Alþýðublaðið - 06.12.1945, Blaðsíða 7

Fimmtndagurinn 6. des. 1945
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Næturlæknir er í Læfcnavarðstof
vamni', sírni 5030.
Næturvörðtur er í Laugavegs-
Apóteki.
Næturakstur annast B. S. í.,
:gími 1540.
18.30
19.00
20.00
20.00
20.45
21.15
■21.40
22.00
22.30
Útvarpið:
Lönskukenngla, 2. fl.
Eniskufcemisla, 1. £1.
Fréttir.
Ú tvarpshl j ómsveitin (Þór-
arinn Guðm. stj órnar).
Lestur fornrita: Þæittir úr
Sturlungu (H. Hjv.).
Dagsfcná kvenna (Kvenfé-
lagasarrtband íslands): Fríá
híbýlasýningunni í Gauta-
borg (frú Rannveig Krist-
jánsdóttir).
Frá útlöndum (Jón Magnús-
son).
Fréttir. Létt <lög.
Dagskrárlok.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir „Uppstigning“ annað
kvölld. Mþingismönnum og bæjar-
fulltrúum er boðið ó sýninguna.
Félagslíf
ðsið Eimtr,
Nönnugötu 8,
(Hvíta og brúna)
Sími 2428.
Þvær blautþvott og sloppa
FiBnmtagur f dags
Dr. Þorkell Jóhannesson,
prófessor.
UMFR
IÞROTTAÆFINGAR
í ikivöld á Meníntaskcílanum, ikfl.
7.15—8.00, tfnj'álsar íjþnótitir, kl.
S.OO—8.45, igliíma; kl. 8.45—9.30
JjeiMiimá kvenma.
OVLuinið slíiemjmitájfiuindiinn á
sumnjudaig.
FIMMTUGUR er í dag dr.
Þorkell Jóhannesson pró-
fessor í sögu við háskólann.
Dr. Þorkell er Þingeyingur að
ætt, fæddur að Syðra-Fjalli í
Aðaldal, sonur Jóhannesar Þor-
kelssonar bónda þar og konu
hans, Svövu Jónasdóttur. Þegar
í heimahögum ólst hann upp við
þjóðleg fræði og fagrar bók-
menntir, en skólalærdóm sinn
fékk hann við gagnfræðaskól-
ann á Akureyri, menntaskólann
í Reykjavík og háskólann, sem
hann starfar nú við sem kenn-
ari. Lauk hann stúdentsprófi
vorið 1922, og meistaraprófi í
íslenzkum fræðum vorið 1927.
Var sérgrein hans við háskól-
ann saga og byrjaði hann þá
þegar að leggja sérstaka stund á
atvinnusögu þjóðarinnar, sem
hann síðan hefur ritað svo
•margt um. Árið 1932 var hann
skipaður bókavörður við lands-
bókasafnið, en hélt jafnframt
áfram fræðistörfum. Var hann
árið 1933 sæmdur doktorsnafn-
bót af háskólanum í Kaup-
mannahöfn fyrir hina þekktu
ritgerð sína um „Frjálst verka-
fólk á íslandi fram til siða-
skipta.“ Árið 1943 var hann
skipaður landsbókavörður og
árið 1944 prófessor í sögu við
háskólann.
Dr. Þorkell er fyrir löngu
þjóðkunnur maður af ritstörf-
um sinum, en helztu rit hans
eru, auk doktorsritgerðarinnar,
mikið rit um sögu 'búnaðarfé-
lagsskaparins á íslandi, „Aldar-
minning Búnaðarfélags Is-
lands“, sem kom út árið 1937, á
hundrað ára afmæli fyrstu bún-
aðarsamtakanna, og Saga íslend-
inga 1750—1770 í hinni stóru,
tíu binda íslendingasögu, sem
menningarsjóður og þjóðvinafé-
lagið eru nú að gefa út. Hefur
hann og frá upphafi átt sæti í
Frá fSskiþingSnu:
GOTT
ÚR ER GÓÐ EIGN
Gul, Gíslason
ÚRSMIÐUR LAUGAV. 63
Dr. Þorkell Jóhannesson
ritstjórn þess verks og mun
þegar hafa ritað meira í það,
þótt enn sé ekki komið fyrir al-
menninigis lajóinir. Þiá sér og dr.
Þorkell um útgáfu menningar-
isjjióðs. oig þjóStviinalfiéliaigsiiinis á
bnélfiuim oig r-iitigerðium iSteplhiainis
G. Steplhainœonar, sem it|vö 'bindii
enu þegar fcomini af.
Dr. Þorkell er mikils metinn
af öllum þeim,. sem þekkja
hann, enda margfróður, víðles-
inn, skemmtinn í viðræðum og
drengur hinn bezti.
Hjartanlegar þakkir fyrir auðsýnda 'hluttekningu við
fráfall og jarðarför móður okkar,
Önnu Sigurðardóttur, Stykkishólmi.
Börn og tengdabörn.
lán fil byggiagar
fiskiÉipa.
