Alþýðublaðið - 08.06.1947, Blaðsíða 3

Sunnudagur 8. júní 1947.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
BÆKUR OGHÖFUNDAR
Heyrt og lesið
Vandratað er meðaihófið
RÚSSNESKI RITHÖFUND-
URINN Iván Bunin þykir hafa
náð mestum listrænum árangri
í smásögum sínum. Nýtt smá-
sagnasafn eftir hann, Weins of
Love, kemur út í Bandaríkjun
um í haust. Bunin fæddist
1870 og lézt 1942 í útlegð, en
hann hvarf úr landi eftir bylt
inguna. Bunin hlaut nóbels
verðlaunin 1933. Nokkf'ar smá
sögur hans hafa verið þýddar á
íslenzku, þar á meðal frægasta
smásaga hans, Maðurinn frá
San Francisco.
HIÐ NÝJA SMÁSAGNA-
SAFN vestur-íslenzku skáld-
konunnar Guðrúnar H. Finns-
dóttur, Dagshríðar spor, er fyr-
ir skömmu komið í bókaverzl-
anir í Reykjavík. Það hefur að
geyma tólf smásögur og er
mjög vandað að öllum frágangi.
•fi
BREZKI RITHÖFUNDUR-
INN Pelham Grenville Wode-
house er kunnur íslenzkum les-
endum af hinni bráðskemmti-
legu skáldsögu, Ráð undir rifi
hverju, sem Guðmundur heit-
inn Finnbogason íslenzkaði.
Wodehouse hefur ekki komið
til Bretlands síðan 1932. Hann
átti heima á Frakklandi fyrir
stríð og var fangi Þjóðverja ó-
friðarárin. Nú er hann setztur
að í Bandaríkjunum og hefur
lokið við fjögurra binda skáld-
sögu, sem nefnist Full Moon.
Fyrsta bindi hennar kom út 22.
maí, en hin þrjú koma út í ár
og næsta ár. Wodehouse er
þekktastur fyrir skáldsögur
sínar, en smásögur hans þykja
þó yfirleitt hafa meira bók-
menntagildi.
❖
FÆREYINGAR hafa eignazt
nýtt Ijóðskáld, sem líklegt
þykir að valdi tímamótum 1
sögu færeyskr’á bókmennta. Er
hér um að ræða rúmlega þrítug
an mann, Karsten Höydal að
nafni, og bók hans heitir
Myrkid reyda. Höydal þykir
mjög snjall og frumlegur í nátt
úrulýsingum sínum og ásta-
kvæðum.
BRETAR veita sérstök verð-
laun fyrir beztu skáldsögu og
beztu ævisögu, sem út korna
þar í landi ár hvert. Verðlaun-
um þessum, The James Tait
Black Memorial Prize, hefur
nýlega verið úthlutað fyrir síð-
asta ár, og hlutu þau að þessu
sinni Oliver Onions fyrir skáld-
söguna Poor Man‘s Tapestry og
Richard Aldington fyrir ævi-
sögu Wellingtons.
BLÖKKUMENNIRNIR í
AMERÍKU hafa eignazt all-
mörg skáld og rithöfunda, sem
vakið hafa athygli. Frægasta
ljóðskáld þeirra er James
Langston Hughes, sem einnig
hefur skrifað skáldsögu, leikrit
og ágætar smásögur. Fimmta
Ijóðabók hans, Fields of Wond-
er, er nýkomin út vestra.
ÞA ER KOMIN UT ný bók
eftir Jón H. Guðmundsson rit-
stjóra, skáldsaga, sem heitir
Snorri Snorrason. Útgefandi
bókarinnar er útgáfufélagið
Stjörnuskin, og er frágangur
vandaður.
