Alþýðublaðið - 11.10.1945, Blaðsíða 4

Fimmtudagurimi 11. okt. 1945
Útgefandi: Alþýðnflokknrinm
Ritstjóri: Stefán Pétnrss?».
Símar:
»
Ritstjórn: 49@2 og 4992
Afgréiðsla: 4999 og 4966
Aðsetnr
f AlþýSnhnslnn vlS Hverf-
isgötu.
VerS I lausasöl*: 4® aurar
AlþýSuprentsmiSjan.
Fréttabréf frá Bretlandi:
Erfiðleifcar Breta i sambandi vlð
afnám láis- og leiplaganna
Fíflsleg skrif um emb-
ætlisveiiingu.
ÞJÓÐVILJINN flutti 'í fyirra
da.g á forslíðu sinni frétt
um veitingu bæjarfógetaembsett
isins í Nesfcaupstað, sem befur
að geyma óvenjulega svívirði-
leg bi'igzilyrði í garð Finns
Jónsso'nar démismiáliaináðlherra
og Gunnars A. Pállssonar, 'hins
nýja 'bæjarfógeta á Norðfirði.
Þjóðviljinn ©r löngu orðinn
fræguir að iheimskufegum o.g
ihvatvíslegum málflutningi, en
þó feggur hann sig hersýnifega
a-llan f.ram um að 'slá slín fjrrri
met í rógsiðju og lygum og hirð
ánr ekkert um það, þótt hann misð
því fealli yfir sig fyrirlitningu
iþjóðarinnar.
*
Vis-sulega er langt gengið af
Þjóðviljans hálfu, þegar Ihann
telur sig þess umkiominn að
vera með brigzlýrði á garð nú-
verandi dómsmál'aráðherra
vegna emibættav.eitinga hans.
Emhætitave’ítingar FLnms Jóns-
sonar verða aldrei gerðar íhon-
nm að ísaifcarefni. Þær hafa þvert
á méti verið til mikillar fyrir-
myndar eins og meðal amnars
sóst á því, að bogaskyltur Þjóð-
viljams haí'a ekki treyst sér til
þess að 'beina sorpörvum sín-
iuim að því skotmáli fyrr en nú.
Firnnur Jómsson hefur i iemh-
ættaveitingum .siínuim forðazt
pólitíska Ihlutdrægni, len jafnan
gætt Iþess að velja hina 'hæfustu
menn til Imnaðarstarf a. En um
emlbættaveitingar riáðhenra
kommúnista er Ihi'ns vegar aðra
sögu að segja. Þeir Ihafa fyrst
og fremst lagt áherzlu á það
að hygla gæðingum sínuimi, en
siíðiur huigsað uim hitt að velja
hina hæfustu menn.
Árás Þjóðviljans á hinn nýja
bæjarfógeta á Norðfirði þarf
engan að undra, 1 enda gætir
þess glögglega á míðgreim Þjóð-
villjans, ihv.að Ihenni veldur.
Gunnar A. Pálsson er af s'krif-
finnium Þjóðviljans talinn óal-
andi 'Og óferjandi vegna þess,
að 'hann valdist til iþess hlut-
skiptis að dæma í kaupfélags-
málinu fræga á Siglufirði og
kvað upp þann dóm sinn á
grundvelli: laga og réttar, en
ekki á grundvelli 'hins feomm-
únistísfea oflbeldis og ofslækis.
En Þjóðviljanum væri vissu-
lega hollt að minmasl. þess, að
emginn dómari, sem gert hefði
sór far um að gæta réttar og
laga, hefði; getað dæmt ofíbeldi
og lögleysur Ottós Jörgensens
og Þórodds Guðmundssonar i
Kaupfélagi Siglfilrðinga á annan
veg en Gumnar A. Pálsson gerði.
