Alþýðublaðið - 27.09.1945, Síða 7

ALI»YÐUBtAÐir
7
FiraniÁLiíIagur 27, sept 1945.
Svava Jónsdóitlr:
Menníngar og minningarsjóðnr
fevenna.
-----«------
Bærinn í dag.
Næturlæknir er í læknavarð-
etofunni, sími 5030.
Næturvörður er í Lyfjabúðinni
Iðunni.
Næturakstur annast BifröSt,
BÍmi 1508.
ÚTVARPIÐ
20.20 Útvarpshjómsveitin (Þór-
arinn Guðmundsson stjórn
ar).
a) Lagaflokkur eftir Schu-
mann.
b) Konsert-vals í E-dúr eft
ir Moszkowsky.
20.50 Frá útlöndum (Jón Magnús-
son).
21.10 Hljómplötur: Lög leikin á
hljöðpípu.
21.15 Erindi: Samvistum viðfDani
(Steingrímur Matthíasson
læknir).
21.40 Hljómplötur: Dönsk söng-
lög.
FREYJUFÉLAGAR
Ftindur í kvöld kl. 8.30.
Spilakvöld.
Æt.
Félagslíf.
FARFUGLAR!
Skemmtifundur- verður
haldinn að „Þórs-café“,
Hverfisgötu 116, í kvöld kl.
20,30.
Sameiginleg kaffidrykkja,
skemmtiatriði, dans.
Skemmtinefndin.
LITLA-FERÐAFÉLAGIÐ
Félagar! Munið fundinn í
kvöld í V.' R., Vonarstræti 4.
Mætið réttstundis.
Stjómin.
Getum
nú .aftur tekið til váðgerðar
alls konar rafmagnsáhöld
(heimilistæki).
RAFVIRKINN,
Skólavörðustíg 22. Sími 5387
Asto-SaxofoniE
gerð búoher,
til söiu.
Tækifærisverð.
HI j óðf ær a vinnustof an
Harmonia.
Laufásvegi 18. Sími 4155.
Starfsstúlkur
Vegna breytinga á
vinnutíma vantar
nokkrar starfsstúlk-
ur 1. október í
St. Jósepsspítala
Landakoti.
I.
LÖÐ OG ÚTVARP hafa
skýrt frá því, að á veguim
Kvenréttindafélags íslands, en
því hefur nú verdð breytt í
landsfélag; hefur verið stofn-
aður Menningar- og minn'tng-
arsjóður kvenna og verða í dag
seld merki hér í Reykjavík og
Víðar, sjóði hessuim til eflingar.
Hugmyndin uim sjóðinn er
komin frá hinum mikilhæfa
brautryðjanda ísl. kvenna, frú
Bríeti Bjar'nhéðinsdóttur, og
er hann stofnaðúr af dánargjöf
ihennar, sem _ börn hennar af-
hentu K.R.F.Í. á 85. fæðimgar-
degi móður sinnar. Síðan hafa
sjóðmum borizt ýmsar gjafir,
bæði frá félögum og eimstak-
lingium, einkuim til minningar
um frá Bríieti, en 'líka uni' ýms-
ar aðrar komur víðs vegar að af
landinu, og er nú 27 ’þúsund
króraur. Um 10 kvenfélög hafa
þegar semt gjafir til sjóðsins
eða heitið honuom stuðmimgi.
Tilgangur sjóðsims er að
styðja konur til framhalds-
ímenmtumar við æðri mennta-
stbfnanir, hérlendis og erlendis ■
með mámls- og ferðastyrkjum.
Eii' ef ástæður þykja til, svo
semi sérstákir hæfileikar og
efnaskortur, má einnig styðja
stúlkur til byrjunarmámis t. d.
í menntaskóla.
Enn'fremiuir skal sjóðurinn
styðja konur til framihaldsrann
sökina að lobnu náomi. og til
náms og ferðalaga ti'l undirbún-
irngs þjóðfélagslegum störfum,
svo og til sérnáms í ýmsum
gréinum og annarra æðri
meranta.
Þá má og veita konumi styrk
til ritstarfa eða verðlauna rit-
gerðir, einkum um ‘þjóðfélagsr-
mál, er ræð'a áhugamál kvenna.
