Alþýðublaðið - 28.06.1947, Blaðsíða 5

Ijanarardasur 28. iúní 1947
Al'.lbVl$ÍIRIJÍÍ%IÐ
*
HIÐ sólbrennda land,
Abessimía er í þann veg-
inn að verða að nútíma ríki.
Eru byl'tingarkenndar hug-
sjónir að ryðja sér þar til
rúms ,bak við hina svimandi
hán fjallatinda Eþíopíu. Og
1500 ára garnlir siðir og trú
eru að svegjast inn á leiðir
lýðræðis og nútíma hugsun-
arháttar.
Stjórn Haile Selassie keis-
ara hefur síðan hún komst
til valda *á ný starfað að
mikilii framfaraáætlun. Hlut
verkið er stórt, því að Eþí-
opía hafði orðið fyrir þung-
urn búsifjum af völdum
tveggja styrjalda á sama
■áratug. Vai það fyrst Ítalía,
sem truflaði framfaraáætlun
hans, og þegar ítalir voru á
undanhaldi fyrir banda-
mönnum, sprengdu þeir upp
vegi og eyddu borgir. Þegar
keisarinn kom aftur úr út-
legðinni hóf hann dáðrakka
baráttu til þess að köma á
nýjum umbótum á eins stutt
um tíma og mögulegt var.
Uppeldismálin voru efst á
blaði hinnar nýju stefnu.
Voru reistir barnaskólar og
framhaldsskólar víða í land-
inu, þar sem engir höfðu áð-
ur verið nokkurrar tegund-
ar. í Addis Ababa og í fá-
einum stórurn borgum voru
verzlunar- iðnaðar- og tækni
fræðiskclar stofnaðir. Var
og stofnað þjóðlegt bóka-
sáfin. Dómsmálaeftirlitið var
endurreist og lögregluliðið
endurskipulagt undir brezkri
stjórn. Þjálfar lögregluskól-
inn og starfar að öllu leyti
eftir nýjustu aðferðum.
Vissulega er þetta bylting
í landinu, þrátt fyrir á-
kveðngr framfarir síðast^
, aldarfjórðungs, studdar af
koptískri kirkjulöggjöf í
afskekktum landshlutum,.
Enn er samt hægt að kynn-
ast þeim undarlega sið, þar
sem bæði lánardrottinn og
skuldunautur eru hlekkjaðir
saman þangað til skuldin er
að fullu. greidd. Og einnig er
enn við líði dómstóllinn und-
ir berum hiir.ni, þar sem að-
ilar geta þégar í stað hafið
rökræður sínar, og liver
venjulegur maður hlustar á
málsmeðferðina ög tekur
þátt í. með því að gefa dóm-
aranum ^áð og leitast við að
hafa áhrif á hann.
Stöðugt er verið að breyta
fjármálunum til nútíma-
hátta og innleiddur var
þjóðlegur gjaldmiðill á gull-
' grunni, tryggður með 100%
erlendu veði. Þrátt fyrir það
er dalu Maríu Theresíu
gefinn út 1750, almennast
nctaður og vöruskipti eru
einnig' mjög algeng í við-
skiptum. Ýmsar tegundir
bankaviðskip.ta eru nú starf-
ræktar og stoínaður bar land
búnaðarbanki, sem bændur
skyldu hafa aðgang að. Rík-
ið skuldar ekkert og ekki
hefur það tekið nokkurt lán,
fyrir utan ameríska lánið,
sem aðallega var tekið til
nm
þess að sjá þjóðinni fyrir
gjaldmiðli.
Verzlun og iðnaður er í
hraðri þróun og fjöldi er-
lendra flutningaskipa taka
nú þátt í innflutnings- og út-
flutningsverzluninni. Aðal-
verzlun landsins er við
brezka heimsveidið, Aden,
Eritreu og Indland. Þá kem-
ur Egyptaland og Saudi Ara-
bia, en viðskipti við Banda-
ríkn eru lítil. Reistar hafa
verið nýtízku verksmiðjur,
eins og kornmyllur, sements
verksmiðjur, sápuverksmiðj-
ur, .klæðaverksmiðjur, olíu-
hreinsunarstöðvar, glervöru-
verksmiðjur og tóbaksverk-
smiðjur. Og engin eru inn-
eða útflutningshöft.
