
Þeir hafa t. d. meiri' ganghraða
til þess að tryggja það, að þeir
korni fiskinum sem nýjustum á
markaðinn.
Togarar þeir, sem látnir eni
faira í þrdggja eða fjögurra
vikna lamga veiðitúra, og eiga
að geta flutt um 200 tonn af
fiski, eru allt að því 180 fet að
lengd. Stærslu togaraxnir kom
ast í allt að 15 sjómílur á
klufckustund.
Vísindin hafa mikið gert til
íþess að auka sölu fiskafurðanna
á ýmsan hátt. En öll visinda-
starfSemin ihefur harla lítið
dregið úr áreynslunni sem fisk
veiðarnar útheimta af þeim,
sem þær stunda. Þokur, blind-
hríðir, öldugangur og þrumu-
veður úti á miðju Átlantshafí
eni óviðráðanleg öfl ef því er
að skiþta. Og ferðir
milLi órafjarlægra staða í hvers
'kyns veðri eru aldrei með öllu.
áhættulausar. Síður en svo.
Stundumi er þillfar og áhölri svo
ísi lögð, að höggva varður ísinn
af, til þess að halda skipinu é
floti.'
f
Skipshafhirnar 'halda að'
mestu leyti kyrru fyirir á milii
Iþess sem á veiðunum stendur.
Þær vita, að nóg verður að gera
Iþegar starfið hefst. JÞá Ileggja
þær á sig miMar vökur og sofa
þá fæsitir nemia þrjá tírna á sólar
hring í mesta lagi. Slundum,
þegar mjög mikið er um fisk,
er jafnvel ekki um svo mikinn
svefn að ræða. Þá er unnið í
Framhald á 6. síðu