Sjóðnum fylgir sénstö'k bók
og skal 'geyma í hemnx nöfn,
myndir og helztu æviatriði
þeirra, sem miinmzt er með
miranimgar eða dámargjöfum.
Ævimiimingar þeirra, bréf eða
ritverk, sem ef.tir þær liggja,
lætur sjóðsstjórnin geyma í
tryggium stað, t. d. í handrita-
safni Landsbókasafmsims.
Ölluim, sem að sjóðhum
stanriá, er það mikið óhugamál,
að sjóðuTÍnm eflist svo fljótt, að
hægt verði sem ailra fyrst að
veita styi'ki úr homum. Merkja-
salan í dag, sem er afmælisdag-
ur frú Bríetar, er fyrista stóra
j átákiið í því skynd.
II.
Það þarf í raun og veru ekki
að þæta miklu við þessi orð,
sem þið voruð að endia við að
lesa hér að framam.. Skilja ekki
íslenzkar konur — og karlar —
að hér e.r á ferðimni mál,. sem
þaiu hafa skyldur við? Er ekk
nafmið eitt nægileg hvatning til
okkar um að bneyta á •skömm-
'Um' tiíma hugsjóninni í lifandi,
framkvæmanidi afl í þjóðfélag-
i!iu, en láta 'hana ekki-kulna út
af tómlæti, skilnirigsleysi og
leti? Hvað var það, sem ís-
lenzka alþýðukonian þráði því
sárara og heitara, sem mögu-
lieikarnir voiru mimni til að
v.eita sér það, var það ekki að
vita og að skilja; — þetta, sem
við teljtuim undirstöðúatriðii
menningarimnar ?
Til eru margar átakanlegar
söguT um hvernig þrá eftir lær
dómi og menntun brauzt frarn
hjá konunum: þær tóku skininn
hrosS'kjálka eða hrossherða-
'blöð,. iittuð'u þau mieð Ijósreyk
frá kolumni í fjósimu og reyndu
svo að draga þar til stafs með
'bamdprjóni eða spýtu. Þær
gripu á lofti hverrn fróðleiks-
miola, geymidu í minnd sér og á-
vöxtuðu, stund'um í kyrrþey,
simni e'lgin sál til endurnæring-
ar, en þó miklu oftar tE að
miðla samfierðamlönnU'nuim, —
ekki 'Siízt börmum o.g barnar-
bönnium.
En nú er þetta breytt, hugs- *
ið þið kannske, mú er hún
horfiri þessi sára. og oft von-
lauisíi þrá kvenfólfcsims eft'lr
m'enntun, nú geta allir farið í
skó'la og lært, jáfnt stúlkur
sem piiltar, en nú vantar áhug-
anm. Ertu nú alveg viss um að
þetta sé rétt, lesari góðuir?
Satt er það og ber að minn-
ast með þakklæti, að barátta
brautryðj.endamna okkar, frú
Bríetar og fleiri, bar þann á-
ramgur, að komur hafa jafnan
rétt til skólagöngu og karlar.
Em þegar stúlkur fá sama
fcaup fyr lr sömu viminu og pilt-
ar eni ekki 30—50% lægra,
eims' og nú tíðíkást, og þe.gar al-
men'nimgsálitið er orðið svo
breytt, að ekki þykir sjiálfsagt
að senda amnað barndð í miennta
skóla, af því að það er dreng-
ur, en hitt barnið í lélega v'st, (
af því að það er stúllka, þá
fyrst er ‘hægt .að tala um jafna
mö.guleika pilta og stúlkma til
memntuniar á íslandi. Þá m'umdu
líka koma til framkvæmda þau
áfcvæði skipulagsstorárinnar
sem segja: „Komi, þe'tr tímar,
að fconur og karlar fái sömu
laun fyrir sö.irau vinnu og sömu
aðstæður til m'enmtumar, efraa-
lega, lagáleig,a og samkvæmt al-
memningsáliiti, þá skulu bæði
kynim hafa jafman rfett til styrk
ve'itimga úr þessum sjóði.“ En
þaö þúsundárarí'ki ér enn nokk
uð larngt uradam.