Slæmar samgöngur eru
íramförum landsins til tafar.
Eru járnbrautirnar aðeins
460 mílna langar og tengja
Addis Ababa við Jibutihlið-
ið í franska Somalilandi ’
Samgöngurnar fara fram eft-;
:r vegum, og þær eru ekki.
sem beztar. Þeir, sem kunn- í
ugir eru, segja, að nýtt og!
íullkomið vegakerfi mundi i
tvöf alda ■ viðskipti og vel- ’
megun landsins, þar sem!
fjöldinn býr ennþá við aumk
unnarleg kjör á vestrænan ’
| mælikvarða. Aukinn útflutnj
ingur á kaffi og skinnavöru,:
sem gerir framkvæmanlegt
að flytja inn baðmullaryörúr
og aðra verksmiðjufram-1
’eiðslu, mundi þá koma áj
eftir. JafnarU lífsskilyrði j
mundu sameina ýmsar þjóð-
ir lanasins, ,en þær eru sum-
ar kristr.ar og aðrar tilheyra-
ABESSINÍA og Haile
Selassie keisari voru á
hvers manns vörum haust
ið 1935, þegar ítalir gerðu
innrás í landið og her-
numdu það. Aftur varð
Abessinía umræðuefni
heimsblaðanna, er banda-
menn leystu það undan
ánauð Mussolinis. Keis-
arinn tók þá þegar við
stjórn landsins og hóf þá
skelegga baráítu fyrir við
reisn þess og nýjum fram-
förum. Grein þessi segir
frá því helzta, sem gert
hefur verið og fyrirhugað
er. Hún er eftir J. N. Mor-
aitis og lauslega þýdd úr
„World Digesía.
Moslem eða. Pogan, og tungu
málin eru yfir fimmtíu með
jafnólíkum siðum og venjum
og frekast er hægt að hugsa
sér innan sama lands.
Þótt keisarinn afnæmi
þrælahald með lögum 1936
eru ennþá til þrælar í af-
skekktum hlutum landsins.
Þar er gamla lénsskipulagið
enn við líði, og er ekki hirt
um hvaða tilskipanir koma
frá höfuðborginni. Svo mun
líka verða þár til betri sam-
göngum er komið á og keis-
arsinum er unnt aý sjá na-
kvæmlega um það, að íyrir-
skipunum hans sé hlýtt, þótt
langt sé frá Addis-Ababa.
Enn þá er Ahessinía frem-
ur samsafn af þjóðum en
þjóð. Stærsti hluti þjóðar-
innar eru ekki hinir hálf-
semitisku, aramískumælandi
Eþiopiumenn, sem mynda
raðastéttna og eru verzlunar
og iðnaðarmenn, heldur
bændastéttin Gallarnir. En
En þaðan eru Eiþiopiumenn-
irnir sem mestu ráða i stjórn
landsins og verða að halda
áfram því verki, sem þeir
hófu fyrir mörg hundruð ár-
um við Aksum, nálægt landa
mærum' Eritreu, að sjóða
saman þetta þjóðasambland;
og crðið Abyssinia þýðir
sambland.
Haile Selassie berst áfram
af dugnaði. Hann lét leiða
rafmagn til veigamestu borg-
anna og byggði vandaðar
vatnsveitur til þess að auka
á heilbrigði þjóðarinnar.
Jafnvel á seinni tímum var
ruslinu úr bcrginni kastað á
milli eucalyptus-trjánna í
borginni sjálfri, svo að hýen
urnar gætu komið utan úr
óbyggðunum á næturnar og
unnio verk. götúsóparans. En
nú er búið að byggja sjúkra
hús og er þeim stjórnað af
amerískum og evrópískum
læknum, og þar að auki hef-
ur heilbrigðisstjórnin stofn-
að hjúkrunarkvennaskóla.
Verið er að endurbyggja
Addis Ababa og þar á rneðal
eþíopísku fj öllistastofnunina
og háskólann. Á meðan-fara
stúdentar til Evrópu og Ame
ríku á háskóia og eru þeir
fyrirhugaðir háskólakennar-
ar, er þeir k.oma heim. Flug-
samgöngur eru hafnar, og er
þess vænzt, að bær muni
bæia úr rnestu vandræðun-
um, þangað til vegakerfið
j hefur verið fuilkcmnað.