Og víst koma rógherar Þjóð-
vilj'ans tl með að eiga meira
en 'lítið annrikt, ef þeir ætla að
ráðast að dómurum, ihæstaréttar
á sama Ihátt og Gunmari A. Páls-
syni eftir að íkaupfélagsmálið á
Siglufirði, hefur af iþeim verið
til lyfetia leit't.
m
'Brigzlyrði Þjóðviljans um, að
Finnur Jónssom ihtafi grafið upp
JAFNVEL fyrir þjóð eims og
Breta, ,sem orðið hafa að
þola svo mi'kimn skprt undan-
farin fimrn ár og sem eru orðn-
ir vamiir við að taka himu óum-
flýj.anlega, komu íróttiirnar um
að Bandarikin myndu hætta að
veita Bretlandi aðstoð með láns
og leigukerfinu, Bretum mjög
á óvart og olli vonbrigðum. Að
minnsta kosti' var það svo um
hinn 'óibreytta borgara, ,,mann-
inn á 'gölunni.“
Að vísu lætur himn óbreytti
borgari að miklu leyti leiðast
af þvií, sem hann les ií blöðum
eða iþeyrir i útvaripinu, en til'
þessa hef.i;r hianm neitað að trúa
Iþví, að ástandið væri eins slæmt
olg það virðisf vera við fyrstu
sýn. Bretar hafa allt firlá með-
limum Hkisstjórnarimnar til 'hús
freyjanna, ekki viljað mynda
sér neinar lákveðnar og andstæð
ar sfeoðanir á þessum málum,
iþar til ár'angur er a'lgerlega
kunnuir af umræðum þeim, sem
farið- Ihafa fram í Washington
milli lávarðanna Halifax og
Keynes annars vegar og amer-
isfera fulltrúa hins vegar.
Enginn efaðist um, að l'áns-
og leigulagafeerfið yrði lagt nið-
ur einn góðan veðurdag, en samt
mun hin skyndilega tilkynning
um þ'að frá Washington, vafa-
iiaust vegna þiess að styrjöldinni
á austurvegi lauk svo brátt, hafa
feomið hagkerfi Breta í opna
skjöldu og á iþeim tima, sem það
mátti sázt við að tafea á 'sig
auknatr byrgðai', án þessi að ein-
ihver verufeg breyting yrði gerð
á því.
Brezfe blöð hafa gefið i skyn,
án þess þó að fullyrða nieitt,
samkvæmt fregnum fra Banda-
rákjunum, að einlhver eða allar
þessar orsakir hafi legið til
grunvallar fyrir ákvörðun
Ban darikj a f orseta um láns- og
leigulagkerfið: (A) Hin skyndi
fegu lok styjaldarinnar á Asáu
og nauðsyni skjótra breytinga
á iðnaði og framleiðslu í Banda
ríkjunum iti,ll þess að byrja að
framleiða f ri ða rtí mavör ur í
stað Ihergagna. (B) Formlcg til-
'kynning, sem hefði verið 'birrfc
hivort sem var um leið og styrj
öldin við Japana váír á enda.
(C) ákvörðun, sem ©f til vill á
rót sána að rekja til ameráskra
auðjöfra, sem máske væru ófús
ir itil þess að aðstoða við tilraun
ir og sitarf sósíalistískrar stjóra
ar, sem mundi, ef vel gengi,
veikja aðstöðu þeirra sjálfra.
(Skoðun 'þeS'SÍ er almenn mleð-
•al mikils hluta hinnia s.mærri
fjármláLamanna).
IEn hvað sem þessu líður, bíð1-
ur brezkur laknenningur með ó-
þreyju eftir endanlegum árangri
af viðræðunum á Washington,
en altaenningi á Bretlandi
finnst, að ef (engin lausn feng-
iS't, sem ihefði á för með sér eitt
hvert iáframhald á láns- og leigu
lagafcerfinu, muni' briezka þjóðin
,sjá fram á enn harðari vetur,
en hún hafð.i. gert ráð fyrir,
sérstaklega hvað snertir öflun
matvæla.
