Alþýðublaðið - 27.08.1947, Blaðsíða 3

Alþýðublaðið - 27.08.1947, Blaðsíða 3
Miðvikudagur 27- ágúst 1947. ALÞYÐUBLAÐiÐ 3 Effirmaður Per Albins Þetta er Tag.e Erlander, hinn ungi forsætisráðherra sænsku jafnaðarmannastjórnarinnar, er tók við að Per Albin Hanssen látnum. Eggert Þorsteinsson: UM GJÖRVALLAN HEIM, eru hrópuð þessi orð, frelsi — jafnrétti — bræðralag, en því miður af allt of mörgum undir fölsku yfirskini. Ým- ist til þess að slá'ryki í augu fólksins eða til þess að tylla sér í valdastöður og misnota þannig kjarna’ og innihald þeirrar göfugu hugsjónar, er orð þessi innihalda. Þegar svo staðan er fenginn og árangr- inum náð, er beitt sínum innra manni, sem allt of oft er í andstöðu við hið upp- runalega gildi þessara orða. Við krefjumst frelsis, en erum a. m. k. sumir af okk- ur, til með svo að segja á sömu stundu að beita okkur gegn því, að viðkomandi ein- staklingur fái beitt frelsi sínu, samkvæmt því, sem lýðræðis legt mætti teljast. Það sama gildir einnig með jafnréttið. Við erum til með að segja: „Komið á jafnrétti, en snertið ekki mig eða mína hagsmuni í sambandi við það.“ Þarna kemur til greina vanþroski okkar á hinum þjóðhagslegu efnum- Við við- urkennum réttmæti og þörf frelsis og jafnréttis, en okkur skortir viljann og þroskann til þess að geta látið eitthvað af mörkum til þess að árang- ur náist. Þetta er mergurinn málsins. Þetta er einnig hinn stóri og hættulegi höggstaður hinn .ar kapitalistísku stefnu á sósialismann. Hinir þrautreyndustu af forvígismönnum og þeir, sem reyna með öllum mögulegum og ómögulegum ráðum að sverta hina sósialdemókrat- isku stefnu, heimfæra hinn áðurnefnda höggstað með því að telja hann mannlegt eðli, og á annan veg geti þetta ekki verið, eins og þeir orða það í ræðu og riti. Því er til að svara, að á meðan til er fólk, sem viðurkennir frelsi og jafnrétti, máttarstoðir lýð- ræðisins, eru þessi fagur- skreyttu orð kapitalistanna ■einskis verð. Svo mikið fylgi eiga þessi orð um héim allan, að þau eru höfð á oddinum við end- urreisn landanna eftir hið ægilega tortímingartímabil, nær sex ára styrjöld. Þúsundir og milljónir manna bíða með eftirvænt- ingu eftir framkvæmd þess- ara orða- Framtíð hinna ein- stöku þjóðfélagsþegna og þjóðfélaga er byggð af þess- um orðum og rey»dar öðrum hliðstæðum í sama anda. Svo þýðingarmikill, er að merkra manna niðurstöðu, kjarni þessara orða álitinn vera. Eftir harða og dýrkeypta reynslu einstaklinga og þjóð- félaga við ófrelsi og ójöfnuð, sem heimurinn hefur stunið undir undanfarna áratugi, er loks lagt inn á þær brautir, er telja verður þær beztu, sem unnt er að fara. Er hér átt við öryggisráðið og stefnu hinna sameinuðu þjóða. Þeir, sem harðast börðust móti hinum sósíaldemókrat- ísku hugsjónum fyrir styrjöld ina, hafa nú sem óðast gert einkunnarorð hennar að und- irstöðu þess, sem gera skal í náinni frarntíð, og er það vel. En hvað veldur hinum snöggu straurnhvörfum í fari þessara manna? Því er auð- Framhald á 7. síðu. Unga fólkið og sfjórnmálin Aif Ross prófessor: IV. Skilyrði til lýðræðisþróunar í Rússlandi. ÞAR EÐ EINRÆÐI í RÚSSLANDI er forræðisein- ræði, þ- e. a. s. ekki er aðeins