Alþýðublaðið - 27.08.1947, Blaðsíða 5

MiSvikudagur 27- ágúst 1947.
ALÞÝÐURl ABMD
%
BERLÍN er 290 km. í suð-
austur frá Hamborg. MeS
bifreiS telcur ferSin fjóra
tíma. En fyrir stríS var leið-
in farin á þremur og hálfum _
tíma meS disellest. Nú varS
ég, til þess aS komast frá
Hamborg til Berlínar, aS aka
í fjóra tíma í suðvesturátt til
stöðvar, sem er 65 km. frá
Hannover. Varð ég að bíða
þar í tvo klukkutíma./ eftir
lestinni, sem átti að flytja
'mig til Berlínar. Og tíu tíma.
sat ég í lestinni, svo aS sam-
tals var. ég sextán tíma á
ferS, sem ekki hefði tekið
meira en fjóra tíma; ef mér
hefði verið leyft að fara beina
leið.
Þessi leikur með tíma. og
farartæki gefur glögga hug-
mynd um það öngþveiti, sem
einkennir athafnalíf Þýzka-
lands undir hernáminu. Ber-
lín er króuð af á rússneska
hernámssvæðinu, og inn á
hernámssvæði Rússa getur
maður aðeins farið eftir á-
kveðinni leið.
Sjálfur gerði ég enga til-
raun til að fara inn á rúss-
neska hernámssvæðið, og
um litlar upplýsingar er að
ræða þaðan. Eg get aðeins
sagt frá þeim fróðleik, er ég
hef aflað mér með því að
tala við marga Þjóðverja,
sem annað hvort hafa dvalið
þar eða eiga þar vini, er
þeir hafa haft fréttir af.
Rússneska hernámssvæð-
ið er að mestu leyti akur-
yrkjusvæði, en j Saehsen er
eitt iðnaðarhérað, sem fýrr-
um var aðalvígi jafnaðar-
manna, þekkt undi-r nafninu
„rauða ríkið“. Vegna þess að
hernámssvæðið er mest-
megnis landbúnaðarsvæði, er,
lífsafkoman sennilega ekki
eins slæm og víða á brezka
hernámssvæðinu eða í borg-
unum á franska hernáms-
svæðinu. En skilyrðin eru
ekki hin sömu alls staðar á
rússneska hernámssvæðinu.
Á sumum svæðum eru þolan-
3eg lífsskilyrði, en annars
staðar er nærri því hungur.
Ég átti tal við Þjóðverja sem
á heima bar á brezka her-
námssvæðinu, sem ástandið
er einna verst. Sagði hann
mér, þótt ótrúlegt megi
virðast, að hann sendi mat
vini- sínum, er ætti við enn
verra að búa þar austur frá.
*
Utan við Berlín hefur mat-
arskammturinn hingað til
verið minni en á hernáms-
svæðum Breta og Banda-
ríkjamanna. Mesti skammt-
ur„ jafnvel í stórborgunum,
hefur ekki meira en 2036
hitaeiningar inni að halda á
dag, og „kirkjugarsskammt-
urinn“ ekki meira en 1266
hitaeiningar á dag. En í
Berlín hefur skammturinn
allt af verið meiri.
Á rússneska hernámssvæð-
inu í Berlín er skömmtunar-
fyrirkomulagið öðru vísi en
á hinum hernámssvæðunum.
Er það flokkafyrirkomulag,
sem nær frá f. flokki sem er
beztur, til þess flokks, sem
Þjóðverjar . kalla „kirkju-
garðsflokkj í síðasta flokkn-
um eru allir þeir, sem vinna
án þess að vinna til að fram
fleyta sér.
I þessum flokki eru eða voru
allar húsmæður. Þeir, sem
fengu um það bil 2500 hita-
crningar á dag og i inörgum
tilfellum aukaskammt, telj-
ast til flokks hinna erfiðis-
vinnandi manna. En einkenni
iegt er það hjá Rússum, að
Lord Beveridae um
i_y
þar væri sama að eiga þar
heima nú og áður á tímabili
nazistanna. — Af ótta við
njósnir leit maðurinn um öxl
áður en hann talaði.
Sjálfur gat ég ekki komizt
að raun um sannleiksgildi
þessara sjónarmiða. ' Bæði
munu þau vera um of. Þær
isamkomur u\gra manna, er
eg hélt ræður á í Berlín
bentu sannarlega ekki á að
straumur ungu kynslóðar-
innar stefndi til kommúnista.