Æ FUNDI fiskiþiugsins í fyrra
dag, var gerð svofelld á-
lyktun um vaxtalaus lán til
byggingar fiskiskipa:
„Fiskiþingið ályktar að skora
á alþingi, að veita ríkisstjórn-
inni heimild til að verja á árinu
1946 2,5 millj. kr. til veitingar
vaxtalausra þriðja veðréttar
lána vegna byggingar fiski-
skipa.
og vestur-
veldin.
Framihald af 5. síðu.
helguð kommúnismanum, þær
voru allar í anda þjóðrækninn-
ar, framar öllu.
Auðvitað er ekki hægt að
neita því, að verið getur, að
þetta h-afi fyrst og fren'iiS-t staf-
að af Iþárveranidii stríðsásta'ndi.
En þjióiðriæk-niisstefnia sú, sem
ivialdlhiaifairinir rúsisinesku bafa til
-eiinfcað sér svio mjög, virðisit ó-
inieitiainleiga- Ifr-ekia-r í ætt við gam
lafdaigs stóirrvélidisistefinu heldiu-r
en sameindinigu v-erkalýðs al'lra
fflanida. —
Tortnyggni Rússia í ga-rð V-est
lUirveldanin-a fcemur m. a. fram
£ því, hvers-u illa -þeim líz-t á,
að Br-et-ar viilj-a endurreisa iðn-
aiðlimni í Riulh-r-lhíénuiðun-um. En
tiifelM'ð er, að fciolim frá Ruhr
©nu b-rláðinauiðsyn'lag öllium Vesit
iUir-Eviróipuiöinidiuimum, alit fná
-No-r-ðu'rHsijió siuðiur að Mii-ðjiarð-ar
ihalfi, eff þau eiiga að geta byggt
fuuptp það sem bau hafa- mísst í
sty-rijlöldi-nini og lifað vi>ð sæmi-
ieg’ fcjlör. Þess veg-n-a haillda Bret
ar lálfnam endirrreisnarstarii
isfonu í Rulhr, þrlátt- fyrir vaxaudi
tontryggini Rúsisa ú-t af slíku
Þiainmiig iheilidur iþetta áfram enn
aam kiomið er.
Tortryiggni Riissa v-eldur a-uk
in-ni to-rtryiggni af bs lf-u Breta.
Oig háðar þjóðir verða að gera
ailílt hv-aið þær igeita til þess að
eyða þessa-ri tiortryggni, ef vel
á að 'fana. Biáðar þjóðirnar
verða að taka á a-llri siin-ni- þul-
inmæði.
Bvensiu ihreylkiniir sem- Riús-sar
kiumna a-ð vera — og það jafn-
rviel með réttu — aff stjórn, sem
á eimuim im'aninisia-Mri hefur
bireytt iSovétrííkjiunium úr gam
.aiMiaigs lianidlbún-a-ðanrlilkii í sitór-
ffieillt inýtlízkiu iiðnaiðarríki
imiu/mu þeir k'oma itil með að gera
ennlþá stærri ikriölfiuir en fyrr,
miú, þegar stríðið er toúiö. Þetta
staffar ekiki ibvað sízt aif þ-vi, að
miú ih-afa hinir rús-sn-edku her-
m-enn hieimsiótt aðrar þjóði" o-g
ikiomdzt að raum ium þa-ð, hversiu
m-ik'lu betri kjlör þær búa við,
tilltiöliulejga, held'Ur en Rússar
hdfa- haildið áður. Sllíkium kröf-
lum rúsisimeslku þijóiðarinmar væri
ekiki hæigt a-ð ffuílJln)ægja af
stjórn, sem hyggði á amna'ð en
heimsstrdð.
-Nei, — það er ólsennilegt með
öíu, a-ð sOvéÞstjó-rínin æiski eft-
ir S'tynjlöM, — o-g sumiurn þjóð-
urn, — eiinikumi Bamdaníkjta-
imönimuim, — værd ÍHipMt a.ð ignulfila
ekki' miki-ð 'út í það, isem er ó-
s'an-nilegit.
Huigmymdin um heknisyfir-
náð Iflárra stórveMa hefu-r
aldnei áitt , ý-kjamikíliu fiyfligi að
Æaigina me-ðail' breztou þjóðarinn-
ar; afftiur lá mótii haffa Bret-ar
ali-ð þá von i ibnjóisti, að talkast
mætti -að haffa igott samlstarff
miililum h-e-lzitu stónvieildamma. —
Hiimar sameimuðu þjöðir enu- nú
'orðnar -nauinvierulegt bamdalalg,
en enu -efctoi dnaumsijiánim- ein
l'enigur; Þa-ð virðist etoki -úr vegi
að leggjia umdir únskur-ð önygg-
isráðs þeirra ým-is þau vamda-
máil, sem hi-num „þnem stónu“
heffiur einin- ekltoi tekizt a-ð náða
ffnam úr. Auto þess myfnidii- þó
isijdst, hvers ör-y-ggis-riáðið værd
m-eginugt, þegair til toastamna
kiæmi.