Ein iaf afleiðingum þess, ef
umræðumar í Washington fara
út um þúfur, mUn vei’ða sú, að
Bretar einbeita sór enn meir
að iþvi að lafla sér markaða fyr
ir útflutning .sinn, sér á Oiagi í
þieim löndum, sem gætu selt
Bretum afurðir, er pá vanhag-
ar um. Og víst .er, að ýmsar þær
vörur, sem áttu að fara til
Bandar'íkjanna, verða nú seld-
air i 'þeim Löndum.
Veröldin eæ vissufega lítil á
stundum, því heihsókn til veit-
ingaskálans á Park Lane gisti-
húsinu, myndi hafa gert marg-
ian islenzka verzlunarmanninn
forviða. Meðal þeirra, sem þar
mátti sjá á ©inum fhlálftímia voru
isitórkaupmennirnir Haraldur
Árnason og Oddur Helgason,
ihinn síðarnefndi var iþar á ferð
með nefnd, sem semjia átti um
íbýggingu nýrra togara fyrir Is-
land, og Pétur Benedifctsson
sendiherra, einn kunnasti diplo
mat íslands, en hann var þá á
fei.ð 'til Moskva.
Tölur, siem mýlega voru birt
ar, sýna að fogarinn „Scottish“,
seim nýlega er kominn úr veiði
för til Bjarnareyjar, seldi afla
sinn fyrir 15,500 sterlingspund.
í saitabandi við umræðúr um
þetta og ýmisfeg önnur fiski-
málefni., við ieinn af fulltrúuim
útgerðarmianna var enn á ný
rætt um löndun útlendra log-
ara á Bretlandi. Almenningur
lí Grímsby og öðrum höfnum
teluir, að sænsfci'r og danskir
fiskimenn hafi' nú stórar itekjur
.af aflasölú í Bretlandi. Að vísu
hafa Bretar ekkert á móti sam
keppni uim fiskmarkaðinn við
þessar þjóðiir, en mönnum ©r
samt Ibeldur illa við hana nú,
ei,nkum vegna þess, að á styrj-
aldartímanum foarst enginn fisk
ur till Bretiands írá þessum þjóð
um.
Hins vegar er engin andúð á
garð 'islenzkra skipa, sem héldu
áfram siglingum til Bretlands
gamlan nazista til! þess að dæma
í feaupfélagsmálinu á Siglufirði
og sáðan hyglað honum með
bæj arfóge I a embæ tti n u á Norð-
firði, lýsa vel sálarástandi
þeirra manna, sem skrifa Þjóð-
vilj'ann, þótt þvi fari alls fjarri,
að þau nái t ilgangi sánum. Skrif-
finnar Þjóðviljans telja útilok-
að, að maður fáist til þess að
rækja opi'nfoer skyldustörf, án
þess að foafa eiginhagsmuni á
huga. Þeir fá heldur ekki skilið,
að dómsmállaráðherira feli
manni dómarastörf, án þess að
múta honum til þess að kveða
upp dóm, sem sé honum að
skapi. Sllík er siðfræði komm-
úni'sta. Á þeim sannasit hið forn-
fcveðna, að margur heldur mig
sig.
Og viíst er það 'tilgangslaust
fy.rir Þjóðviljann að búa til
nazistagrý'lu á tifefni þessia máls.
Kommúnistar ættu hins vegar
að minnast þeirra orða Molo-
tovs, sem Þjóðviljinn sjálfur
'tuggði upp Ihór á árunum, að
það væri fikki nema smefeksat-
riði', ihvort menn væru með eða
móti nazismanum, og marg-
iþættrar samvinnu 'bommúnista
við mazista. Þar er sem sé um
S'taðreyndir að ræða. En forigzl-
yrðin um Finn Jónsson og
Gunnar A. Pálsson er,u hins
vegar ekkert annað ien venju-
leg lygimál og rógmæli komrn
únista.
