Alþýðublaðið - 03.10.1946, Side 4

ALÞÝÐU8LAÐIÐ
Fimmtudagm-, 3. 4>kt. 1946.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Kitstjóri: Stefán Pjetursson.
Síinar:
Kitstjórn: 4901 og 4902.
Afgreiðsla og auglýsingar:
«900 og 4906,
Aðsetur
f Alþýðuhúsinu við Hverf-
isgötu. '
Verð í lausasölu: 50 aurar.
Sett í Alþýðuprentsmiðjunni
Prentað í Félagsprentsm.
ÞAÐ má búast við því, að
|3að verði viðburðaríkir dag-
-ar, .sem nú fara í hönd hér
hjá okkur.
Síðari umræða hins um
<Jeilda samnings við Banda-
míkin mun væntanlega fara
fram á alþingi i þessari viku,
*n sem kunnugt er, hafa for-
Tistumenn kommúnista hótað
"þvi bæði leynt og ljóst, bæði á
lokuðum fundum ríkisstjórn
minnar og á opnum fundum
alþingis, að rjúfa stjórnár-
Æamstarfið, ef samningurinn
mái fram að ganga.
$
Það mun nú varla vera
Jiægt að draga það í efa, að
samningurinn við Bandarík-
dri verði staðfestur, eftir að
kunn er orðin afgreiðsia
‘hans i utanrikismálanefnd;
■en þar lagði meirihluti, skip-
-aður fulltrúum Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðis-
flokksins, til, að samningur-
-inn yrði samþykktur méð
niokkrum breytinguná* sém
kaka. af öll tvímæli um þau
-.aíriði samningsuppkastsins,
sem kommúnistar og aðrir
-andstæðingar samningsgerð-
arinnar tsldu sérstaklega
’vafasöm, og hefja yfir alJ.an
*fa fullveldisrétt okkar og
•úrslitayfirráð á flugvellin-
rum við Keflavík. Það nægði
fulltrúa kommúnista í utan-
2'íkismálanefnd hins vegar
ekki; hann lagði t’il að samn-
ángurinn yrði felldiM1, og sýn
ir það, að kcmmúnistar vilja
alls, engan samning við
Bandaríkin gera um Kefla-
víkurflugvöllinn, heldur hafa
3iann að fjandskaparmáli við
3iið voldug'a og okkur vin-
'veitta stórveldi lýðræðisins í
vestri, hinum austrænu hús-
ibændum' sínum til aðstoðar
og þjónkunar í baráttu
þéirra gegn lýðræðisrikjun-
,vm. Fulltrúar Framsóknar-
flokksins i utanrikismála-
mefnd höfðu nokkra milíi-
:£töðu í málinu, vildu fá
.fleiri breytingar á samningn
Jum, en meirihlutinn lagði til,
að gerðar yrðu; en ólíklegt
þykir, . i(i þingmenn þéss
flokks langi til að vera í hin
um austræna dilk eðn láta
mokkurn efa komast upp um
aístöðu sína milli aust«rs og
vesi urs við atkvæðagreiðslu
iim samninginn á alþingi.
Afgreiðsla málsins virðist
því elcki neinum vafa undir-
orpin. Samningurinn verður
staðfestur; og kemur pá til
kasta kommúnista, hvort
þeir standa við sín stóru orð
og hótanir.
. Líklegt mun engum þykja
Bein Jónasar grafin á Þingvelli. — Bréi um
áietranimar á legsteininum. — Um stofnauka,
smjör og matvælaskömmtun.
ÁKVEÐIÐ ER, að bein Jón-
asar Hallgrímssonar verði jarð-
sett í þjóðargrafreitnum á
Þingvelli. Kirkjublaðið skýrir
frá þessu. Þingvallarnefnd hefur
ritað biskupi bréf og farið fram
á að liann flytji ræðu við at-
höfnina á Þingvelli, en Páll ís-
óifsscn tónskáld hefur verið fal-
ið að stjórna söngnum. Þá hefur
vígslubiskupi, séra Bjarna Jóns-
syni, verið falið að flytja liá-
tíðarguðsþjónustu í dómkirkj-
unni, þegar bein skáldsins koma
heim.