Jón hefur gefið út tvö smá-
sagnasöfn, og eru sumar sög-
urnar í þeim söfnum vel gerð-
ar — og allar bera þær raun-
ar vitni þess, að Jón bafi vilj-
að vanda til þeirra. Það er
meðal annars auðséð á smá-
sögum Jóns, að hann vill
vera sem allra stuttorðastur,
forðast mælgi eins og heitan
eldinn. Hefur mér virzt, að sú
dyggð hans hafi stundum
valdið því, að hann hafi um of
haldið aftur af sér, svo að út-
■koman hafi orðið sú, að nokk-
uð skorti á æskilega fyll-
ingu, — nokkurs sé á vant um
liti og líf.
Sagan af Snorra Snorrasyni
gerist hér í bænum, fyrri hlut-
inn allur á tæpum sólarhring
skömmu fyrir upphaf ‘hinnar
miklu styrjaldar, sem lauk í
hitteðfyrra, en síðari hlutinn á
nokkrum árum — eða frá því
á að gizka 1938 til 1945. Fyrri
hlutinn er 140 bls. — að titil-
síðum bókarinnar meðtöldum,
en sá siðari einungis 52 síður
—- og þar í nokkrar auðar
síður og margar minni eyður.
Fyrri hluti sögunnar er yf-
irleitt vel sagður og þó að
sumt virðist þar óþarflega
snubbótt, eru þar samt dregn-
ar mjög skýrar myndiir. Við
könnumst við andrúmsloftið
úr Hafnarstræti, gerum okk-
ur grein fyrir kaffistofu og
húshjalli Jónatans braskara,
kjallaráherbergi Jósafats og
þvottakonunnar — og sjáum
það fólk furðuskýrt, sem við
söguna kemur. Við þykjum=t
fá allgreinilega mynd af
Snorra, og þá ekki síður af
systur hans. Við fáum áhuga
fyrir ‘Stínu gömlu, sem hefur
léð honum herbergi — og
okkur finnst Snjóka sér-
kennileg og athyglisverð.
Jónatan sjáum við Ijóslifandi
og sömuleiðis skáldið Jósafat,
sem yrkir órímuð Ijóð með
löngum ljóðlínum og ætlar að
verða maður mikilla straum-
■hvarfa í bókmenntum þjóðar-
innar og meiri bógur á því
sviði en Snorri Snorrason,
sveitungi hans að vestan. Þá
er og brugðið upp skýrum
myndum af ;Erlu og Böðvari
sjómanni, og við fáum nokkra
hugmynd um skipstjórafrúna,
Rósu, þvottakonuna, systur
Jónatans og lagskonu Jósafats
— og loks þj ónustustúlkuna í
kaffistofunni, Bínu.- Og höf-
undur er búinn að vekja hjá
okkur allmikla eftirvæntingu
í þessum hluta sögunnar.
Svo kemur sá síðari, og þá
versnar í því. Þar afgreiðir
höfundurinn persónurnar með
slíkum hraða, að bærileg
mætti hún teljast, afgreiðslan
í búðunum, ef hún gengi á-
Jón H. Guðmundsson.
móta greiðlega. I rauninni er
síðari 'hlutinn einungis
skýrsla, efniságrip, enda hygg
ég, að það væri ekki á með-
færi neins höfundar, að gera
því fólki'og efni, sem í ljós er
komið í fyrri hlutanum, nokk-
ur viðunandi skil í jafnstuttu
máli og þarna er til þess var-
ið. Stína gamla kemur alls
ekki við sögu í seinni hlutan-
um — og látum það vera, því
að hún hefur þegar í upphafi
sögunnar lifað sínar örlaga-
stundir. En svo er það Snjóka
gamla. Um hana er sérstakur
kafli í fyrri hlutanum, og hún
er svo sérkennileg persóna,
að við væntum þess, að benni
sé-ætlað hlutverk síðar í sög-
unni — annars á hún heldur
ekki neitt erindi inn í hana.
Eitt efnisatriði fyrri hlutans
er kvæði Snorra um Júda og
Tamar. Við það er þannig
skilið, að vænta má um það
einhvers meira, en að því er
svo alls ekki vikið aftur.