stjórnað í nafni fólksins. held ur einnig, .að því, er fram er haldið, til hagsbóta fyrir það, er að óreyndu máli ástæða til þess að ætla, að til þess geti komið, að forræðið hætti, sá aðili, sem hefur það á hendi, dragi sig í hlé/og fái i'skjólstæðingnum fullt sjálf- stæði, svo sem auðvitað hlýt ur að vera markmið sérhvers forræðis, sem á rót sína að rekja til ónógs þroska skjól- stæðingsins. Þessi skoðun styrkist ef litið er nánar á rök þau, sem færð eru í fræðikenningum komm únismans fyrir nauðsyn á ein ræði öreiganna. Þar segir fyrst og fremst, að valdbeit- ing og einræði sé nauðsyn- legt að aflokinni öreigabylt- ingunni til þess að halda hinni sigruðu auðmannastétt í skefjum og tryggia sig gegn tilraunum hennar til þess að ná völdum að nýju með grgn býltingu. Þar að auki er svo nauðsynlegt að fá flokknum sem einvalaliði eða forverði öreiganna völdin í hendur, þar eð fjöldinn sé enn of ó- þroskaður, ófróður og smit- aður af þjóðfélagsástandinu fyrir byltinguna til þess að skilja, í hverju sannir hags- munir hans eru fólgnir. Af báðum þessum atriðum leiðir, að einræðið getur að- eins verið stundarfyrirbrigði og í kjölfar þess á að sigla, að vísu ekki stéttlaust þjóð- félag, svo sem gert er ráð fyr ir í hinum gömlu fræðikenn- ingum, er varla nokkur mun nú fylgja lengur, heldur full komið lýðræði, þar sem völd in í þjóðfélaginu eru fengin þjóðinni allri, en eru ekki í höndum einvalaliðs flokks- ins eins. Sé litið á ástandið í Rúss- landi eftir aldarfjórðungs sovétstjórn, skyldi maður •halda, að ekki gæti nú leng- ur verið til að dreifa þeim ástæðum til einræðis, sem fyrr var getið. Ekki 'getur verið svo mikið eftir af auð- mannastéttinni eða auðvalds hugsunarhætti, að ríkinu geti stafað nokkur hætta af. Og enn fremur skyldi maður halda, að menntun, þekking og þroski fólksins hefði tek- ið svo miklum framförum á þessu tímabili, að allur al- menningur væri nú fær um að taka sjálfur þátt á stjórn landsins- Að vísu er Stalin-* stjórnarskráin frá 1936 spor í þessa átt, en engu að síð- ur hefur ekki enn verið hagg að við alræði kommúnista- flokksins í stjórnmálum landsins. Hvers vegna er þá ekki komið á fullkomnu lýðræði í stjórnmálum Rússlands? Ef kommúnistar segja, að engin þörf sé á því, þar eð allir séu sammála, er það eng in skýring á málinu. Menn hljóta þá að segja: Sleppið takinu, komið á málfrelsi og félagafrelsi, afnemið einka- rétt kommúnistaflokksins á stjórnmálastarísemi. Ef þjóð in er svona sammála, ætti engin hætta að vera því sam- fara. Annars er það auðvitað svo, að reynslan ein getur skorið úr um, hvort allir séu raunverulega sammála og engin þörf sé á mörgum flokkum. Það er vissulega rétt, að gera m. a. ráð fyrir, að flokkaskipunin yrði með öðrum hætti en í kapitalist- iskum lýðræðisríkjum. í sósi alistisku hagkerfi er ekki um að ræða þær hagsmunaand- stæður, sem fyrst og fremst móta flokkaskiptinguna í þess um ríkjum. Hagsmunaand- stæðan milli verkamannsins og auðmannsins er ekki aðeins horfin, heldur og hagsmuna- ágreiningurinn milli hinna ýmsu auðmannahópa. And- stæðurnar milli landbúnaðar og iðnaðar, milli stóriðju og handiðnaðar, milli heimaiðn- aðar og