MEÐ ÞESSU er ljósl, að bein
skáldsins verða ekki jarðsett
í Öxnadal, en raddir komu
fram um það, að það yrði gert.
Þessu var mótmælt og liefur nú
verið ’bundinn endi á málið.
Munu aldir fagna því af heilum
hug. Þjóðin álítur að ef nokkurt
íslenzkt skáld eigi að hvíla í
(þjóðargrafreitinum, þá sé það
Jónas Hallgrímsson.
AF ÞESSU TILEFNI vil ég
geta bréfs, sem ég fékk fyrir
nokkru frá Guðfúnu Jóhanns-
dóttur. Hún segir: „Fyrir
nokkru fcom ég á Þingvöll, og
varð mér þá gengið inn á hinn
vígða reit, sem á að geyma jarð-
nes'kar leifár hinna mést virtu
og dáðu skálda og lístafnanna
þjóðarinnar. Þar hafur aðeins
•einn borgari íslenzka ríkisins
verið jarSsettur — skáldið Ein-
ar Benediktsson. Vissulega hef-
ur öll þjóðin verið einhuga um
■að honum fyrst oig*frem:st hafi
•borið sá heiður, sem í því felst,
að vera jarðsettur á þessum stað,
í þjóðgarði íslendinga."
„ÉN NU VIL ÉG BERA fram
‘eina sþurningu og biðja. þig að
•koma hénni til rétlta aðila. Er
■nóig, að láta aðeins standa nafn-
ið Eiriar Benediktsson á .marm-
araplötuní, sém yfir leiði háns
•er? Hefði ekki átt að standa
fyrir ofan nafnið skáldið, og
svo siðast fæðingar- og dánar-
dægur ásámt ártölum? — Við
sjáum efcki laugt fram í tímann,
en verið gæti að svo færi, að það
væri alnafni hans, .sem fyrir
einlhver afrek, skáldskap eða
aðrar listir, yrði á komandi tím-
■um talinn sama heiðurs verð-
•uiguh; og hver greinir þá á mflli
nafnanna, ef ekki eru aðrar skýr
ingar með? AÍdrei verða allir
gestir, sem á Þingvöll koma,
undir leiðsögn sérfróðra manna,
og gæti þá svo farið, er tímar
liðu, að sársaukafullar spurn-
irjgar vöknuðu hjá þeim, sem
við leið'in stæðu: Hvar er hver?
Þó að samtíð Einars Benedikts-
sonar skálds, þurfi engár skýr-
ingar á legsteini hans, eiga kbm
andi kynslóðir heimlingú á, að’
áritusiin ,gsfi meira til lcynna en
nafnið
ÞAÐ MÁ VEL VEKA, að þetta
sé rétt athugað, en samt sem
áður tel ég smekklegást’, að að-
eins standi á töflunni nafn
skál'dsins, sem hvílir þar. Þeir
verða ek’ki margir, sem verða
jarðsettir á Þingvelli, og aðeins
þeir, sem lifa þó að aldri renni.
Nöfni Jónasar og Einars munu æ-
•tíð lifa og óhugsandi að nok’kur
ispyrji. „Iiver var hann?“ En ef
svo yrði einhvern tíma; þá er
alveg óþarfi að við séum að
hugsa um niðurlaagingu þeirra.
GÖMUL IIÚSMÓÐIR skrifar
á þessa leið: „Mig langar til að
biðjá þig fyrir nofckrar línur
út af auglýsingunum í útvarp-
inu um stofnaukana. Til’kynnt
var, að fólki væri beimilt, að
kaupa smjör út á stofnauka nr.
