Alþýðublaðið - 18.07.1946, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Fixuntttáagur, 18. júU 1946.
fUf><jðnblaðið
Útgefandi: Allþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pétursson.
Símar:
Ritstjórn: 4901 og 4902.
Afgreiffsla og auglýsingar:
4900 og 4906.
Affsetur
í Alþýðuhúsinu við Hverf-
isgötu.
Verð í lausasölu: 40 aurar.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
♦-------------------------—'*
Strit en ekki vit.
ÞJÓÐVILJINN er nú eftir
kosningarnar farinn að
auka þá fyrri iðju sína að lofa
stefnu Rússa og prédika lesend-
um sínum málflutning komm-
únista, en af skiljanlegum á-
stæðuím gerði hann 'lítið að því,
meðan á kosningabaráttunni
stóð. Skriffinnum hans var að
sjálfsögðu um það kunnugt, að
íslendingar hafa vanþóknun á
yfirgangi og ofríki hinna rúss-
nesku valdhafa, svo og málflutn
ingi kommúnista. Þess vegna
reyndu þeir að breiða yfir nafn
og númer fyrir kosningarnar,
þóttust vera lýðræðissinnaðir
og umbótafúsir og forðuðust
umræður um Rússlandsmálin
sem mest.
*
En eftir kosningarnar er
horfið að hinni fyrri þjónkun
við Rússa og lagt kapp á að af-
saka stefnu þeirra og atferli og
boða kenningar kommúnista,
sem ráða lögum og lofum í
flokknum, þrátt fyrir nafnbreyt
inguna. Fyrir nokkrum dögum
var einn af auðsveipustu þjón-
um flokksins látinn skrifa
langa grein í Þjóðviljann, þar
sem komizt var að þeirri niður-
stöðu, að alþýðan gæti ekki
sigrað „á lýðræðislegan hátt“.
Og nú er tekinn að birtast í
sama blaði greinarflokkur eftir
ungan og sanntrúaðan Rússa-
dindil, sem varð sér að athlægi
fyrir nokkrum árum vegna ný-
stárlegrar skilgreiningar á mann
fjölgunaraðferðum kommúnista.
En meginefni þessa greinar-
flokks hans er sá, að griðasátt-
máli Hitlers og Stalíns hafi á
sínujm it&ma verið hið aruesta
þarfaþing og orkað miklu til
.þess, að bandamenn unnu sigur
á nazismanum í styrjöldinni.
Kommúnistum verður varla
borið hugleysi á brýn fyrst þeir
áræða að minnast á griðasátt-
mála Þjóðverja og Rússa og
reyna að verja hann fyrir þjóð
sinni. Sannleiku'rinn varðandi
það mál liggur öllum í augum
uppij einnig kommúnistum,
þótt þeir telji það shyldu sína
við húsbændurna austur í
Moskvu að flíka marghröktum
blekkingum sínum og lygum
varðandi það. Rússar urðu ekki
einu sinni hlutlausir í árdögum
styrjaldarinnar, eins og marg-
ir gerðu sér þó von um. Þeir
gerðust samherjar Þjóðverja og
framleiddu nauðþurftir þeim til
handa, meðan herskarar nazism
ans brutu undir sig Pólland og
síðar Frakkland og ógnuðu allri
Norðurálfunni. Rússar fengu
líka þjónustuna við Þjóðverja
dável borgaða, því að Hitler lét
Stalín eftir vænan hluta af Pól-
landi. Meðan vinátta Hitlers og
Stalíns hélzt, var það að dómi
kommúnista smekksatriði,
hvont menn væru með eða imóti
nazismanum, og vinna í þágu
bandamanna hét þá landráða-
vinna á máli þeirra. En eftir að
Benedikt Gröndal:
& fuDdi öngoisráðsins
FYRIR TÆPLEGA ÁRI var
Hunter-kvennaskólinn i
New York lítt þekktur utan
Bandarikjanna. Hann er tengd-
ur við Columbia háskólann og
byggingar hans eru í borgar-
hlutanum Bronx, 45 mínútna
ferð frá miðbænum á Man-
hattan. Byggingarnar eru i ný-
gotneskum stíl, fallegar, enda
er rúmgott í kringum þær.
Síðast íliðna mánuði hefur
Hunter nafnið borizt um heim
allan í fréttum blaðanna og út-
varpsins. Ástæðan er sú, að
skólinn var valinn sem aðal-
bækistöð hins inýja þjóðabanda-
lags sameinuðu þjóðanna.