Finnur Jónsson hefur i sam-
foandi við veitingu foæjarfógeta
etabætitisins á Norðfirði fyllgt
þeirri venju sinni, að velja hæf-
asta manninn úr hópi umsækj-
enda til starfs þess sem um .ræð-
ir, mann með ágætu logfræði1
prófi og langa reynslu í starfi,
fyirst hjá lögmanni og siíðar
borigairfógeta hér í Reykjavík.
Finnur Jónsson og Gunmar A.
Pálsson standa jafnréttir, þótt
skriffinnaæ Þjóðviljans þreyti á
þeim músabrögð sín. En innræti
þeinra manna, sem skrífa og
gefa út Þjóðviljann, segir til
sín lí þessu máli sem öðrum,
þótt árásir þeirra séu vindhögg
ein.
á ófriðarárunum, að vísu með
mik’lum ágóða, en fluttu samt
verðmætan afla til landsims, þeg
ar Ibans var mest þörf og brezk
ir togarar voru við ýmis önnur
störf á vegum flotamálaráðu-
ney tiisins.
Engilsaxi.

BLAÐINU hafa foorist ieftirr
farandi frétLir frá íþrótta
samfoandi íslands:
Farandskennsla.
Axel Andrésson hefir 'lokið
knattspyrnunámskeiði hjá í-
þróttafélaginu Völsunig, Húsa-
vík. Nemendur voru 76, nlám-
sfeeiðið stóð yfir frá 6. sept. til
24. sept. s.l. Frá Húsavffik fór Ax
eii til Ólafsf jarðar og iheldur þar
íknattspyrnun'ámskeið
Milliríkjadómari.
í. S. í. ihefir tilnefnt til Al-
þ j óðas amfoands knattspyrnu-
manna (FIFA.) Guðjón Einiars
son Reykjavák, sem milliríkja-
dómara ií knattspyrnu.
Kjömir fulltrúar f. S. f.
Endurkjörnir fulltrúar i
stjóm Nbrdens 'Gymmastifc-For
found foafa verið hr. kaupmaður
Ben. ,G. Wiaage forseti ÍSÍ. og
hr. Steindór Björnsson frlá Gröf
fyrrv. fimleikakennari.
T I L
liggur leiðia
Boð Sænska ömleikasambands
ins.
ÍSÍ 'hefur fooriat bréíf Svönska
iGymnas tikforbundet (Sænska
fimleifcasaimlbands.i,ns) sem til-
kymnir, ,að það sé ireiðuibúið að
ta'ka á móti fimlelkaflokkum frá
hinum norrænu löndum og sjá
um fimleikasýningar þeirra. —
Fimleifcamótið hefst 16. nóv. n.
'k. ií Stqkk'hólmi. Þessu .góða boði
'var ieigi hægt að sinma, vegna
of stutts fyrirvara.
Skíðalandsmót 1946.
ÍSÍ befur tilk. að þau íþrótta
foandalög sem ósfca að standa fyr
ir skiðalandsmóti íslands 1946
'tillkynni' það ÍSÍ. fyrir 10 des.
n. k.
Staðfest fslandsmet.
Kjartan Jóhannsson (ÍR.)
400 m. hlaup. Árangur 50,7 sek.
sett 12. á'gúst sl. staðfest 12.
sept. sl. Boðhlaup 4x400 m.
sveit KR. Áramgur 1:35,4 mín.
sett 22. ágúst sl. staðfest 12.
sept. Boðhiaup 4x400 m. sveit
KR. Árangur 3:35,0 mín. sett
16. ágúst sl. staðfiest 12.1 sept.
s.i. 400 m1. gnndahl'aup. Árang-
ur 60,9 sek sett af Jóni M. Jóns
syni KR 11. ágúst sl. staðfest
12. sept. sl.