U,m' áhuga stúlkna o.g löngun
til að menmtast,’ ætti 'hin sí-
aukna aðsókn þeirra að öLlum
skólum að bera nokkurt vitni
og þá mætti og benida á ótal
dæmi þess, hvað alþýðúkonur,
sem sjálfar hafa ef til vill farið
á mis við al.la fræðs'lu í æsku,
S'ýna mikinni áhuga og ódrep-
andi dugnað við að afía börn-
um símum, bæði dætrum og
'Sianum, menntunar. Þegar ég
hugsa um þær kionur, sem ég
þekki og þanraig er ástatt um,
og v.'rði fy'rii1 mér kjark þeirra
— þrek og bjartsýni, dettur
mér í hug, að þarna fari hinn
ósigrandi her, og ég sé fyrir
mér, hvernig þessi sjóður á eft-
ir að koma mörgum þeirra til
hjálpar. Margar alþýðukonur
þekfc.i ég lí'ka, sem hafa sagt
mér, að þá hafi þær furadið al'lra
sáriaist til fátækt'arinn'ar og
reynst hún þungbærust, þegar
öll siund lokuðust um að hægt
væri að kosta börnin þedrra til
þess raáms, sem þau höfðu
bæði löngun og hæfileika til að
stunda.'
III.
Sjóður'ran heitir liíka mihá>-
ingarsjóður. kvenraa og hingað
til hefur hanin miest vaxið af
mdraraingairgjöfum. Öll geymum
við ótal min,niragar um konur.
Ef, til vill er mi'raningin um ein-
hverja konu það bezta og ó-
gl'eyman'l'egasta sem við eigum.
En nú skulum við minnast
þeirra kvenma, sem við höfum
þekkt — og bezt Verður lýst
með orðúim Eimars Beraedikts-
somar:
En þar brástu vængjum á
fagnandi flug, . '
s,em frostnætur blóm'h
heygja.
Þar stráöirðu orku og ævi-
dug,
Tilkpring
frð verðlagsnefni landbðnaðarafnrða.
Kartöflur veröa metnar frá 1. október í haust,
eftir éömu reglum og í fyrra. Skal afhenda þær
í þurrum og heilum pokum, þyngd 50 kg. Á
merkispj ald hvers poka skal letra nafn og heim-
ili framleiðanda eða seljanda og ennfremur teg-
undáheiti, ef um I. flokk eða úrvalsflokk er að
ræða, annars hýðislit. í I. flokk og úrvalsflokk
koma aðeins til greina hreinar og óblandaðar
tegundir. í úrvalsflokk koma gullauga og íslenzk
ar rauðbleikar. Verzlunum er óheimilt að selja
'ómetnar kartöflur á þeim stöðum, þar sem mats-
m'enn eru.
Matsmenn hafa þegar verið ráðnir Ármann Dal-
mannsson, Akureyri, Kári Sigurhjörnsson,
Reykjavík, Þórarinn Guðmunds'son, Hafnar-
firði.
VerAIagsnefndin
Berðstoíastúlfen og gangastúlfen
vantar á Vífilstaðahæli. Góð laun. Mikið frí.
Upplýsingar hjá yfirhjúkrunarkonunni í Tjarnargötu
5 B kl.. 3—6.
Sendlsveion
óskast strax.
Bankastræti 2.

Berrabattar
í miklu úrvali
teknir upp í dag.
^líklal
k
4
2 ðfiMobleitagi
í eða sem mæst Milðbænum óskast til leigu nú
þegar, eða- sem aillna fyrst.
EgiBI Krisfjánsson
Heiidverzluin.. — Hafnarhúsinui. — Sími 3136.
sem örlög hverra vilja
beygja. —
Mér braran ekifcert sáxar í
sjón og huig
en sjá þínar vonir deyja.
Hrópar ekfci minniing slíkra
kvenraa til ofckar og brýnir hún
okkur ekki til þeös að vitnina af
fullri alvörui að aukirani rnenn-
ingui kverana, vaxandi mögulleik
um þeinra til að njóta sín og
læra að beita öllum sínum góðu
hæf jleikum í þjóðnýtu sitairfi?
S. J.