Alþýðublaðið - 07.01.1947, Blaðsíða 5

Þriðjudagur, 7. janúar 1947.
ALÞYÐUBLAÐBÐ
Nýr mafer skrifar u
Framhald af 3. síðu.
á fimmtu bls. sögunnar eru
ekki s'ett svo glögg skil hins
liðna og þess, sem er að liða,
að ekki þurfi talsverða at-
hygli til að greina á milli.
Um þetta hnýtur aðgætinn
lesandi; þarf að fara að svip-
ast um og gera gott úr þessu,
en slíkt er ergjandi áhrifa-
spillir. Þá er það sýn gömlu
konunnar í sögulokin. Hún
minnir allmikið á lok annarr j
ar sögu og alkunnrar, þó að j
höfundi hafi ekki verið þaö j
Ijóst. En hægur vandi hefði 1
verið að sneiða þarna fram I
hjá, breyta þannig til, að .
lesandinn* hefði ekki hvarfl- j
að huganum frá efninu og
tekið að bera saman við
eldri sögu. . . .
Loks eru það sögurnar,
sem mér virðast svo miklir
kostagriþir, að þær faki af
öll tvímjæli um framfíð höf-
undarins sem sagnaskálds,'
ef ekki hamlar honum
heilsuleýsi eða dauðii Þær
bera vott um óvenjulegan
þroska í mati á verðmætum,
algert hleypidómaleysi um
menn og ’málefni, en þó
einnig fýllsta greinarmun
: góðs og ills,. óg auk þessa
bera þaér vott um formgáfu,
sem sum góðskáldin mættu
öfunda hann af, þenrian
byrjanda.
Drottinn blessi heimilið er
örstutt saga, 10 frekar litlar
blaðsíður, en þar kemur þó
fram furðu glögg mynd
hinriá bitrústu aridstæðna
gamals og riýs. Sjómaðurinn
Þórður Ketilsson er fulltrúi
hins gamla, þó að hann sé
kyndari á togara, gérðum út
frá sjálfri Reykjavík. Þórður
stendur föstum fótum í hin-
um raminasta veruleika,
hálftröll að vexti og burðum
og vantar flestum fremur
fágun í orði og framkvæmd-
um, en er heill í livívetna, á
sér sína rómantík og sinn
helgidóm í samræmi við
rþinningar frá bernskudög-
, unum í sveit. Konan hans
ieggur stund á fínleik og
fegrun, en er annars eins og
hol vélbrúða sem hefur ver-
ið trekkt og dansar og dansar
án afláts eftir svig- eða hring
brautum erlendrar tízku, og
hún gerir sér ekki hina
minnstu grein fyrir því,
hvað er raunverulegt verð-
mæti og hvað ekki —. eða
■hvaða öfl það eru, seifí ráða
fyrir henni. höfundur
prédikar ekki, fegrar t. d.
ekki Þórð, hans fágunar-
leysi — og haris' frumstæða,
en um leið harnslega eðli —
og við könnumst svo sem við
konuna hans! Sagan Kyisl-
ingur er heldur ekki löhg,
en bár er á mjög sériegáh,
einfaldan, en sérstak.léga
eftijmiiriri.: Ifggán hátt , áilt í
einu varpað" skýru Ijósi yfir
það fegindjúp, sem staðfe.st
er milli. blindrar og dýrs-
legrar .matarhyggju og beirr
ar mannúðar og þess bróður-
þels, ,sern menrí: rnir í helztu
menningarlönduni heims
. hafa. þó. þrátt fyri.r allt ver-
ið að reyna að temja sérjum
aldaraðlr og litið á sem hið
eina riiannsæmándi viðhörf
til náungans. Loks er það
Draumurinn og prinsinn.
Lesandanum virðist lengi
vel, að sú saga ætli ekki að
verða annað og meira en
sæmilega vel gerð -lýsing á
viðskiptum íslenzkra kvenna
og erlendra hermanna, en
skyndilega bregður bliki á
þetta viðkvæma vandamál:
Umburðarlyndi. hleypidóma
leysi — jú. þetta hvort
tveggja er gott og blessað,
og þó. . . . þó ekki nema að
vissu marki, sem kann
stundum að verða vandfund-
ið. En hvað um það: Þegar
svo langt er komið að bregða
skal knífi spotts og erlendr-
ar ómenningar á hina við-
kvæmustu og helgustu
strengi, sem tengja, ..dótíur
langholts og Iyngmós“ við
ætt og átthaga og við ís-
lenzka menningu, þegar svo
langt .er komið að „föðurláð
vort er orðið að háði“, þá er j
þó sannarlega komínn tími
tij að segja: Nú er bikarinn
údlur!. .'. . ' En ’ ég býst við,
áð meðal þorra manna á
landi hér sæti þetta svo
véigamikla og snjalla atr-
iði sögunnar lítilli athygli og
skilningi, og sagan fari hjá
mörgum fyrir ofan garð og
neðan.
Ég hef því aðeins gert þess
ari litlu bók allrækileg skil,
að ég tel mér skylt að vekja
aibhygli á henni og höfundi
hennar. Gáfu.r höfundar til
Jiistrænnar sköpunar, sem sé
ann,að, eri fitl, virðast mér
svo ótvíræðar, að ekki verði
Um 'yillzt; eri' eiririig viðKöff
haris óvenju heilbrigð og
raunhæf. Hins vegar gætir.