En þeir sem þrá tjáninga-
og athafnafrelsi, munu efa-
laust kunna illa við sig á
rússneska hernámssvæðinu,
en þeir eru enn fáir í Þýzka-
landi. Þau bönd, er binda þá
við heimkynni sín, munu hjá
flestum vera sterkari en
agnúarnir á því að eiga
heima á hernámssvæði
Rússa.
Varla er trúlegt, að til-
finningar þjóðarinnar gagn-
vart Rússum séu vingjanleg-
ar. Sameiningarflokkurinn
fór hina mestu hrakför í
Berlín, og jafnvel á hernáms-
svæði Rússa hafa þeir aðeins
minni hluta af sætum í borg
arstjórn. Framferði rússn-
esku hersveitanna, er þær
réðust inn á svæðið, er full-
vel munað.
menn, sem hafa á hendi and-
lega vinnu, svo sem leikarar,
góðkunnir stjórnmálamenn
og embættismenn, __ heyra
undir þennan flokk. I sam-
kvæmi á brezka hernáms-
svæðinu, þar sem skömmtun-
arfyrirkomulagið kom til um
ræðu, spurði ég um það,
hverjir væru meðalnevtend-
ur á brezka hernámssvæðinu
og hvar þá væri að finna.
Allir viðstaddir Þjóðverjar,
sem allir höfðu á hendi á-
byrgðarmikil störf, sögðust
vera meðalneytendur, og áttu
þeir rétt á að fá 1550 hitaein-
ingar á dag, ef unnt reynd-
ist að útvega svo mikið. Á
hernámssvæði Rússa myndu
allir þessir menn hafa talizt
til hinna erfiðisvinnandi
manna og hefðu fengið 2500
hitaei'ningar á dag.
*
Einnig virðist kolavanda-
málið vera auðveldara viður-
eignar á rússneska hernáms-
svæðiínu en hinum hernáms-
svæðunum. Hefur að minnsta
kosti verið nóg af kolum til
þess að unnt væri að reka
svo mikið af verksmiðjunum
sem Rússar kærðu sig um.
Mest hafa þeir haft af brún-
kolum, sem eru lakari en
steinkol, en einnig fluttu þeir
inn nokkuð af steinkolum frá
Schlesíu, og nokkuð er fram-
leitt í Sachsen. Ég spurðí
Þjóðverja einn, sem átt hefði
að vita það, hvort hann gæti
borið kolaframleiðsluna í
Sachsen saman við kolafram-
leiðsluna í Ruhr. Ta.ldi hann
engum vafa undirorpið, að
dagleg framleiðsla væri mest
í Sachsen. Hann bætti þvi
við„ ' að rússræska stjórnin
hefði einfalda en áhrifarika
aðferð, sem kæmi í veg fyrir
alla ástæðulausa vanrækslu.
Sá hópur verkamanna, sem
gerði sig sekan um van-
rækslu, ætti von á því að fá
að vanrækja starfið upp frá
því. Sá hópur yrði íluttur
til Síberíu.
En þessi Þjóðverji og aðrir,
sem báru fram álíka að-
GREIN ÞESSI er eftir
hinn kunna enska hagfræð
ing Beveridge lávarð og er
þýdd úr norska tímarit-
inu „Vár tid“- Fjallar hún
um lífið á hernámssvæði
Rússa í Þýzkalandi eftir 1
upplýsingum, er höfundur
inn aflaði sér, þegar hann
var á ferð í Þýzkalandi ný-
Iega.
finnslur í garð hinna rúss-
nesku starfsaðferða yfir höf-
uð, viðurkenndu, að Rússar
hefðu átt meira láni að
fagna, þegar um væri að
ræða vinnuafköst fólksins en
átt hefði sér stað á vestur
hernámssvæðunum. Með því
að loka öllum viðskiptareikn-
ingum í bönkunum gerðu
þéir manni ómögulegt að
vera til án þess að vinna.
Með því að láta vera að
segja upp duglegum verk-
fræðingum vegna þess að
þeir hefðu verið nazistar svo
fremi að þeir gerðust komm-
únistar, gátu þeir varðveitt
afköstni.