Það var rigning og súld dag-
inn sem fertugasti og fyrsti
fundur öryggisráðsins var hald-
inn. En um klukkan ellefu að
morgni komu raðir af ibifreið-
um og óku að fánaskreyttum
byggingum skólans. Það er leik-
fimishúsið, sem hýsir aðalfund-
arsalinn. Amerískir hermenn
standa vörð við húsið og viða
inni í því, og verða áhorfendur
að sýna aðgöngumiða, sem
stundum eru mjög eftirsóttir.
Aðalleikfimissalur bygging-
arinnar hefur verið gerður að
fundarsal. Er erfitt að sjá, að
það sé leikfimishús, _ þar sem
verið er að ráða vandamál
heimsins, nema helzt í kjaillar-
anum. Áðalsalurinn er alger-
lega byggður inn i gamla sal-
inn, og er þar öllu mjög hagan-
lega fyrir komið. Hinir tólf
meðlimir ráðsins sitja við boga-
dregið borð, og eru hljóðnemar
framan við hvern mann. Fyrir
aftan þá sitja ráðgjafar þeirra.
Framan við aðalborðið eru
minni borð, þar sem ritarar og
þýðendur sitja. Gegnt þessu
aðalfundarborði eru svo sæti
fyrir áhorfendur og blaðamenn.
Fundur settur.
Allmargir áhorfendur og
minni háttar embættismenn
voru í fundarsalnum, þegar
fulltrúar stórveldanna gengu
inn. Meðal þeirra fyrstu,
sem settust við fundarborðið,
var van Kleffens, fulltrúi Hol-
lands, hár og grannur, heldur
fallega ófríður náungi, sem
hefur getið sér mjög góðan orð-
stír við öryggisráðið. Rétt á
eftir honum komu Edward
Stettinius, fulltrúi Bandarikj-
anna, og fulltrúi Kína. Stetti-
nius er maður glæsilegur, og er
hið silfurgráa hár hans eftir-
tektarvert, enda er hann enn
ungur maður. Hann hélt ann-
arri hendinni um öxl Kínverj-
ans, og það var auðsýnilegt, að
þeir voru ekki að tala um Iran-
málið. Á eftir þeim gekk inn
Sir Alexander Cadogan, fulltrúi
Breta, heldur stífur, þaulreynd-
ur diplomat, sem hefur gleraug-
un neðarlega á nefinu og horfir
gjarnan á menn yfir þau.
Skammt fyrir aftan Bretann
kom forseti þjóðabandalagsins,
Norðmaðurinn Trygve Lie,
igildur og broshýr. Þá komu
fulltrúar ýmissa annarra landa,
Póllands, Brazilíu, Mexico,
Frakklands, og loks Rússinn
Andrei Gromyko. Hann var al-
varlegur og gekk beint til sætis.
Með honum .voru ráðgjafar
'hans, prófessor Stein og Kra-
silnikov, fyrrverandi sendiherra
Rússa í Reykjavik. Hefur hann
mjög mikilvæga stöðu sem einn
fremsti ráðgjafi Gromykos.
Forseti ráðsins, Egyptinn
Hafiz Pasha Afifi, setti fund-
inn, og var dagskrá samþykkt.
Til umræðu voru einöngu til-
lögur um þingsköp, svo að ó-
þarft er að rekja það mál hér.
Það eina, sem athyglisvert var
við umræðurnar, var afstaða,
sem Ástralíumaðurinn Hasluck
tók varðandi inntöku nýrra
meðlima í bandalagið. Vildi
hann, að aðalráð sameinuðu
þjóðanna hefði þar meira vald
en öryggisráðið, og er þetta
hluti af langri baráttu Ástralíu-
manna fyrir auknu valdi smá-
þjóðanna í hinu nýja þjóða-
bandalagi.
Sjósivarp og liprir
túlkar.
Það er ekki hægt að segja,
að hið talaða orð sé látið fara
inn um annað eyrað og út um
hitt í öryggisráðinu. Hvert ein-
asta orð, sem sagt er, er marg-
faldlega skrásett og þýtt. Flest-
ir fulltrúarnir tala ensku, en
franska og rússneska eru einnig
notaðar. Hvert einasta orð, hver
einasta ræða er þegar í stað
þýdd yfir á frönsku (eða ensku,
ef hún er flutt á frönsku, eða
bæði málin, ef talað er á rúss-
nesku). Framan við fundarborð-
ið sitja f jórir túlkar, og skiptast
þeir á um að taka niður með
hraðritun það, sem sagt er, og
strax að ræðunni lokinni lesa
þeir hana á máli því, sem þeir
þýða á. Er það aðdáunarvert,
hversu vel þeir þýða erfitt
diplomatiskt mál, án þess að
hafa nokkurn tíma til umhugs-
unar. Gromyko er eini maður-
inn, sem talar á rússnesku, og
munu aðeins einn eða tveir
aðrir fulltrúar skilja það mál.