,svo galla, sem eru í engu
eðlilegú hluifaJli við hæfi-
leika höfúndariris, heldur.
sýna þeir; ,að hann hefur ekkij
riófið þ'éirrar niémjingsurlegr
,ar áðbúðaf, sérii æ'skileg
’hefði verið. Og þeir sýna ann
að, séíri ég' hef benit á áður í
sumum; af f itdómum minum:
ísllienzkif bókaútgefendur
eru. sér ekki ennþá fyllilega
meðviíandi uni þá ábyrgð,>
sem á þéirri hvilir um þróun
bókmennt^nna. Erlend bóka
fórlög hafa I þjónustu sinni
; menn, sem ekki aðeins lesa
, yfir handxit höfunda og ráða
i'frá eða til um útgáfu, held-
ur lika búa handrit sumra
höfunda undir prentun og —
ef þess er þöff. — beinlinis
benda þeim á galla, sem með
góðu móti er' hægit að lagá.
Mór ér kannugt urn það. að
•til hafa verið merkisskáld,—
t. d. á Norðurlöndum ■—
sem alls. ekki hafa kunna.ð að
ganga nokkurn veginn sóma
sarriléga,. fra handriti. Eri
hvef eiriasti galli, sem ég hef
bent á i' sögum Kristjáns
Benders, er þéss eðlis, að .ef
Berider hefði verið, .á hann
b-ent" h'efði hann sjalfur gét-
að ,.úr honum bætf J— já,
margir, gallárnir eru þannig.
að ,])á hefði mátt laga við
yfirlestur, án þéss, að nokkru
væri raiskáð um stxí éða gerð
sagnanná, og af bezt skrif-
uðu sögununi' má gréinilega
marka. a'ð höfunduririn þarf
ekki áð Æeggjæ. a" .sig langt
riáin eða. erfitt tll þess j að
hann ge’ti sjálfur gengið vel
frá liandriti. Ög' 'þó að' ég sé
útgefandanum þakklátur fyr
ir að liafa tekið handrit þess-
eftir
Bók þessi er komin í
ffestar bókabúðrr bæjar-
ins. — Fæst einnig 'hjá
höfun,di, In'gólfsstræti 22.
Sími 7520.
Jólatrésskemmtun.
Heldur K.R. laugardaginn
•11. jan. kl. 5,30 í Iðnó fyrir
yngri félaga og börn eldri
Eélaga. Jólasveinar ofl. til
skemmtunar. Aðgöngumiðar
Geldir í dag og á morgun á af-
greiðslu Sameinaða í
Tryggvagötu.
Tryggið yður miða í tíma.
Allar íþróttaæfingar fé-
Lagsins byrja aftur á morg-
un.
Stjórn K. R.
Ármenningar!
; í bn ■ • V, - :
Jólaskemmtifundurinn er
í kvöld kl. 10 í Sjálfstæðis-
hús.inu,
Aðgöngumiðar við inn-
ganginn.
Stjórnin..
4
:í eru afgreidd í
Verzlim
Augustu Svendsen,
ASaist.r.æti 12 og í
'! Bókabúð Austurbaíjar,
Laugavegi 34.
í Pósthússtræti 7, II. hæð.
ViðtalstíAii 10-—11 og 5—6. Sími á, stofu 3139.
Kl. 5—G.tek ég aðeins á móti sjúkrasamlagsfólki
mínu.
Krjjstbiörn Tryggvason
læknir
Áætlunarferðir á leiðinni Reykjavík—Sandgerði
verða, framvegis:.
Frá Reykjayík kl. 10 árd. og kl. 1 s. d.-
Frá Sandgerði kl. 1 og .kl. 5 s. d.
Farþegum skal sérstaklega bent á hina hentugu
ferð frá Reykjavík kl. 10 árd.
BIFREIÐASTÖÐ STEINDÓRS.
ara sagna til útgáfu, vil ég
ekki láta lijú, líða að benda
á, hvérs, hann og höfundur-
inn hafa farið á mis fyrir
það, að ekki héfur verið hafð
úr á sá háttur, .œm tíðkast
erlendis og ég/hef úrri gclið.
Við . vandlegan ýfú,destur
handritsins' hefði útgeíand,-
anum. orðið’ það IjöstV að
■þarna væru koroljri .honum í
hendur dálítið óvenj.uleg
verðmæti.,' Tr únaðarmaður,
hans, héfði síðaii í samvirinu'
við höfundinri gengið
sem bezt frá handritinu —
oig svo hefði bókin verið ekki
aðeins sæmilega útgefiri,
heldur yandað til útgáfurin-
ar, án þess þó að um neitt
prjál væri að ræða. Síðan
hefði hún verið auglýst.
skrumlaust, en á bann hátt,
að menn hefð.u talið, að eitt-
hveo hi-y-ti að véra í þær smá
söguýyarið. sem þannig væru
kyprijar. Svp hefði þá þókiri
,vaMð- verðuga athygli, meira
verið um. hana,, skrifað en
raun hefur á or'ðið og hún
selst betur. og -útgefandinn
og höfundurinn hlotið fleiri
skildinga og meiri sóma en.
iaú hefur fallið þeim í skaut.
En hvað sem þessu líður,
þá er vel. að sögur þessar
komust f-yrir sjónir almenn-
ings, O'g ég gríp með gleði
næstu hókina, seni kemur út-
fyrlr tilstilli beggja, KrisÚ
jáns Benders ,og ísafoldar-
premtsmiðju, enda þykist ég
þes's fuilviss, að þar háfí þá
höfundur bætt við vöxt sinn
eg að frágangur bókarmnár
verði hinn æskilegasti —•
irinst sem yzt. ’■
Guðmundur. G Hagalín.
/