Eg -er þeirnar iskoðumar, að
það, sem þjóðirnar eigi h-elzt að
vænta af Bretalve'Mi, sé 'leiðsögn
og ifonusta, þega-r sVo ber und-
-ir. 'Alftur á móti getur vemið, að
Bnetar g-eti igert öðrum þjóiðum
meira gagn- með þvi a-ð vera
Isjlállfir fyrirmynd, sem sé effitir-
þreytni venð, (hielldur beimiMmis
að iskiipta siér af ainm-anna þjíóða
•^mlálum.
m TKAU/TI:
Ama frá teuborg
Er jólabók kvenþjóðarinnar
Bókaútgáfa Norðra.
Framhald af 2. síðu.
iboðslsölu bólkin-a Töfrar Afríktt
efftir 'Stua-rt Olbete, en sú bóik
er Iþýdid aff Jónd Maguússymá
f-néttastjóra útvarþsims. Þetta
er mndfki'l stoáMsaga, bemslögul og
spemmamldii.
'Norðini miun fyrir jlóíl igeifa út
mikið og vanda-ð rit 'um Ódáða-
hraun, duilianheim líslemztora þjóð
sa|gn.a og ævdintýra-land affilra Tis-
1-einldiiinga. Fllytur það mynldir,
sém slkiipta humdnuiðúm! qg tekm
ar haffa verið sénstaklelga ffyrir
þeissa útigáiu. Höffiumldur1 iritls'inis
er ÓMiur Jónsson fraamtovæmda
stjóri, og er stíll hams fnábær
Og ffirásöigniin. ölll hin 'niátovæm-
asita, -eindia heÆun harnrn uinmi-ð að
þesislu huigðanieffind isi'nu um
marigra ára stoeið.
Einis og áður -eir isa|gt, er Ó-
dáðalhrtaum mitoiið rit. Verður
þaið í þrem toindum alllstóruim,
eða tuttiuigu arkir í istóru bröti
fyrir utan' mynidir og fjölda upp
drláittia, igam-aila log mýnra. Er
ökkl vafd á, -að hér er um að
ræðia siérstæða bók,, -sem hieillla
mlunii' huigi Áslendimga.
Eiminiiig mun- Niorðri, igeffa út bók
sem 'nieffihist Á hreindýraslóS-
um. Það -er bók um mýstárlegt
effmi, isem -eff til vill virðist rnörg
um 'Íislendiínigum ffrataamdi. En
hér er um að ræða rammís-
lenizlkia bók, þvd að hiúm fjallar
uim sögu hreimdýranma á ís-
lamdi og 'sögu hreimdýraskyttm!-
anna, svaðilfarir þeirra og æv-
irntýri. — 'Kenmiir þar imapgra
graisla, og mum bótoiim, eff-alaiust
vetojia mitolla atlhygli'. Helgi Val-
týsisom riithöÆumdiur, isem um
margra ár-a stoeið heffu-r verið
ráðumautiur íslem'zkiu níkiteistjörm.
arimmiar íí hreiinidýraimláluimi, hef
uir affliað igalgnla í bók þasis-a fyr-
ir Niorðra á sama hátt big hamm
amnaðist útigáffu Söiguþátta
landpóstaminia á simum itítoa. Á
breindýr-aslóðum verður all-
stlór bók, sfcreytt ffijiöMa mynda,
sem Eðvarð Siigumgeirisisiom Ijós
mynldari heffiur t-ekið í tllieffnd' aff
útlgáfu bófeariinmiar.
UokiS' er þess að geta., að
Norðr-i heffur affllað Isér eimtoa-
réttar til þýðimglar á bókum
skláldkbinummiar Estrid Ott, oig
-fcemuir hin- ffynsta þeirra út inm-
am- skiatmimis. Verður það hin
hrífamdi uin|gmeyjarisia(ga Sally
litla Lotta, seimi stoýrir f-rá
starifd umigra stúlkmia í himml
heiimlslfrægu vörrn Finma 'gegm
offiuirieffltimu veturimm 1939—
1940. Ertu L-ottulsöiguir þessar
þiijiár tallsimis tíg iþýddar á öll
Norðuml'amdlamál og ffilíestar þjóð
tiumiguir Nior-ðiurállffummar. Svo er
og um Ælieistiar aðranMSlölgur þess-
arair Ærægu sfcáMlkomUi.
Frú Estriid Ott er meðal víð-
Hesmulsrfiu uinlglinigahótoiahlölfumda
á iNorðiurllöindum oig þótt víðar
sé leitað. Héfu-r húrn' miýlega
hillotiið ffyiistu ver-ðlaum- í 'Norð-
uriliamdiatoeppnii um heztu umig-
lirigah-ólk ársinis. Er þeirmar bók-
ar að væmta íná No-rðra
snemimia á snæsta ári.
Orðsending til bifreiðastjóra.
Lögr-eglan mælist fastlega til
Iþess, að bifreiðastjórar gæti þess
vandlega, nú þegar hátka og ófærð
er á götunum, að fara varilega; að
setja keðjur á ibifreiðar sínar og
gæta mjög vel allrar umferðar.