7. En ég fullyrði, að langflestir
eru ibúnir að taka út smjör út á
■þann stofnauka. Fólk verður
því að lcauþa smjörlíki í stað-
Inn, sem öllum mun óljúft. —
Nú eiigum við húsmæðurnar
■eftir 5 stofnauka og þeir eru
bráðum úr gildi fallnir. Þá vil
ég geta þess að húsmæður hafa
léngi undanfarið verið að bíða
eftir því að fá áukaskammt af
sykri til þess að- geta» búið til
■sultu, en biðin hefur verið árang
urslaus. Kaupmenn sögðu mér,
■að þeir ættu molaisyk'ur, en eng-
inn fékk hann vegna vöntunar á
seí5ium.“
BRÉF ÞETTA hefur beðið of
lengi birtingar. En í tilefni af
því, sem húsmóðirin segir um
stofnaukana, sem séu að falJa
úr gildi, vil ég geta þess, að það
■er ekki tryggt, þó að stofn-
aukar séu gefnir út, að þeir
verði gildir, þannig að hægt sé
að láta út á þá. Þeir eru aðeins
gefriir út til vonar oig vara, ef
ske kynni að hægt væri að auka
einhvern skammtinn, eða að
taka yrði upp sfcömmtun á ein-
hverri nýrri vöru.
Hannes á hornmu.
Getum tekíð
BEZTU ÞAKKIR til skyldra og vandalausra fyrir
blóm, gjafir og skeyti á sjötugsafmæli mír.u, 24. sept.
síðast liðinn.
VILHJÁLMUR GUÐMUNDSSON
Hafn'arfirði.
í SÍÐAST LIÐNUM mán-
uði kom út hjá Athenæum í
Kaupmannahöfn, samkvæmt
bóktíðindum útgáfunnar frá
því í ágúst, dönsk þýðing á
Njálu, gerð a£ Martin Larsen,
sendikennara við Háskóla ís-
lands.
Þýðing þessi á Njálu mun
ekki. vera vísindaleg, og er
sagan lítið eitt stytt í þýð-
ingunni. Mun til þess ætíazt
af þýðanda og útgefanda með
útgáfu þes.sari að kynna
þetta öndvegisr.it íslenzkra
bókmennta danskri alþýðu
og danskri æsku sér í lagi til
að vekja áhuga fyrir íslenzku
fornritunum.. Kápuíeikning
er»gerð ,af Marlie Brande og
er hin f’egursta.
það, að þeir vilji sitja áfram
í stjórn með mönnum, sem
þeir dagléga brígzla um það
í 'bláði sínu að vera „þjoð-
níðingar“ og „landráða-
menn.“ En sém ságt: Það
munu næstu dagar ieiða í
Ijós.
VÍSIR ræðir í forustugrein
sinni í gær væntanlega sam-
þykkt Bandaríkjasamnings-
ins og líkleg áhrif hennar á
stjórnarsamstarfið. Vísir seg-
ir:
„Deilunum um flugvallar-
samninigmn n>im nú senn lok-
ið. Nokkrar breytingar munu
■hafa verið gerðar á honum í
'méðferð utanríkii'm'álanefnidar,
en þær eru helzíar að sahm-
ingurinn er gerSur fyllri
og orðalaig hans í 'nokkr.um efn-
um skýrara en var í samnings-
uppkastinu, þanni'g að yfirráða-
rettúr 'íslenzku þjóðarinnar
verði tryggður svo, að efcki verði
uin deilt. Eru breytingar þess-
ar í aðalatriðum í samræmi við
tillögúr stúdenta og annarra
þeirra, sem talið hafa eðlilegt
að samið yrði við Bandaríkin,
en þár yrði að standa vel á verði
um íslenZka hágsmuni.