Allar umræður eru hraðrit-
aðar og þegar í stað fjölritaðar.
Er hægt að fá textann að hverri
einustu ræðu svo sem þrem
stundarf jórðungum eftir að hún
er flutt. Er þetta gert í kjallara
byggingarinnar, þar sem blaða-
menn hafa komið sér fyrir. Var
þar sundlaug skólans, en nú
sést lítið nema haf af ritvélum
og öðrum senditækjum. Þar eru
líka raðir af símaklefum og
margar símskeytaskrifstofur,
Þjóðverjar réðust á Rússa,
breyttist hljóðið 'í strokk komm
Únista hér á landi og annars
staðar. Þá varð styrjöldin frelsis
stríð þjóðanna gegn fasisman-
um og vinna í þágu banda-
rnanna landvarnavinna. En
heilvita menn geta sagt sér sjálf
ir, hvort frelsisstríðið gegn fas-
ismanum hefði ekki orðið
skammvinnara og útgjalda-
minna, ef Rússar hefðu borið
gæfu til þess að gerast aðilar
að því áður en Pólland og Frakk
land voru brotin undir járnhæl
nazismans í stað þess að bind-
ast fast í hræðralag við böðl-
ana í Berlín.
*
Kommúnistum er ekki of gott
að eyða pappír og prentsvertu
til að reyna að telja fólki trú
um, að griðasáttmáli Hitlers og
Stalíns hafi verið bandamönn-
um stuðningur! Slíkt er öfug-
mæli, sem margir munu henda
gaman að en fáir taka alvarlega.
Skriffinnar Þjóðviljans gætu
eins vel reynt að telja fólki trú
um, að norskir kommúnistar
hefðu haft í huga stuðning við
útlagastjórn Nygaardsvolds,
þegar þeir báru fram kröfuna
um, að þjóðin svipti hana völd-
um og mynduð yrði stjórn, sem
gæti náð samkomulagi og sam-
vinnu við þýzka innrásarher-
inn. Hvort tveggja er tilraun til
að verja vonlausan málstað —
strit en ekki vit.
i New-Vork.
svo að hægt er iað senda fréttir
hvert sem er beint úr bygging-
unni. Fyrst í stað var svo mikið
af blaðamönnum, að ekki var
nokkur leið að koma þeim öll-
um inn í fundarsalinn. Var þá
útbúinn allstór salur með á-
horfendasætum og sett þar all-
mörg sjónvarpstæki. Var um-
ræðum á fundunum þannig
sjónvarpað til þessa aukasalar,
þar sem áhorfendur gátu fylgzt
imeð því, sem fram fór.
Egyptinn talar.
Það er mikill munur á fund-
um sameinuðu þjóðanna og
fyrri alþjóða samtaka, því að nú
er því nær allt gert fyrir opn-
um dyrum og augum alheims-
ins. Hundruð áhorfenda, blaða-
menn, sjónvarp, kvikmyndavél-
ar og hljómplötur fylgjast
stöðugt með því, sem sagt er.
Árangurinn af þessu hefur ver-
ið sá, að almenningur um heim
allan hefur getað fylgzt með
því, sem fram hefur farið. Hef-
ur oftast farið svo, að blöðin
gerðu heldur mikið úr erfiðleik-
um hinnar ungu stofnunar.
Það eru margir, sem efast um
að samiei.nuðu þjóðirnar mtuni
ná tilgangi sínum, og er oft
dæmt eftir atburðum í öryggis-
ráðinu. í sambandi við svartsýni
sumra en vonir annarra er at-
hyglisvert að kynnast ræðu,
sem hr. Hafes Afifi Pasha, full-
trúi Egyptalands, hélt á fundi
þeim, sem hér hefur verið lýst,
en það var síðasti fundur hans
sem forseta.
„Ég er dálítið hryggur,“
sagði Afifi Pasha, „af þvá að mér
finnst við höfum ekki lokið
hlutverki því, sem okkur er sett
á þessum mánuði, sem ég hef
verið í forsæti. Ég held, að hin-
ar friðelskandi þjóðir — og ég
er sannfærður um að allur
þorri þeirra, sem búa á þessari
jörð eru friðelskandi — séu ó-
ánægðar með ástandið í heim-
inum einu ári eftir sigurinn.
Þær eru óánægðar af því að
hugsjónir þær, sem barizt var
fyrir, virðast gleymdar. Þær eru
óánægðar af því að þeim finnst
réttlátur og varanlegur friður
vera langt undan.“
Frh. á 6. sí8u.