Skömmtunarfyrirkomulag
þeirra með flokkaskipting-
unni var svipa sem rak rnenn
til þess að vinna eins og
þ.jarkar í þeirri trú, að þá
yrðu þeir færðir í annan
skömmtunarflokk. Og þeir
höfðu alveg ákveðna stefnu
gagnvart þjóðnýtingu og
einkaframtaki, en Breíar og
Bandaríkjamenn gátu aftur
á móti' ekki tekið fastar á-
kvarðanir.
Vitaskuld er það ekki
þýzka þjóðin, sem nýtur
góðs áf hinum auknu iðnað-
arafköstum. Megnið fer til
Rússlands sem stríðsskaða-
bætur. Og þótt fleiri verk-
smiðjur séu nú starfræktar
þar en annars staðar á Þýzka
landi, er brottflutningur
verksmiðja frá Þýzkalandi
til Rússlands upp í stríðs-
skaðabætur átakanlegri.
Höfuðsjónarmið rússnesku
hernámsstjórnarinnar hafa
verið að riá sem mestum
vinnuafköstum og fram-
leiðslu á hverjum tíma. Iðn-
fræðingur, sem komið hafði
í margar verksmiðjurnar, lét
í ljós við mig þá skoðun, er
aðrir og styðja, að of mikið
væri lagt á vélarnar og að
bráðlega mundi sovétstjórn-
in neydd til þess að opna her
námssvæði sitt fyrir frjálsri
efnahagslegri samvinnu,
vegna þess að þörf væri á
að framkvæma nauðsynleg-
ustu viðgerðir.
Eitt er sameiginlegt her-
námssvæðum Breta, Rússa
og Bandaríkjamanna, flótta-
mannastraumurinn austan
að. Ibúarnir í Mecklenburg-
Schwerin eru 50 af hundraði
freiri en fyrir stríð, og helm-
ingurinn af núverandi íbú-
um eru flóttamenn. Eins og
annars staðar koma flestir
þessara flóttamanna frá þeim
stöðum, sem Pólverjar hafa
hertekið, og eru það mæður,
börn og sjúklingar. Þarna,
eins og annars staðar, eru
konur í meiri hluta vegna
mannfalisins í stríðinu og
fjarveru stríðsfanganna.
Um alrnennar skoðanir á
hernámssvæði Rússa fékk ég
sundurleitar umsagnir. —
Frjálslyndur Þjóðverji, sem
ekki hafði þó sjálfur dvalið
á rússneska hernámssvæð-
inu, en hélt því fram að hann
þekkti hinar' almennu skoð-
anir þar, var þeirrar skoðun-
En einnig í þessu sem öðru
tilliti er mikill munur á lífs-
skilyrðum manna á msmun-
andi stöðum. Það er algerlega
komið undir rússnesku her-
foringjunurn, sem ráða. Lífið
á hernámssvæði Rússa er
marglitt. Á móti því, sem mér
var sagt um slæmt framferði,
væri ekki úr vegi að nefna
það, sem gamall þýzkur vin-
ur minn sagði mér. Sagðist
hann hafa orðið var við
meiri nærgætni hjá Rúss-
um en nokkurri annarri her-
námsstjórn. Þeir skemmtu
sér við að leika við dóttur-
dóttur hans.
Þvotfamiðsföðin
Borgartúni 3.
Sími 7263.
Tökum blauíþvott.
Púsningasandur.
Fínn og grófur skelja-
sandur.
Möl.
GUÐMUNDUK
MAGNÚSSON,
Kirkjuvegi 16. Hafnar-
firði. — Sími 9199.
ar, að kommúnisminn væri í
sókn meðal yngri kynslóðar-
innar. Annar, sem ég sagði
frá þessu, vísaði því á bug
með fyrirlitningu. Hafði hann
frjáls getað farið inn á
hernámssvæðið og bjó þar
áður fyrr. Hann sagði skýrt
og skorinort, að 90 af hundr-
aði Þjóðverja á rússneska
hernámssvæðinu mundu
flytja þaðan á brott, ef þeir
gætu. Bætti hann því við, að
Ferðir um helgina:
1. Þjórsárdals-
ferð. Ekið í Þjórsárdal og gist
þar. Sunnudag ekiS að Stöng
þaðan gengið inn á Gjá og að
Háaíossi einnig komið að
Hjálp.
II. Farið í Hvamm o'g unn-
ið þar um helgina.
Allar nánari upplýsingar
gefnar í kvöld kl. 9—10 að V.
R.