Utanr ötismálanef nd . hef ur
klöfnað , í •máiiriu, þannig að
Sjálfstæðismenn og Alþýðu-
fiokburinn standa að breyting-
um þeim, sem að ofan getur og
.styðja framgang samningsins,
kommúnistar eru á móti, en
Framsókn tvístígur eirikenni-
lega í iafnveiigami'klu máli, sem
ménn skylclu ætla að ekki væri
únnt að sýna hlutleysi í. Þetta
kvað þó stafa af nýtízku „diplo-
mati“ Framsóknar, sem á að
greiða henni ibrautina til stjórn-
arsetu . og vinstri samvinnu.
Þrátt fyrir þetta er fullvíst tal-
ið, , að samningurinn nái sam-
þykki alþingis með mikium
meiri hluta atkvæða.
Barátta kommúnísta gegn
samriingriúm sýnir það eitt,
hvað prentfrelsið í lýðræðis-
lönd'iún getur verið umbúrðar-
lyn,t, en ætli að hið' sama yrði
upp á teniRginum, ef kommún-
istar réðu og stjórnuðu í anda
stefnu sinnar. Xélestir telja, að
umræðurnar mn flugvallarsamn.
iniginn hljóti að valda sam-
vinnuslitum innan ríkisstjórn-
arinnar, en spurningin er aðeins
,sú, hvort ríkisstjórnin lítur svo
sjálf á málið, en kommúnistar
immu sitja þar méðan sætt er.“
Þannig farast Vísi, orð, og
má sjá á þeim, áð hann er
ekki sterklega trúaður á að
kommúnistar standi mikið
við stóru orðiíi, sem þeir hafa
haft um það, að rjúfa stjórn-
arsamstarfið.
Morgunblaðið segir í gær:
,, Sunnudagsblað Þ j óðvilj ans
hið síðast.a vakti nokkra eftir-
tekt. Ekki sízt smágrein ein, er
var umkvörtun yfir því, að eigi
skyldi kommúnistum hafa tek-
ist að ganga lengra í ofbeldis-
verkum sínum í Thorvaldsens-
stræti á sunnudaginn þ. 22. sept.
Greinina unclirskrifar Una.
Svei’nsdóttir á Kam'bsveg 13.
Hún var ekki á kvennasíðu
blaðsins, svo ekki er hægt að
fullyrða að hugleiðingar þess-
ar hafi vei’ið skrifaðar fyrir
hö.n,d þeirra kvenna yfirleitt,
sem aðhyllast stefnu kommún-
ista. En telja má það dálí-tið at-
'hyglisvert, er kona af ísl'enzku
bergi brotin, skuli vera sokkin
svo djúpt í siSspillingarfen
ikommúnismans, að hún gengur
fram yfir skjöldu, o@ heimtar
af ákoðanabræðr.um sínum og'
systrum, að næst þegai’ komm-
únistar efni til uppþots hér þá
megi þeir ekki láta staðar num-
ið við hálfunnið verk, eins og
þeir gerðu, þeg'ar þeir efndu til
árásar á forsætisráðherrann og
borgarstjórann.
Unia Sveinsdóttir Kambsveg
13 hefur ekki, svo vitað sé, gef-
ið isig að opinberum málum fyrr.
En ha.fi kvennafylking kommún.
ista fengið þar nýja forustu, þá
rná foúast við að kommúnista-
konur láti allmikið til sín taka í
opin'beru lífi hér á landi. Eink-
um þegár til þeirra kasta kemur
að notað verði háiidaflið í stað
raka, enda virðist hvorki hóg-
værð né hugsun vera það sem
einkennir þessa nýju stjörun á
stj órnmálahimni 'kommúnist-
anna.“
Því betur er þaS eindæmi,
að kona hafi kvatt sér þann-
ig hljóðs í blöðum hér, til
þess að hvetja menn til ofbeld
is og hryðjuverka; og erfitt
er að trúa því, að kynsystur
hennar, jafnvel þær, sem
kommúnistum kunna að
fylgja að málum, kunni henni
nokkia þökk fyrir það.