TÍMINN í gær gerir í er-
lendu yfirliti þjóðarat-
kvæðagreiðsluna í Póllandi að
umræðuefini í tilefni af ræðu
þeirri, sem foringi pólska
bændaflokksins og varaforsæt-
isráðherra Póllands, Mikolaj-
czyk flutti síðast liðinn Sunnu-
dag, en þar krafðist hann þess,
að þjóðaratkvæðagreiðslan yrði
dæmd ólögmæt, þar eð margvís-
legum þvingunum hefði verið
beitt. Segir svo í þessari grein
Tímans:
„Þegar samkomulag náðist um
•það milli Bandamanna og Rússa
fyrir rúmu ári síðan, að myniduð
yrði ný stjórn í Póllandi, varð
Mikola j czyk varaforsætisráðherra
hinnar nýju stjórnar, en að öðru
leyti var hún slkipuð fieistum sömu
mönn-um og leppstjórn sú, sem
•Rússar höfðu áður sett á iaggirnar.
Mikol'ajczyk hafði áður verið for-
sætisráðherra útlagastjiórniarinnar
í Lon<ion, en látið af því starfi, ér
honum þótti samstarfsmenn sínir
þar verða of fjandsamlegir Rúss-
um. Mi'kolajczyk hefur jiafnan lagt
áherzlu á, að samhúð Pólverja við
Rússa yrði að vera vinsamleg.
Fljótlega eftir heimkomu
Mikoliajczyks, tók að skerast í odda
milli ihans og hinna ráðherranna.
M. a. 'Undi Mikolajczyk því illa, að
nýir menn voru komnir til valda í
Bændafiokknum, en hann hafði
verið ei-nn helzti 'leiðtogi hans fyr-
ir styrjöldina. Mikol-ajczyk taldi
iþessa menn vera verkfæri komm-
únista og stofnaði hann því nýj-
an ibændaflokfc. Þessi flokkur safn-
aði -strax um si-g miklu fyl'gi og er
taiinn 'lan-g-fjölmennasti stjórn-
málaflofckurinn i Póllandi.
Meðráðhierrar Mikolajczyk litu
þennan flokk strax i-llu auga og for
ustumenn hans urðu fyrir ýmsum
ofsáknum. Sambúðin versnaði þó
fyrir alvöru, þega-r Mikolajczyk
neitaði að taka þátt í kosninga-
bandalagi með hmum' flokkunum
á þeim grundvelli, að aðeins yrði
lagður fram einn aisti og fiokkarn-
ir skiptu þingmönnum milii sín
fyrir kosningarnar. Þetta leiddi
einnig til þess, að ákveðið var að
fresta kosningunum, en annars áttu
þær að fara fram í vor. Munu hinir
flofcfcarnir hafa óttazt hið m-ifcla
fylgi, sem flokkur Mikoiajczyk
myndi fá.“
Og enn segir svo í þessari
grein Tímans:
„í stað þjóðaratkvæðagreiðsluxm
ar va-r h-orfið að því ráði, að láta
fara fram þjóðaratkvæðagreiðsiu
um þrjár spurningar. Fyrsta spum
ingin var um hvort þingið sfcyldi
v-era itvær -máistofur. Önnur var
þess efni-s, hvort menn' væru sam-
þykfcir jarðaskiptingunni, sem foú-
ið er að framkvæma, en sú þriðja,
ihvort menn væru samþykkir hin-
um nýju vesturlandamærum Pól-
lands. Um- seinni spurningamar
voru allir flofckarnir sammála, en
efcki um þá fyrstu. Flokkur
Mikolajczyk var fyl-gjandi þremur
málstofum, en hin-ir flokkarnir
vildu hafa þin-gið eina málstofu.
Úrslit atfcvæðagreiðslunnar urðu
þau, að miki-li mei-rihluti var með
einni málstofu. Það eru þessi úrslit,
sem Mifcolajczyk hefur mótmælt.
iFyrir atk'væðagr-eiðsluna var svo
'komið, að búið var að baxma
bændafliofckinn í öllum fjölmexm-
ustu borgum og hér-uðum landsins.
Flest blöð hans vor,u iika bannuð.
Hann gat því litlum sem engum
áróðri komið við og víða vissu
menn ekiki um afstöðu hans. Ýms-
-um þvingunum og hótunum var
liika beitt við kjósendurna.
Margt þykir ibenda til, að hinir
stjórnmál-afLokkarnir, sem eru
raxmar ekki annað en leppfiokkar
kommúnista, vilji nú láta til skarar
skríð aí .baráttuxmi við Mikolajczyk
Sjálfur býst haxrn við hinu versta
og hefur sent fjölskyldu sinmi, sem
dvelur í London, þá kveðju, að
hann búist við handtöfcu sinni á
Frh. á 6. síðu.