Stangarstökk. Árangur 3,67
metrar, sett .af Guðjóni Magn-
ússyni (ÍBV.) 19. ágúst sl. stað
fest 19. sept 1945.
rT’ ÍMINN foirti í fyrradiag rít
stjórnargrein um hima fyr-
irhuiguðu endurskoðun stjórinar
sferárinnar og vi.ll fela hana
sórstöku stjórnllagaþingi. Tím-
inn skrifiar:
„iÞað mun vera sameiginlegt á-
lit allra, að stjórnarskráin þarfn-
ist margvíslegra og gagngerðra
endurbóta. Það mun og sameigin-
legt áliit flestra, að breytingarnar,
isem verði gerðar á toenni, iþurfi
að undirtoúa og vanda sem bezt,
og iþjóðin þurfi að geta metið þær
vel og dæmt áður en endanlega
er frá þeim gengið.
Með því að 'láta alþingi fjalla
um stjórnarskrármálið, verður
ekki tryiggð vönduð lausn þess.
Alþingi mun samtímis hafa mörg-
um öðrum stórmálum að sinna,
sem krefjast munu meginvinnu
þingmanna, svo að stjórnarskrár-
málið verður eirns konar aukaverk.
Á alþingi gætir líka meira hinna
flokkspólitísku dægursjónarmiða
en víðast annars staðar og fiokk-
arnir þar munu iþví reyna að
hafa áhrif á, að stjórnarskráin
verði sniðin 'þannig, að hún íhenti
þéim vel, ei'ns og viðhorfin eru í
dag. Seinasta stjórnarskrárbreyt-
ing er goitt dæmi um þetta, þar
sem (hún var fyrst og fremst mið-
uð við atkvæðatölur flokkanna í
næstu fcosningum é undan! Slík
dægursjónarmið geta reynzt stór-
hættuleg verki, sem lengi á að
standa og ekki miá því miða fyrst
og fremst við augnabliksaðstæður.
Til þess að firra stjórnarskrár-
miálið slíkri vandræða- og handa-
hófslausn,- er auðveld leið. Hún er
sú, að þingið í vetur geri þá
toreytmgu á stjórnarskránni, að
kosið verði sérstakt stjórn'lágaþing
til að semja nýja stjórnarskrá.
Kosningar til þessa þings ættu að
geta farið fram í ágúst eða sept.
næsta ár og þingið ætti að hafa
fekið störfum vorið 1947. Sú
istjórnarskrá, sem það samþykkti,
ætti síðan að berast undir þjóðar-
atkvæðagreiðslu áður en hún
hlyti endanlega staðfestingu.
Með þessum 'hætti yrði engin
teljandi töf á lausn stjórnarskrár-
málsins. En málið fengi margfalt
betri afgreiðslu, þar sem það væri
tekið fyrir á þingi, er isinnti ekki
öðru verikefni. Pólitískra dægur-
J sjónarmiða myndi gæta iniklu
minna við samningu stjórnarskrár
innar og þjóðin f engi stórbætta að-
istöðu til að hafa áhrif á afgreiðslu
málsinis, þar sem það yrði raun-
veru'lega toorið tvívegis undir toana,
án nokkurra tengsla við önnur
mál. Við biðina óynnist það líka,
að upplýsingar fengjust um stjórn
arskrárbreytingar þær, sem nú er
verið að gera annars staðar.“
Þamniig farast Tím'aniuim orð
um þetíba taák Hef,uir 'þessi
uppiástunga áðúr bomiið fram,
einkum' úti um Haind, en lítið
verið rædd. Geta lesendurair í
hinuimi tilfærðu ummælum
Tím'ans séð nokkrar af þeim
inöksemdiumi, semj fyrlr tilllög-
unni uim sérstakt stj'órníla,ga-
þing eru færiðar.
Fyrir ruokfcru slíðan flutiti
Tímiinn eftirfarandi klausu:
FramfoaLd á 6. síðu