útflutningsiðnaðar, verða ekki lengur pólitískar og valda flokkaskiptingu, heldur verða þær tæknilegs eðlis. í þess stað mun vafa- laust koma upp nýr skoðana- munur og hagsmunaágrein- ingur. Það þarf að skera úr um magn og tegund fjárfest- ingarinnar, um hlutfallið á milli framleiðslu neyzluvöru og framleiðslutækja (milli nú tíðar- og framtíðarneyzlu) og þó einkum og sér í lagi um meginreglurnar um skipt ingu afraksturs framleiðsl- unnar. Auk þess verður svo auðvitað alltaf um að ræða utanríkisvandamál, en allt þetta mun þá fyrst koma skýrt í ljós, þegar einræðið í Rússlandi verður afnumið og komið hefur verið á mál- frelsi og flokkafrelsi. Niðurstaðan er því þessi: Skilyrði til þróunar að lýð- ræði eru án efa fyrir hendi- Engu að síður er ekki öruggt, að þessi þróun muni eiga sér stað, og á það rót sína að rekja tii tveggja atriða. í fyrsta lagi getur verið hætta á, að rússnesku einræðisherr arnir-spillist af valdi sínu, þaimig að þeir haldi í það, eftir að tími þeirra er liðinn, annað hvort af valdagræðgi eða af því að þeir trúa því sjálfir, að þeir séu ómissandi, eða þá blátt áfram af því, að það er auðveldara að stjórna án þess að eiga gagnrýni á hættu og það að verða að standa reikningsskil gerða sinna. í öðru lagi er líklegt, að hinn mikli munur, sem er á kjörum hinna ýrnsu hópa launþega í Rússlandi, muni hafa mikil áhrif á flokka- skiptingu, ef stjórnmála- frelsi yrði komið á þar í landi. Þessi munur er, svo sem kunnugt er, mjög mik- ill og miklu meiri en t. d. hér á landi, og óhætt mun að telja, að embættismannastétt in, sem nú ræður og sjálf nýt ur hlunninda í þessu tilliti, sé ekki sérlega áfjáð í, að þetta vandamiál -verði opin- bert viðfangsefni og það leyst með stjórnmálaaðferð- um. Þess vegna verður ekki komizt hjá að gera ráð fyr- ir, að svo kunni að fara, að rússneska þjóðfélagið staðni í einræði og því andlega ó- frelsi og óheilbrigða rétttrún aði, sem því er samfara, þrátt fyrir alla von um hið gagn- stæða. Ekki er hægt að neita því, að andlegt líf í Rúss- landi sé nú mótað af óheil- brigðum rétttrúnaði- Sem dæmi um það má nefna, með hversu kreddufastri virðingu þar er enn þá fjallað um hina svo nefndu dialektisku rann- sóknaraðferð í heimspekileg- um efnum, þessar skólaspeki leifar hins torskiljanlega hug myndaheims, sem Marxis- minn erfði frá Hegel. Kæru kommúnistar! Segið nú alveg eins og er! Hafið þið nokkurn tíma skilið nokkurn skapað- an hlut í, hvað hin dialek- tiska heimspekiaðferð eigin- lega er? Það er kynleg kald- hæðni sögunnar, að formæl- endur öreiganna skuli enn hafa í eftirdragi þessar úr- eltu heimspekikenningar, sem eru einhver óheppileg- asti undirbúningur undir vís indalega hugsun og heim- speki, sem völ er á. Þegar þessa er gætt, væri það ekki undrunarefni, þótt rétt væri það, sem beyrzt hefur, að rússnesk heim-speki verði æ óljósari og torskildari. Gylfi Þ. Gíslason þýddi. Jóns Baldvinssonar forseta fást á eftirtöldum stöðum: Skrifstofu Alþýðuflokksins. Skrifstofu Sjómannafélags Rvíkur. Skrifst. V. K. F. Framsókn, Alþýðubrauðg., Lvg. 61 og í verzl. Valdimars Long, Hafnarfirði.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.