Systir Snorra leggst veik og
deyr síðan, Bína giftist Böðv-
ari, og þau verða fyrirmynd-
armanneskj ur, þvottakonan
kemur ekki við sögu í siðari
hlutanum, Erna lendir í á-
standinu og henni reynist
óbjargandi — e>kki til neins
fyrir Snorra að bjóða henni
að taka hana að sér, þó að
hann sé sá drengur að vilja
gera það, þá er hún hefur
verið árum saman í bransan-
um, trúlofast einum af öðr-
um, átt barn og síðan haldið
áfram á sömu braut. Rósa
missir manninn og reynist
hinn siðprúðasti kvenmaður,
en festir ást á, Snorra Snorra-
syni og biður 'hans bréflega,
en hann svarar bónorðinu
neitandi, en auðvitað af
ifullri kurteisi. Jónatan unir
lífinu með afbrigðum og
græðir á tá og fingri. Hann
gefur út blað til þess að
tryggja aðstöðu sína til gróða,
og Jósafat hirrna órímuðu
ljóða er ritstjóri, en Snorri
fær atvinnu við blaðið og sér
um það að miklu leyti, því að
Jósafat hefur komizt upp á að
græða á setuliðsviðskiptum.
Þegar svo Snorri sér her-
mann nokkurn slá hans elsk-
uðu Erlu í rot með flösku,
fyllist hann föðurlandsást og

Kaupið allar íslendingasögurnar
Fást aðeins í hinfii nýju útgáfu íslendingasagna.
Vitjið bóka yðar í Bókaverzlun Finns Einarsson-
ar, Austurstræti 1, Reykjavík.
Isíendingasapaúigáfan
Pósthólf 73, Reykjavík.
Tonlislarfélagsins
BUSCH kvarfetiinn
2. Téitieikar
í kvöld klukkan 9 í
i I r r ■
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 1 í dag í af-
greiðslu Morgunblaðsins, sími 1600.
Augiýsið í Alþýðublaðinu
Unglinga
vantar til að bera Alþýðublaðið til áskrifenda í
eftirtöldum hverfum.
Seltjarnarnesi
Höfðahverfi.
Talið við afgreiðsluna.
skr'ifar grein, þar sem hann
heimtar hernámsliðið burt og
ísland fyrir íslendinga (Erlu
fyrir Snorra Snorrason), en
Jónatan er nú ekkj alveg á
því, að greinin, sé birt í blað-
inu, og þá tekur Snorri saman
dót sitt og þeytist vestur yfir
Þorskafjarðarheiði — er orð-
inn ráðinn kennari norður á
Ströndum.
'Allt þetta fáum við að vita
í hínum stutta síðari hluta
bókarinnar. Mér fyndiðt til-
vahð hjá Jóni, að skrifa síð-
ari hlutann á ný, þá er þessi
útgáfa bókarinnar er uppseld,
því að ég sé ekki betur en
hann þekki svo vel þær per-
sónur, sem hann hefur leitt
fram á sjónarsviðið í fyrri
hlutammi, að hann ætti að
geta sýnt með lífi og litum
hvernig örlög þeirra ráðast, og
látið koma þar skýrt í Ijós þá
vankanta menningar okkar og
þjóðfélags, sem honum eru
þyrnir í augum. Hann getur
blásið lífi í persónur, hann á
sér samræman og viðkunnan-,-
legan frásagnarstíl ^og er sér
þess meðvitandi, að hann má
■ekki vera of margorður.
Þarna virðist allmikið vera tili
staðar af þeim sikilyrðum,
sem nauðsynleg eru til að
höfundi takist að ganga sæmi-
Iega frá skáldsögu.
Og hvað sem þessari sögu
líður, þá vænti ég þess, að
næst. komi frá Jóni H. Guð-
mundssyni saga, þar sem hæfi-
leikar hans njóti sín til fulls.
i Guðm. Gislason Hagalín.