FlugsamgG£L£utæki þessi eru
! rekin af- innlendu fluffféla^i,
mm
vérður opnut$ i dag, ia.u|arda^inn 23» lunf, f skéla við
ReyklavíkurflugvöII. — Inngoógiiir frá Njarðaréötii yest-
an vm Tívplí.
l€!iíkkasT2?3® leikur Lúðrasyeit Reykjavfkur á
sýniffi^arsvse^inii.
lljara! Ásgciírssbn lándkúnaðaráðhcrra; fíytjur
. ræðu.
Ksrlajkór syngur.
Ferseti islasids, h„©rra Sveinn Björnssonf sem
er heiðursforseti sýningarinnar, opnar sýning
ona með ræðu.
Útvarpað veroor frá staðnym og að setningarathöfni
loksnni verða sýningarskálar opnaöir almenningL .
a
r »
!
sem stjórnin á, en stjórnað
af Ameríkumönnum. Þau
eru. snar þáttur í framförum
landsins og flugskóli þjálf-
ar innlenda menn, svo að
bráðlega mun flugvélunum
stjórnað af þeim.
Hægt en ákveðið er eitt
dularfyllsta land jarðarinnar
þannig á leið til nútíma
háíta. Mun það verða opnað
til fulls fyrir samskiptum
við umheiminn. Hinar miklu
námaauðlindi munu verða
hagnýttar og landbúnaður
þess, aukinn og bættur, gæ'ti
átt íyrir sér að seðja svelt-
andi þjóðir annarra landa.
Happdræiti Kven-
félags Alþýðu-
flokksins.
STJÖRN Kvenfélags Al-
þýðuflokksins minnir félags-
konur á það, að 4. júli verður
dregið í happdrætti félagsins.
Konur, sem enn hafa ekki
gert skil/fyrir miðum, sem
þeim voru sendir til sölu,
eru beðnar að gera skil til
hverfisstjcranna hið allra
fyrsta.
„ICELANÐ 1946“ hin
gagnmerka og fróðlega hand
bók um ísland og íslenzk
málefni, sem Landsbanki ís-
lands gefur út, er nýkomin
út í 4. útgáfu, „aukinni og
endurbættri11.
Bók þessi hefur að geyma
margvíslcgan og merkan
fróðleik um land og þjóð,
stjórnarháttu, iðnað og fram
leiðslu, bókmenntir, listir,
tæknilegar íramfarir og
fleira. Allar eru greinar þess
ar ritaðar .af færustu mönn-
um á hverju sviði, en Þor-
steinn Þorsteinsson hagstofu
stjóri hefur annast ritstjórn
og útgáfu og ritað margar
greinarnar, einkum þær, er'
lúta að hagíræðilegum efn-
um.
Skiptar skoðanir geta auð-
, vitað allíaf orðið um það,
! hvaða efnisbætti beri að
! taka með eða gera ítarleg
! skil í slíkri handbók.
| Og þótt handbók þessi
sé óefað gefin út með
i það fyrir augum að veita út-
| lenclingum greinagóðan og
áreiðanlegan fróðleik um
’ land og þjóð, en ekki fyrst
| fremst til þess að laða þá
hingað sem ferðamenn, hefði
ritið gjarnan ’ mátt segja
meira frá ýmsu, sem við höf
um þeim mönnum helzt að
bjcða, og þá einnig mvndir
af sögustöðum og landslagi.
Er þetta sagt með tilíiti til
þess, að þessi handbók mun
vefa sú eina í sinni röð, síe'm
við eigum völ á til áxeiðan-
Iegrar og alhliða landkynn-
ngar.
Og enn eitt, — væri ekki
hægt að hafa stutta útdrætti
úr ritgerðunum á íslenzku
fyrir þá Islendinga, sem
ekki skilja ensku, þar eð slík
hamábó'k er enn ekki til á
ísl'enzku, en marga mun fýsa
að eignazt hana og kynnast.
þeim merka fróðleik, sem
hún hefur að geyma.